B I B L I O T H E CA SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM T E V B N E R I A NA PROCOPIVS CAESARIENSIS OPERA OMNIA RECOGNOVIT JAKOB HAURY VOL. IV ΠΕΡΙ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ LIBRI VI SIVE DE AEDIFICIIS CVM DVOBVS INDICIBVS PRAEFATIONE EXCERPTISQVE PHOTO ADIECTIS EDITIO STEREOTYPA CORRECTIOR ADDENDA ET CORRIGENDA ADIECIT GERHARD WIRTH MONACHII ET LIPSIAE IN AEDIBVS K. G. SAUR MMI ADHONEBVNTVR, QVI HVNC LIBRVM IEGENT, VT ADDENDA ET CORRI C END A CONSVLANT, LATERCVLO O IN MARGINE APPICTO Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Procopius <Caesariensis>: [Opera omniaj Procopius Caesariensis, Opera omnia / recogn. Jakob Haury. - Ed. stereotypa / addenda et corrigenda adiecit Gerhard Wirth. - Monachii ; Lipsiae : Saur (Bibliotheca Teubneriana) Vol. 4. De aedificiis libri VI. - 2001 ISBN 3-598-71737-7 © 2001 by Κ. G. Saur Verlag GmbH, München und Leipzig Printed in Germany Alle Rechte vorbehalten. All rights Strictly Reserved. Jede Art der Vervielfältigung ohne Erlaubnis des Verlags ist unzulässig Gesamtherstellung: Strauss Offsetdruck GmbH, Mörlenbach PROLEGOMENA DE CODICIBUS Stemma codicum. Ρ • d 1 pi χ, y, ζ sunt codices deperditi. V = cod. Vaticanue 1065. L = cod. Laurentianus 70, 5 (fragmentum). A = cod. Ambrosianus A 182 sup. d = cod. Monacensis 513. = cod. Leidensis (Bon. Vulcanii) 56. ρ = cod. Parisinus Coislinianus 132. ν = cod. Vaticanus 1202. g = cod. Genavensis m g 43. 1 == cod Laurentianus 9, 32. Pj = cod. Parisinus 1941. Pj = cod. Parisinus 39. Pj = cod. Parisinus 2489. Codicum, qui sex libros de aedificiis continent, sunt duae famüiae, quarum altera 7 integrum, altera ζ lacunosum con- textura exhibet. Litteris maiusculis insignivi eos codices, quos secutus constituí contextum, minusculis eos, qui nullius pretii sunt. Iam primum illos, tum hos describam. VI Prolegomena V = cod. Vaticanus graec. 1065 (olim 16 et 63). Est bombycinus saec. XTTT., foliorum modulus 247x192—196 mm., columnarum 206—214x134 mm. Constat 100 foliis litterariis, numerís insignitis, tribus foliis ante contextum, uno post contextum non numeratis; numeratio quaternionum non exstat. In singulis paginis sunt 29—33 versus. Folio ΙΠ0 agglutinatus est index manu scriptus. Gontinentur hoc codice praeter alia: Procopii de aedificiis Iustiniani imperatoris libri sex fol. 22 —fol. 93τ. Ioannis Scholastic! de iunioris Chosrois ad Mauricium impera torem defectione fol. 94T; quod fragmentum in codice Vaticano 1056 exstare per errorem dictum est a 0. Muellero F.H.G. IV. p. 272. Textus Procopianus ab una manu atramente belle scriptus est, tituli, litterae initiales, notae marginales minio exarata sunt. Iota mutum modo