Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych (zebranie i analiza wyników inwentaryzacji, materiałów niepublikowanych i opracowao publikowanych, przydatnych do sporządzenia projektów planów) Ostoja w Ujściu Wisły (PLH 220044) w ramach Zadania pn.: Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdaoskiej i Zalewu Wiślanego Gdaosk, 9 kwietnia 2013 1 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdaosku Nr 6758 Praca zrealizowana na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni w ramach umowy nr 02/IOW/POIŚ/2011 z dnia 15 kwietnia 2011 r. Autorzy: Siedliska lądowe i rośliny: M. Falkowski (UP-H Siedlce) J. Solon (IGiPZ PAN) A. Horbacz (NFOŚ) Siedliska wodne: J. Nowacki J. Fac-Beneda (Uniwersytet Gdaoski) H. Boniecka (IM w Gdaosku) L. Kruk-Dowgiałło (IM w Gdaosku) M. Michałek (IM w Gdaosku) P. Pieckiel (IM w Gdaosku) W. Gawlik (IM w Gdaosku) A. Gajda (IM w Gdaosku) R. Opioła (IM w Gdaosku) Zwierzęta: T. Kuczyoski (IM w Gdaosku) P. Pieckiel (IM w Gdaosku) M. Szulc (AM w Szczecinie) M. Ciechanowski (UG) M. Olenycz (IM w Gdaosku) L. Kruk-Dowgiałło (IM w Gdaosku) M. Michałek (IM w Gdaosku) M. Błeoska (IM w Gdaosku) A. Osowiecki (IM w Gdaosku) Analiza dokumentów planistycznych: J. Pankau M. Matczak (IM w Gdaosku) J. Zaucha (IM w Gdaosku) B. Borusiewicz (NFOŚ) Charakterystyka hydrologiczna i geomorfologiczna: T. Szarafin (PIG PIB) A. Karwik (PIG PIB) S. Uścinowicz (PIG PIB) J. Fac-Beneda (Uniwersytet Gdaoski) Jacek Nowacki H.Boniecka (IM w Gdaosku) A. Gajda (IM w Gdaosku) W. Gawlik (IM w Gdaosku) Uwarunkowania hydrologiczne: 2 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 J. Fac-Beneda (Uniwersytet Gdaoski) J. Nowacki J. Solon (IGiPZ PAN) Materiały kartograficzne: J. Pardus Wykonawcy inwentaryzacji: M. Falkowski T. Kuczyoski P. Pieckiel A. Tarała M. Ciechanowski A. Zwolicki A. Weydmann K. Kamioska J. Komar S. Saath R. Cieślioski K. Najda T. Narczyoski M. Merdalski S. Zielioski M. Przewoźny W. Herrmann – JAS-79 J. Herrmann – JAS-79 Dane źródłowe dot. fok: S. Bzoma Kierownik Zadania : dr Lidia Kruk-Dowgiałło Gdaosk, kwiecieo 2013 3 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 Spis treści Wstęp .................................................................................................................................................. 6 1. Analiza dostępnych danych ..................................................................................................... 8 2. Analiza dokumentów planistycznych ............................................................................................ 47 2.1. Sytuacja prawna i struktura zarządzania na analizowanym obszarze ........................................ 47 2.2 Charakterystyka dokumentów planistycznych ............................................................................ 48 2.3. Analiza dokumentów planistycznych ......................................................................................... 54 3. Charakterystyka hydrologiczna i geomorfologiczna wraz z tempem nadbudowy stożka i zasięgu siedliska estuarium ............................................................................................................... 96 3.1. Charakterystyka geomorfologiczna ....................................................................................... 96 3.1.1. Morfologia i geneza obszaru ............................................................................................. 96 3.1.2. Stan i dynamika strefy brzegowej ..................................................................................... 99 3.2. Charakterystyka hydrologiczna ........................................................................................... 109 3.2.1. Charakterystyka hydrologiczna części lądowej ............................................................... 109 3.2.2. Charakterystyka hydrologiczna części morskiej .............................................................. 117 3.3. Charakterystyka hydrogeologiczna ..................................................................................... 128 3.4. Zasięg siedliska estuarium oraz tempo nadbudowy stożka ................................................ 130 4. Wyniki analizy uwarunkowao hydrologicznych dla siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków ......................................................................................................................................... 