Kingdom of Thailand ≠ EDICT OF GOVERNMENT ± In order to promote public education and public safety, equal justice for all, a better informed citizenry, the rule of law, world trade and world peace, this legal document is hereby made available on a noncommercial basis, as it is the right of all humans to know and speak the laws that govern them. TCPS 1187-2549 (2006) (Thai): Beijing Grass มผช.๑๑๘๗/๒๕๔๙ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน นา้ํ หญาปกกิ่ง ๑. ขอบขาย ๑.๑ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ครอบคลุมน้ําหญาปกกิ่งพรอมดื่มที่มีหญาปกกิ่งเปนสวนประกอบหลัก ผาน กรรมวิธีการใหความรอนกอ นบรรจใุ นภาชนะบรรจทุ ไี่ มใ ชก ระปอ งโลหะ และตอ งเกบ็ รกั ษาโดยการแชเ ยน็ ๒. บทนิยาม ความหมายของคําที่ใชในมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ มีดังตอไปนี้ ๒.๑ น้ําหญาปกกงิ่ หมายถงึ เครอื่ งดมื่ ทไี่ ดจ ากการนาํ หญา ปก กงิ่ ทสี่ ดหรอื แหง และอยใู นสภาพดมี าลา งใหส ะอาด หนั่ เปน ชนิ้ ลวกหรือตมในน้ําเดือด นํามาตีปนกับน้ํา กรอง ปรุงแตงรสดวยน้ําตาลหรือน้ําผึ้ง อยางใด อยางหนึ่งหรือผสมกนั อาจเตมิ สารเพิ่มความเปน กรด นา้ํ ผลไม  หรอื นา้ํ สกัดจากพชื ชนดิ อนื่ เชน นา้ํ ใบเตย น้ําดอกคําฝอย น้ําเกกฮวย นําไปใหความรอนที่อุณหภูมิและระยะเวลาที่เหมาะสม บรรจุในภาชนะบรรจุ ขณะรอน แลวทําใหเย็นทันที ๓. คุณลักษณะที่ตองการ ๓.๑ ลักษณะทั่วไป ตองเปนของเหลว อาจใสหรือขุน อาจตกตะกอนเมื่อตั้งทิ้งไว ๓.๒ สี ตองมีสีที่ดีตามธรรมชาติของน้ําหญาปกกิ่ง ๓.๓ กลิ่นรส ตองมีกลิ่นรสที่ดีตามธรรมชาตขิ องนา้ํ หญา ปก กงิ่ ปราศจากกลนิ่ รสอนื่ ทไี่ มพ งึ ประสงค  เชน กลนิ่ แอลกอฮอล เมื่อตรวจสอบโดยวิธีใหคะแนนตามขอ ๘.๑ แลว ตองไดคะแนนเฉลี่ยของแตละลักษณะจากผูตรวจสอบทุกคน ไมนอยกวา ๓ คะแนน และไมมีลักษณะใดได ๑ คะแนนจากผูตรวจสอบคนใดคนหนึ่ง ๓.๔ สิ่งแปลกปลอม ตองไมพบสิ่งแปลกปลอมที่ไมใชสวนประกอบที่ใช เชน เสนผม ดิน ทราย กรวด ชิ้นสวนหรือสิ่งปฏิกูล จากสัตว - ๑ - มผช.๑๑๘๗/๒๕๔๙ ๓.๕ วัตถุเจือปนอาหาร ๓.๕.๑ หามใชสีสังเคราะหทุกชนิด ๓.๕.๒ หากมีการใชวัตถุกันเสีย ใหใชไดตามชนิดและปริมาณที่กฎหมายกําหนด ๓.๖ จุลินทรีย ๓.๖.๑ จํานวนจุลินทรียทั้งหมด ตองนอยกวา ๑ ๑๐๔ โคโลนีตอตัวอยาง ๑ ลูกบาศกเซนติเมตร × ๓.๖.๒ สตาฟโลค็อกคัส ออเรียส ตองไมพบในตัวอยาง ๑ ลูกบาศกเซนติเมตร ๓.๖.