adscriptum modo neglectum est. Super singulos libros de aediñciis ornamenta minio et atra- mente depicta sunt. Contuli hune codicem optimum a. 1894, iterum inspexi a. 1808. L = cod. Laurentianus 70,5. Est chartaceus saec. XV., foliorum modulus 279x210 mm., columnarum 205x160 mm. Constat 286 foliis litterariis, singulae paginae habent 28—29 versus. Continetur hoc codice praeter alia fol. 194—fol. 196* Procopii Caesariensis fragmentum de aedificiis, p. 9,6—18,25 6 μεν — ίχει. Haec contuli et varias lectiones in apparatu critico notavi. A = cod. Ambrosianus 182 sup. saec. XIV. Hunc cod. de· scripsi in vol. I p. XL VI. d = cod. Monacensis 613. Hnnc cod. deacripsi in vol.1 p. XXXV. IL = cod. Leidensis Bon. Vulcanii 66. Est chartaceus saec. XIV. Constat 137 foliis, quorum vacua sunt 100—102. Singulae paginae habent 27—29 versus. Continet Procopii Caesariensis VI libros de aedificiis fol. θ — fol. 86. Contali hnnc codicem; sed cam viderem enm ex codice flnxisse, qui codici V eimillimus erat, lectiones eins non adhibui niai eis locis, quos ex suo feli- citer correxit librarme, qui non videtnr ingenio fuisse acutissimo, cum nonnumquam etiam inepte corrumperet contextum velut Prolegomena VII 201,12, libi pro "lag àyiag μαρτνριον BCripsit μαρίας άγιας μαρ- TVflOV. ρ = cod. Parisinus Coielinianue 132, eaec. XVI. Hune codi- cem descripei in vol. ΠΙ 1, p. XVII. VI libros de aedifieiis Iuetiniani fluxieee e codice Vaticano 1066 demonstravi in H y 3, p. 176. ν e cod. Vaticani» 1202. Est chartaceue eaec. XVI., folio- rum modulus 316x228 mm., columnarum 218x127 mm. Con- stat foliis 81, praeterea bibliopegus duo folia ante conteztum, 6 poet contextum addidit; in singulis paginis sunt plerumque 28 versus. Continental hoc codice fol. 23T—68T inter alia Pro- copii librorum de aedifieiis Ούχ άρετήι — xaì τοιαύτη 170,1 —262,19. In ultima pagina subscripta sunt: „Quae des ont, euppleri possunt ex cod. 1066, ex quo hic exscriptus est." Libra- rius saepe versus exemplaris sui omisit. g = cod. Genavensis mg 43 (olim 229 et 26). Est charta- ceus eaec. XV. exeuntis, foliorum modulus 210x160 mm., colum- narum 143x80 mm. Constat 168 foliis litterariis, duobus foliie ante contextum, uno folio post contextum non numeratie. Con- tinentur hoc codice: Procopii de aedifieiie libri VI fol. 1—63. Harpocrationie Lexicon fol. 64—158. Singulae paginae habent 24 versus. Tituli et litterae initiales minio depicti sunt. Hic codex a duobus librariie exaratus est, quorum alter scripeit fol. 1—63, alter fol. 64—168. In fol. 168 inveniuntui haec: xaleaç. ατρατηγός. Ιαχεδαιμόνιος/ μιβ&ω ¿ξέγραψε: έν φίωρεντta. Huius Caeaaris Strategi mentionem fa- cit V. Gardthausen, Griech. Palaeographie, Leipz. 