MINISTERSTVO ZA ZEMJODELSTVO, [UMARSTVO I VODOSTOPANSTVO UPRAVA ZA HIDROMETEOROLO[KI RABOTI PREDLOG ППРРООГГРРААММАА ЗЗАА ССЛЛЕЕДДЕЕЊЊЕЕ NNAA KKVVAANNTTIITTAATTIIVVNNIITTEE II KKVVAALLIITTAATTIIVVNNIITTEE KKAARRAAKKTTEERRIISSTTIIKKII NNAA VVOODDIITTEE [[TTOO GGII HHRRAANNAATT PPOODDZZEEMMNNIITTEE VVOODDII NNAA BBUUNNAARRSSKKOOTTOO PPOODDRRAA^^JJEE NNEERREEZZII--LLEEPPEENNEECC Skopje, Januari 2008 godina Nara~atel : Grad Skopje Dogovor : 03-1941/25 od 30.11.2007 godina Izgotvuva~ : Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo Uprava za hidrometeorolo{ki raboti РАБОТЕН ТИМ: Координатор: Josif Milevski, dipl.grad.in`. Зоран Караманолевски, технолог Konsultanti : Проф. д-р Трајче Стафилов, Менка Спировска, dipl.biolog Проф. д-р Тодор Ановски U~esnici od Hidrolo{ki sektor: Kosta Ugrinski, dipl.grad.in`. Blaga Unevska, dipl.grad.in`. Nikola Petreski, hidrolo{ki tehni~ar Lile Micevska, hidrolo{ki tehni~ar Bo`a Kostadinovska, hidrolo{ki tehni~ar Dijana Ilievska, hidrolo{ki tehni~ar Petko Stoilevski, hidrolo{ki tehni~ar Branka Dimovska, hidrolo{ki tehni~ar U~esnici od Sektorot za analiza na prirodnata sredina : [iriban Ramani, m-r po hemija Liljana Despotova Petkovi}, dipl.biolog Zlatko Romanov, hidrolo{ki tehni~ar Dragi Gulabovski, hemiski tehni~ar Jagoda Kirilova, DIREKTOR, \OR\I KOTEV Kako sostaven del na Dogovorot br. 03-1941/25 od 30.11.2007 godina , за изработка на “Програмата за следење na kvantitativnite i kvalitativnite karakteristiki na vodite {to gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec“ , e: Проектна задача : Со Програмата се утврдуваат активностите за детално следење на количините и квалитетот на водите што ги хранат подземните води на бунарското подрачје Нерези-Лепенец,согласно чл.12 од Одлуката за утврдување на заштитните зони на бунарско подрачје Нерези Лепенец ( Sл. гласник бр14/99). Програмата треба да биде усогласена со рамковната директива за води на ЕU и ИСО-стандардите кои го третираат квалитетот на водите,како и со Програмата за мониторинг, произлезена од рамковната директива. Програмата треба да ги одреди : границите на зафатот на кој ќе се вршат iстражувањата, бројот и локациите на наблудувачките профили и поединечните мерни места. Програмата треба да предвиди воспоставување на набљудувачки профили во правец на движење на водите,за подземни и површински води и воспоставување на поединечни мерни места за површински води,подземни води и дождомерни станици. Преку набљудувачките профили и мерните места треба да се предвиди vршење на анализа на динамизмот на хранењето на подземните води,а користејки ги природните трасери и механизмот на користењето на водите. Потребно е да се предвиди и и испитување на потеклото и староста на водите . На сите профили и поединечни мерни места треба да се предвиди вршење на kомплетни анализи на водите,како и мерење на ниво и количини на водите.