252ıA6 lf Aı T ARiıH ı 2 AntDiükn yTaa rihi SUSANW lS EB AUER ı9 68d oğumltuari hçive yazarB auerİ,ı:ıgiliz diliv ee edbiyaanl anıynüdaks elki ­ sansv eA merikantari hvie di nta riahlia nında doktora Codlerlecegoeefs ini The Williama nMda ry'tadmea mlailgdıi.l endikğion uTlaarirvh:e p olidıiküan,yatari hi eğitimçio,ç ukleağintinm inedbeev eynleriönn emyie,tiş kinilçerip no liıitakrai,h , evedk laseiğikti mK.i taplarıbnazıdlaanTn I:SU! t oorfyt /11' IMırHlids:t Foorrytlıe Cias­ sicCallıi l(d2 004Tl-ıe2H 009is)t;ofo r tyU!l A ncieIMınntd :F rotmlıe Ea rlieAa:sotr mttso rlFıea lo/fR ome ( 200T7l)ıeJfk ;/1-Tr aiıMıeidr ıJA: G ııitdoCe l aCJsJsEIid rıcaattHi oomıeı (200Ti9r.e)H i;s toofrt ylM ll'e dt�i�alW orlFdro:m t lCıeo ııversCioonsııtoafıı'l tl!ti otı lFıei rst Crıısa(d2eıO 0)T ;l ıeH istoofrt y!R ıee ııaissWaoııcrledF :r oTml ıeR edisrollf!cfrA yr istottol e tlCıeo ııqrıofes tC oııst4ı(ıt2ı3i0 ı)Bıop a.k u erayn ıza mandaP eac eHi llPr ess'yaiyınn )Ünetmevneki ur ucour tağıdır. MEHMEMTO RALl ı956İ'sdtaan budlo'ğddaSu a.i Jnots epLishe si'vnieB oğaziÜçnii versitEeslie,k ­ trik-ElekMtrüohneinkdis lBiöğil ümüb'intiduri ı.9 96\:ibauny anİan gilizcev e Fransızcdaaçne viriy apıyÖnoermli. çevirilerinbdazıleann D:a vidHa rveoy, SoJIsIll Adal!If!e tŞ ehir( 2006M,e tisY ayınlaMnar)k; M azower,K aranKlıtJıJkA: tm•pa'nrn 20Yı.i zyı(lı2 002300,8B ,ilgi Ü niversitesi YaOyılnilarviıRe)or;y Y,mi OrtaA s)" yad aU lı.s/aİrmıaErı/d i/(4i2 0M0e9tisY ,ayı nlan)S;e vtaDpe mir&icgil',l l'tLol­l' zanTd:k tik-Stratl'jik-MDüCJidJpl'loimıl'9a ,t2 iı2k2 -93( 210A,1l Yfaayı nlarıN)a;di aE l CheikArha,pl arGöıznü ylBei za(tu 20A1lf2Yaa, yı nlMarı.N) a;i Tmu rfan,TüJrö­n kleY,ri;feıs ıe /(iş2iı3 0A, l Yfaa yınlan). AntiDkii n;ıu Tarilıi-Kİalyı.lrt lardanR oma'nıDanğı lmasınaK adar © 2013A,L FAB asıYma yıDma ğıtSıamn v.e T icL.t dŞ l i. Tlıe Historyo ft lıeAncieWnotrl d-FromE arliAesctc ounttost lıeF aUo fR onıe ©2007S,u suWn i sBea uer İngilizciedlebakkis kW.ı W. Norto&n CompanyL tdt.a rafinİdn•gni lteyraep'ıdlen uştır. Kitabın Tüyrakyıçnhe • klAmk c•lAıj •n•sr acılıAğılyfaBl ••s ıYm• yıDm• ğı tı m S•n .v eT icL.t dŞ.ti .'ne •titiTr•ıı.