POSTĘPY POLSKIE TOWARZYSTWO BIOCHEMICZNE BIOCHEMII WARSZAWA 2008 TOM 54 NUMER 3 Transportery ABC w nerce Układ renina-angiotensyna w kancerogenezie Cholesterol i miażdżyca PL ISSN 0032-5422 Indeksowane w Medline /PubMed www.postepybiochemii.pl http://rcin.org.pl Calbiochem® PROTEINAZA K Novagen® Novabiochem® Proteinaza K degraduje prawie każde białko oraz szybko inaktywuje aktywność takich enzymów jak nukleazy. Działa w szerokim zakresie warunków np.: w obecności SDS, mocznika oraz przy ekstremalnych wartościach pH. Enzym ten z powodu swojej niespecyficznej proteolitycznej aktywności jest używany w laboratoriach biochemicznych jako standardowa proteaza. Od ponad 25 lat firma Merck KGaA produkuje duże ilości proteinazy K o wysokiej jakości z Tritirachium album. Merck KGaA Dostępne formaty: jako głównym światowym producentem tego enzymu. Cały czas ulepsza proces produkcji i dzięki temu redukuje koszty jego • Liofilizowany proszek powstawania. Ma to wpływ na obniżenie ceny proteinazy K oszczędności, z których również Państwo mogąskorzystać. • Roztwór gotowy do użycia Proteinaza K, roztwór w buforze Tris/HCI pH 7,5; 0,01 mol/l; 600 mAnson-U/ml; dla biologii molekularnej Nr kat. Opk. Ilość U w opk. Cena* Cena za 1 U' The master 107393.0010 10 ml 6 000 U 491 zł 0,081 zł protease Proteinaza K oczyszczana chromatograficznie, liofilizowana, 30 mAnson-U/mg; dla biologii molekularnej designed by Nr kat. Opk. Ilość U w opk. Cena* Cena za 1U* natune 124568.0100 100 mg 3 000 U 252 zł 0,084 zł 124568.0500 500 mg 15 000 U 649 zł 0,043 zł 124568.0010 10 g 300 000 U 9 124 zł 0,030 zł Zapraszamy do sklepu internetowego Merck Sp. z o.o. Aleje Jerozolimskie 178 02-486 Warszawa https://mecomm.merck.pl tel.: 022 53 59 770 fax: 022 53 59 945/703 [email protected] www.merck.pl ' Cena nie zawiera podatku VAT (7%) i jest ważna do 31 grudnia 2008 r. .MERCK http://rcin.org.pl Liliana Konarska (1944-2008) Profesor Liliana K onarska nie żyje Z głębokim żalem i poczuciem niepowetowanej straty informujemy Państwa, że 17 sierpnia 2008 roku w Warszawie, po heroicznej walce z nieuleczalną chorobą, odeszła od nas na zawsze profesor Liliana Konar­ ska. Profesor Konarska była przez dwie kadencje, w latach 1992-1998, Prezesem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, a następnie, od 1998, jego vice-Prezesem. Była również Redaktorem Naczelnym „Acta Bio- chimica Polonica" i wieloletnim redaktorem „Postępów Biochemii". Jej odejście jest ogromną stratą dla na­ szego Towarzystwa i polskiej biochemii. Profesor Liliana Konarska była absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 1966 roku uzyskała stopień magistra w zakresie biochemii na podstawie pracy pod tytułem „Wpływ eteru etylowego na kom­ pleks dehydrogenazy NADH preparatu Keilina-Hartree". Po ukończeniu pracy magisterskiej przez sześć miesięcy pracowała w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN w Warszawie, http://rcin.org.pl w Zakładzie Biochemii Mięśni, pod kierunkiem profesora Witolda Drabikowskiego. Jednak całe swoje ak­ tywne życie zawodowe (od listopada 1966 roku) poświęciła Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawski Uniwersytet Medyczny), gdzie pracowała początkowo w Zakładzie Chemii Ogólnej I Wydziału Lekarskiego (w latach 1966-1973), a następnie w Zakładzie Analityki Klinicznej Wydziału Farmaceutycz­ nego (w latach 1974-1989) przekształconym w Katedrę i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej (od 1989 do chwili swojej śmierci). Na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym (WUM) przeszła wszystkie szczeble kariery naukowej, od stanowiska asystenta do