Kingdom of Thailand ≠ EDICT OF GOVERNMENT ± In order to promote public education and public safety, equal justice for all, a better informed citizenry, the rule of law, world trade and world peace, this legal document is hereby made available on a noncommercial basis, as it is the right of all humans to know and speak the laws that govern them. TCPS 1053-2548 (2005) (Thai): LOTUS ROOT IN SYRUP มผช.๑๐๕๓/๒๕๔๘ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน รากบัวเชื่อม ๑. ขอบขาย ๑.๑ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ครอบคลุมรากบัวเชื่อมที่อยูในลักษณะแหงและแชอยูในน้ําเชื่อม บรรจุใน ภาชนะบรรจุ ๒. บทนิยาม ความหมายของคําที่ใชในมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ มีดังตอไปนี้ ๒.๑ รากบัวเชื่อม หมายถึง ผลิตภัณฑที่ไดจากการนํารากบัวที่สดและอยูในสภาพดีมาปอกเปลือก ลางให สะอาด ตัดเปนชิ้นใหมีขนาดตามตองการ อาจนําไปลา งดว ยนา้ํ เกลอื หรอื แชใ นนา้ํ ปนู ใส และอาจนาํ ไป ผา นความรอนดวยก็ได แชในน้ําเชื่อมที่อาจมีสวนประกอบอื่น เชน เกลือ กรดซิทริก นําไปเชื่อมจนไดที่ อาจนาํ ไปทําใหแหง โดยใชค วามรอ นจากแสงอาทติ ยห รอื แหลง พลงั งานอนื่ ๓. คุณลักษณะที่ตองการ ๓.๑ ลักษณะทั่วไป ตองเปนชิ้นแหงหรือเปนชิ้นแชอยูในน้ําเชื่อมในสัดสวนที่เหมาะสม ไมมีชิ้นเละหรือมีรอยไหม ๓.๒ สี ตองมีสีที่ดีตามธรรมชาติของรากบัวเชื่อม ๓.๓ กลิ่นรส ตอ งมกี ลนิ่ รสทดี่ ตี ามธรรมชาตขิ องรากบวั เชอื่ ม ปราศจากกลนิ่ รสอนื่ ทไี่ มพ งึ ประสงค เชน กลนิ่ แอลกอฮอล รสเปรยี้ ว ๓.๔ ลักษณะเนื้อสัมผัส ตองไมนิ่มเละหรือแข็งจนเกินไป เมื่อตรวจสอบโดยวิธีใหคะแนนตามขอ ๘.๑ แลว ตองไดคะแนนเฉลี่ยของแตละลักษณะจากผูตรวจสอบทุกคน ไมนอยกวา ๓ คะแนน และไมม ลี กั ษณะใดได ๑ คะแนนจากผตู รวจสอบคนใดคนหนงึ่ ๓.๕ สิ่งแปลกปลอม ตอ งไมพ บสงิ่ แปลกปลอมทไี่ มใ ชส ว นประกอบทใี่ ช เชน เสน ผม ขนสตั ว ดนิ ทราย กรวด ชนิ้ สว นหรอื สงิ่ ปฏกิ ลู จากสัตว - ๑ - มผช.๑๐๕๓/๒๕๔๘ ๓.๖ วอเตอรแอกทิวิตี ตองไมเกิน ๐.๘๕ หมายเหตุ วอเตอรแอกทิวิตี เปนปจจัยสําคัญในการคาดคะเนอายุการเก็บอาหารและเปนตัวบงชี้ถึง ความปลอดภยั ของอาหาร โดยทาํ หนา ทคี่ วบคมุ การอยรู อด การเจรญิ และการสรา งสารพษิ ของ จุลินทรีย ๓.๗ วัตถุเจือปนอาหาร ๓.๗.๑ หามใชสีสังเคราะหทุกชนิด ๓.๗.๒ หามใชโซเดียมบอเรต (บอแรกซ) ๓.๗.๓ หากมีการใชวัตถุกันเสีย ใหใชไดตามชนิดและปริมาณที่กฎหมายกําหนด ๓.๗.๔ สารชวยทําใหกรอบ แคลเซียมคลอไรด แคลเซียมแลกเทต หรือแคลเซียมกลูโคเนต อยางใดอยางหนึ่งหรือรวมกัน ตองไมเกิน ๑ ๐๐๐ มิลลิกรัมตอกิโลกรัม ๓.