Bijlage 1 Programma van Eisen Functie: GGZ - Specialistische 3de lijns psychotraumazorg voor kind, jeugd en gezin Deze landelijke functie dient onderscheiden te worden van de - vaak goede - psychotraumazorg voor kinderen en jeugdigen binnen de regionale GGZ-instellingen met als belangrijk verschil dat het bij de landelijk aangeboden functie gaat om zorg die noodzakelijk is vanwege de extreme omstandigheden waaronder het trauma is ontstaan dan wel de extreem complexe situatie waarin de betrokken jeugdige terecht is gekomen vanwege de traumatische voorgeschiedenis. Deze landelijke functie psychotrauma wordt ingevuld door twee instellingen: 1. Stichting Centrum ’45 richt zich op kinderen die deel uitmaken van ernstig ontwrichte gezinnen door uitzonderlijk traumatische gebeurtenissen (oorlogsgeweld (vluchtelingen en asielzoekers), gezinsdrama’s (homocide, kind- of partnerdoding, seksueel misbruik kinderopvang, eergerelateerd geweld, slachtoffers van mensenhandel), getroffen gezinnen van grote rampen (zoals in het verleden de Volendambrand, vuurwerkramp, vliegtuigcrash Tripoli) en gezinnen waar een van de ouders zeer ernstig getraumatiseerd is. 2. Metta is een kliniek voor kinder- en jeugdpsychiatrie en is onderdeel van Fier. Metta richt zich op meisjes en jonge vrouwen in de leeftijd van 12 tot 23 jaar met vroegkinderlijke chronische traumatisering (developmental trauma disorder) als gevolg van blootstelling aan traumatische gebeurtenissen in de kindertijd. Te denken valt aan misbruik, mishandeling of verwaarlozing in de thuissituatie; langdurend verblijf in de residentiële en pleegzorg (waarbij kinderen regelmatig moesten wisselen van leefgroep of pleeggezin); maar het kan ook gaan om andere traumatische gebeurtenissen zoals eergerelateerd geweld, politiek en oorlogsgeweld. Het gaat om kwetsbare meisjes en jonge vrouwen, die vaak tegen zichzelf en anderen beschermd moeten worden (bijvoorbeeld familie of mensenhandelaren/loverboys). Zowel Stichting Centrum ’45 als Fier (Metta) maken deel uit van een netwerk specialistische psychotraumazorg voor kind en jeugd en werken daarin nauw samen met deze specialistische collega-instellingen. Fier is tevens lid van de Taskforce Effectieve Traumabehandeling en van het samenwerkingsverband Top Referente Trauma Centra Kinderen en Jeugd. In de hierna volgende tekst wordt de landelijke functie psychotraumazorg kind en jeugd steeds in twee blokken beschreven: vanuit het aandachtsgebied van Stichting Centrum ’45 en vanuit het aandachtsgebied van (Metta). Toegangscriteria 1. Karakteristieken van het kind: Stichting Centrum ’45 richt zich op kinderen die deel uit maken van - door een of vaak meerdere ernstige traumatische gebeurtenissen - ontwrichte gezinnen. Het gaat om traumatische gebeurtenissen waar ofwel het hele gezin aan is blootgesteld, ofwel dat door een van de leden van het gezin is meegemaakt. Het betreft uitzonderlijke traumatische gebeurtenissen (oorlogsgeweld (vluchtelingen en asielzoekers), gezinsdrama’s (homocide, kind- of partnerdoding, seksueel misbruik kinderopvang, eer- gerelateerd geweld, slachtoffers van mensenhandel), getroffen gezinnen van grote rampen (zoals in het verleden de Volendambrand, vuurwerkramp, vliegtuigcrash Tripoli) en gezinnen waar een van de ouders zeer ernstig getraumatiseerd is (veteranengezinnen, gezinnen van politiefunctionarissen). De focus van de zorg richt zich op de ernstig getraumatiseerde gezinnen. Het betreft gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar (zowel jongens als meisjes). Beperkte verstandelijke vermogens zijn geen reden tot exclusie; criterium voor het aanbod is of verbetering door het zorgaanbod mogelijk is. Weliswaar is er individuele zorg voor het kind, maar altijd in de context van zorg voor het hele gezin. Fier (Metta) biedt met het zorgprogramma hulp aan de volgende meisjes en jonge vrouwen:  Meisjes en jonge vrouwen in de leeftijd van 12 tot en met 23 jaar, die kampen met dubbele diagnose problematiek: complex trauma of vroegkinderlijke chronische traumatisering in combinatie met gezags- en gedragsproblematiek (vaak: oppositioneel en zelfbeschadigend gedrag)  Deze meisjes en jonge vrouwen hebben een zwakke of beschadigende thuissituatie: gebroken of samengestelde gezinnen; bij ouders is vaak sprake van psychiatrische problematiek (inclusief middelenmisbruik of verslaving); bij vaders is niet zelden sprake van criminele activiteiten en detentie. Veel meisjes zijn geparentificeerd (zorgen voor hun ouders)  Bij veel meiden is sprake van hertraumatisering als gevolg van plaatsing in de residentiële- en pleegzorg met veel wisselende leefgroepen en pleeggezinnen  Bij vroegkinderlijk getraumatiseerde kinderen/jongeren ontstaan problemen op vrijwel