profesora nadzwyczajnego. Stopień doktora nauk przyrodni­ czych uzyskała w 1974 roku na Wydziale Lekarskim WUM (rozprawa doktorska „Badania nad arginazą je­ litową i jej znaczeniem w ustroju"), a doktora habilitowanego nauk farmaceutycznych w zakresie biochemii klinicznej na Wydziale Farmaceutycznym WUM w 1987 roku (rozprawa habilitacyjna „Izoenzymy arginazy — właściwości, zmienność w ontogenezie i znaczenie kliniczne"). Profesor Liliana Konarska była od 1998 roku profesorem nadzwyczajnym w Katedrze i Zakładzie Biochemii i Chemii Klinicznej Wydziału Farma­ ceutycznego WUM. Jej zainteresowania naukowe obejmowały biochemię ściany jelita u dorosłych i rozwijających się ssaków, enzymologię kliniczną, ze szczególnym uwzględnieniem wrodzonych wad metabolicznych i metod ich wy­ krywania oraz enzymów o spodziewanym znaczeniu diagnostycznym, molekularne mechanizmy sygnali­ zacji komórkowej i ich zaburzenia w niektórych stanach chorobowych, a także zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce. Profesor Liliana Konarska odbyła szereg staży naukowych, między innymi w 1978 roku w Department of Biochemistry, Medical School, Debrecen (Węgry), w latach 1979-1980 w Department of Clinical Chemi­ stry, Faculty of Medicine, University of Bern (Szwajcaria; praca pod kierunkiem profesora J. P. Colombo, współpraca z prof. U. Wiesmannem, Department of Pediatrics, University of Bern i z profesorem R. V. Fel- lenbergiem, Department of Veterinary Physiology, University of Zurich) oraz w 1983 roku w Department of Clinical Chemistry, University of Bern (profesorowie J. P. Colombo i U. Wiesmann). W naszej pamięci pozostanie przede wszystkim jako wybitny działacz Polskiego Towarzystwa Bioche­ micznego, redaktor i wydawca polskich czasopism naukowych oraz niestrudzony organizator zjazdów i konferencji naukowych. Profesor Konarska była pomysłodawcą i organizatorem Pierwszej Polsko-Ukraiń­ skiej Konferencji Biochemicznej im. Jakuba Karola Parnasa we Lwowie (1996 r.) oraz członkiem komitetów organizacyjnych następnych konferencji w Gdańsku (1998 r.), we Lwowie (2000 r.), we Wrocławiu (2002 r.), w Kijowie (2005 r.) i w Krakowie (2007 r.). Była vice-Przewodnicząca komitetu organizacyjnego Kongresu FEBS w Warszawie (2004 r.). Brała także czynny udział w pracach komitetów organizacyjnych dorocznych zjazdów Polskiego Towarzystwa Biochemicznego (1993-2008) i w organizacji sesji na tych zjazdach: w Lu­ blinie (2005 r.), w Białymstoku (2006 r.), w Szczecinie (2007 r.) i w Olsztynie (2008 r.). Ponadto uczestniczyła w organizacji i prowadzeniu sesji podczas Zjazdu Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (Warszawa, 1995 r.), Ogólnopolskiej Konferencji Biologii Komórki (Kraków, 1999 r.) i Konferencji na temat „Przekazy­ wania sygnałów w komórce" (Warszawa, 1993 r.). W Jej Osobie żegnamy wybitnego działacza Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, badacza, nauczycie­ la akademickiego, wspaniałą koleżankę, przyjaciela, Człowieka. Cześć Jej Pamięci!!! Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Biochemicznego Redakcja kwartalnika „Postępy Biochemii" http://rcin.org.pl S P I S T R E Ś C I Postępy Biochemii — vol. 54, nr 3, 2008 WYDARZENI A/OPINIE/KOMENT ARZE Wiadomości krajowe pod red. Teresy Wesołowskiej 225 Wspomnienie o prof. dr hab. n. med. Agnieszce Lachowicz-Ochędalskiej Jacek Kuźnicki 233 ARTYKUŁY PRZEGLĄDOWE Rola modyfikacji SUMO w utrzymaniu stabilności genomowej Ewelina Synowiec, Dominika Książek, Janusz Błasiak, Katarzyna Woźniak 234 Regulacja transkrypcji genów przez długołańcuchowe kwasy tłuszczowe Magdalena Jazurek, Paweł Dobrzyń, Agnieszka