ıt ım• m•cıybly•m.k gösterım•ertkı yyla•p ıl•kcı•s•kal ıntdıılŞlanrdah içbiyrö ntemçolğ-ael ­ tıl;ım•z. Yayıncı ve GenelYayıYno netmenMi. F aruBka yrak GenelM üdürVedat Bayrak Yayın YonetmeniM ustaKfüap ü�oğlu Dizi EditörHüü lyHaa tipoğlu Redaksiyon BetüAlvu nç KapakT asarınu UğurU luç GrafikU ygulama MürüveDtu ma Kapak Görs"eGlaira ndLeud ovisi1.6"21'Rdoem a'da,TibKuartpiın'as bıunlduan an, MS y.2 511252ü'redteil miR�o mae serRio.m aas kerlielrGeie rmenlaerra sındaki sava�tan bir saLhundeov.i cKio leskiyonu. JSBN9 78-605-106-819-0 1.B asıKnaıs:ı 2m0 13 BaskvıeC ilt MelisMaa tbaacıhk ÇiftehavuYzollaAurc aSra naSyii teNsoi'8 Bayrapma�at-aİnsbul Tel0:( 21627)4 9 72 3F aks0:( 21627)4 9 72 9 Sertifinkoa: 1 2088 Alfa BasımY ayım Dağıtım San.v eT ic.L td.Ş ti. TicarethaSnoek aNko :5 33 4110C ağaloğİlsuta nbul Tel(:2 125)1 15 30 3 Faks(:2 125)1 93 30 0 [email protected] Sertinfiok:1a 0 905 • • • • • DUNYA TARIHI İLKKA YITLARRDOAMNA 'NDIANG ILMASKIANDAA R SUSAN WISE BAUER Çeviri MehmMeotr alı ALFA" ı TARiH Kitaptyaaz art arafındamne tnaiç ıldamak amacıyleak lenmin§o tlaUrg lhs ayfalardare ,f e· ransn otlanld talnns onundyae ralmaktadır-ed İÇİNDEKİLER HariLtias te9s i, Resim1l2e r, Teşekk1ü3r , önsöz1,5 J.K lSlM:T ARİRİN KJYJSJ 1 KrallıKğöıkne niB asraK örfezi'nihneme n kuzeyi, çok uzakg eçmiş23, 2 İlk ÖyküSü mer diy an,k ısas üres onra,3 0 3 AristokriansiYnü kseliSşüim er diyan,M3Ö6 003,6 4 İmpaartorluğYuanr atılNmialNs eıh rvia disMiÖ, 3 200,4 1 5 DemiÇrağ ı İnduNse hrvia dsiiM,Ö 31024,9 6 FilozofKral SanN ehivra disi,M2Ö8 522-2055,5 llKI.S IM: İLKLER 7 İlk YazılKıa yıtlarSümerv eM ısıMrÖ, 380-0240063, B İlk SavaVşa kayinamelSeürmie rd iy anM,Ö 27007,1 9 İlİkç S avaMşı sırM,Ö 3100-268B6l, lO İlk DestanK ahramaSnüım erd iyarıM,Ö 26009,1 ll ÖlümK arışsındİalkiZk a feMrı sırM,Ö 2686-239686 , 12 İlk ReformScü um erd iyarıM, ö 2 3501,0 8 13 İlk AskeDriik tatöSü rm erd iy anM, ö 2334-227 91,ı 6 14 İlk PlanKleın tlelrn dusN ehrvia disMiÖ, 23001,25 15 İlk imparatoÇrlöukkü şMüı sıMrÖ, 2450-218143,1 16 İlkBarbar İtsila1anAkad, SümerveE lam,MÖ2278-2113440, 17 Tek Tanrıyain anan İlKki şSiü merv eB atSıa mito praklarıM,Ö 2166-1991,149 1 B İlk ÇevreF elakSeütmier diy anM,Ö 2037-201046,1 ni.K lSlMM:Ü CADELE 19 YenideBni rleşİmçei nS avaMşı sır,6M2ı8ı-ı78126,9 20 Mezopotamya ErgimPeo tasıMezopotaMm6y a2,0 04-ı713707, 21 Xia'nDıenv rilmeSsair Nı e hirv adisMi6,ı 7661,8 6 22 Hammurabi'ninİmparatorluğuBabil,M61ı9728 ı-ı7ı2, 23 Hyksos'lMıasrı r'Eıl eG eçiriMrı sırM,6 ı782-ı623000, 24 GiriKtr alMıi nosG iirtM,6 ı720-ı622085, 25 Harappa'nDma ğılmaHsiın distMa6n,ı 750-ı527154, 26 Hi titlerYiünk seliAşnia dolvue M ezopotayma ,M 6 ı7 90-5ı602,1 9 27 AhmoseH yksos'lKano varM ısırM,6 