๓ เอสเชอริเชีย โคไล ตองไมพบในตัวอยาง ๑๐๐ ลูกบาศกเซนติเมตร ๓.๖.๔ ยีสตและรา ตองไมพบในตัวอยาง ๑ ลูกบาศกเซนติเมตร ๔. สุขลักษณะ ๔.๑ สุขลักษณะในการทําน้ําหญาปกกิ่ง สถานประกอบการตองไดรับอนุญาตจากกระทรวงสาธารณสุข และให เปนไปตามคําแนะนําตามภาคผนวก ก. ๕. การบรรจุ ๕.๑ ใหบรรจุน้ําหญาปกกิ่งในภาชนะบรรจุที่สะอาด ปดไดสนิท และสามารถปองกันการปนเปอนจากสิ่งสกปรก ภายนอกได ๕.๒ ปริมาตรสุทธิของน้ําหญาปกกิ่งในแตละภาชนะบรรจุ ตองไมนอยกวาที่ระบุไวที่ฉลาก ๖. เครื่องหมายและฉลาก ๖.๑ ที่ภาชนะบรรจุน้ําหญาปกกิ่งทุกหนวย อยางนอยตองมีเลข อักษร หรือเครื่องหมายแจงรายละเอียดตอไป นี้ใหเห็นไดงาย ชัดเจน (๑) ชื่อเรียกผลิตภัณฑ เชน น้ําหญาปกกิ่ง น้ําหญาปกกิ่งผสมนา้ํ เกก ฮวย (๒) สวนประกอบที่สําคัญ (๓) ชนิดและปริมาณวัตถุเจือปนอาหาร (ถามี) (๔) ปริมาตรสุทธิ (๕) วัน เดือน ปที่ทํา และวัน เดือน ปที่หมดอายุ หรือขอความวา “ควรบริโภคกอน (วัน เดือน ป)” (๖) ขอแนะนําในการเก็บรักษา เชน ควรเก็บไวในตูเย็น (๗) ชื่อผูทําหรือสถานที่ทํา พรอมสถานที่ตั้ง หรือเครื่องหมายการคาจดทะเบียน ในกรณีที่ใชภาษาตางประทศ ตองมีความหมายตรงกับภาษาไทยที่กําหนดไวขางตน - ๒ - มผช.๑๑๘๗/๒๕๔๙ ๗. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสิน ๗.๑ รุน ในที่นี้ หมายถึง น้ําหญาปกกิ่งที่มีสวนประกอบเดียวกัน ทําในระยะเวลาเดียวกัน ๗.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ ใหเปนไปตามแผนการชักตัวอยางที่กําหนดตอไปนี้ ๗.๒.๑ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบสิ่งแปลกปลอม การบรรจุ และเครื่องหมายและ ฉลาก ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลว ทุกตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๓.๔ ขอ ๕. และขอ ๖. จึงจะถือวาน้ําหญาปกกิ่งรุนนั้นเปนไปตาม เกณฑที่กําหนด ๗.๒.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบลักษณะทั่วไป สี และกลิ่นรส ใหใชตัวอยางที่ ผานการทดสอบตามขอ ๗.๒.๑ แลว จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลวทุกตัวอยาง ตองเปนไปตามขอ ๓.๑ ถึงขอ ๓.๓ จึงจะถือวาน้ําหญาปกกิ่งรุนนั้นเปนไปตามเกณฑที่กําหนด ๗.๒.๓ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบวัตถุเจือปนอาหาร ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจาก รุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีปริมาตรรวมไมนอยกวา ๒๐๐ ลกู บาศกเซนตเิมตร กรณตี วั อยา งไมพ อใหช กั ตวั อยา งเพมิ่ โดยวธิ สี มุ จากรนุ เดยี วกนั ใหไ ดต วั อยา ง ทมี่ ปี รมิ าตรรวมตามทกี่ าํ หนด เมอื่ ตรวจสอบแลวตัวอยางตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๕ จงึ จะถอื วา น้ําหญา ปกกิ่งรุนนั้นเปนไปตามเกณฑที่กําหนด ๗.