Bilginin Düzenlenmesinde Yenilikler Avrupa’da ve Türkiye’de RDA Uygulamalarına Yönelik Bir Değerlendirme Dr. Tolga Çakmak Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü [email protected] http://tolgacakmak.net İçerik Bilgi Merkezlerinde «Kaynak Tanımlama ve Erişim» Gereksinimi RDA Kurallarına Geçiş Süreci EURIG Avrupa’da ve Türkiye’de RDA Kurallarının Kullanımı Sonuç ve değerlendirme T.Ç. 2 Bilgi Merkezlerinde Kaynak Tanımlama ve Erişim Gereksinimi Kaynak tanımlama ve erişime sunma bilgi merkezlerinin geleneksel iş süreçlerinden biri Koleksiyona sağlanan her bir materyalin erişilebilirliğinin sağlanması Materyale özgü ayrıntıların belirlenmesi ve belirli bir düzen içerisinde sunulması Giderek daha disiplinler arası bir hale gelen yapı T.Ç. 3 Bilgi Merkezlerinde Kaynak Tanımlama ve Erişim Gereksinimi Etkileşim ortamlarının çeşitlenmesi Kullanıcı ? ◦ Makinelerin kullanıcıya dönüşümü Kaynakların kartlara sığabilecek düzeyde nitelenmesinden makinelerce okunabilir ve anlamlandırılabilir düzeyde nitelenmesi Bilgi merkezinin özgün verileri T.Ç. 4 RDA ve Geçiş Süreci Varlık Nitele ve ilişkilendir Fiziksel özelliklerin yanı sıra ayrıntılandırılmış içerik nitelemesi Kaynak keşfi, açık ve bağlı veri Dijital kaynaklar Karşılıklı işlerlik, veri transferi ve veri aktarımı T.Ç. 5 RDA ve Geçiş Süreci Planlama ve politika oluşturma Altyapı kurulumu ◦ Sadece yeni MARC alanlarına yönelik geliştirmeler? Terminoloji/ Kuralların yorumlanması Otorite listeleri ve ilişkilendirme T.Ç. 6 Avrupa RDA Çalışma Grubu – European RDA Interest Group (EURIG) 2011 British Library, Deutsche Nationalbibliothek, Biblioteca Nacional de España, Sweeden Royal Library Avrupa’da RDA’nın kullanıcıları ve potansiyel kullanıcıları arasında ortak bir ağ oluşturma Avrupa ülkelerinde uygulanması ve ilgili uygulamalarda karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik çalışmalar RDA Yönetim Kuruluna bağlı bir çalışma grubu T.Ç. 7 Avrupa’da RDA Uygulamaları Ülkelerin kültürel özelliklerine göre farklı uygulamalar ön planda İsviçre ◦ Kuralların çok dilli olarak kullanılması gerekliliği ◦ RERO Konsorsiyumu – (6,5 milyon künye AACR2) ◦ MARC tabanlı yapı ◦ Ülkenin Fransızca konuşan bölümü için yetersizlikler ◦ GND – Joint Authority File (Ülkenin Almanca konuşan kısmı için etkili) (Clavel, 2016) T.Ç. 8 Avrupa’da RDA Uygulamaları Letonya ◦ Planlı bir ilerleme 2013-2016, 2016-2018 ◦ Çeviri konusunda maddi ve insan kaynağı yetersizlikleri ◦ RDA Toolkit erişimi 2012 ◦ İlk aşama VIAF’a kayıt aktarımı, uzmanlık grupları ◦ 2016-2018 RDA kayıtları ve eğitim ◦ Öncelik basılı materyallerde geçiş ◦ 2017 ile basılı materyal dışı RDA kayıtları (Kreislere, 2016) T.Ç. 9 Avrupa’da RDA Uygulamaları Finlandiya ◦ Çeviri çalışmaları (4 yıl + 8 ay veri girişi) ◦ Ulusal RDA Rehberi ◦ 2016 başında 40 kütüphane ◦ Finlandiya Milli Kütüphanesi sorumlu kurum ◦ 2015-2016 Eğitimler ◦ Teknik ve yasal konularda geliştirmeler ◦ Tek bir arayüz oluşturma ◦ Müzik eserlerinin tanımlanmasında sorunlar (Seppälä, 2016) T.Ç. 10