TEMA Vakfı ve Arıcılık Damızlık Saf Kafkas Ana Arı çalışması bir TEMA Vakfı faaliyeti olarak başlamıştır. TEMA Vakfı’nın kuruluş amaçlarından birisi de Doğal Varlıkları korumaya katkıda bulunmaktır. Bu ilkeden hareketle, ormancılık ve tarım faaliyetleri ile ekolojik sistemi henüz bozulmamış Artvin Borçka Camili’de TEMA Vakfı nın “Doğal Varlıkları Koruma Amaçlı Kırsal Kalkınma Projesi” 10 yıldır sürdürülmektedir. Projenin en önemli faaliyeti Kafkas Arısı’nın doğal alanında korunması, seleksiyonu ve damızlık Saf Kafkas Ana Arıların Türkiye arıcılarının kullanımına sunulmasıdır. Camili diğer adı ile Macahel Artvin İlinin Gürcistan sınırında içinde altı köy bulunan, 28.000 hektar genişliğinde bir vadidir. Camilinin dağ yolu kış ayların da 3-4 metre karla kapanmakta ve çığ riskinde n dolayı açılamamaktadır. Havza çok yüksek dağlarla çevrili olup, dağlarda yaylalar vardır. Vadi çok yoğun ormanlarla kaplıdır. Havza ormanlarının en hakim ballı bitkisi kestanedir. Havzada üretilen bal da Kesta ne balı olarak pazarlanır. Havzada yoğun olan Karayemiş de önemli ballı bitkilerindendir. Havzada yoğun olan Mor orman gülü de havzanın önemli ballı bitkilerinde ndir. Havzada ve komşu vadilerde yoğun orman gülü bulunmaktadır. Mor orman gülü nektarı kolonilerin ilk bahar gelişmesinde çok yararlıdı r. Orman gülünün sarısı orta rakımlarda bulunmaktadır. Komşu vadilerde bulunan karaçalıda bölgenin önemli bal kaynaklarından dır. 1996 yılında bozulmamış olan Camili ekosisteminin korunmasına karar verilmiştir. Kafkas Arısının havzada melezleşmeden saf olarak kalmış olması koruma için önemli bulgu ve örnek olmuştur. Havza’da 6 köyde bulunan 2400 koloninin melezleşmemiş olduğu 1998 yılında Ahmet İnci tarafından belirlenmiş. Daha sonraki yıllarda da bilimsel olarak tespit edilmiştir. Bu Projeye Neden Gerek Duyuldu Türkiyede koloni başına verim 17 kg ve fevkalade düşük. Oysa arıcılığı gelişmiş ülkelerde koloni başına verim Türkiye'nin en az iki katı. Bu düşük verimim nedeni 50 yıldır yapılan gezginci arıcılık nedeni ile Muğla , Anadolu, Kafkas ırkları gibi lokal arı ırklarının melezlenerek dejenarasyon düzeyinde verimliliklerini kaybetmiş olmasıdır. Ülkenin bu verimli ırklarının izolasyon, seleksiyon ve ana arı üretimi çalışmaları ile yeniden arıcılığa kazandırılması ihtiyacından bu projeye gerek duyulmuştur. Geleneksel arıcılıkta vadideki kara kovanların çoğu ağaçların tepesindedir. Ağaçlara kara kovan koymak önemli bir uğraşıdır. Arılıklar yaban hayvanlarına karşı korunaklıdır Havzanın İzolasyonunun Sağlanması Yapılan incelemelerde vadinin arılarının saflığı tespit edildi. Oysa bu vadinin dışındaki bölgelerde Kafkas arısı genelde melezleşmişti. Türkiye'de tüm kolonilerin saf olduğu başka bir bölge kalmamıştı. Bu vadide kolonilerin tamamının saf olarak kalabilmesinin nedeni geçmişte insan eli ile dışardan bu vadiye hiç bir şekilde koloni getirilmemiş olmasıdır. Vadinin üç taraftan arıların uçamayacağı kadar yükseklikte dağlarla çevrili olması da doğal oğul geçişlerini engellemişti. Vadinin Gürcistan'a açık yönünde ise sınırdan 30 km mesafeye kadar olan alanda koloni hareketinin olmadığı tespit edildi. Vadinin tamamındaki kolonilerin Saf Kafkas olmaları vadinin bundan sonra da melezleşmeden korunmasının önemini ortaya çıkardı. Diğer taraftan Türkiye arıcılığının bu korumaya şiddetle ihtiyacı bulunuyordu. Bu vadide doğal çiftleşme ile Saf Kafkas Ana Arı üretmek mümkündü. TEMA Vakfı bu vadide hem Saf Kafkas arıların hem de diğer biyolojik varlıkların korunması için harekete geçti. Artvin Valiliği'ne, Çevre ve Orman Bakanlığı'na, Tarım Bakanlığı'na ve askeri makamlara müracaat edilerek birlikte koruma ve değerlendirme önerisinde bulunuldu. İlgili kuruluşlarla vadinin korunmasına karar verildi. Havzaya dışardan arı ve her türlü biyolojik materyalin girişi yasaklandı. Vadi Gürcistan sınırına sıfır noktada. Bu nedenle vadiye giriş ve çıkışlar askeri kontrol altında. Bu havzada oturmayanların havzaya girmek için askeri makamlardan izin alma zorunluluğu var. Dışardan koloni girişi bu kontrollerle önlenmekte. Ayrıca vadi halkı da korumanın yararı konusunda bilinçlendirilmiş ve korumaya yardımcı olmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığı da Dünya Bankası kaynakları ile bu alanda doğal varlıkları korumaya yönelik çalışmalar yapmış bulunmaktadır. Diğer yandan en etkin korumanın havza halkı tarafından yapılabileceği gerçeğinden hareketle sürekli olarak havza sakinlerine Saf Kafkas Arı ve korunmasının önemi anlatılmaktadır. Vadideki arılıkların uzmanlarca incelenmesi