alle ontwikkelingsgebieden. Deze problemen worden vaak niet herkend als mogelijke gevolgen van traumatisering. Ze worden als aparte, op zichzelf staande, symptomen en ziektebeelden gezien en als zodanig behandeld. Te denken valt aan ADHD of leerstoornissen  Het gaat om kwetsbare meiden die veelal onveilig of gedesorganiseerd gehecht zijn  Een deel van deze meisjes wordt bedreigd door hun eigen familie of mensenhandelaren (loverboys). Ernstige dreiging en complexe meervoudige problematiek liggen vaak in elkaars verlengde. Deze meisjes hebben vaak al een hele hulpverleningsgeschiedenis achter de rug. De reguliere (ambulante, residentiële en klinische) hulpverlening/behandeling heeft vaak onvoldoende mogelijkheden om deze meiden te diagnosticeren en te behandelen. 2. Aard van de problematiek: Stichting Centrum ‘45 Kinderen en ouders zijn slachtoffer van een uitzonderlijke traumatische gebeurtenis met een effect op het individueel functioneren van het kind én een groot effect op het dagelijks functioneren van het gezin, waardoor een normale verwerking binnen het gezin niet meer mogelijk is. Zowel volwassenen als kinderen hebben risico om na traumatische ervaringen klachten te ontwikkelen zoals onder meer nachtmerries, schrikreacties, verminderde concentratie (en slechtere schoolprestaties), terugtrekken uit sociaal gedrag en andere vermijdingstendensen. Specifiek voor de kinderleeftijd zijn symptomen als bijvoorbeeld bedplassen, veranderingen in de relatie met de ouders, zich voortdurend herhalende thema’s in spel. De reacties passen in het algemeen bij een posttraumatisch stressstoornis, waarbij andere psychische aandoeningen niet onwaarschijnlijk zijn (depressie, andere angst- en of gedragsstoornissen). De meeste kinderen en volwassenen passen zich met sociale steun en op eigen vermogen in de loop der tijd na een traumatische ervaring goed aan. Een minderheid ontwikkelt ernstige klachten en heeft hulp nodig om tot goede verwerking te komen. Daarnaast zijn er klachten die zich uiten als problemen in de relatie tussen ouder en kind als gevolg van traumatisering: reactieve hechtingsstoornissen, problemen in de relatie ouder-kind en KOPP problemen (problemen door een psychische stoornis van de ouder). De problematiek wordt in kaart gebracht met behulp van vragenlijsten (problemen op diverse levensgebieden, klachtenlijsten, meegemaakte gebeurtenissen et cetera), observaties, basisdiagnostiek en verdiepende diagnostiek, en persoonlijkheidsonderzoek. Diagnostische instrumenten die behulpzaam zijn bij het vaststellen van aard en ernst van klachten zijn: Voor kinderen: Gedragsinventarisatie: SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire), CBCL (Child Behavior Checklist; ook in ouder- en leerkracht variant) PTSS klachten: CRIES (Child Rating Impact of Event Scale), TSCYC (Trauma Symptom Checklist for Young Children), indien aangewezen: CAPS-CA (Clinical Assessment of Psychotrauma Symptoms) Kwaliteit van leven: Kidscreen 27. Voor volwassenen: Gezondheidsklachten: SCL (Symptom Checklist - 90, of de kortere Hopkins SCL), BDI (Beck Depression Inventory) PTSS klachten: HTQ (Harvard Trauma Questionnaire), CAPS, ZIL (Zelfinventarisatielijst PTSS symptomen) Persoonlijkheidsproblemen: NPV (Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst), MMPI, SIDP-IV (Structured Interview for Disorders of Personality). Voor gezinsfunctioneren: OKIV-R (Ouder-kind interactie vragenlijst), GVL (gezinsvragenlijst), SCORE Index of Family Function and Change, EAS (Emotional Availability Scales; een coderingsschema van 20” opname van ouder-kind interactie).  Dit zijn overwegend standaard diagnostische instrumenten; op aanvraag of voor verder onderzoek zijn aanvullende diagnostische tests goed mogelijk, zoals bijvoorbeeld naar in telligentie, cognitief functioneren, sociaal emotionele ontwikkeling. Fier (Metta) Wanneer passende hulp uitblijft en/of geweld en traumatisering voortduren, kan chronische problematiek het gevolg zijn. De gevolgen van herhaald misbruik, mishandeling en verwaarlozing zijn doorgaans problemen met gehechtheid, hechtingsstoornissen, traumatisering en disfunctionele strategieën om met stress en negatieve emoties om te gaan. Klachten en problemen doen zich voor op vrijwel alle ontwikkelingsgebieden en levensterreinen. De traumatische ervaringen leiden tot: emotionele ontregeling, verlies van een veilige thuisbasis, verlies van richting, onvermogen om gevaar te herkennen of er adequaat op te reageren. Een volgende reeks van traumatiserende ervaringen betreft doorgaans opnieuw een opeenstapeling van verschillende vormen van geweld en verwaarlozing. Verslechtering of klinische symptomen kunnen zich manifesteren op zeven gebieden: hechting, biologie, emotieregulatie, dissociatie, gedragsregulatie, cognities en zelfbeeld. De verslechtering vindt plaats in een ontwikkelingscontext en is ook van invloed op het vervolg van de ontwikkeling. De problematiek wordt in kaart gebracht met behulp van vragenlijsten (problemen op diverse levensgebieden, klachtenlijsten, meegemaakte gebeurtenissen et cetera), observaties, basisdiagnostiek en verdiepende diagnostiek, en persoonlijkheidsonderzoek. Als er sprake is van ernstige dreiging wordt er een risicotaxatie uitgevoerd. 