Türkiyeli Göçmenlerin T ü r k i y e Göç Alan Ülkelerde l i G ö ç m Eğitim Durumu ve e n l e r i n Toplumsal Koşulları G ö ç A l a n Ü l k e l SEMPOZYUM e r d e 25 EKiM 2014 E ğ i t i m D u r u m u v e T o p l u m s a l K o ş u l l a r ı Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları 1 | Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları Sempozyum 25 Ekim 2014 Yayına Hazırlayan/Redaktion: PoliTeknik Gazetesi/ Zeitung PoliTeknik Mayıs/Mai 2017 Copyright © PoliTeknik ISBN: 978-3-9813430-9-0 Die Gaste Verlag [email protected] Homepage: www.politeknik.de | 2 Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları 3 | Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları PoliTeknik Önsöz | 4 Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları “Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplum- sal Koşulları” Sempozyumu, dil, eğitim ve göç ile bağlantılı konuların, yeni bulgulara ulaşmak ve yeni perspektifl er geliştirmek için, bilimsel temelde tar- tışıldığı ve derinleştirildiği bir platform olarak tasarlanmıştır. Türkiyeli göçmenlerin ağırlıklı olarak yaşadıkları toplam 11 göç ülkesin- de (Almanya, İsviçre, Hollanda, Fransa, Belçika, İngiltere, Danimarka, İsveç, Finlandiya, ABD ve Avustralya), içinde bulundukları toplumsal koşul ve eğit- sel durumlar şu noktalar dikkate alınarak irdelenmiştir (Avusturya ve Kana- da üzerine sempozyumda sunumlar yapılmış, ancak kitapta bu ülkeleri irde- leyen makalelere yer verilememiştir): • Bulundukları ülkelere göre Türkiyeli göçmenler hakkında genel bilgi ve istatistik veriler • Türkiyeli göçmenlerin yaşadığı ülkelerin eğitim sistemleri ve göçmen çocuklarının eğitim durumu hakkında genel bilgi ve istatistik veriler • Devletlerin göçmenlere ilişkin eğitim ve dil politikaları • Türkiyeli göçmen çocuklarının okul başarı ya da başarısızlıkla- rının bilimsel, siyasi ve göçmen bakış açısıyla nedenleri; bilimsel araştırma eksikliği duyulan alanlar/konular • Göç alan ülkelerin birlikte yaşamın inşası için geliştirdikleri tasarılar, bu tasarıların pratik uygulamaları ve sonuçları göz önünde bulundurulduğunda, Türkiyeli göçmenlerin çoğunluk toplumu bünyesindeki güncel konumu 5 | Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları • Türkiyeli sivil toplum kuruluşlarının eğitim ve toplumsal ilerleme alanında, yaşadıkları göç ülkesine göre sorun tanımlamaları ve ürettikleri çözümler; bu çözümlerin pratik uygulamaları ve başarı düzeyleri • “Entegrasyon politikalarının” eğitim sistemi üzerindeki etkileri • Göç alan ülkelerde izlenen dil, eğitim ve “entegrasyon politikalarının” ayırt edici yönleri Sempozyumun amacı Türkiyeli göçmenlerin ağırlıklı olarak yaşadıkları toplam 12 göç ülkesinde, içinde bulundukları toplumsal koşulları ve eğitsel durumları tartışmak ve karşılaştırmak olmuştur. Bu etkinlikte Türkiyeli göçmen çocuklarının eğitsel başarı düzeylerini, özellikle de “dil edinim eksikleri” ve “fırsat eşitliği” sorunlarını hangi etmen- lerin belirlediği ele alınmıştır. Göç alan ülkelerde ve göçün farklı dönemlerin- de uygulanan dil desteğinin uluslararası dil edinim kuramlarını ve başarılı dil edinim modellerini hangi ölçüde göz önünde bulundurduğu ayrıca tartış- maya açılarak, yeni bakış açıları ve eleştirel bir yaklaşım geliştirilmesine ola- nak tanınmıştır. “Entegrasyon politikaları” sempozyumun bir diğer ağırlıklı konusunu