ı570-5ı4,62 25 28 Gaspve intikaMmı sır,M6ı546-ı424360, 29 ÜçY önlü FeMtiıhs ı,Mr ezopotamyvae A nadolMu6 ı525-ı4002,3 8 30 Shang'Dıenğ işeBna şkentlÇeirniM, 6 ı753-ı420404, 31 Yunanistan'daki MiGkiernilvteeY r u nanistMa6n ,ı 600-ı420409, 32 TannlarıMnü cadelesMiı sırM,6 ı386-ı324504, 33 Savaşlvea rE vlilikMlıseırr M,e zopotamyvaeA nadolu, M6 ı340-2ıı3,2 63 34 ÇokE ski ZamanlaarkdiE n BüyükS avaMşı sırA,na dolu veA sur, M6 ı32ı-ı2ı227,1 35 TroyaS avaşAın adolvue Y unanistMa6n ı260ı-230,2 79 36 Çin'iTna rihi İlk ÇKirnMa,6l ıı 2002,8 5 37 RigV edaH indiasntM, 6ı 2002,9 0 38 TekerleklYeern ideDnö nüyoArn adoluA,s urB,a bivle M ısırM,6 ı2ı2·1129903, 39 YeniK rallıSğoınn uM ısırM,6 ıı85-0ı7 0, 301 40 YunanistanK'aırna nlıÇka ğıY unanistMa6n ,ı 200-1035008, 41 Mezopotamya'nıKna ·ranÇlaığık M ezopotamyMa6, ııı-91023,3 13 42 Shang'ıDnü şüşüÇ inM,6 ı073-1043019, IV.K lSlM:iMP ARATORLUKLAR 43 GökyüzünüVne kaleÇtiin M,6 ı0 40-9ı382,7 44 BharatSaa vaşKıu zeyH indistMa6n ,9 503, 34 45 Davud'uOnğ luİs raiAlra,b istavne M ısırM,6 ı0 50·933ı4,2 46 BatıZ houd'anD oğuZ hou'yÇai nM,6 9ı8-773ı5,6 47 Asur'uYne nideDno ğuşAus urİ,sr aüM,ı sırv eF enike, M6 93-484ı3,6 3 48 YeniH alklaArs ur, BavbeYi uln anistMa6n ,8 50-80307,2 49 TicareMte rkezlevreiK olanilİetral yav eY unanistan, M6 800-72308,2 50 EskiD üşmanlaArs ur;U rartSuur,i yBea,bi lM,Ö 783-72379,1 51 Asurv eB abiKlr allaAns ur;/s raMiıls,,ıM rÖ 726-70359,9 52 GösteriYşelnii lAgsiu r;B abilY,a hudvae M ısıMr;Ö 704-68410,9 53 KralıGne rilemeÇsiin M,Ö 771-62481,8 54 AsurlulMaırs ır'Adsau r;B abliFr,i gyaL,i ydav eM ısır; MÖ 681-65432,6 55 Medlerv eP erslAers ur;B abilE,l amM,e divae Persia, MÖ 653-62453,7 56 Fetivhe Ti ranlıYku nanitsanA,na dolvueK uzeAyfr ika, MÖ 687-62424,5 57 İmparatorluğun BaşvleaS nognıuc/ ıt alAysau,,rB abilY,a hudvae MısıMr;Ö 650-60455,7 58 KısaS ürelBii ri mparatorlBuakbi lM,ıs ıvre M ediaM,Ö 605-580, 469 59 Büyük KyrBoasbi lL,i dyAar,a bitsanY,a hudMae,d iav eP ersia, MÖ 580-53498,1 60 Roma CumhuriyeKtuiz eAyfr ika/,t alvyeaA nadolMuÖ, 5 50-501, 495 61 KrallıkvleaR re formculHairn distMÖa n5,60 -50500,8 62 GöreviGnü cüv eS avaşS anatÇıi nM,Ö 551-47551,7 63 YayılaPne rsİ mparatorluPğeur sMiaı,s ıvreH indistan, MÖ 539-51542,6 64 PersS avaşlaPne rsMiıa,s ıvreY unanistMaÖn 5,2 7-47594,0 V.K lSlMK:İ MLİK 65 PeloponnesSoasv aşlaPne rsia, YMunıasnısir;t avne S icilya, MÖ 478-40546,3 66 Roma'nıİnl kY ağmalanı/ştıa lMyÖa ,4 