3. Onderscheidend vermogen: Stichting Centrum ‘45 Het betreft een zorgfunctie voor uitzonderlijke traumatische gebeurtenissen, waar lokaal of regionaal veelal geen expertise voorhanden is. Onder meer biedt stichting Centrum ‘45 de mogelijkheid tot klinische opname voor het gehele gezin. De problematiek vraagt om een multi- of interdisciplinaire behandelsetting. Bovendien betreft het een expertise die breder is dan alleen zorg en die loopt van directe opvang en crisisinterventie na een uitzonderlijke traumatische gebeurtenis, kortdurende nazorg en als het nodig is specialistische zorg. Tevens is het specialistisch team beschikbaar voor consultatie en ondersteuning aan lokale of regionale hulpverleners zoals bureau’s Jeugdzorg, GGD (denk aan ondersteuning GGD bij de seksueel misbruik affaire in Amsterdam). Bij grotere incidenten kan een preventief programma geboden worden ten behoeve van gezinnen die hoog risico lopen op klachten en ontwrichting op langere termijn.  De specialistische zorg is onderscheidend van lokale GGZ en bestaat uit gecombineerde (trauma)behandeling voor zowel ouders als kinderen. Fier (Metta) De problematiek die in Metta wordt behandeld, vraagt om een multi- of interdisciplinaire behandelsetting, die voor een deel klinisch uitgevoerd wordt en gebaseerd is op vier pijlers: veiligheid en bescherming; een liefdevol en gestructureerd pedagogisch basisklimaat; (trauma gerelateerde) behandeling; en onderwijs. De kennis en expertise van de jeugdzorg, de jeugd-ggz en het onderwijs moeten geïntegreerd worden aangeboden. De aandacht gaat uit naar de mogelijkheden van meiden en hun toekomstperspectief. Patronen en stoornissen die hen in de weg staan om hun doelen te behalen, vragen om behandeling. 1. Meidengroepen Het betreft zeer kwetsbare meiden die vaak eerder in hun leven (seksueel) misbruikt zijn of vanwege hun hechtingsproblematiek een hoog risico lopen op ‘verkeerde’ vriendjes. 2. Categorale, gespecialiseerde opvang Complex trauma, vroegkinderlijke traumatisering of developmental trauma disorder zijn zeer ernstige en complexe stoornissen die om specifieke kennis, expertise en behandelmethodieken vragen op een breed terrein. Hulpverlening en behandeling bij (seksueel) getraumatiseerde meiden vraagt om de inzet van specifieke competenties en methodieken en moet safety focused, trauma focused en abuse focused zijn 3. Specifieke maatregelen voor veiligheid en bescherming Omdat een groot deel van de opgenomen meiden wordt bedreigd, zijn er een groot aantal veiligheids- en beschermingsmaatregelen ontwikkeld, waarbij het uitgangspunt is dat de meiden niet opgesloten hoeven te worden maar dat voorkomen moet worden dat ze gevonden worden 4. Ketenaanpak waardoor dreiging kan afnemen of geïsoleerd kan worden Samenwerking met politiediensten. Tevens wordt in dit kader samengewerkt met het sociaal domein (generalisten), tweedelijnszorg en gemeenten 5. Geïntegreerde (ortho)pedagogische en GGZ-behandeling Bij Metta is de orthopedagogische behandeling en de behandeling vanuit de GGZ volledig geïntegreerd. 6. Doorlopende zorg tot en met 23 jaar Jongeren met deze problematiek zijn ook na hun 18de nog erg kwetsbaar. Metta biedt dan ook zorg tot en met 23 jaar. 4. Toeleiding: Stichting Centrum ‘45 Verwijzing vindt plaats vanuit de 1ste lijn, huisarts, bureau’s Jeugdzorg, GGD’en indien direct duidelijk is dat het om exceptionele traumatisering gaat. Veel verwijzingen komen eveneens van collega’s en GGZ- instellingen (2e lijn) als blijkt dat er specialistische, op de traumatische gebeurtenis gefocuste interventie nodig is.  Stichting Centrum ’45 is bezig app’s te ontwikkelen voor snelle screening op hoog risico. Daarnaast komt er een website/portal beschikbaar waar zowel collega hulpverleners als getroffenen informatie kunnen krijgen en gericht geleid kunnen worden naar de juiste zorg. Fier (Metta) Aanmelding vindt plaats vanuit huisartsen, de AM(H)K’s, politie, advocaten, jeugd-GGZ, jeugdhulp, maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, (school)maatschappelijk werk, spoedhulp et cetera. Bij Fier (programma Metta) kunnen meisjes ook zich zelf aanmelden. Er vindt telefonisch overleg plaats en als een meisje/vrouw in aanmerking komt voor plaatsing vindt er een face-to-face intake plaats. Hier zijn de ouders/verzorgers en eventueel de voogd van het meisje ook bij aanwezig. Voor Metta is een verwijzing nodig van een medisch specialist/arts. Levering van de zorg 5. Termijn waarbinnen, na aanmelding, de behandeling start: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta)  Afhankelijk van de urgentie kan per direct een intake c.q. een opname in de kliniek aangeboden worden. Minder urgente aanmeldingen worden binnen drie weken na aanmelding voor een intake gezien. Na een intake kan over het algemeen spoedig met de behandeling worden gestart. 