๒.๔ การชักตวั อยา งและการยอมรบั สาํ หรบั การทดสอบจลุ นิ ทรยี  ใหช กั ตวั อยา งโดยวธิ สี มุ จากรนุ เดยี วกนั จาํ นวน ๓ หนว ยภาชนะบรรจ ุ เพอื่ ทาํ เปน ตวั อยา งรวม โดยมปี รมิ าตรรวมไมน อ ยกวา ๒๐๐ ลกู บาศก เซนตเิ มตร กรณตี วั อยา งไมพ อใหช กั ตัวอยางเพิ่มโดยวธิ สี มุ จากรนุ เดยี วกนั ใหไ ดต วั อยา งทมี่ ปี รมิ าตร รวมตามทกี่ าํ หนด เมอื่ ตรวจสอบแลว ตวั อยา งตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๖ จงึ จะถอื วา นา้ํ หญา ปก กงิ่ รนุ นนั้ เปนไปตามเกณฑที่กําหนด ๗.๓ เกณฑตัดสิน ตัวอยางน้ําหญาปกกิ่งตองเปนไปตามขอ ๗.๒.๑ ขอ ๗.๒.๒ ขอ ๗.๒.๓ และขอ ๗.๒.๔ ทุกขอ จึงจะ ถือวาน้ําหญาปกกิ่งรุนนั้นเปนไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ ๘. การทดสอบ ๘.๑ การทดสอบลักษณะทั่วไป สี และกลิ่นรส ๘.๑.๑ ใหแตงตั้งคณะผูตรวจสอบ ประกอบดวยผูที่มีความชํานาญในการตรวจสอบน้ําหญาปกกิ่งอยางนอย ๕ คน แตละคนจะแยกกันตรวจและใหคะแนนโดยอิสระ ๘.๑.๒ เทตัวอยางน้ําหญาปกกิ่งลงในแกวใสโดยมีกระดาษสีขาวเปนฉากหลัง ตรวจสอบโดยการตรวจพินิจ และชิม ๘.๑.๓ หลักเกณฑการใหคะแนน ใหเปนไปตามตารางที่ ๑ - ๓ - มผช.๑๑๘๗/๒๕๔๙ ตารางที่ ๑ หลักเกณฑการใหคะแนน (ขอ ๘.๑.๓) ระดับการตัดสิน (คะแนน) ลักษณะที่ตรวจสอบ เกณฑที่กําหนด ดีมาก ดี พอใช ตองปรับปรุง ลักษณะทั่วไป ตองเปนของเหลว อาจใสหรือขุน อาจ ๔ ๓ ๒ ๑ ตกตะกอนเมื่อตั้งทิ้งไว สี ตองมีสีที่ดีตามธรรมชาติของน้ําหญา ๔ ๓ ๒ ๑ ปกกิ่ง กลิ่นรส ตองมีกลิ่นรสที่ดีตามธรรมชาติของน้ํา ๔ ๓ ๒ ๑ หญาปกกิ่ง ปราศจากกลิ่นรสอื่นที่ไม พึงประสงค เชน กลิ่นแอลกอฮอล ๘.๒ การทดสอบสิ่งแปลกปลอม ภาชนะบรรจุ และเครื่องหมายและฉลาก ใหตรวจพินิจ ๘.๓ การทดสอบวัตถุเจือปนอาหาร ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๔ การทดสอบจุลินทรีย ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือ BAM หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๕ การทดสอบปริมาตรสุทธิ ใหใชเครื่องวัดปริมาตรที่เหมาะสม - ๔ - มผช.๑๑๘๗/๒๕๔๙ ภาคผนวก ก. สุขลักษณะ (ขอ ๔.๑) ก.๑ สถานที่ตั้งและอาคารที่ทํา ก.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและที่ใกลเคียง อยูในที่ที่จะไมทําใหผลิตภัณฑที่ทําเกิดการปนเปอนไดงาย โดย ก.