95-39507,9 67 Ch'i ni'n Y ükseliÇşiin M,Ö 403-32558,7 68 MakedonyaFlaıt ihlPeerr sia, YMunıasnıir;s tvaeM na kedonya, MÖ 404-33569,5 69 RomaK ıskacıDnaır altı/yatlray aS,i cyiavl eK artaca, MÖ 367-29600,9 70 İskendevreA rdıllaSraıvna şBıi linen DMüÖn 3y3a6,- 27621,6 71 Maurya AydınlanmaHsinı ditsanM,Ö 297-23613,4 72 ttk İmparatoİrk,i ncHia nedanÇ inM,Ö 286-20623,9 73 OğullarSıanv aşlaBriıl inDeünn yaM,Ö 285-20624,8 74 RomalKıu rtarıcıvleaS re levkoFsa tihlYeur nanistan, MakedonySae,le vIkmopsa ratorluvğeHu i ndistMaÖn 2,0 0-16686,4 75 Doğui leB atAır asındÇai nB,a kitarP,a rtvieaH indistan, MÖ 200-11607,5 76 SistemKiı rmakİ talSyia,c ilYyunaa, nsitaven KuzeAyfr ika, MO 157-121,685 77 RefahıSno runlaİrtıa lKyuaz,e Ayfr ikave ÇinM,O 118-7639,4 78 YeniA ktörlİetra lByrai,n tyaaG,a lya, MıPsaırrt ivae, MO 78-4740,6 79 imparatorRloukm aİ mparatolruğuP,a rtvieaM ısır, MO 44-M1S4 7,2 2 80 Sönmev eG eri DönÇüişn M,O 33-M7S5 , 737 81 ArdıllSıokr unRu omaİ mparatorlPuağrut,vi ea nHdiistan, MS 14-6794,2 82 RomaD ünyasınUıçnl arRıo maİ mparatorlPuağrut,vi ea BrintyaaM,S 70-132,760 83 TahtınÇ ocuklarÇıi nM,S 88-18727,1 84 Kalıtsİaklt idaHra tasRıo maİ mparatorlPuağrut,vei aÇ in, MS1 38-272727, 85 İmparatorluKğuurnt arıcRıosmıa İ mparatorlPuağrut,vi eaP ers İmparatolruğuM,S 222-371920, Notl8a0r4, Dizi8n4,5 HARiTALAR Ll ÇokE skiM ezopotmaya 25 2.ı Ryan-Pit'1\ımfaanın öncesi 33 3.ı İlSkü meKre ntleri 37 4.ı Yukanv eA şağıM ısrı 44 5.ı Hindistan 50 5.2 HindisTtiacrnae Ytol ları 52 6.ı Çin'dnekkiY erleşimler 56 8.ı M eskiA ggaeşr'Tiinc areti 73 9.ı MısYıarr ımadası 83 ı1 .1E skiK rlalığPıinr amitleri ıo5 ı2.ıS ümevre Elma'ıSnav aşaKne ntleri ıo9 ı3.ıS agron'İumnp aratorluğu ı22 ı4.ıH arappaK entleri ı26 ı6.ıN ara-mSinM'eizno paomtyası ı42 ı7. ı İbralı'iimDünn yası 154 ı8.ıS ümeDri yannınD ağmıalsı ı64 ı9.ıO rtaK raılkl ı73 20.ıM ezopotayamE rgime Potası ı79 21.1X iav eS hang ı88 22.ıH ammuraib'nİimnp aroarltuğu ı96 23.ıE şzamanülçıH anedan 202 24.ıM inolsular 207 24.2T herÖan cevseiS onrası 211 25.ıH indistYaenni'G ae lenler 2ı6 26.ı HitAinta yurdu 220 27.ıA hmoseH ykssolarKaa rşı 226 28.ıM ısırK'uzıeny deEknin erYia yıalsmı. 235 29ı. Mittaniler 239 30.ıS hanBga şkentleri 245 3l.lM ikenler 250 32.ıN übye 258 33.ıA sur'uOnr tKar aılğıl 265 38.ıT ukulNtiin-orntaı'nA sur'u 298 39.ıD enizH alklaİns tilası 302 40.ıD orY unanistaın ' 309 4l.lH ititlSeorniun 3ı4 42.ıS hanvge Z hou 320 43.ıB atZıh ou 329