Заради голема потенцијална опасност од хемиско загадување на водите од бунарското подрачје од комунални,а особено од индустриски отпадни води, треба да се евидентираат потенцијалните загадувачи и да се устрои нивни катастар и да се следи количината и видот на загадувачките материи кои се користат како сутовини или се финален производ во технолошките процеси на присутните индустриски објекти. Добиените показатели треба да послужат за изготвување комплетна анализа за состојбата на водите што ги хранат бунарите и предлог на мерки и активности за заштита на водите. Програмата, покрајмерките,треба да ги дефинира и : (cid:172)(cid:172) рокот за извршување подготвителни работи на терен, (cid:172)(cid:172) рокот за реализација на Програмата (времетраење на мерењата ) (cid:172)(cid:172) Извршителите на поедините делови на програмата,согласно закон, (cid:172)(cid:172) Потребни финансиски средства за реализација. S O D R @ I N A 1 Celi na Programata 1 Основна цел 1 Посебни цели 1 Краткорочни цели 1 2 O~ekuvani benificii 2 3 Analiza na postojnata zakonska regulativa / zakoni, uredbi, odluki, pravilnici za za{tita na vodite od zagaduvawe / 2 3.1. Voda za piewe 2 3.2. Vodi za kapewe i rekreacija 3 3.3. Povr{inski i podzemni vodi 3 3.4. Vodi za navodnuvawe 4 4 Usoglasuvawe-sinhronizacija na doma{noto zakonodavstvo i zakonodavstvoto na EU 4 I. MONITORING PROGRAMA ZA SLEDEWE NA KVANTITATIVNITE I KVALITATIVNITE KARAKTERISTIKI NA POVR[INSKITE VODI VO SLIVOT NA REKA LEPENEC 1. Op{ti aspekti na monitoring programata 7 2. Definirawe na merna mre`a za sproveduvawe na monitoring programata / izbor na merni mesta na koi }e se sledi kvantitetot i kvalitetot / 8 3 Методологија на извршување на теренски хидролошки мерења 15 4 Земање примероци на вода, заштита на примероците,чување и транспорт 4.1. Заштита на примероци 15 5 Лабораториски методи за припрема и одредување содржина на параметрите кои го дефинираат хемискиот и биолошкиот статус на водите 16 5.1. Биолошки мониторинг на површинските води 16 5.2. Хемиски мониторинг на водите 17 5.3. Припрема на примероците од седимент 17 6. Честина на наблудувања и мерења на содржина на параметрите кои го дефинираат хемискиот и биолошкиот статус на водите 17 II. МОНИТОРИНГ ПРОГРАМА ЗА СЛЕДЕЊЕ НА КВАНТИТАТИВНИТЕ И КВАЛИТАТИВНИТЕ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПОДЗЕМНИТЕ ВОДИ ВО SLIVOT NA REKA LEPENEC 1 Методологија на извршување на теренски хидролошки мерења 19 2 Предлог на мерна мрежа за следење на нивото на подземната вода и квалитетот на подземните води од slivot na reka Lepenec 20 3 Параметри кои ќе се анализираат во примероците од подземните води 20 4 Честина на мерење и испитување на квалитативните карактеристики на подземните води 21 III SLEDEWE NA KOLI^INATA NA VRNE@ITE 1. Методологија на мерења 21 IV КАТАСТАР НА ЗАГАДУВАЧИ 23 V АНАЛИЗА И ОЦЕНКА НА КВАЛИТЕТОТ НА ПОВРШИНСКИТЕ И ПОДЗЕМНИТЕ ВОДИ VО SLIVOT NA REKA LEPENEC 24 Категоризација на водотеците, езерата, акумулациите и подземните води 24 Класификација на водотеците 24 VI ПОПЛАВИ И ЕКЦЕСНИ ЗАГАДУВАЊА НА ПОВРШИНСКИТЕ ВОДИ ВО СЛИВОТ НА РЕКА ЛЕПЕНЕЦ 1 Влијание на површинските води врз нивото и квалитетот на подземните води 28 Poplavi vo reonot na slivnite povr{ini kon бunarite “Lepenec” i “Nerezi” 29 Вонредни загадувања на водите 30 Ненадејни-екцесни загадувања на водите 30 VII. ХИДРОГЕОЛОШКО-ТРАСЕРСКИ ИСТРАЖУВАЊА ВО ФУНКЦИЈА НА ПРОУ^УВАЊЕ НА КВАНТИТАТИВНИТЕ И КВАЛИТАТИВНИТЕ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПОДЗЕМНИТЕ ВОDI ВО СКОПСКАТА КОТЛИНА - ИСТРАЖЕН МОНИТОРИНГ 1. ОПИС НА СОСТОЈБАТА И СТЕПЕНОТ НА СОЗНАНИЈАТА ВО СВЕТОТ И КАЈ НАС ВО ОБЛАСТА НА КОЕ ПРИПАЃААТ ИСТРАЖУВАЊАТА КОИ СЕ ПРЕДЛАГААТ 31 2. ПОВРЗАНОСТ НА ПРЕДМЕТОТ НА ИСТРАЖУВАЊЕ СО ДРУГИ ОБЛАСТИ НА ИСТРАЖУВАЊЕ 31 