132 5. Zakres i metodyka inwentaryzacji ....................................................................................... 135 5.1. Siedliska i gatunki roślin ...................................................................................................... 136 5.2. Zwierzęta z załącznika II DS ................................................................................................. 136 5.2.1. Ichtiofauna ....................................................................................................................... 136 5.2.2. Ssaki morskie ................................................................................................................... 144 5.2.3. Ssaki lądowe .................................................................................................................... 145 5.2.4. Płazy i gady ...................................................................................................................... 148 5.2.5. Bezkręgowce.................................................................................................................... 148 6. Wyniki inwentaryzacji ......................................................................................................... 148 6.1. Siedliska przyrodnicze z załącznika I wymienione w Standardowym Formularzu Danych obszaru ............................................................................................................................................ 148 6.1.1. Estuaria (1130) ................................................................................................................ 148 6.1.2. Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) ........................................................ 149 6.1.3. Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum) (2120) ............................................. 149 6.1.4. Nadmorskie wydmy szare (2130) .................................................................................... 150 4 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 6.1.5. Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika (2160) ........................................................... 150 6.1.6. Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby piaskowej (2170) ............................................ 151 6.1.7. Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich (2180) ................................................. 151 6.1.8. Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) (9190) ............................ 152 6.2. Siedliska i stanowiska roślin z załącznika II DS oraz siedliska z zał. I nie wymienione w SDF obszaru ............................................................................................................................................ 152 6.2.1. Lnica wonna Linaria loeselii (Linaria odora) (2216) ......................................................... 152 6.2.2. Laguny i jeziora przymorskie (1150) i starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion (3150) ............................................................................... 153 6.2.3. Kidzina na brzegu morskim (1210) .................................................................................. 162 6.3. Gatunki zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej .................................................... 162 6.3.1. Ichtiofauna ....................................................................................................................... 162 6.3.2. Ssaki morskie ................................................................................................................... 165 6.3.3. Ssaki lądowe .................................................................................................................... 167 6.3.4. Płazy i gady ...................................................................................................................... 171 6.3.5. Bezkręgowce.................................................................................................................... 171 7. Podsumowanie wyników inwentaryzacji w obszarze ......................................................... 171 8. Ocena stanu ochrony .......................................................................................................... 