Dobrzyń 242 Struktura i funkcjonowanie rybosomu eukariotycznego Kamilla Bąkowska-Żywicka, Tomasz Twardowski 251 Receptory pomocnicze w sygnalizacji TGFp W NASTĘPNYM NUMERZE: Jacek Mokrosiński, Wanda M. Krajewska 264 Błędy w odszyfrowywaniu Izoenzymy kinazy kreatynowej — charakterystyka i funkcje w komórce informacji genetycznej Katarzyna Grzyb, Edward F. Skorkowski 274 Kamilla Bąkowska-Żywicka, Marta Rola transporterów ABC w nerkowym wydalaniu Sikora, Tomasz Twardowski organicznych anionów i leków Agnieszka Piwkowska 284 siRNA skierowane przeciwko Zaangażowanie układu renina-angiotensyna (RAS) telomerazie w proces kancerogenezy Błażej Rubiś, Anna Półrolniczak, Kamila Domińska, |Agnieszka Lachowicz-Ochędalska| 294 Maria Rybczyńska Procesy transportu zwrotnego cholesterolu Metabolizm siarki w roślinach i i ich rola w regresji miażdżycy jego regulacja Angelika Chachaj, Katarzyna Drożdż, Andrzej Szuba 301 Grzegorz Moniuszko, Agnieszka Biogeneza roślinnych mikro RNA Sirko Łukasz Sobkowiak, Bogna Szarzyńska, Zofia Szweykowska-Kulińska 308 Pozacytoplazmatyczny system kontroli jakości u bakterii Escherichia Rycina na okładce: coli — rola proteaz i czynników wspomagających zwijanie białek „The endosomal-associate protein, Hrs" by Paweł Penczek (Pawel.A.Penczek@uth. Joanna Skórko-Glonek, Anna Sobiecka-Szkatuła 317 tmc.edu), Department of Biochemistry and Molecular Biology, The University of Texas Health Science Center at Houston, 6431 Fannin St, Houston, TX 77030, USA, with permission. 0 Autorze: Dr Paweł A. Penczek, jest absol­ wentem Wydziału Fizyki Uniwersytetu War­ szawskiego (Pracowni Fizyki Medycznej), a The endosomal-associate protein, Hrs, embedded into the membrane of an early endosóme. Two functional domains have been obecnie profesorem Wydziału Biochemii i docked into the cryo-EM density map of hexameric Hrs, determined to 16A resolution [1], Structure of the VHS and FYVE domains have been determined crystallographically [2] and are docked into the EM density map of the Hrs. The knowledge Biologii Molekularnej Uniwersytetu Teksań­ of the location of the FYVE and VHS domains, which are reported to bind to phosphatidylinositiol 3-phosphate molecules skiego w Houston, Teksas, USA. Zajmuje się found within the endosomal membrane, has guided the hypothetical placement of Hrs within the endosomal membrane. The określaniem struktury przestrzennej białek z immersion of the end caps of Hrs into the endosomal membrane demonstrates an 'end-on' binding model of the Hrs particles with the membrane. According to this model, either end cap can embed into the membrane, allowing the other end cap to carry zastosowaniem mikroskopii elektronowej i out other essential protein trafficking functions, or to embed into another membrane, thus preventing fusion of membranes wykorzystaniem metody rekonstrukcji to- during early endosomal fusion. mograficznej. Dr Penczek jest współautorem 1. Pulían L, Mullapudi S, Huang Z, Baldwin PR, Chin C, Sun W, Tsujimoto S, Kolodziej SJ, Stoops JK, Lee JC, Waxham MN, Bean AJ, Penczek PA (2006) The endosome-associated protein Hrs is hexameric and controls cargo sorting as a „master molecule". ponad 70 publikacji naukowych opubliko­ Structure 14: 661-671 wanych m.in. w Journal of Structural Biolo­ 2. Mao Y, Nickitenko A, Duan X, Lloyd TE, Wu MN, Bellen H, Quiocho FA (2000) Crystal structure of the VHS and FYVE tan­ gy, Nature Structural and Molecular Biology dem domains of Hrs, a protein involved in membrane trafficking and signal transduction. Cell 100: 447-456 3. Kutateladze TG, Ogburn KD, Watson WT, de Beer T, Emr SD, Burd CG, Overduin