1879, p. 316. Post textum in interiore parte involucri haec ecripta Bunt: Pro- cope/ Description/ des Edifices de Iustinien/ sur vélin./ Donné en 1742 par A. Lullin./ fin du 16me siècle./ Ayant appartenu au Cardinal de Lorraine. 1 = cod. Laurentianus 9, 32, saec. XV. Hune codicem de- ecripsi vol. I, p. L; hic addo eo (fol. 170 — fol. 210) libros quoque de aedifieiis contineri et ipsos tranescriptos e codice Α. Contuli hanc partem a. 1893. ρ, = cod. Parisinus 1941 (olim 316. 2646). Est chartaceus saec. XV., foliorum modulus 283x200 mm., columnarum fol. 1—145: 207—210x140 mm., fol. 147—178: 207—210x120 mm. Constat 179 foliis, quorum vacua sunt 4—8. Singulae paginae foliorum 1—145 habent 31 versus, fol. 146 61 versus, fol. 147 —178 32 versus. Continentur hoc codice fol. 147—178 Procopii sex libri de aedifieiis; quos contuli a. 1894, sed cum eoe e co- dice g tranescriptos ease vidieeem, lectiones in apparatu critico non adnotavi. p = cod. Parisinus 39 (olim 3441. 1662). Est bombycinus s Vili Prolegomena eaec. XV. Continet fol. 239 et 240 nonnnllae paginas sexti libri de aedificiis p. 176, 15 — 179, 13. μιτά — έαιγίνιται. Quod fragmentara contali ñeque tarnen ex eo fructum cepi. p, = cod. Parisinas 2489. Est chartaceas saec. XVII. in- euntie. Continetur hoc codice fol. 18 — fol. 22 Procopii primi libri de aedificiis fragmentam, p. 1—19, 22 ούκ άριτής — ilvai. Haec quoque contuli ñeque tarnen quicqaam peculiare inyeni. DE EDITIONIBUS Sex libros de aedificiis primum edidit Beatus Ehenanus Basileae a. 1531; sed cum hic vir doctissimus unico codice stirpis ζ uteretur, editio eius erat lacunosa et mendosa; ni- hilo minus immutata iterum typis impressa est Parisiis a. 1543. Contextum auctum emiserunt Dav. Hoeschelius Augu- stae Vindelicorum a. 1603 et Claudius Maltretus Parisiis a. 1663. Editio Maltretiana repetita est Venetiis a. 1729. Post Maltretum iam nemo operam navabat contextui emen- dando; nam G. Dindorfius, ex cuius „recensione" a. 1838 libri de aedificiis typis descripti sunt „cum idoneis codicum prae- sidiis esset destitutus",' Maltreti editionem secutus est. Itaque non paulum operae laborisque in paranda nova editione con- Bumendum erat. Codices enim VLAljglpjPjPj totos, codi- cum dpv satis magnam partem contuli. Ne tamen lectionibus falsis referciam apparatum criticum, nisus solis codicibus V et A maiorem partem contextus constituí, sed cum in cod. A tum multa tum pauca desint, baud raro secutus sum unum cod. Y; ex quo sub fìnem libri sexti complures lacunas ex- plevi. Adhibui quoque fragmentum cod. L. Ceterorum codi- cum lectiones quod notarem in apparatu critico, me non habuisse his demonstratur exemplis: p. 5,3 Ις y1) Al] ini gp1; 3 ωρμηχα yAgpt] ωρμηΰα 1. 