175 Literatura ................................................................................................................................ 175 5 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 Wstęp Zgodnie z Aneksem nr 1 do umowy nr 02/IOW/POIŚ/2011 z dnia 15 kwietnia 2011 r. w 22 miesiące od podpisania umowy przygotowano zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych (zebranie i analiza wyników inwentaryzacji, materiałów niepublikowanych i opracowao publikowanych, przydatnych do sporządzenia projektów planów) obszaru PLH 220044 (rys. 1). Rys. 1. Obszar PLH Ostoja w Ujściu Wisły W sprawozdaniu wykorzystano zmodyfikowane i poprawione po uwagach Recenzentów, Zamawiającego oraz RDOŚ w Gdaosku cząstkowe sprawozdania sukcesywnie przedkładane (do 15 stycznia 2013 r.) Zamawiającemu, zgodnie z obowiązującym harmonogramem zamieszczonym w Opisie Przedmiotu Zamówienia. Niniejsze zbiorcze sprawozdanie zostało podzielone na następujące części: 1) Analiza dostępnych danych 2) Analiza dokumentów planistycznych 3) Charakterystyka hydrologiczna i geomorfologiczna wraz z tempem nadbudowy stożka i zasięgu siedliska estuarium 4) Wyniki analizy uwarunkowao hydrologicznych dla siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków 5) Metodyka i zakres przeprowadzonych inwentaryzacji 6) Wyniki inwentaryzacji 7) Podsumowanie inwentaryzacji 6 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 8) Ocena stanu ochrony Integralną częścią opracowania są załączniki: I. Dokumentacja fotograficzna z inwentaryzacji siedlisk lądowych II. Operat z wizji terenowej oraz: „Zagrożenia dla przedmiotów ochrony w obszarach Natura 2000 - rybołówstwo” „Zestawienie metodyk do oceny stanu ochrony” (w trakcie uzgadniania z Recenzentami i Zamawiajacym) Materiały kartograficzne: Mapa batymetryczna z elementami hydrogeologii obszaru PLH 220044 Mapa geomorfologiczna obszaru PLH 220044 ark. 1,2 Mapa osadów i dynamiki strefy brzegowej obszaru PLH 220044 Mapa siedlisk przyrodniczych z zał. I DS. Mapa stanowisk gatunków zwierząt z zał. II DS. Opracowanie i mapy zostały przekazane Zamawiającemu w formie elektronicznej. 7 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 1. Analiza dostępnych danych Dostępne materiały i prace, przeanalizowano zgodnie z zakresem zamieszczonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 roku w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 §3 ust. 1 pkt. 2, w tym z uwzględnieniem analizy dynamiki brzegów morskich. Analizę prac i materiałów przeprowadzono z uwzględnieniem następujących zagadnieo (tab. 1.1 i 1.2): uwarunkowao geograficznych tj.: kartograficznych – istniejących w formie wektorowej i rastrowej map topograficznych, ortofotomap, map morskich oraz innych; uwarunkowao hydrologicznych wód morskich, śródlądowych i podziemnych; uwarunkowao, przyrodniczych tj.: geologicznych, geomorfologicznych, dynamiki brzegów, szaty roślinnej, ptaków i ssaków morskich, ichtiofauny, pozostałych zwierząt lądowych, makrozoobentosu i makrofitobentosu; uwarunkowao społecznych, gospodarczych i kulturowych oraz kierunków rozwoju; uwarunkowao wynikających z istniejących form ochrony przyrody innych niż obszar i celów ich ochrony; występowania przedmiotów ochrony oraz ich stanu, zagrożeo, wymogów i możliwości ochrony. Pod tabelą 1.1. zamieszczono szczegółowy wykaz przeanalizowanych materiałów i prac. W rozdziale 2 przeanalizowano studia uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, Pilotażowy projekt planu zagospodarowania przestrzennego zachodniej części Zatoki Gdaoskiej i inne dokumenty dotyczące kierunków rozwoju obszaru. 8 Tabela 1.1. Uwarunkowania geograficzne, przyrodnicze, społeczne, gospodarcze i kulturowe, kierunki rozwoju społecznego i gospodarczego, a także uwarunkowania wynikające z istniejących form ochrony przyrody innych niż obszar i celów ich ochrony Lp. Uwarunkowania Zebrane informacje Weryfikacja informacji i materiałów Uzupełnienie informacji 1. Geograficzne: 1.1 Kartograficzne Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 1.1 Dla całego obszaru PLH220044 zgromadzono mapy topograficzne w skali 1:10000, ortofotomapy z roku 2009 oraz mapy nawigacyjne. Pozyskano dane dotyczące ewidencji gruntów oraz leśnej mapy numerycznej. 1.2 Hydrologiczne Hydrologia morska: Ilośd dostępnych materiałów Nie uzupełniano materiałów poprzez Łącznie przeanalizowano 33 prace. pozwoliła na w miarę pełną prowadzenie pomiarów terenowych. Hydrologia lądowa: charakterystykę hydrologiczną Charakterystykę warunków Łącznie przeanalizowano 48 prac. i hydrochemiczną akwenów (wód hydrologicznych zamieszczono w rozdz. morskich) znajdujących się w obrębie 3. Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 1.2 obszaru. Niebyło konieczności ich uzupełniania. Dostępne materiały były wystarczające i pozwoliły na określenie uwarunkowao w strefie kontaktu wód morskich i lądowych. 2. Przyrodnicze: 2.1 Geologiczne Przeanalizowano 21 opracowao opublikowanych, Większośd artykułów i monografii W 2011 roku badao nie prowadzono. i geomorfologiczne w tym: 6 map i 15 artykułów i monografii; jest nieprzydatna, bądź z powodu W 2012 roku przeanalizowane zostały 6 opracowao archiwalnych (bazy danych, zbytniej generalizacji, bądź ortofotomapy i modele uzyskane dokumentacje geologiczne i hydrogeologiczne oraz nieaktualności prezentowanych z lotniczego skaningu inne opracowania geologiczne). poglądów. laserowego.Charakterystykę warunków Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 2.1 Mapy geologiczne i hydrogeologiczne geologicznych i geomorfologicznych oraz niektóre nowsze artykuły były zamieszczono w rozdz. 3. wykorzystane bezpośrednio. 2.2 Dynamiki brzegów Zebrano i przeanalizowano 27 prac w tym: 13 Obszar Natura 2000 Ostoja w Ujściu Prowadzenie dodatkowych badao nie i uwarunkowania publikacji i 9 opracowao niepublikowanych Wisły obejmuje linię brzegową było przewidziane w ramach zadania. hydrotechniczne związanych bezpośrednio z dynamiką stożków w sąsiedztwie Ujścia Wisły Śmiałej Przy opracowywaniu planu ochrony ujściowych Wisły Śmiałej i Wisły Przekop oraz 5 prac i Wisły. Przekopi pokrywa się z linią wykorzystane zostaną dane o charakterze ogólnym. brzegową obszaru Ujście Wisły. literaturowe.W miesiącach sierpieo- Ponadto zweryfikowano dane przechowywane w W przeszłości zagadnieniom zmian wrzesieo 2012 r. przeprowadzono Banku Danych BRZEG. batymetrycznych w rejonie Ujścia rekonesans terenowy, na podstawie Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 2.2 Wisły Śmiałej do morza poświęcano którego zweryfikowano stan strefy 9 Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i inwentaryzacji przyrodniczych PLH 220044 Lp. Uwarunkowania Zebrane informacje Weryfikacja informacji i materiałów Uzupełnienie informacji (dane ogólne i syntezy badao odnoszące się do więcej uwagi. Współcześnie prace te brzegowej w rejonie ujścia Wisły (Operat wszystkich analizowanych obszarów, dane wiązały się z budową Portu z wizji terenowej obszaru Ostoja w Ujściu dotyczące obszaru Ostoja w Ujściu Wisły i Ujście Północnego i analizą zmian w strefie Wisły PLH 220044, załącznik II). Wisły). przybrzeżnej pod wpływem wznoszonych budowli Opis stanu i dynamiki strefy brzegowej hydrotechnicznych. zamieszczono w rozdziale 3 i załączniku Ostatnie opracowania dotyczące II. Ujścia Wisły Śmiałej pochodzą z lat 90-tych ubiegłego wieku i związane są z zakooczoną w 2000 roku regulacją ujścia. Najbardziej przydatnymi materiałami do oceny stanu i dynamiki strefy brzegowej są opracowania: Zawadzkiej (1999) oraz analizy wykonane na podstawie danych z monitoringu polskich brzegów morskich znajdujących się w Banku Danych o strefie brzegowej BRZEG. 2.3 Szaty roślinnej Przeanalizowano 11 pozycji literaturowych. Przeanalizowane publikacje W 2012 roku uzupełniono materiały na umożliwiają stosunkowo precyzyjne drodze badao terenowych Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 2.3 określenie granic siedlisk (ukierunkowanych w szczególności na przyrodniczych w dwóch przedmioty ochrony – patrz tab. 1.2) rezerwatach, które stanowią zgodnie z zatwierdzoną przez większośd ostoi, natomiast nie są Zamawiającego metodyką i zakresem wystarczające dla określenia stanu prac. Dokonano także sprawdzenia ochrony tych siedlisk szczegółowych danych pochodzących z literatury oraz scalono i ujednolicono wszystkie zebrane dane. Informacje dot. przedmiotów ochrony znajdują się w tabeli 1.2. 2.4 Ssaków morskich Materiały publikowane oraz dane własne KULING Foka szara – obecnośd potwierdzona W ramach realizowanego zadania nie (obserwacje 2008-2011). wynikami obserwacji 2008-2011, przewidziano badania ssaków morskich. jedyne stałe miejsce odpoczynku Foki były liczone przy okazji Wykaz prac umieszczono pod tabelą w pkt. 2.4 stada fok szarych. inwentaryzacji ptaków. Ponadto przygotowano metodykę do oceny populacji ssaków morskich oraz 10