“Sağlıklı Kentlerde Jeotermal Kaynakların Kullanımı” 05-07 Mayıs 2017 Richmond Pamukkale Termal Otel, Denizli DENİZLİ’DEKİ JEOTERMAL SAHALARIN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE VE ISITMADA KULLANIM OLANAKLARI Yrd. Doç. Dr. Ahmet YILANCI Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü İçerik 1.Jeotermal Enerji 2.Jeotermal Enerjinin Kullanımı 3.Dünyadaki ve Türkiye’deki Durumu 4.Denizli’deki Jeotermal Sahalar 5.Sonuç ve Tartışma  “Jeotermal” kelimesi, Yunanca kökenli olan yer Tanımı anlamına gelen “gê” ve ısı anlamına gelen “thérm” Jeotermal Kaynaklar kelimelerinden türemiştir ve yerkürenin içinde ısı olarak Jeotermal Sistemler bulunan enerji olarak tanımlanmaktadır. Araştırılması Sürdürülebilirlik Bu ısının kaynağı yerkürenin yapısı ve bu yapıdaki ısı transferi mekanizmasıdır.  Plaka sınırları ile jeotermal kaynaklar arasında bir ilişki mevcuttur. Tanımı Jeotermal kaynaklar yerkürenin kabuk kısmında bulunur. Jeotermal Kaynaklar Jeotermal Sistemler Araştırılması Sürdürülebilirlik Şekil 1.1: Litosferik plakalar ve yüksek sıcaklıklı alanlar (Mock ve diğ., 1997) Türkiye Tanımı Jeotermal Kaynaklar Jeotermal Sistemler Araştırılması Sürdürülebilirlik Şekil 1.2: Dünya’daki en sıcak jeotermal bölgeler  Günümüzde ticari olarak işletilen jeotermal sistemler hidrotermal sistemlerdir, bu yüzden jeotermal enerji denilince genellikle Tanımı Jeotermal hidrotermal sistemler kastedilmektedir. Kaynaklar Jeotermal Sistemler Isı kaynağı, rezervuar, besleme bölgesi ve bu bölgeyle bağlanma Araştırılması yolları hidrotermal sistemi oluşturur. Sürdürülebilirlik  Rezervuar, sistemin en önemli bileşenidir. Enerji kullanım bakış açısından, rezervuar “içerisindeki akışkan (su, buhar veya çeşitli gazlar) veya ısı herhangi bir yolla çıkarılarak değerlendirilebilen jeotermal sistemin en sıcak yeri” olarak tanımlanabilir.  Bir jeotermal sistemin oluşabilmesi için gerekli olan parametreler; yer kabuğunun derinliklerindeki ısı kaynağı, ısıyı taşıyan akışkan (beslenme), akışkanı bünyesinde barındıran rezervuar kayaç ve ısının Tanımı kaybını önleyen örtü kayaçtır. Jeotermal Kaynaklar Jeotermal Sistemler Araştırılması Sürdürülebilirlik Şekil 1.3: Hidrotermal bir jeotermal sistem Tanımı Hidrotermal sistemler: Jeotermal Kaynaklar Jeotermal  Sıvının etken olduğu sistemler (%90) Sistemler Araştırılması  Sıcak su sistemleri (%60) Sürdürülebilirlik  Islak buhar sistemleri (%30)  Buharın etken olduğu sistemler (%10) Yüzey aktiviteleri hakkında bilgi Yüzey tetkikleri ve envanter çalışması  Ön hazırlık çalışmaları Tanımı Jeotermal  Sahanın jeolojik özellikleri Kaynaklar Jeolojik ve Hidrojeolojik incelemeler Yeraltı suyunun özellikleri ve sirkülasyonu Jeotermal Sistemler Akışkanın kimyasal analizi Jeokimyasal incelemeler  Rezervuar sıcaklığının belirlenmesi Araştırılması Sürdürülebilirlik  Sismisite, gravite, manyetik vb. Jeofizik incelemeler incelemeler  Sığ kuyuların açılması Araştırma kuyuları  Uygunluk araştırmaları Sondaj Araştırmalar olumlu ise sondaj  Yenilenebilirlik: Tanımı Jeotermal Zaman skalası içinde insanların kullanmasıyla jeotermal Kaynaklar kaynaklar yenilenebilir özelliklerini yitirebilirler. Eğer Jeotermal Sistemler çekilen akışkan miktarı, rezervuarın yenilenme Araştırılması miktarından fazla ise kaynak tükenebilir. Sürdürülebilirlik  Sürdürülebilirlik: Gelecekteki ihtiyacın karşılanmasını tehlikeye atmayacak şekilde bugünkü üretim miktarının gerçekleştirilmesidir.