6. Overbruggingszorg: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta)  Indien plaatsing in een behandelprogramma niet op korte termijn mogelijk is, wordt poliklinisch een overbruggingscontact aangeboden. Wanneer de reisafstand een belemmering is en mits de veiligheid en ernst van de situatie dit toelaten, worden afspraken gemaakt met de ambulante hulpverlening in de regio van het kind, jeugdige of gezin. 7. Levering van zorg in geval van urgentie: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta)  Bij hoge urgentie wordt per direct ruimte gemaakt om het kind met het gezin te zien. Hiertoe is intensief overleg met verwijzer, bureau aanmelding van de instelling en de zorg coördinator. Inhoudelijke beschrijving van de zorg 8. Doel van de behandeling: De behandeling bij Stichting Centrum ’45 richt zich op: 1. Vermindering trauma gerelateerde klachten, zoals die van PTSS en co-morbide aandoeningen en, 2. Verbetering van onderlinge relaties, waaronder ouder-kind (hechtings-)relatie, partnerrelatie en algehele gezins-functioneren (opvoeding, steun, oplossen conflicten). Meer specifiek betekent dit dat tot doel wordt gesteld: Ad 1:  Afname van herbelevingen, zoals nachtmerries, schrikreacties en vermijdingstendensen en verbeteren van concentratie (en leren op school), vergroten van interesse en exploratie  Toename van plezier en verbetering van stemming  Kunnen verwoorden of verbeelden van aard van gebeurtenissen. Ad 2:  Verbetering van onderlinge relaties door afname van conflicten, afname van agressieve incidenten of dreiging ervan, en  Toename van plezierige interacties, en vaker momenten met deze;  Herstel van de verdeling van bij de leeftijd en positie passende taken en activiteiten (ouders en kinderen)  Verhaal kunnen vertellen over traumatische gebeurtenissen passend bij de leeftijd. Metingen De vorderingen en resultaten worden periodiek getoetst in behandelevaluaties met betrokken teamleden (standaard procedure WGBO). De behandeldoelen zijn daarbij gespecificeerd per individu en gezin en krijgen na evaluatie bijstelling. Daarnaast worden resultaten bij het afsluiten van de behandeling getoetst door de afname van een diagnostisch pakket (zie #2). Dit biedt extra inzicht in de vooruitgang die is behaald. De duur van de behandeling varieert en hangt af van de ernst van de problematiek, de behandelsetting (klinische opname is korter durend dan dagklinische behandeling of poliklinisch (ambulant)). Maximale behandelduur is twee jaar. Nazorg wordt door Centrum ’45 verzorgd of (bij voorkeur) door instellingen in de regio, voor zover nodig. Onderzoek Stichting Centrum’45/Arq heeft een Top GGZ keurmerk. Dit betekent dat zij erkend is als instelling die zich bezig houdt met innovaties van behandelmethodieken en wetenschappelijk onderzoek verricht naar de effecten van interventies. Op het gebied van kind, gezin en trauma worden momenteel onderzoeken verricht op terrein van behandeleffectiviteit (metingen diagnostisch pakket), veerkracht onder adolescente vluchtelingen (Sleijpen, Mooren, Boeijen & Kleber), intrusies in de na-oorlogse generatie (Cieraad, Huntjens, Mooren & Dashorst), EMDR bij vluchtelingenkinderen (Mooren, de Roos, Visser, van Aa, de Jongh & Kleber). De opgedane expertise wordt vertaald naar out-reaching preventie- en interventiepakketten, naar publicaties en presentaties en trainingen. De behandeling van Fier (Metta) richt zich op: Metta wil in een periode van 10 tot 12 maanden drie met elkaar samenhangende doelen realiseren: 1. Het meisje is veilig en beschermd en is in staat om zorg te dragen voor haar eigen veiligheid 2. Het meisje functioneert leeftijdsadequaat. Aan het eind van haar verblijf is het meisje in staat, met ondersteuning, om op een gezonde manier deel te nemen aan het gewone leven. Het gaat om dagbesteding, omgaan met geld, uitgaan en vrijetijdsbesteding, middelengebruik, contacten met familie, vriendschappen, relaties en seksualiteit. 3. Het meisje heeft een gezonde basis of uitgangspositie. Dit komt tot uitdrukking in de volgende subdoelen.  