3. ЦЕЛИ НА ПРЕДЛОЖЕНОТО ИСТРАЖУВАЊЕ 31 4. ОЧЕКУВАНИ РЕЗУЛТАТИ ОД ИСТРАЖУВАЊЕТО 32 5. ОСНОВЕН ПЛАН НА ИСТРАЖУВАЊЕТО И ОЧЕКУВАНИ РЕЗУЛТАТИ ОД СЕКОЈА ФАЗА НА ИСТРАЖУВАЊЕТО 32 VIII PРОЦЕНКА НА НЕОПХОДНО ПОТРЕБНИ ФИНАНСИСКИ СРЕДСТВА ЗА РЕАЛИЗАЦИЈА НА МОНИТОРИНГ ПРОГРАМАТА 35 IX ЛИТЕРАТУРА 37 PRILOG 1 PRILOG 2 PRILOG 3 1 Celi na Programata Основна цел: Sistematsko sledewe na kvalitativnite i kvantitativnite svojstva na povr{inskite i podzemnite vodi ima za cel da obezbedi globalna slika za sostojbata so raspolo`ivite koli~ini na voda i kvalitetot na vodite, da go sledi trendot na istiot, со цел долгорочно, одржливо управување со расположивиот воден ресурс и обезбедување добар статус на водата за пиење за граѓаните на Градот Скопје. Посебни цели: (cid:172)(cid:172) dа се добие глобална слика за расположивите количини вода и нивниот квалитет, (cid:172)(cid:172) dа се одредат границите на зафатот, бројот и локациите на набљудувачките профили и поединечните мерни места на површинските, подземните води и отпадните води; (cid:172)(cid:172) da se obezbedi usoglasenost sp nacionalnata pravna ramka, Nacionalnata strategija za vodi, Vodostopanskata Osnova na Republika Makedonija i drugite planski dokumenti (cid:172)(cid:172) da se obezbedi usoglasenost so Ramkovnata Direktiva za Vodi na EU, kako i drugite direktivi na EU, a koi se odnesuvaat na obezbeduvawe na dobar kvalitet na voda koja }e se konsumira od strana na lu}eto, postignuvawe dobar hemiski i biolo{ki status na povr{inskite i podzemnite vodi, soodveten kvalitet na povr{inskite vodi za rekreacija i sport, soodbeten kvalitet na podzemnite vodi za navodnuvawe, kako i dobar kvalitet na pre~istenite otpadni vodi, (cid:172)(cid:172) dа се добијат валидни податоци за расположивите количини вода, степенот на загаденост и трендот на загадувањето, кои треба да бидат база врз која ќе се темелат мерките за заштита на bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec и идните планови и програми за нивно управување; (cid:172)(cid:172) dа се идентификуваат загадувачите, кои влијаат на квалитетот на водите и дефинираат мерки за елиминирање на загадувањата; (cid:172)(cid:172) Определување на механизам на хранење на podzemnite vodi vo bunarskoto podra~je Nerezi- Lepenec, (cid:172)(cid:172) Да се направи модел за балансот на на podzemnite vodi vo bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec, Краткорочни цели: (cid:172)(cid:172) dа се определат репрезентативни мерни места, динамика и ~естина на мереwe i ispituvawe na hemiskiot i biolo{kiot status na povr{inskite vodi, morfolo{kite karakteristiki na povr{inskite vodi, dobriot hemiski status na podzemnite vodi i vlijanieto na otpadnite komunalni i industriski vodi vrz kvalitetot na vodite na reka Lepenec i reka Vardar, (cid:172)(cid:172) da se napravi finansiska analiza na potrebnite finansiski sredstva za realizacija na predlo`enata programa, (cid:172)(cid:172) da se identifikuvaat nadle`nite institucii, koi mo`at da ja realiziraat programata, da izvr{at analiza na podatocite i da dadat ocenka za statusot na vodite, (cid:172)(cid:172) dа се добијат валидни, егзактни резултати за расположивите количини води кои gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec , (cid:172)(cid:172) Да се добијат валидни резултати за квалитетот на podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerezi- Lepenec, (cid:172)(cid:172) da se dobijat validni i egzaktni informacii vo slu~aj na vonredni hidrolo{ki sostojbi, visinata na poplavniot bran, povr{inite koi }e bidat zagrozeni so poplavniot bran , (cid:172)(cid:172) da se dobijat validni i egzaktni informacii vo slu~aj na vonredni ekcesni sostojbi na zagaduvawe, koli~estvoto na zagaduva~kite materii, transportot na zagaduva~kite materii po vreme i prostor-dol`ina na vodotekot , (cid:172)(cid:172) da se predupredi naselenieto vo slivnoto podra~je za vonredni pojavi – poplavni branovi i branovi so visoki sodr`ini na zagaduva~ki materii . (cid:172)(cid:172) da se obezbedi uvid na javnosta na grad Skopje vo sostojbata so koli~inite i kvalitetot na vodite. Uprava za hidrometeorolo{ki raboti 1.- 2 O~ekuvani benificii : So realizacijata na ovaa programa se o~ekuva slednite benificii: (cid:172)(cid:172) kontinuirano sledewe na koli~inite i kvalitetot na vodite koi gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerzi-Lepenec, vo funkcija na odr`uvawe na dobar kvalitet na vodata za piewe i odr`livo koristewe na istata, (cid:172)(cid:172) izrabotka na godi{en izve{taj za raspolo`ivite koli~ini na voda i kvalitetot na vodite koi gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerzi-Lepenec, (cid:172)(cid:172) obezbeduvawe na kvalitetni informacii za podgotovka na programa so merki za eliminirawe ili namaluvawe na zagaduvaweto na vodite koi gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerzi-Lepenec, (cid:172)(cid:172) obezbeduvawe na solidni i kvalitetni informacii za proektirawe na potrebnite efekti za pre~istuvawe na otpadnite vodi, (cid:172)(cid:172) Можни редефинирање на зоните на заштита и активностите во истите, како резултат на евентуални промени во квалитетот и количините на води koi gi hranat podzemnite vodi od bunarskoto podra~je Nerzi-Lepenec, (cid:172)(cid:172) obezbeduvawe na informacii za izrabotka na planovite za odbrana od poplavi i vonredni zagaduvawa na vodite , (cid:172)(cid:172) implementacija na nacionalnata i me|unarodnata pravna ramka, vo odnos na pravoto za dostapnost na kvalitetna voda za piewe, sport na voda i rekreacija, kval;itetno navodnuvawe i dr., (cid:172)(cid:172) obezbeduvawe na dolgogodi{en niz na podatoci za koli~estvoto i kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi , a koi se potrebni za izrabotka na osnovnite planski dokumenti za upravuvawe so vodite vo slivnite podra~ja (obvrska od Ramkovnata Direktiva ) . 3 Analiza na postojnata zakonska regulativa / zakoni, uredbi, odluki, pravilnici za za{tita na vodite od zagaduvawe / : 33..11.. VVooddaa zzaa ppiieewwee :: " Pravilnik za na~inot na zemawe mostri i metodite za laboratoriski analizi na vodata za piewe " ( Slu`ben list na SFRJ br. 33/87 i 13/91) : So ovoj Pravilnik se propi{ani na~inite na zemawe mostri na voda, potrebnite koli~ini na voda za analiza, uslovite za konzervirawe na vodata vo zavisnost od prirodata na parametrite koi {to se opredeluvaat i primenetata metoda za detekcija, na~inot na transportirawe i rokot za izveduvawe na analizite, metodite za bakteriolo{ki, parazitolo{ki, virusolo{ki, biolo{ki, fizi~ki i fizi~ko- hemiski, hemiski i radiolo{ki analizi na vodata, kako i superanalizite na vodata za piewe. Zdravstvenite organizacii i