๘ จุลินทรีย ๓.๘.๑ จํานวนจุลินทรียทั้งหมด ตองไมเกิน ๑ ๑๐๔ โคโลนีตอตัวอยาง ๑ กรัม × ๓.๘.๒ สตาฟโลค็อกคัส ออเรียส ตองไมพบในตัวอยาง ๐.๑ กรัม ๓.๘.๓ เอสเชอริเชีย โคไล โดยวิธีเอ็มพีเอ็น ตองนอยกวา ๓ ตอตวั อยา ง ๑ กรมั ๓.๘.๔ ยีสตและรา ตองไมเกิน ๑๐๐ โคโลนีตอตัวอยาง ๑ กรัม ๔. สุขลักษณะ ๔.๑ สุขลักษณะในการทํารากบัวเชื่อม ใหเปนไปตามคําแนะนําตามภาคผนวก ก. ๕. การบรรจุ ๕.๑ ใหบ รรจรุ ากบัวเชื่อมในภาชนะบรรจุที่สะอาด ปดไดสนิท และสามารถปองกันการปนเปอนจากสงิ่ สกปรก ภายนอกได ๕.๒ น้ําหนักสุทธิหรือน้ําหนักเนื้อของรากบัวเชื่อมในแตละภาชนะบรรจุ ตองไมนอยกวาที่ระบุไวที่ฉลาก ๖. เครื่องหมายและฉลาก ๖.๑ ที่ภาชนะบรรจุรากบัวเชื่อมทุกหนวย อยางนอยตองมีเลข อักษร หรือเครื่องหมายแจงรายละเอียด ตอไปนี้ใหเห็นไดงาย ชัดเจน (๑) ชื่อเรียกผลิตภัณฑ เชน รากบัวเชื่อม รากบัวอบแหง (๒) สวนประกอบที่สําคัญ (๓) ชนิดและปริมาณวัตถุเจือปนอาหาร (ถามี) - ๒ - มผช.๑๐๕๓/๒๕๔๘ (๔) น้ําหนักสุทธิหรือน้ําหนักเนื้อ (๕) วนั เดอื น ปท ที่ าํ และวนั เดอื น ปท หี่ มดอาย ุ หรอื ขอ ความวา “ควรบรโิ ภคกอ น (วนั เดอื น ป) ” (๖) ขอแนะนําในการเก็บรักษา (๗) ชื่อผูทําหรือสถานที่ทํา พรอมสถานที่ตั้ง หรือเครื่องหมายการคาที่จดทะเบียน ในกรณที ใี่ ชภ าษาตา งประเทศ ตอ งมคี วามหมายตรงกบั ภาษาไทยทกี่ าํ หนดไวข า งตน ๗. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสิน ๗.๑ รนุ ในทนี่ ี้หมายถงึ รากบวั เชอื่ มทที่ าํ โดยกรรมวธิ เีดยี วกนั ในระยะเวลาเดยี วกนั ๗.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ ใหเปนไปตามแผนการชักตัวอยางที่กําหนดตอไปนี้ ๗.๒.๑ การชกั ตวั อยา งและการยอมรบั สาํ หรบั การทดสอบสงิ่ แปลกปลอม การบรรจ ุ และเครอื่ งหมายและฉลาก ใหช กั ตวั อยา งโดยวธิ สี มุ จากรนุ เดยี วกนั จาํ นวน ๓ หนว ยภาชนะบรรจ ุ เมอื่ ตรวจสอบแลว ทกุ ตวั อยา ง ตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๕ ขอ ๕. และขอ ๖. จงึ จะถอื วา รากบวั เชอื่ มรนุ นนั้ เปน ไปตามเกณฑท กี่ าํ หนด ๗.๒.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบลักษณะทั่วไป สี กลิ่นรส และลักษณะเนื้อสัมผัส ใหใชตวั อยา งทผี่ า นการทดสอบตามขอ ๗.๒.๑ แลว จาํ นวน ๓ หนว ยภาชนะบรรจ ุ เมอื่ ตรวจสอบแลว ทกุ ตวั อยา งตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๑ ถงึ ขอ ๓.๔ จงึ จะถอื วา รากบวั เชอื่ มรนุ นนั้ เปน ไปตามเกณฑท กี่ าํ หนด ๗.๒.