T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI ULUDAG UNIVERSITY PRESS ROMA MITOLOJISI Derya Şahin ROMA MİTOLOJİSİ Derya Şahin Kızım Başak Su Şah(cid:3444)n’e (cid:3444)thafen.. İçindekiler ÖNSÖZ .........................................................................................................................7 1. Başlangıçtaki Roma Dini ................................................................................9 2. Roma’nın Kuruluş Mitolojisi .....................................................................21 3. Roma’da Yer Alan Rahip / Rahibeler Topluluğu ..........................31 4. Roma’nın Festival Takvimi ........................................................................35 4.1. Numa Takvimi Festivalleri ...............................................................35 4.2. Agrarian Döngü / Takvim ................................................................35 4.3. Sivil / Halk Takvimi .............................................................................37 5. Roma Tanrıları ..................................................................................................39 5.1. Aesculapius ................................................................................................41 5.2. Ianus ..............................................................................................................47 5.3. Saturnus .......................................................................................................50 5.4. Lares ..............................................................................................................53 5.5. Vesta ..............................................................................................................56 5.6. Kybele ...........................................................................................................62 5.7. Silvanus ........................................................................................................71 5.8. Mithras .........................................................................................................74 5.9. Victoria .........................................................................................................81 5.10. Tellus ..........................................................................................................83 5.11. Fortuna ......................................................................................................86 5.12. Ceres ...........................................................................................................90 5.13. Quirinus ....................................................................................................94 6. İmparator Kültleri ............................................................................................97 7. Dua ve Kurban ...............................................................................................103 Tanrılar .....................................................................................................................109 Kaynakça ..................................................................................................................111 ÖNSÖZ Roma İmparatorluğu ve onun eyaletleri içinde oldukça sofistike bir şekilde kurgulanmış mitoslar ve din sis- temi şimdi dahi dünyayı daha iyi algılamamız için son derece önemlidir. Din ve mitoslar adeta toplumların pro- paganda amaçlarına hizmet etmiş, yaşadıkları dünyada kişile- rin ya da grupların otoritelerini sağlamlaştırmışlardır. Antik Roma kültürünü anlamak günümüzde dünyayı, toplumu, po- litikayı, dini, hukuku, uluslararası ilişkileri anlamak için ciddi bir alt yapı oluşturur. Bu açıdan bakıldığında aradan geçen yüzyılların pek de birşeyi değiştirmemiş olduğunu görürsünüz. Arkeoloji ve sanat tarihi eğitimlerinde oldukça önemli olan Roma mitolojisi ve dini, maalesef Yunan mitoslarının hep göl- gesinde kalmış sadece isimleri değişen, ancak fonksiyonları ay- nı kalan 12 Olympos tanrısından öteye gidememiştir. Uzun süre Anadolu’da ciddi bir Romanizasyon yapan bu büyük im- paratorluğun din yapısını, tanrılarını ve mitoslarını bilmemiz son derece elzemdir. Yaptığımız çalışmada, Roma’nın az bili- nen tanrılarına ve kurucu kahramanı Aeneas’a yer verilmiştir. Bu çalışma, özellikle ilgililere, arkeoloji ve sanat tarihi 8 Roma Mitolojisi | Derya Şahin alanlarında eğitim alanlara faydalı olabileceği düşünülen bir el kitabı niteliğinde hazırlanmıştır. Umarım okuyucuların bu ki- tapla bir nebze de olsa bazı sorularına cevap bulabiliriz. Bursa-2017 Derya Şahin 1. Başlangıçtaki Roma Dini Roma Mitolojisi’ne başlamadan önce mitoloji hakkında bazı genel bilgiler vermek faydalı olacaktır. Mitos; söylenen veya duyulan masal, öykü, hikaye anlamına gelir. Mitos, çok tanrılı bir dinin tanrıları üzerine anlatılan efsa- nelerdir. Bu efsanelerin bazen bir ya da bir kaç kitap içinde yer aldığını görürüz. Bu kitaplar Yunan mitolojisi için Homeros ve Hesiodos’un kitaplarıyken, Roma mitolojisinde ise Vergilius’un, Ovidius’un kitapları ve Yaşlı Plinius’un Roma halkı arasında ol- dukça yaygın olan büyü, muska ve sihirden bahseden “Naturalis Historia” gibi eserleri olmuştur. O halde sözü edilen bu kitaplar genel itibari ile İlkçağ’ın din kitapları olarak da kabul edilebilir. Mitoloji de, doğal olarak “Efsaneler Bilimi” ifadesiyle açıklana- bilir. Her toplum, her kültür kendisi için çok çeşitli mitoslar yarat- mıştır. Aslında mitoslar düşünen insanların hayatlarına dair soru- larıdır. Ben kimim? Yaşadığım evrenin doğası nedir? Hayatta kal- mak için ihtiyacım olan nedir? vb. İşte bu tür sorularla insanlar her zaman hayatlarını daha anlamlı kılmaya çalışmışlardır. Tüm toplumların kendilerine özgü mitosları vardır. Çünkü, toplumlar varlıklarını yüceltmek ve değerli kılmak için çeşitli