Praktische en psychosociale problemen zijn opgelost of hanteerbaar  Het meisje heeft inzicht in haar traumagerelateerde klachten, kan deze uitdrukken, heeft geleerd om met traumagerelateerde klachten om te gaan of is gemotiveerd voor traumaverwerking (of is behandeld)  Het meisje heeft woorden gegeven aan haar gehechtheidservaringen en gehechtheidsrepresentaties en heeft positieve ervaringen opgedaan met (veilig) gehechtheidsgedrag en (veilige) gehechtheidsrelaties. Zij heeft haar ‘intern werkmodel’ (mentale hechtingrepresentaties) en haar gehechtheidsstrategieën bijgesteld  Het meisje is gestopt met ‘negatieve’ strategieën om met heftige emoties om te gaan (overmatig middelengebruik, zelfbeschadiging) of heeft deze onder controle  Er is minimaal één volwassene die het meisje over een langere periode een veilige basis biedt. Bij voorkeur één of beide ouders. De ouder-kind relatie is hersteld: het meisje en haar ouders hebben hun negatieve, maar ook positieve gevoelens en ervaringen besproken. Ouders nemen hun ouderrol in en het meisje accepteert het ouderlijk gezag. Ouders ondersteunen hun dochter in haar ontwikkelingsproces. 9. Beschrijving van de behandeling: Stichting Centrum ‘45 De behandeling van getraumatiseerde kinderen, ouders en gezinnen wordt gecoördineerd vanuit het jeugd- en gezinsteam. Dit is een multidisciplinair team waarbij kinder-en jeugdpsychotherapie, klinische psychologie, (kinder- en jeugd-)psychiatrie, pedagogische hulpverlening, sociaal psychiatrische dienstverlening, sociotherapie, vaktherapie en maatschappelijk werk vertegenwoordigd zijn. Achtereenvolgens worden de volgende stappen doorlopen: Een kind en gezin wordt aangemeld bij Bureau Aanmelding en Informatie (BAI). De hulpvraag wordt getoetst en gegevens van verwijzer en hulpvrager ingewonnen en geregistreerd. Vervolgens wordt een intake ingepland bij medewerkers uit het team (veelal een gericht op kinderleeftijd; ander op volwassen c.q. systeem functioneren). De intake bestaat doorgaans uit twee ontmoetingen: de eerste is gericht op een taxatie van de hulpvraag in het licht van het gezinsfunctioneren; het tweede gesprek bestaat uit een uitwerking van de individuele achtergronden van de klachten en hulpvraag. Alleen wanneer een gezin een lange reistijd heeft en er grote urgentie is bij een vraag tot klinische behandeling wordt soms besloten de intake tot een gesprek te beperken en kan sneller tot opname worden overgegaan. De intake-informatie wordt in de intake- en indicatie commissie van het team besproken alvorens het gezin wordt uitgenodigd voor een adviesgesprek. In dit gesprek worden de belangrijkste bevindingen uit de intake teruggekoppeld en het advies voor behandeling besproken. Meer precieze informatie over de behandeling wordt gegeven zodat gezinsleden zich een idee kunnen vormen van wat wordt geboden. De behandeling start met het maken van een behandelplan. Gezinsleden worden geïnformeerd over het voorlopige plan en het is belangrijk dat zij dit na eventuele bijstelling accorderen. Voordat de behandeling daadwerkelijk is gestart, wordt de psychodiagnostiek afgerond en zijn gegevens beschikbaar vanuit de gebruikelijke ROM of op geleide van aanvullende vraagstellingen verricht onderzoek. Dan wordt de behandeling gestart, en vindt vastgestelde evaluatie plaats. Periodieke evaluatie is om de zes weken (kliniek), drie maanden (dagkliniek) of zes maanden (polikliniek). De evaluatie wordt ook met het kind en gezin doorgenomen. De koers van de behandeling en concrete doelstellingen kunnen dan worden bijgesteld. De afbouw van de behandeling wordt geruime tijd van tevoren ingezet en in overleg met gezinnen afgesproken. Indien nodig wordt nazorg georganiseerd of verwijzing naar de huisarts of elders geregeld. Karakteristiek voor de behandelingen die aan getraumatiseerde gezinnen wordt geboden is de combinatie tussen traumagerichte interventies (zowel aan volwassenen als aan kinderen) en de relatie- versterkende programma’s (Multifamily therapy, Infant Mental Health, individuele systeemtherapie). De combinatie en het zo groot mogelijk maken van de effectiviteit van het juist parallel aanbieden van deze interventies, vereist een cyclisch proces van evaluatie en afstemming binnen het team. Dat is niet in een protocol of richtlijn vastgelegd maar verankerd in het systemisch werkende jeugd- en gezinsteam, en het zorgpad jeugd en gezin.  