M. (1999) Phosphatidylinositol 3-phospha­ 1 Biophysical Journal. te recognition by the FYVE domain. Mol Cell 3: 805-811 Postępy Biochemii 54 (3) 2008 I http://rcin.org.pl C O N T E N T S ADVANCES IN BIOCHEMISTRY VOL. 54, NO. 3, 2008 Events/Opinions/Comments 225 REVIEWS Role of SUMO modification in the maintenance of genome stability 234 Regulation of gene expression by long-chain fatty acids 242 Structure and function of the eukaryotic ribosome 251 TGFp signalling accessory receptors 264 Creatine kinase isoenzymes — characterization and functions in cell 274 The role of ABC transporters in the renal elimination of organic anions and drugs 284 The involvement of the renin-angiotensin system (RAS) in cancerogenesis 294 Reverse cholesterol transport processes and their role in atherosclerosis regression 301 Plant micro RNA biogenesis 308 The extracytoplasmic protein quality control in bacterium Escherichia coli - the role of proteases and the folding factors 317 IV edycja konkursu na najlepszą pracę doktorską z biochemii w 2008 roku Polskie Towarzystwo Biochemiczne i firma Merck Sp. z o.o. ogłasza trzecią edycję konkursu na najlepszą pracę doktorską z biochemii wykonaną w polskiej instytucji naukowej. Warunkiem uczestnictwa jest przyznanie autorowi pracy tytułu doktora przez właściwą radę naukową lub radę wydziału w 2008 roku. Nagroda obejmuje premię pieniężną dla autora w wysokości 4 500 zł, ufundowaną przez firmę Merck, oraz opublikowanie tez doktoratu w 4 numerze kwartalnika „Postępy Biochemii" w 2009 roku. Nagrodę przyznaje J ^ f^ ^ToOWł^^oIskiego Towarzystwa Biochemicznego w porozumieniu w firmą Merck. Zgłoszepiekandydatów do Nagrody mogą dokonywać pracownicy naukowi ze stopniem doktora habilito- wanego lub tytij jfesora' Zgłoszenia w Ilistu przi odniego wraz doktorską w formacie pdf należy przesłać w raeprzekt termini« Ldo 31 maja elekironi&znajaa adres: s.pikula Rożstrzyc conki n tąp i d 31 sierpnia [rody odbędzie się na dofcczny* PoT Tow zystwa Bioch PatVonat :ur: m sprawuje hemii". Informa- cje dotyczące ktariij można ylyskać kierując pytania pod następujący adres poczty elektronicznej: s.pik\a@nencl- profesor Sławomir Pikuła Sekretarz Polskiego Towarzystwa Biochemicznego Instytut Biologii Doświadczalnej PAN im. Marcelego Nenckiego ul. Pasteura 3, 02-093 Warszawa PARTNERZY POSTĘPOW BIOCHEMII OLYM PUS ’'.merck Polska Sieć Mitochondrialna Your Vision, Our Future H I www.mitonet.pl Redaktor naczelny: Sławomir Pikuta; e mail: [email protected], Redaktor senior: Zofia Zielińska Redaktor działu krajowego: Teresa Wesołowska; e-mail: [email protected], Redaktor działu „Forum Młodych Biochemików”: Grzegorz Bartosz; e mail: [email protected] Redaktorzy: Joanna Bandorowicz-Pikula, Jolanta Barańska, Andrzej Dżugaj, Krystyna Grzelak, Lilia Hryniewiecka, Danuta Hulanicka, Andrzej Jerzmanowski, Andrzej Kasprzak, Wanda Kłopocka. Liliana Konarskal, Paweł Pomorski, Aleksander F. Sikorski, Anna Szakiel, Adam Szewczyk, Tomasz Twardowski, Marek Zembala, Krzysztof Zabłocki, Alicja Żylicz Sekretarz redakcji: Hanna Laskowska; e-mail: [email protected], tel. (022) 5892441 Skład i łamanie: Małgorzata Basaj; e-mail: [email protected] Korekta językowa: Marta Magdalena Izdebska; e-mail: [email protected] lub [email protected] Adres redakcji: “Postępy Biochemii”, ul. Pasteura 3, 02-093 Warszawa; e-mail: [email protected]; http://www.postepybiochemii.