drugite ovlasteni fizi~ki i pravni lica, koi vr{at analizi na voda za piewe mora da poseduvaat soodvetni uredi i oprema, laboratoriski pribor za izvr{uvawe na analizite soglasno metodite koi se propi{ani i soodvetni kadrovski i prostorni resursi. " Pravilnik za higienska ispravnost na vodata za piewe " (Slu`ben list na SFRJ br. 33/87 i 13/91) : So ovoj Pravilnik se propi{uva higienskata ispravnost na vodata {to slu`i za javno snabduvawe na naselenieto, kako voda za piewe ili za proizvodstvo na `ivotni namirnici, nameneti za proda`ba. Higienska ispravnost na vodata za piewe se smeta voda koja gi zadovoluva normite (maksimalnite vrednosti ili koncentracii) navedeni za fizi~ko-hemiski i hemiski osobini, mikrobiolo{ki i radiolo{ki osobini, hemiski supstanci, pesticidi i bojni otrovi. Na~inite na utvrduvaweto na higienskata ispravnost na vodata za piewe se vr{i so osnovni, pro{ireni, periodi~ni pregledi, pregled na voda od novi zafati (studisko-istra`ni raboti) i pregledi vrz osnova na higiensko- epidemiolo{ki indikacii. Vo ovie pregledi se sodr`ani parametrite koi treba da se analiziraat. Frekfencijata na ispituvawata (sistematsko vr{ewe na pregledite) zavisi od brojot na ekvi- valentnite `iteli vo naselenite mesta. Uprava za hidrometeorolo{ki raboti 2.- Pri pojava na akcidentni zagaduvawa na izvori{tata i na vodata za piewe, koi so voobi~aenite metodi i postapki za prerabotka na vodata ne mo`e da se otstranat, a ne postoi rezervno izvori{te, nitu drug na~in da se obezbedi voda za piewe, mo`e privremeno da se odobri sodr`ina na oddelni hemiski supstanci vo vodata za piewe da bide povisoka od propi{anite grani~ni vrednosti, so toa da nivnata koncentracija ne bide {tetna po zdravjeto na lu|eto. " Odluka za utvrduvawe na granicite na za{titni zoni na bunarskoto podra~je Nerezi - Lepenec " (Slu`ben Glasnik na grad Skopje br. 14/99 str. 700) : So ovaa Odluka se utvrdeni granicite na za{titnite zoni na bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec i se opredeleni merki za za{tita . Okolu bunarskoto podra~je se vospostavuvaat tri za{titni zoni. Ograni~uvaweto ili zabranata na odredeni aktivnosti, za sekoja za{titna zona poodelno se mnogu sli~ni, odnosno identi~ni kako i vo prethodnata odluka. " Pravilnik za postapkata, na~inot i uslovite za priklu~uvawe na novi korisnici na voda na postojniot javen vodovod, kako i zgolemuvawe na ednovremeniot protek na postojnite korisnici na voda " (Slu`ben vesnik na Republika Makedonija br. 19/93) : So ovoj Pravilnik se utvrduva postapkata, na~inot i uslovite za priklu~uvawe na novi korisnici na voda za piewe, kako i zgolemuvawe na ednovremeniot protek na postojnite korisnici na voda, na~inot za utvrduvawe na visinata na nadomestokot za tro{ocite koi se proizveduvaat kaj ispora~atelot na vodata, so priklu~uvaweto na novite korisnici, odnosno zgolemuvawe na ednovremeniot protek na postojnite korisnici na voda. Uslovite i na~inot na priklu~uvawe se opredeluvaat so vodopriklu~na soglasnost, koja ja izdava ispora~atelot na vodata. " Zakon za zdravstvena za{tita " (Slu`ben vesnik na Republika Makedonija br. 38/91, 73/92, 46/93, 55/95, 17/97, 21/98, 9/2000) : So ovoj Zakon Zavodot za zdravstvena za{tita-Skopje gi prou~uva i sledi higienskite i drugi uslovi vo pogled na za{titata na vodata za piewe; zavodot vr{i mikrobiolo{ki, parazitolo{ki, higienski, toksikolo{ko-biohemiski i drugi laboratoriski analizi vo ramkite na svojata dejnost. Republi~kiot zavod za zdravstvena za{tita ja koordinira stru~nata rabota na zavodite za zdravstvena za{tita i vr{i raboti na utvrduvawe i kontrola na {tetnite biolo{ki i hemiski agensi-referenten centar. " Zakon za sanitarna i zdravstvena inspekcija " (Slu`ben vesnik na Republika Makedonija br. 19/95) : So ovoj Zakon Dr`avniot sanitaren i zdravstven inspektorat P.E.