De duur van de behandeling is afhankelijk van de ernst van traumatische ervaringen, de sociaal-maatschappelijke situatie (schulden, werkeloosheid, huisvesting, juridische procedures et cetera), motivatie om te veranderen en competenties van gezinsleden. In het algemeen varieert de duur tussen de drie maanden (klinische opname) een half jaar (dagklinische behandeling) tot een jaar (maximale behandelduur is twee jaar). Wij bieden ook korte, gestructureerde gezinsgerichte programma’s van bijvoorbeeld vijf weekenden (MFT voor veteranengezinnen bijvoorbeeld). Fier (Metta) Fase 1: Gericht op veiligheid, observatie-, diagnostiek- en stabilisatie:  Beeld krijgen van veiligheidsrisico’s, psychosociale en psychische problematiek, het cognitief niveau en opleidingsniveau middels (diagnostische) intake  Samenwerking met ouders vormgeven  Motivatie en stabilisatie  1e voorlopige diagnostiek wordt opgesteld  Eerste behandelplan samen met het meisje opstellen, waarbij veiligheid, begeleiding en behandeling zijn beschreven. Fase 2: Uitgebreide onderzoek en behandelfase:  In deze fase wordt uitgebreid diagnostisch onderzoek gedaan  Uitvoeren behandelplan: werken aan psychosociale en psychiatrische problematiek; naast het groepsaanbod wordt ingezet op individuele therapie en systeemtherapie en wordt er gekeken naar passend vervolg onderwijs/dagbesteding. Fase 3: Integratie fase:  In deze fase ligt de focus op hetgeen geleerd is steeds meer in zetten in de buitenwereld (meiden krijgen steeds meer vrijheden, mogen oefenen middels het uitgaansplan, de stad in, eigen mobiel in beheer, internet vrijheden, en breiden hun verlof uit)  In deze fase is er specifiek aandacht voor zicht krijgen en toewerken naar een veilig en passend toekomstperspectief. Fase 4: Uitstroomfase:  Wanneer middels systeemtherapie duidelijk is dat het meisje veilig terug kan keren naar ouders/familie wordt hierbij voorkeur op ingezet  Er is een groep meiden die niet naar huis kan, omdat het thuis niet veilig is gezien een onstabiel opvoedklimaat, of er is in de omgeving van thuis nog steeds sprake van dreiging dan wordt er gekeken of het meisje in Leeuwarden wil blijven en of zij toe is aan onze vervolg opvang beschermd wonen. Voor de hele jonge meiden voor wie de stap naar beschermd wonen te groot is gaan wij op zoek naar een pleeggezin, gezinsvervangend tehuis of een opvang in de buurt bij ouders. Voor de oudere meiden die al op zichzelf hebben gewoond is het soms mogelijk om beschermd wonen over te slaan en gelijk naar begeleid wonen of zelfstandig wonen te gaan  In deze fase ligt waar het meisje ook naar toe gaat de focus op een goede overdracht met de focus op veiligheid. Middels follow-up gesprekken (per e-mail/telefoon/soms live) wordt het meisje nog een periode gevolgd of het goed gaat. Wanneer er signalen zijn dat dit niet het geval is wordt er actief contact gezocht met het betrokken netwerk (ouders/hulpverleners). De gemiddelde behandelduur kan sterk variëren, afhankelijk van de ernst van de problematiek en de dreiging. Bij Metta is de behandelduur bij 26% van de meiden 0 tot 3 maanden; bij 9% is dit 3 tot 6 maanden; bij 40% is het 6 tot 12 maanden; en bij 26% gaat het om 12 tot 18 maanden. 10. Vorm van de behandeling: Stichting Centrum ‘45  Individuele traumagerichte interventies, voor zowel kinderen als ouders. Voorbeelden van interventies die in het bijzonder gericht zijn op afname van klachten van traumatische stress zijn EMDR (voor alle leeftijden), KID(NET) en traumagerichte cognitieve gedragstherapie. Dit zijn individuele sessies, en wanneer het om kinderen gaat, wordt er daarnaast ouderbegeleiding geboden  Gezins- en of relatie ondersteunende interventies, worden geboden in verschillende samenstellingen: ouders en kinderen in dyades, ouders als partners samen, een gezin als eenheid, of verschillende gezinnen samen in een meergezinsgroepssetting (MFT). De interventies delen het uitgangspunt de hechting tussen gezinsleden en de cohesie van het gezin te bevorderen. In de Infant Mental Health (IMH) groepen is dat wellicht het meest expliciet  Apart vermelden wij nog de ouderbegeleiding en overige ondersteuning ( vanuit vaktherapie, psychiatrie en farmacologie, maatschappelijk werk). Fier (Metta) De behandeling kent een algemeen groeps- en een individueel karakter. Aanbod voor alle cliënten: a) Psycho-educatie en voorlichting ten aanzien van relevante leermodulen in de zogenaamde lotgenotengroepen met de thema’s zoals seksualiteit, vriendjes/partners, vriendschappen, opvoeding, internet trauma, je toekomst et cetera b) Inzichtgevende groepsbehandeling c) Individuele behandelingen. d) Psychomotorisch therapie en Beeldende therapie. (groep en individueel waar geïndiceerd) e) Weerbaarheid en Pentak Silat met de focus op weerbaarheid. Aanbod op maat: f) Mentoraat: werken aan individueel behandelplan g) Traumabehandeling of andere behandelingen (GGZ) h) Bemiddeling of systeem therapie (als veiligheid dit toelaat) i) Onderwijs. Sociale participatie (re-integratie) j) Maatjesproject en Big Sister-project k) Fier Resto (koken en bediening) en Fier dieren (verzorging beesten) l) Stages, werkervaringsplaatsen en baantjes m) Fier Sports Academy: conditie opbouw en keuze uit verschillende geselecteerde verenigingen. 