6—7 γΙνιβ&Μ ε'ιω&ε yAgpt] ε'ίω&ε γίνεα&αι 1. 9 δκχχεινομίνω y 1 ρχ g] διχτεινομενω Α. 9—6, 3 και — αναδύονται y] om. ζ®). 1) y = consensus codicum VI,. 2) ζ = consensúe codicum Algp,. Prolegomena IX 19 ¿χτετικέναι V] ίχτίΰαι lj. 21 το Υ] τα V p. 6,5 ó y] om. ζ. 5 — 7 γεγονεν — παραλαβών y] παραλαβών την πολιτείαν πλημμελώς χινονμένην ζ. 8—9 ίξ,ελάΰας — βαρβάρους y] om. ζ. 10 ¿v — ióyotff y] εν τοις πρόα&εν λόγοις δεδηλωται 1, έν τω πρόα&εν λόγω δεδηλωται Agp. t 10—16 καίτοι — πόλεις y] wà γαρ ηόλεις ζ. 11 Νεοκλίονς Hoesch.] νικοκλέους y. 12 μικράν Hoesch.] μη γ. 17 δε εύρων y] δ' έφενρων Agpj, τε ίφινρων 1. 17 δόξαν τα ypl] δόξαντα Ag. t 18 Uvai Vz] om. J. 1 18 ΰνντρίψας 1 ζ] Ουντρίχας V. χ 18—19 άπάαας y] πάαας ζ. 19 Irti yAgpJ ως liti 1. 20 εοτάναι Υ ζ] εΰτακεναι l r 20 — 7,11 προς — γεγράψεται y] om. ζ. 24 το δε τω V, το δε τό lj. p. 7,11 γεγράψεται Maltr.] γίγραπται y. 11 γεγονέναι y] om. ζ. 12 Κνρον — ϊΰμεν ζ (tarnen δ ν pro ων Agpj)] τον περ- Οην κνρον y. 13 βασιλείας ζ] βαΰιλείας άχοη ϊΰμεν y. 18—24 τον δε — γιγενημένη y] τεχμηριον δε της τον βαΰιλέως φιλαν&φωπίας ζ. 25 δε y] om. ζ. 25 μέχρι y A g] μέχρις , 'άχρι 1. >Ρι 26 ΰφέτερα yl] ΰφέτερ' Agpj. ρ. 8, 3 τελονΰιν ζ] om. y. 3—11 ταννν — τηλανγες y] om. ζ. 4 ημϊν Y] om. l r 6 αντάς Hoesch.] αυτά y. 10 άρχομενον Dind.] άρχομίνω y. 12 συρφετό; VAgpJ ΰυφερτος 1, ανρφετώδης (con- jectura). χ Prolegomena 12—19 'Ιουοτινιανω — ίτόλμηβαν y] ¿μκρήβαι την τδη> ^ριΰτιανων έχχληΰίαν ίτόλμηΰε ζ. 14 απαραχαλύπτως Hoesch.] άτιαραχαλήπτως y. 19—20 inmcuQuázaχα y Al] ¿ni xà χαιρκότατα gpj. 21 δε y] om. z. 22 χι scripsi] ¿ς xò y, om. ζ. 22 κάλλος yAgpJ κάλλους 1. 24 βασιλεύς Si Ιουβτινιανός y] Ιουστινιανός âi ζ. 24 άποτετάρνευται y] άποτετόρευται ζ. 24 ού yAlpJ om. g. p. 9,1—22 ε i των — ί'αχε y] cf. app. crit. ad h. 1., quae exhibet A, ea inveniuntur ipsa quoque in ceteris codd. familiae z; paucae sunt lectiones variae, velut μψ χανώτατον pro μηχανιχώτατον gp, xbv μιληΰιον\ xbv t om. 1. 4 εϋζαβ&αι\ cf. app. crit., quae in V adnotata sunt (desunt in lj), fluxerunt ex codice familiae z. 6 δ μεν] hinc incipit L. 19 χοϋ L] om. y. p. 10, 5 Ίιπερχειμίνη yL] επικείμενη ζ. 5 πάλει y LAI g] om. p. 1 5 μίν yLAl] δε gp r 8 αυτής yL] αύτη z. 9 άηοτεχόρνενχαι yL] άκοτετόρευται z. 16 Ιξωθϊν yLAgpj] Ι'ξω 1. 18 περιχέχνται yL] διακίχυται ζ. 20 ίερονργονβι yLAl] ίερουργ&βι gp. x 21—23 ix γης — χε yL] om. ζ. 24—25 oí — όνομάξονβιν yL] ημικνλινδρον όνομά- ξουΰιν oí ταϋτα Οοφοι ζ. 26 χοϋ έργου yLAgl] om. p. t p. 11,1 προΟεχεβι yL] προσέχοναι ζ. 3 πη y ζ] noi L. 6—17 oidi — ε'χοντες yL] om. z. 7—8 ήμίχυκλον y] ημιχύκλιον L. 9 οικοδόμημα YL] οίχονόμημα pr. m., οίχοδόμημα l ree. m. corr. t