-Skopje vr{i nadzor nad zdravstvenata ispravnost na vodata za piewe; inspektorite se ovlasteni da zabranat za upotreba zdravstveno neispravna voda; zaradi vr{ewe na inspekciskiot nadzor, inspektorite se ovlasteni da vr{at uvid vo site mesta i objekti koi podle`at na nadzor, soglasno so ovoj zakon i posebni propisi. 33..22.. VVooddii zzaa kkaappeewwee ii rreekkrreeaacciijjaa :: Vo postojnoto zakonodavstvo ne postoi poseben akt za kvalitet na voda za kapewe.Samo vo ~len 85 od Zakonot za vodi se ka`uva deka upotreblivosta na vodata za odredeni nameni se utvrduva so klasifikacija, a vo ~len 2 od Uredbata za klasifikacija na vodite klasa II –voda koja se koristi za kapewe, sport i rekreacija 33..33.. PPoovvrr{{iinnsskkii ii ppooddzzeemmnnii vvooddii :: " Zakonot za vodi " / “Slu`ben Vesnik na Republika Makedonija “ broj 4/98 / : So ovoj Zakon se ureduvaat uslovite i na~inot na upotreba i koristewe na vodite, za{titata od {tetni dejstva na vodite, za{tita na vodite od iscrpuvawe i zagaduvawe , upravuawe so vodite, izvorite i na~inot na finansirawe na vodostpanskite dejnosti, uslovi i na~ini na vr{ewe na vodostopanskata dejnost, davawe na vodta na koristewe so odobrenie / koncesija /, me|udr`avnite vodi i drugi pra{awa od zna~ewe za obezbeduvawe na edinstven re`im na vodite vo Republika Makedonija. Uprava za hidrometeorolo{ki raboti 3.- Vodite, vodotecite i ezerata kako dobra od op{t interes na Republika Makedonija u`ivaat posebna za{tita utvrdena so ovoj zakon i se vo dr`avna sopstvenost. Odredbite na ovoj zakon se odnesuvaat na izvorskite, prote~nite, stoe~kite i podzemnite vodi, na zafatenite atmosferski vodi, vodite za piewe i otpadnite vodi na koritata i bregovite na vodotecite i poroite, ezerata i akumulaciite, kako i na termalnite i mineralnite vodi, dokolku so poseben zakon poinaku ne e opredeleno. Re`im na vodite, vo zmisla na ovoj zakon, e zbir na elementite koi vlijaat na kvantitativnata i kvalitativnata sostojba na vodite i na vodostopanskite objekti i postrojki na opredeleno mesto i vo opredeleno vreme. Re`imot na vodite go so~inuvaat osobeno slednite elementi: vodostoj, protek, nasoka na tekot, brzina na vodata, brzina i koli~estvo na prenos, temperatura na vodta, fizi~ki, hemiski, bakteriolo{ki i biolo{ki sostav i radioaktivni osobini na vodata. Obezbeduvaweto na edinstven re`im na vodite, planiraweto za racionalnoto koristewe i iskoristuvawe na vodite, utvrduvaweto i sproveduvaweto na bilansot na vodite se vr{i po hidrografski celini, odnosno slivovi ili delovi od sliv. "Закон за вршење на хидрометеоролошки работи " ("Службен Весник на Република Македонија" број 19/92): Со овој Закон се уредуваат работи кои се однесуваат на развојот и функционирањето на хидролошкото и метеоролошкото бдеење,истражување и примена, и тоа: (cid:172)(cid:172) Воспоставување, изградба