11. Beschrijving zorg: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta) De zorg die het kind ontvangt bestaat uit:  Na zorgvuldige inventarisatie van hulpvraag, klachten en competenties wordt een gerichte behandelkoers ingezet, waarvan verwacht mag worden dat de meest effectief gewenste verandering wordt bereikt; deze zorg wordt door middel van MDO’s geëvalueerd en bijgesteld;  Behandelplanning behelst tevens goede afstemming met eerdere en overige zorgverstrekkers, verwijzers en naast-betrokkenen van het kind  Het kind mag verwachten dat de interpretatie van de hulpvraag en de geboden interventies (inclusief de diagnostiek) optimaal aansluit bij zijn of haar leeftijd, vermogens en belangen  Het kind mag hier tevens uitleg over verwachten (dat aansluit bij de leeftijd)  Alle afspraken over aard behandeling worden verwoord in een behandelplan, dat ter ondertekening wordt voorgelegd aan ouders en aan kinderen vanaf 12 jaar en waarbij vorderingen geregeld worden getoetst in evaluaties  Verslaglegging en correspondentie wordt vastgelegd in een elektronisch patiëntendossier  Cliënten hebben een op maat gemaakt behandelplan waarin de dagstructuur en (intern of extern) dagbesteding; groepsbegeleiding en - behandeling; individuele begeleiding, behandeling en vrije tijdsactiviteiten vermeld  In het behandelplan is de dagstructuur en (intern of extern) dagbesteding; groepsbegeleiding en - behandeling; individuele begeleiding, behandeling; onderwijs en vrije tijdsactiviteiten vermeld (Fier /Metta). 12. Samenwerking met andere zorgverleners: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta) De zorg die het kind ontvangt bestaat uit:  Na zorgvuldige inventarisatie van hulpvraag, klachten en competenties wordt een gerichte behandelkoers ingezet, waarvan verwacht mag worden dat de meest effectief gewenste verandering wordt bereikt; deze zorg wordt door middel van MDO’s geëvalueerd en bijgesteld;  Behandelplanning behelst tevens goede afstemming met eerdere en overige zorgverstrekkers, verwijzers en naast-betrokkenen van het kind;  Het kind mag hier tevens uitleg over verwachten (dat aansluit bij de leeftijd)  Alle afspraken over aard behandeling worden verwoord in een behandelplan, dat ter ondertekening wordt voorgelegd aan ouders en aan kinderen vanaf 12 jaar en waarbij vorderingen geregeld worden getoetst in evaluaties  Verslaglegging en correspondentie wordt vastgelegd in een elektronisch patiëntendossier  Cliënten hebben een op maat gemaakt behandelplan waarin de dagstructuur en (intern of extern) dagbesteding; groepsbegeleiding en - behandeling; individuele begeleiding, behandeling en vrije tijdsactiviteiten vermeld  In het behandelplan is de dagstructuur en (intern of extern) dagbesteding; groepsbegeleiding en - behandeling; individuele begeleiding, behandeling; onderwijs en vrije tijdsactiviteiten vermeld (Fier /Metta). Fier (Metta) Veiligheid: Onderzoek en analyse van de veiligheidssituatie (risicotaxatie) door (gespecialiseerde) politiediensten; advisering rond veiligheidsmaatregelen door politie Andere zorgaanbieders: Samenwerking en afstemming met eventueel de verslavingszorg, medisch specialisten, huisarts Onderwijs: Afstemming met de onderwijsinstellingen die het bo, vo- en mbo-onderwijs bieden Fier Sports Academy: Afstemming en samenwerking met sportverenigingen in de regio. Fysieke omgeving waar de behandeling en verblijf plaatsvindt 13. Behandelomgeving: Stichting Centrum ‘45 Voor groepen gezinnen (denk aan bv asielzoekers gezinnen) worden op de locatie van de gezinnen preventieve programma’s aangeboden. Uiteraard geldt dit ook voor consultatie aan lokale hulpverleners.  Behandeling vindt altijd plaats op de twee locaties van Centrum ’45, namelijk Oegstgeest of Diemen. Het betreft poliklinische zorg, zorg in de vorm van dagbehandeling (één dag per week) of klinische opname van het gezin (Oegstgeest). Fier (Metta) Metta kent een kleinschalige 7x24 uur opvang- en behandelsetting met groepen van 8 meiden. Ieder meisje heeft haar eigen slaapkamer. Er zijn aparte behandel-, onderwijs en sportaccommodaties. 14. Verblijfsomgeving: Stichting Centrum ‘45  De klinische behandeling betreft opname in een open kliniek in Oegstgeest. Er is een aparte gezinsafdeling waar meerdere getraumatiseerde gezinnen opgenomen zijn. De opnames zijn altijd van korte duur, maar kan soms uitlopen tot een opname van drie maanden (asielzoekersgezinnen). Opname is van zondagavond tot vrijdag; in het weekend gaan gezinnen in principe naar de eigen verblijfplaats. Fier (Metta) Bij Metta is er sprake van een open setting met een hoog veiligheidsniveau. Veiligheid wordt gewaarborgd door: cliënten worden onder code ingeschreven; 24-uurs aanwezigheid van pedagogisch medewerkers; cameratoezicht; continue evaluatie hoe meiden met hun veiligheid en de veiligheid van andere meiden omgaan; gecontroleerd en begeleid gebruik van internet en telefoon; interne afspraken rondom veiligheid en mogelijke risico’s.  