๓ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบวอเตอรแอกทิวิตีและวัตถุเจือปนอาหาร ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีน้ําหนักรวมไมนอยกวา ๒๐๐ กรัม กรณีตัวอยางไมพอใหชักตัวอยางเพิ่มโดยวิธีสุมจากรุน เดียวกันใหไดตัวอยางที่มีน้ําหนักรวมตามที่กําหนด เมื่อตรวจสอบแลวตัวอยางตองเปนไปตาม ขอ ๓.๖ และขอ ๓.๗ จึงจะถือวารากบัวเชื่อมรุนนั้นเปนไปตามเกณฑทกี่ าํ หนด ๗.๒.๔ การชกั ตวั อยา งและการยอมรับ สําหรับการทดสอบจุลินทรีย ใหชักตัวอยางโดยวธิ สี มุ จากรนุ เดยี วกนั จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีน้ําหนักรวมไมนอยกวา ๒๐๐ กรัม กรณตี วั อยา งไมพ อใหช กั ตวั อยางเพิ่มโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกันใหไดตัวอยางทมี่ นี า้ํ หนกั รวมตามที่ กาํ หนด เมอื่ ตรวจสอบแลว ตวั อยา งตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๘ จงึ จะถอื วา รากบวั เชอื่ มรนุ นนั้ เปน ไปตาม เกณฑท กี่ าํ หนด ๗.๓ เกณฑตัดสิน ตวั อยา งรากบวั เชอื่ มตอ งเปน ไปตามขอ ๗.๒.๑ ขอ ๗.๒.๒ ขอ ๗.๒.๓ และขอ ๗.๒.๔ ทกุ ขอ จงึ จะถอื วา รากบัวเชื่อมรุนนั้นเปนไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ - ๓ - มผช.๑๐๕๓/๒๕๔๘ ๘. การทดสอบ ๘.๑ การทดสอบลักษณะทั่วไป สี กลิ่นรส และลักษณะเนื้อสัมผัส ๘.๑.๑ ใหแตงตั้งคณะผูตรวจสอบ ประกอบดวยผูที่มีความชํานาญในการตรวจสอบรากบัวเชื่อมอยา งนอ ย ๕ คน แตล ะคนจะแยกกนั ตรวจและใหค ะแนนโดยอสิ ระ ๘.๑.๒ วางตัวอยางรากบัวเชื่อมลงบนจานกระเบื้องสีขาว ตรวจสอบโดยการตรวจพินิจและชิม ๘.๑.๓ หลักเกณฑการใหคะแนน ใหเปนไปตามตารางที่ ๑ ตารางที่ ๑ หลักเกณฑการใหคะแนน (ขอ ๘.๑.๓) ระดับการตัดสิน (คะแนน) ลักษณะที่ตรวจสอบ เกณฑที่กําหนด ดีมาก ดี พอใช ตองปรับปรุง ลักษณะทั่วไป ตองเปนชิ้นแหงหรือเปนชิ้นแชอยูใน ๔ ๓ ๒ ๑ น้ําเชื่อมในสดั สว นทเี่ หมาะสม ไมม ชี นิ้ เละ หรือมีรอยไหม สี ตอ งมสี ที ดี่ ตี ามธรรมชาตขิ องรากบวั เชอื่ ม ๔ ๓ ๒ ๑ กลิ่นรส ตองมีกลิ่นรสที่ดีตามธรรมชาติของ ๔ ๓ ๒ ๑ รากบัวเชอื่ ม ปราศจากกลนิ่ รสอนื่ ทไี่ มพ งึ ประสงค เชน กลนิ่ แอลกอฮอล รสเปรยี้ ว ลักษณะเนื้อสัมผัส ตองไมนิ่มเละหรือแข็งจนเกินไป ๔ ๓ ๒ ๑ ๘.๒ การทดสอบสิ่งแปลกปลอม ภาชนะบรรจุ และเครื่องหมายและฉลาก ใหตรวจพินิจ ๘.๓ การทดสอบวอเตอรแอกทิวิตี ใหใชเครื่องวัดวอเตอรแอกทิวิตีที่ควบคุมอุณหภูมิที่ (๒๕ ๒) องศาเซลเซียส ± ๘.๔ การทดสอบวตั ถเุ จอื ปนอาหาร ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๕ การทดสอบจุลินทรีย ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือ BAM หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๖ การทดสอบน้ําหนักสุทธิหรือน้ําหนักเนื้อ ใหใชเครื่องชั่งที่เหมาะสม - ๔ - มผช.๑๐๕๓/๒๕๔๘ ภาคผนวก ก. สุขลักษณะ (ขอ ๔.๑) ก.