и одржување на мрежа на хидролошки станици, (cid:172)(cid:172) Хидролошки набљудувања и мерења на површинските и подземните води од првото ниво и изворите, речниот нанос, мразот на реките, акумулациите и езерата и специјални хидролошки набљудувања и мерења во мрежата на хидролошки станици и основна обработка на забележаните податоци, (cid:172)(cid:172) Мабљудувања и мерења на карактеристиките на квалитетот на површинските води, подземните води од првото ниво, езерата, акумулациите, вклучувајќи ја и радиоактивноста на водите во мрежата на хидролошки станици и основна обработка на забележаните податоци, (cid:172)(cid:172) Истражување и следење на хидролошките процеси и развој на методи за прогноза на водите, (cid:172)(cid:172) Истражување и следење на квалитативните карактеристики на воздухот, врнежите, површинските, подземните води од првото ниво, езерата, почвата , вклучувајќи ја и радиоактивноста на воздухот, врнежите и водите, преносот на загадувачките материи во нив и учество во истражувања на влијанието на загадувањето врз водните ресурси, климата, вегетацијата и развој на модели и методи за прогнозирање на загаденоста на воздухот, водите и почвата. 33..44.. VVooddii zzaa nnaavvooddnnuuvvaawwee :: Postojnata zakonska regulativa, koja se odnesuva na vodata za navodnuvawe i otpadnite vodi , podetalno e obrabotena vo Predlog Programata za sledewe i izgotvuvawe analiza i ocenka na kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi vo Skopskata kotlina “ 4 Usoglasuvawe-sinhronizacija na doma{noto zakonodavstvo i zakonodavstvoto na EU : DDiirreekkttiivvaa 9988//8833//EECC zzaa kkvvaalliitteett nnaa vvooddaattaa nnaammeenneettaa zzaa kkoonnssuummiirraawwee oodd ssttrraannaa nnaa ~~oovveekkoott:: Osnovna cel na ovaa direktiva e da se ~uva zdravjeto na lu|eto, taka da se utvrduvaat strogi standardi za kvalitet na voda, koja e nameneta za konsumirawe od strana na lu|eto. So ovaa direktiva se bara od zemjite ~lenki da utvrdat strogi standardi za kvalitet, vklu~uvajki pove}e od 60 parametri, da se sledi kvalitetot na vodata za piewe i da se prevzemat site potrebni ~ekori kako bi se osiguralo po~ituvaweto na propi{anite standardi . Ovaa direktiva ovozmo`uva da vladite i snabduva~ite so voda imaat stabilna i predvidliva osnova za nivnite programi na vlo`uvawe, a potro{uva~ite sega mo`at da o~ekuvaat da dobivaat voda, koja e vo sklad so jasnite standardi za kvalitet, koi va`at za celata Zaednica. Direktivata dosta se razlikuva vo odnos na drugite delovi na zakonodavstvoto za vodi, vo toa {to utvrduva standardi za proizvod. Uprava za hidrometeorolo{ki raboti 4.- Postojnoto zakonodavstvo na Republika Makedonija, vo odnos na kvalitetot na vodata nameneta za konsumirawe od strana na ~ovekot vo potpolnost e prilagodeno i usoglaseno so ovaa direktiva. Direktiva 76/160/EEC za kvalitet na vodata za kapewe : Osnovna cel na ovaa direktiva e da se {titi zdravjeto na kapa~ite i da se odr`i baraniot kvalitet na voda za kapewe. Direktivata bara od zemjite ~lenki da gi definiraat morskite i slatkite vodi za kapewe, da gi sledat i da gi “ prevzemaat site soodvetni merki “ da se osigura ispolnuvawe na standardite za pove}eto parametri vrzani za kvalitetot na vodata. Komisijata sekoja godina podnesuva izve{taj za kvalitetot na vodata za kapewe vo Zaednicata. Ovaa