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Biochemiczne; ul. Pasteura 3,02-093 Warszawa, tel/fax (022) 6582099, e-mail: [email protected], http://www.ptbioch.edu.pl Kwartalnik “Postępy Biochemii” jest wydawany z pomocą finansową Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, “Postępy Biochemii” są indeksowane w Medline, IndexCopernicus i Agrolibrex. Nakład 1000 egz. II www.postepybiochemii.pl http://rcin.org.pl Real-time PCR ^¡Maxima™ SYBR Green qPCR Master Mix (2X) High specificity y/j All the advantages at a glance • Specificity - Maxima™ Hot Start Taq DNA Polymerase and the optimized buffer eliminate non-specific amplification and formation of primer dimers. • Sensitivity - detects low copy number targets. • Wide linear range - accurate quantification across 9 orders of magnitude. • Universal - can be used on most real-time thermal cyclers. • Reproducibility and convenience - ready-to-use 2X master mix minimizes pipetting error and reduces set-up time. Applications________________________________ • Real-time PCR using SYBR Green dye. • Real-time RT-PCR using SYBR Green dye. Melting curve analysis confrms high qPCR specifcity. Amplification of 10-fold dilutions of supercoiled plasmid DNA, starting from Maxima' SYBR Green qPCR Master Mix (2X) 10 ng down to 0.1 fg, using the Maxima™ SYBR Green qPCR Master Mix Cat. No. Appl. (2X) in duplicate reactions. Reactions were performed on the Eppendorf K0221 2x1.25 ml (for 200 reactions of 25 jul) Mastercycler® ep realplex instrument. NTC is the non-template control. K0222 10x1.25 ml (for 1000 reactions of 25 jul) ^Maxima™ Probe qPCR Master Mix (2X) High sensitivity All the advantages at a glance • Sensitivity - detects low copy number targets. • Specificity - Maxima™ Hot Start Taq DNA Polymerase and the optimized buffer eliminate non-specific amplification and formation • of primer dimers. • Wide linear range - accurate quantification across 9 orders of magnitude. Universal - can be used with sequence-specific probes on most real-time thermal cyclers. Reproducibility and convenience - ready-to-use 2X master mix minimizes pipetting error and reduces set-up time. Applications________________________________ • Real-time PCR using sequence-specific probes. • Real-time RT-PCR using sequence-specific probes Amplification of human PPP1CA gene was performed on serial 10-fold dilutions of Jurkat cell total RNA (from 1 ng to 1 pg). First strand cDNA was generated with the RevertAid™ First Strand cDNA Synthesis Kit (#K1621). cDNA was amplified with the Maxima™ Probe qPCR Master Mix (2X) using Maxima' Probe qPCR Master Mix (2X) the TaqMan® assay specific for PPP1CA. Reactions were performed on an Cat. No. Appl. ABI PRISM® 7000 instrument. 1 pg of total RNA was successfully detected K0231 2x1.25 ml (for 200 reactions of 25 ¡j\) NTC is the non-template control. K0232 10x1.25 ml (for 1000 reactions of 25 ¿ul) DYSTRYBUTOR: abo Grażyna Boreysza ■ ul. Podleśna óa, 80-255 Gdańsk -1- — ^ Biuro: ul. MałacFiowskiego 1, 80-262 Gdańsk ^ | |T f| | | | ^4 C I l i 11 ‘ tel.: (58) 341 21 43; fax: (58) 520 33 80 I v l I I I I I I H O e-mail: [email protected]; www.abo.com.pl LIFE SCIENCES http://rcin.org.pl EBEC2010 16th European Bioenergetic Conference Warsaw, 17-22 July 2010 WWW.EBEC2010.PL Lwil nencki institute of experimental biology http://rcin.org.pl W Y D A R Z E N I A - O P I N I E - K O M E N T A R Z E Konkurs „SUPERHELISA 2008". Polski. Otrzymał 130,1 punkty, na 155 się Akademia Medyczna w Gdańsku. Szymon Nowakowski, student Uroku możliwych do zdobycia. Drugie miej­ Wyprzedziła Warszawski Uniwersy­ Wydziału Lekarskiego Akademii Me­ sce zajęła Daria Świecka, studentka tet Medyczny (357,3 punkty) i Colle­ dycznej w Gdańsku został laureatem II roku Wydziału Lekarskiego Aka­ gium Medicum w Bydgoszczy (filia V edycji ogólnopolskiego