Metta is ondergebracht op een veilig adres in een gebouw waar de meiden wel uit kunnen maar waar buitenstaanders niet zo maar in kunnen. Verder: wakende wacht; slagvast en kogelvast glas; camerabewaking, beveiliger ‘s avonds en ’s nachts; afspraken met politie. Personele inzet 15. Professionals: Stichting Centrum ‘45  Kinderpsychiater, psychiater voor volwassenen, klinisch psycholoog, klinisch psycholoog K&J, systeemtherapeut, GZ-psycholoog K&J, SPV, maatschappelijk werk, pedagogisch medewerker, SPH, sociotherapeut, vaktherapeut, verpleegkundig specialist. Aanvullende inzet mogelijk van huisarts. Fier/Metta  Allround hulpverleners (MWD, Pedagogiek, SPH); Vaktherapeuten zoals psychomotorische therapie en beeldende therapie; Orthopedagoog / psycholoog; GZ-psycholoog; Kinder- en jeugdpsychiater; Verpleegkundig specialist; Klinisch psycholoog; Systeemtherapeut; Psychotherapeut; Psychiater voor volwassenen; Huisarts. 16. Onderscheidend vermogen: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta) Alle professionals hebben een gerichte scholing doorlopen op het gebied van psychotrauma. Daarnaast zijn medewerkers geselecteerd op grond van bijzondere trainingen die ze gevolgd hebben op deelterreinen van de psychotraumatologie. Multidisciplinar werken en een systemische behandelvisie behoren tot de kerncompetenties. Teams hebben structureel intervisie en/of supervisie ingepland.  Medewerkers van stichting Centrum ’45 hebben deelfuncties binnen onderwijs of wetenschappelijk onderzoek en/of zijn betrokken bij innovatieprojecten in de psychotraumatologie. 17. Beschikbaarheid personeel: Stichting Centrum ‘45  Er is sprake van permanente beschikbaarheid van het personeel; sociotherapeuten en psychiaters hebben 24-uurs beschikbaarheid. Fier (Metta)  Metta beschikt over een wakende wacht (pedagogisch personeel), en specialisten (klinisch psycholoog, psychiater) hebben 24-uurs bereikbaarheid. Beëindiging van de zorg 18. Uitstroom: Stichting Centrum ‘45  Uitstroom vindt plaats als de tevoren vastgestelde behandeldoelen zijn behaald of als met het kind en gezin overeenstemming is dat men op eigen kracht aan verder herstel kan werken. Indien geen specialistische zorg vanuit Centrum ’45 meer vereist is, maar het gezin of leden van het gezin nog wel ondersteuning nodig hebben, wordt in de eigen regio vervolgzorg geregeld. Fier (Metta) Uitstroom kent de volgende mogelijkheden:  Terug naar (biologische) ouders/verzorgers  Terug naar (familie)netwerk  Doorstroming (binnen Fier) vanuit de 24-uurs opvang naar beschermd wonen, begeleid wonen of zelfstandig wonen  Doorstroom naar een andere passende vorm elders in het land. Dit kan variëren van zelfstandigheidstraining, wonen in een 24-uurssetting binnen de gehandicaptenzorg of psychiatrie tot geheel zelfstandig. 19. Nazorg: Stichting Centrum ‘45  Na klinische- of dagklinische behandeling vindt in de regel nog (kortdurende) poliklinische vervolgzorg plaats, echter wordt bemoeienis vanuit onze landelijke expertise functie zo snel mogelijk overgedragen naar de reguliere zorg. Fier (Metta)  De regie van de nazorg wordt in de meeste gevallen in de regio van herkomst teruggelegd op basis van afspraken met de taak- en accenthouders van de regio van herkomst en mogelijke andere hulpverleners. Dit wordt vastgelegd in de eindevaluatie. Het meisje krijgt telefoonnummers en e-mailadressen waar ze contact mee kan opnemen in noodsituaties. Tot slot neemt de mentor in de eerste maand onder follow-up wekelijks contact op en wanneer het goed gaat daarna na drie maanden. 20. Communicatie: Stichting Centrum ’45/Fier (Metta)  Er is altijd persoonlijk contact met de collega’s die de vervolgzorg op zich nemen. Daarnaast wordt standaard verslaglegging over de behandeling en schriftelijke berichtgeving aan huisarts en vervolgzorg verzorgd. Kwaliteit, innovatie en transformatie 21. Implementatie kwaliteit: Stichting Centrum ‘45 Stichting Centrum ’45 is HKZ en TOPGGZ gecertificeerd en heeft al meer dan tien jaar structureel in haar behandeltraject de ROM ingebed. Halfjaarlijks wordt bij alle patiënten een effectmeting uitgevoerd en jaarlijks worden alle behandelprogramma op effectiviteit geëvalueerd. Geaggregeerde gegevens worden gebruikt voor - aan de behandelpraktijk gekoppelde - wetenschappelijk onderzoeksprojecten. Centrum ’45 heeft de beschikking over een uitgebreide onderzoeksstaf en er zijn vier hoogleraren