๑ สถานที่ตั้งและอาคารที่ทํา ก.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและที่ใกลเคียง อยูในที่ที่จะไมทําใหผลิตภัณฑที่ทําเกิดการปนเปอนไดงาย โดย ก.๑.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและบริเวณโดยรอบ สะอาด ไมมีน้ําขังแฉะและสกปรก ก.๑.๑.๒ อยูหางจากบริเวณหรือสถานที่ที่มีฝุน เขมา ควัน มากผิดปกติ ก.๑.๑.๓ ไมอยูใกลเคียงกับสถานที่นารังเกียจ เชน บริเวณเพาะเลี้ยงสัตว แหลงเก็บหรือกําจัดขยะ ก.๑.๒ อาคารที่ทํามีขนาดเหมาะสม มีการออกแบบและกอสรางในลักษณะที่งายแกการบํารุงรักษา การทํา ความสะอาด และสะดวกในการปฏิบัติงาน โดย ก.๑.๒.๑ พนื้ ฝาผนงั และเพดานของอาคารสถานทที่ าํ กอ สรา งดว ยวสั ดทุ คี่ งทน เรยี บ ทาํ ความสะอาด และ ซอมแซมใหอยูในสภาพที่ดีตลอดเวลา ก.๑.๒.๒ แยกบรเิวณทที่ าํ ผลติ ภณั ฑอ อกเปน สดั สว น ไมอ ยใู กลห อ งสขุ า ไมม สี งิ่ ของทไี่ มใ ชแ ลว หรอื ไมเกยี่ วขอ ง กบั การทําอยูในบริเวณที่ทํา ก.๑.๒.๓ พื้นที่ปฏิบัติงาน ไมแออัด มีแสงสวางเพียงพอ และมีการระบายอากาศที่เหมาะสม ก.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณในการทํา ก.๒.๑ ภาชนะหรืออุปกรณในการทําที่สัมผัสกับผลิตภัณฑ ทําจากวัสดุมีผิวเรียบ ไมเปนสนิม ลางทําความ สะอาดไดงาย ก.๒.๒ เครอื่ งมอื เครอื่ งจกั ร และอปุ กรณท ใี่ ช สะอาด และเหมาะสมกบั การใชง าน ไมก อ ใหเ กดิ การปนเปอ น ติดตั้งไดงาย มีปริมาณเพียงพอ รวมทั้งสามารถทําความสะอาดไดงายและทั่วถึง ก.๓ การควบคุมกระบวนการทํา ก.๓.๑ วัตถุดิบและสวนผสมในการทํา สะอาด มีคุณภาพดี มีการลางหรือทําความสะอาดกอนนําไปใช ก.๓.๒ การทํา การเก็บรักษา การขนยาย และการขนสง มีการปองกันการปนเปอนและการเสื่อมเสียของ ผลิตภัณฑ ก.๔ การสุขาภิบาล การบํารุงรักษา และการทําความสะอาด ก.๔.๑ น้ําที่ใชลางทําความสะอาดเครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณ และมือผูทํา เปนน้ําสะอาดและมีปริมาณ เพียงพอ ก.๔.๒ มีวิธีการปองกันและกําจัดสัตวนําเชื้อ แมลงและฝุนผง ไมใหเขาในบริเวณที่ทําตามความเหมาะสม ก.๔.๓ มกี ารกาํ จดั ขยะ สงิ่ สกปรก และนา้ํ ทงิ้ อยา งเหมาะสม เพอื่ ไมก อ ใหเกดิ การปนเปอ นกลบั มาลงสผู ลติ ภณั ฑ ก.๔.๔ สารเคมีที่ใชลางทําความสะอาด และใชกําจัดสัตวนําเชื้อและแมลง ใชในปริมาณที่เหมาะสม และ เก็บแยกจากบริเวณที่ทํา เพื่อไมใหปนเปอนลงสูผลิตภัณฑได ก.๕ บุคลากรและสุขลักษณะผูปฏิบัติงาน ผูทําทุกคน ตองรักษาความสะอาดสวนบุคคลใหดี เชน สวมเสื้อผาที่สะอาด มีผาคลุมผมเพื่อปองกัน ไมใหเสนผมหลนลงในผลิตภัณฑ ไมไ วเ ลบ็ ยาว ลา งมอื ใหส ะอาดทกุ ครงั้ กอ นปฏบิ ตั งิ าน หลงั การใชห อ งสขุ า และเมื่อมือสกปรก - ๕ -