konkursu demii Medycznej w Gdańsku (129,5 Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w wiedzy biochemicznej "SUPERHE­ punktów). Miejsce III przypadło Jo­ Toruniu, 348,8 punktów). LISA 2008" (Fot. 1-3), który odbył się annie Przybek, studentce I Wydziału V edycję konkursu „SUPERHELI­ SA 2008" zorganizowali pracownicy Katedry i Zakładu Biochemii Akade­ mii Medycznej w Gdańsku, kierowa­ nych przez prof. dr hab. Juliana Świer- czyńskiego. Do tegorocznego konkur­ su indywidualnego i zespołowego przystąpiło 11 trzyosobowych ekip z uczelni medycznych całej Polski. Ko­ misja konkursowa składała się z opie­ kunów dydaktycznych ekip studenc­ kich uczestniczących w konkursie. Uczestnicy konkursu odpowiadali na 100 pytań testowych (pojedynczego wyboru z pięciu możliwych odpowie­ dzi) . Uzyskanie przez uczestnika mini­ mum 60 punktów umożliwiało przej­ ście do II etapu konkursu, podczas którego studenci odpowiadali na pięć Fotografia 1. Konkurs „Superhelisa 2008", oczekiwanie na wyniki Konkursu. pytań opisowych w czasie 50 minut. Pytania dotyczyły przebiegu podsta­ 16-18 maja, w malowniczo położo­ Lekarskiego Warszawskiego Uniwer­ wowych procesów biochemicznych i nym Ośrodku Wypoczynkowo-Szko- sytetu Medycznego (129,3 punktów). wzorów metabolitów. Poziom wiedzy leniowym „Dorota" w Łapinie koło W klasyfikacji zespołowej uczelni me­ studentów był tak duży, że do drugie­ Kolbud. Szymon Nowakowski poko­ dycznych w konkursie "SUPERHELI­ go etapu zakwalifikowali się wszyscy nał trzydziestu dwóch konkurentów z SA 2008", na pierwszym miejscu z do­ startujący w konkursie. Czas do ogło­ jedenastu uczelni medycznych z całej robkiem punktowym 385,2 znalazła szenia wyników studenci spędzali na spacerach wokół jeziora i dyskusjach, a wieczorem zostały ogłoszone wyni­ ki drugiego etapu konkursu: podano sumę punktów uzyskanych w trakcie I i II etapu konkursu przez każdego uczestnika. W ten sposób wyłonio­ no 10 studentów z najwyższą łączną punktacją. Do trzeciego etapu kon­ kursu zakwalifikowali się: Szymon Nowakowski z Akademii Medycznej w Gdańsku (111 punktów), Wojciech Guenter z Collegium Medicum w Bydgoszczy (107 punktów), Joanna Przybek z Warszawskiego Uniwer­ sytetu Medycznego (107 punktów), Szymon Czarkowski z Akademii Me­ dycznej w Gdańsku (106 punktów), Dariusz Wojciechowski z Collegium Medicum w Bydgoszczy (106 punk­ tów), Daniel Kuczyński z Uniwersy­ tetu Medycznego w Poznaniu (104 punkty), Daria Świecka z Akademii Fotografia 2. Organizatorzy i laureaci Konkursu; drugi od lewej Szymon Nowakowski, Daria Świecka. Medycznej w Gdańsku (104 punkty), Postępy Biochemii 54 (3) 2008 225 http://rcin.org.pl wy, wymianę Poznaniu (Fot. 4). Agata Czapracka doświadczeń oraz Wiktoria Szydło, studentki Wy­ oraz nawią­ działu Biologii UAM, przedstawiły zanie nowych i dokładnie zdefiniowały problem. znajomości. To one właśnie określiły jakiego sys­ temu i jakich funkcji im trzeba. One Tą drogą formowały Life Tracker'a przez cały organizato­ czas kiedy powstawał. Agata Majew­ rzy konkursu ska z Akademii Sztuk Pięknych była dziękują tym odpowiedzialna za komunikację wi­ wszystkim, zualną; zaprojektowała logo, plaka­ którzy przy­ ty, ulotki, całą oprawę graficzną oraz czynili się wystrój stoiska na konkursie. Łukasz do realizacji Michniewicz oraz Szymon Majewski konkursu w z wydziału Matematyki i Informaty­ Gdańsku, a ki UAM, byli odpowiedzialni za kod szczególnie Fotografia 3. Uczestnicy Konkursu w czasie wolnym w Łapinie. aplikacji. Program powstał w języku sponsorom: C#, a wizualizację wsparła biblioteka Magdalena Uzar z Collegium Medi- firmom Abo, Direct3D. Tomasz