oluş- turmuştur. Her göç ülkesinin izlediği entegrasyon politikalarında, farklı siya- si akımlar ve toplumsal gruplar kendi çizgilerine uygun tasarıları uygulama- ya ya da geliştirmeye çalışmıştır. Bütünleşme, içselleme, kültürlerarasılık, çok- kültürlülük ya da yönetici kültür (Leitkultur) kavramları bunun bir yansısı olup, 1960’lı yıllardan bu yana yaşanan “entegrasyon” süreçlerinde hangi ta- sarıların hayata geçtiği, bu tasarıların nasıl sonuçlar doğurduğu ve alternatif- lere neden gereksinim duyulduğunun kamuoyuna tanıtılması, sempozyumun amaçları arasında yer almıştır. “Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplum- sal Koşulları” Sempozyumu hedefl eri kapsamında ortaya çıkan bulgular ve deneyimler bu kitapta yayınlanmış olup, bunlar uzun vadede değerlendirile- bilecek kalıcı bir kaynak oluşturacaktır. Ayrıca yapılan çalışma sonucu oluşan uluslararası bir yazar kadrosu ile, irdelenen konunun yeni verilere dayanarak ve karşılaştırmalı olarak düzenli aralıklarla güncellenmesi için önemli bir fırsat doğmuştur. 12 Kasım 2016 | 6 Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları 7 | Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları İçindekiler AÇILIŞ KONUŞMALARI Sylvia Löhrmann | Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Eğitim Bakanı 10 Çokdilliliği bir Potansiyel Olarak Kullanmak! Safter Çınar | Almanya Türk Toplumu (TGD) Eşbaşkanı 16 “Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları” Prof. Dr. Dirk Halm | Türkiye ve Uyum Araştırmaları Merkezi Vakfı 20 Bilim Direktörü Başkan Yardımcısı Yücel Tuna | Almanya Türk Öğretmen Dernekleri Federasyonu Başkanı 24 Göçmen Azınlıklar ve Çokkültürlü Toplumun Kabul Edilmesi SEMPOZYUM SUNUMLARI 1. Oturum ALMANYA - İSVİÇRE Prof. Dr. Drorit Lengyel | Hamburg Üniversitesi 28 Almanya’da Türkiye Kökenli Göçmenlerin Güncel Eğitim Durumu Bülent Kaya | Siyaset Bilimci ve Araştırmacı | Face Migration 42 İsviçre’de Türkiyeli Göçmenler 2. Oturum HOLLANDA - BELÇİKA - FRANSA Prof. Dr. Kutlay Yağmur | Tilburg Üniversitesi 68 Hollanda Eğitim Kurumlarında Okul Başarısı Tartışması ve Türk Öğrencilerin Durumu | 8 Türkiyeli Göçmenlerin Göç Alan Ülkelerde Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları Altay A. Manço | IRFAM Akademik Direktörü 92 Genç Türkler: 1990/2011 Gözlemleri Vasıtasıyla Belçika’ya Eklenmenin Değerlendirilmesi, Almanya ve Türkiye ile Mukayesesi Prof. Dr. Mehmet-Ali Akıncı | Rouen Normandie Üniversitesi 116 Fransa’daki Türklerin Eğitimdeki Durumu ve Toplumsal Koşulları 3. Oturum İNGİLTERE - DANİMARKA - İSVEÇ - FİNLANDİYA Dr. Tözün İsa | Londra Metropolitan Üniversitesi 142 İngiltere’de Azınlık Gruplar ve Eğitim: ‘Türkçe Konuşan Göçmenler’ Susanne Jacobsen-Pérez | Roskilde Üniversitesi 152 Türkiye Kökenli Göçmenlerin Danimarka’da Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları Eija Kuyumcu | Stockholm Üniversitesi 170 Türkiye Kökenli ve Diğer Göçmen Öğrencilerin Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları – İsveç Örneği Eija Kuyumcu | Stockholm Üniversitesi 196 Finlandiya’daki Göçmen Öğrencilerin Eğitim Durumu ve Toplumsal Koşulları 4. Oturum ABD - AVUSTRALYA Dr. Zeynep Işık-Ercan | Rowan Üniversitesi 214 Dr. Bahar Otçu-Grillman | Mercy College Amerika’daki Türk Göçmenlerin Eğitim ve Yaşam Durumları Prof. Christine Inglis | Sydney Üniversitesi 226 Avustralya’da Türk Deneyimi 9 |