TEMEL ALGISAL SÜREÇLER VE BİLGİ İŞLEMEDE ALGININ YERİ VE GESTALT PRENSİPLERİ BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI ALGI • Dünya ile ilgili tüm bilgilerimiz algısal süreçlere dayanmaktadır. Bu nedenle algı konusu hem felsefe ve psikolojinin hem de başka birçok alanın ilgisini çekmiştir. • Özellikle psikolojinin hem akademik hem de uygulamalı alanlarında algı önemli bir konudur. • Klinik psikoloji gibi uygulamalı psikoloji alanlarına da son derece önemli katkılar sunmuştur. ALGI • Algı; dış dünya tarafından doğrudan belirlenen ve edilgen şekilde çalışan bir mekanizma değil, son derece etkin bir yeniden inşa etme sürecidir. • Esnek bir yönü de olan algı sürecinde «bilgi ve algı» etkileşim halindedir. Bağlamın etkilerinden algının bilgiyi oluşturduğu gibi, bilginin de algıyı etkilediği bilinmektedir. ALGI • Algısal süreçlerin içinde en çok bilgi sahibi olunan alan «görsel algıdır». • İnsandaki en gelişmiş duyu olan görme, dış dünya hakkında bilgi sahibi olmamıza yarayan en önemli kaynaktır. Buna uygun olarak da beyinde ve özellikle de kortekste oldukça büyük bir alan kaplamaktadır. GÖRSEL SİSTEMİN TEMEL FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ • Sayları yaklaşık 120 milyon civarında olan ışık reseptörleri iki gruba ayrılırlar: • Koniler (Mavi, yeşil ve koni hücreleri renk algısı için önemlidir) • Çubukları (Siyah-beyaz görmemizi sağlarlar – Işık şiddetini iletirler) Fovea bölgesinde toplanan koniler odaklanma ile ilgili merkezi oluşturmaktadır. Fovea bölgesinden uzaklaştıkça sayıları daha fazla olan çubuk hücreler gelmektedir. Çubuk hücreler, düşük ışık seviyelerinde etkili olurlar ve loş ya da karanlık ortamlarda daha etkilidirler. Çok sayıda çubuk aynı bipolar hücreyi paylaştığı için ince ayrıntıları iletemezler. GÖRSEL SİSTEMİN TEMEL FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ GÖRSEL SİSTEMİN TEMEL FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ • Algının edilgen bir süreç olmadığına ilişkin örneklerden biri kontrast (zıtlık) etkisidir. Bu etkiye göre, belli bir konumdaki uyarıcıya verilen tepki çevre bölgelerdeki tepkilere bağlıdır. FORM ALGISI • Cisimlerin belirlenebilmesi için kullandığımız şekil ve büyüklük özelliklerine cismin uzaysal özellikleri adı verilir. • Uzaysal görme çalışmalarının ilk sistematik örneklerini GESTALT ekolünde görüyoruz. • Gestaltcılara göre: • Algı tek tek en basit parçaları belirleyerek değil, bir bütün olarak gerçekleşmektedir. • Bütün, parçaların toplamından farklıdır. • Algısal sistemin bazı organizasyon prensipleri bulunmaktadır; • Yakınlık, • Benzerlik, • Tamamlama, • Süreklilik. FORM ALGISI • YAKINLIK PRENSİBİ • Birbirine yakın olan cisimlerin bir bütün olarak algılanmasıdır . FORM ALGISI • BENZERLİK • Bu prensibe göre, birbirine benzeyen cisimler bir bütün oluşturacak şekilde algılanırlar.