Gdala, jako men­ cum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Ikamed, Sigma-Aldrich i Ziaja. Dzięki tor zespołu, czuwał nad całością prac Krakowie (104 punkty), Aleksandra ich wsparciu najlepsi studenci otrzy­ i perfekcyjnością prezentacji. Rein- Rumianowska z II Wydziału Lekar­ mali atrakcyjne nagrody i upominki trodukcja daje szanse na uratowanie skiego Warszawskiego Uniwersyte­ (relacja przygotowana przez dr Ewę gatunku, lecz rozwiązania stosowa­ tu Medycznego (103 punkty) i Rafał Kossowską). ne w telemetrii drobnych zwierząt są Wolny z I Wydziału Lekarskiego War­ mało efektywne, ponieważ pozwalają szawskiego Uniwersytetu Medyczne­ System Life Tracker uznano za na monitorowanie niewielkiej liczby go (103 punkty). Wszyscy finaliści od­ najlepszy projekt oprogramowania osobników, wymagają pracy wielu powiadali anonimowo na ten sam, lo­ zgłoszony do polskiej edycji Micro­ osób w terenie, a uzyskane dane nie sowo wybrany przez pierwszego od­ soft Imagine Cup 2008 (konkurs prze­ dają pełnego obrazu dynamiki popu­ powiadającego, zestaw trzech pytań prowadzony w Polsce po raz szósty). lacji. System Life Tracker eliminuje przekrojowych wymagających umie­ System Life Tracker jest nowator­ te problemy. Narzędzie składa się z jętności analizowania wiedzy. Na tym skim rozwiązaniem umożliwiającym wyposażonych w aparaturę pomiaro­ etapie opiekun osoby odpowiadającej śledzenie w czasie rzeczywistym wą obroży zakładanych zwierzętom, nie miał prawa oceniać własnego pod­ gatunków zwierząt zagrożonych rozmieszczonych w terenie centralek opiecznego. Suma punków uzyska­ wyginięciem. System samodzielnie zbierających radiowo informacje o na przez zawodnika we wszystkich gromadzi dane o stanie wybranych zwierzętach i wysyłających dane do trzech etapach decydowała o miejscu, osobników, na ich podstawie pomaga serwera za pomocą GSM, serwera które student zajął w indywidualnej przewidywać zachowanie zwierząt oraz podłączonych do niego klientów, klasyfikacji końcowej. Zdaniem oce­ i pozwala interweniować w krytycz­ za pomocą których użytkownik doda­ niających poziom konkursu był bar­ nych sytuacjach. Przyczynia się on je i kontroluje istniejące badania. Life dzo wysoki, a różnice punktowe po­ do sukcesu reintrodukcji, czyli prób Tracker ma realistyczny system wizu­ między finalistami bardzo niewielkie. ponownego wprowadzenie na stare alizacji. Jego użytkownik porusza się 0 kolejności na podium w rozgryw­ miejsca bytowania, rodzimych gatun­ w wirtualnym świecie zgodnym topo­ kach indywidualnych zadecydowały ków zwierząt niegdyś tam żyjących, graficznie z rzeczywistym obszarem różnice dziesiętnych punktu. Suma lecz wytępionych. Program stworzyli badań (las, łąka). Według ekspertów punków uzyskanych we wszystkich członkowie zespołu Demoscene Spirit jest łatwo integrowany z istniejącymi trzech etapach przez studentów z tej z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w samej ekipy, decydowała o miejscu w klasyfikacji zespołowej. W sobotnie popołudnie ogłoszono wyniki rozgry­ wek indywidualnych i zespołowych 1 uroczyście zakończono konkurs. Nagrody i wyróżnienia najlepszym uczestnikom konkursu wręczali prof. dr hab. Jacek Bigda, prorektor ds. roz­ woju i współpracy międzynarodowej AMG oraz prof. dr hab. Julian Świer- czyński, kierownik Katedry i Zakładu Biochemii AMG. Następne godziny spotkania, już pozbawione stresu, minęły bardzo szybko przy ognisku Fotografia 4. Demoscene Spirit, od lewej: Wiktoria Szydło, Agata Majewska, Łukasz Michniewicz, Szymon i grillu. Był to dobry czas na rozmo­ Majewski, mgr Tomasz Gdala. 226 www.postepybiochemii.pl http://rcin.org.pl