๑.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและบริเวณโดยรอบ สะอาด ไมมีน้ําขังแฉะและสกปรก ก.๑.๑.๒ อยูหางจากบริเวณหรือสถานที่ที่มีฝุน เขมา ควัน มากผิดปกติ ก.๑.๑.๓ ไมอยใู กลเคียงกับสถานที่นารังเกียจ เชน บริเวณเพาะเลี้ยงสัตว แหลงเก็บหรือกําจัดขยะ ก.๑.๒ อาคารที่ทํามีขนาดเหมาะสม มีการออกแบบและกอสรางในลักษณะที่งายแกการบํารุงรักษา การทํา ความสะอาด และสะดวกในการปฏิบัติงาน โดย ก.๑.๒.๑ พื้น ฝาผนัง และเพดานของอาคารที่ทํา กอสรางดวยวัสดุที่คงทน เรียบ ทําความสะอาด และ ซอมแซมใหอยูในสภาพที่ดีตลอดเวลา ก.๑.๒.๒ แยกบริเวณที่ทาํ ออกเปนสัดสวน ไมอยูใกลหองสุขา ไมมีสิ่งของที่ไมใชแลวหรือไมเกี่ยวของกับ การทําอยูในบริเวณที่ทํา ก.๑.๒.๓ พื้นที่ปฏิบัติงานไมแออัด มีแสงสวางเพียงพอ และมีการระบายอากาศที่เหมาะสม ก.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณในการทํา ก.๒.๑ ภาชนะหรืออุปกรณในการทําที่สัมผัสกับผลิตภัณฑ ทําจากวัสดุมีผิวเรียบ ไมเปนสนิม ลางทําความ สะอาดไดงาย ก.๒.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณที่ใช สะอาด เหมาะสมกับการใชงาน ไมกอใหเกิดการปนเปอน ติดตั้งไดงาย มีปริมาณเพียงพอ รวมทั้งสามารถทําความสะอาดไดงายและทั่วถึง ก.๓ การควบคุมกระบวนการทํา ก.๓.๑ วัตถุดิบและสวนผสมในการทํา สะอาด มีคุณภาพดี มีการลางหรือทําความสะอาดกอนนําไปใช ก.๓.๒ การทํา การเก็บรักษา การขนยาย และการขนสง ใหมีการปอ งกันการปนเปอนและการเสื่อมเสียของ ผลิตภัณฑ ก.๔ การสุขาภิบาล การบํารุงรักษา และการทําความสะอาด ก.๔.๑ น้ําที่ใชลางทําความสะอาดเครอื่ งมอื เครอื่ งจกั ร อปุ กรณ  และมอื ของผทู าํ เปน นา้ํ สะอาดและมปี รมิ าณ เพียงพอ ก.๔.๒ มีวิธีการปองกันและกําจัดสัตวนําเชื้อ แมลงและฝุนผง ไมใหเขาในบริเวณที่ทําตามความเหมาะสม ก.๔.๓ มกี ารกาํ จดั ขยะ สงิ่ สกปรก และนา้ํ ทงิ้ อยา งเหมาะสม เพอื่ ไมก อ ใหเ กดิ การปนเปอ นกลบั ลงสผู ลติ ภณั ฑ ก.๔.๔ สารเคมีที่ใชลางทําความสะอาด และใชกําจัดสัตวนําเชื้อและแมลง ใชในปริมาณที่เหมาะสม และ เก็บแยกจากบริเวณที่ทํา เพื่อไมใหปนเปอนลงสูผลิตภัณฑได ก.๕ บุคลากรและสุขลักษณะของผูทํา ผูทําทุกคน ตองรกั ษาความสะอาดสว นบคุ คลใหด ี เชน สวมเสอื้ ผา ทสี่ ะอาด มผี า คลมุ ผมเพอื่ ปอ งกนั ไมใ ห เสนผมหลนลงในผลิตภัณฑ ไมไวเล็บยาว ลางมือใหสะอาดทกุ ครงั้ กอ นปฏบิ ตั งิ าน หลงั การใชห อ งสขุ าและ เมื่อมือสกปรก - ๕ -