direktivata e mnogu popularna kaj gra|anite na Evropa i nikoj ne go postavuva pra{aweto za nejziniot kvalitet vo za{titata na zdravjeto na kapa~ite. Vo vremeto koga e usvoena ne postoele mnogu drugi zakoni koi se odnesuvaat na za{titata na vodite od gradski otpadni vodi i Direktivata, taka ima sekundarni celi vo baraweto od zemjite ~lenki da prevzemat akcii koga bi se soo~ile so najlo{ite slu~ai na zagaduvawe so gradski otpadni vodi. Postojnoto zakonodavstvo na Republika Makedonija, vo odnos na kvalitetot na vodata za kapewe vo potpolnost e prilagodeno i usoglaseno so ovaa direktiva / kako vo pravilnicite za zdrastvena ispravnost na vodata , taka i vo noviot zakon za vodi, koj e vo postapka na donesuvawe/. Direktiva 91/676/EEC за заштита на водите од загадувањето предизвикано од нитратите од земјоделските извори Osnovna cel na ovaa direktiva e da se dopolni Direktivata za pre~istuvawe na gradski otpadni void, soo~uvajki se so zagaduvaweto od nitrati od zemjodelskite izvori ; u{te eden od najgolemite izvori na zagaduvawe so nitrati. So ovaa direktiva, od zemjite ~lenki, se bara da napravat i promoviraat Ramki za dobra zemjodelska praksa , kako bi se namalilo nivoto na gubitokot na nitratite kaj povr{inskite vodi i podzemnite vodi, poradi zemjodelstvoto. Za taa cel e potrebno sledewe vo podra~ja za koi se definira deka se osetlivi na zagaduvawe od nitrati, priprema na programi na akcii prema koi bi postoela zakonski primenlivi ograni~uvawa vo zemjodelskata praksa, zaedno so ograni~uvawata da se rasprostranuva organsko |ubrivo. Direktivata za nitrati kombinira dva pristapi na upravuvawe so vodite, baraj}i postrogi merki tamu kade {to toa e potrebno. Direktiva 2000/60/EC со којашто се воспоставува рамка за дејстувањето на Заедницата во сфера на водостопанската политика Целта на оваа Директива е да се воспостави рамка за заштита на копнените површински води, приточните води, крајбрежните vоди и на подземните води со којашто: a ќе се спречи натамошно уништување и ќе се заштити и ќе се подобри состојбата на водните екосистеми, како и, на копнените екосистеми и на мочуриштата коишто зависат непосредно од водните екосистеми, во однос на нивните потреби од вода; b ќе се потпомогне оддржливото користење на водата, засновано врз долгорочната заштита на расположивите водни ресурси; c ќе се стреми кон засилена заштита и кон подобрување на водната средина, меѓу другото, и преку посебни мерки за прогресивно намалување на испуштањата, емисиите и губитоците на приоритетните супстанции и за престанокот или за постепеното исклучување на испуштањата, емисиите и губитоците на приориртените опасни супстанции; d ќе обезбедува прогресивно намалување на загадувањето на подземните води и ќе се спречи нивното натамошно загадување, и e ќе придонесува кон ублажување на ефектите од поплави и од суши, со што ќе придонесе за: (cid:172)(cid:172) обезбедување на доволно снабдување со површинска и со подземна вода од добар квалитет, онака како што е потребно за одржливо, урамнотежено и справедливо користење на водата, (cid:172)(cid:172) значително намалување на загадувањето на подземите води, (cid:172)(cid:172) заштита на територијалните и на морските води, и (cid:172)(cid:172) постигнување на целите на релевантните меѓународни спогодби, вклучувајќи ги и оние чијашто цел е спречување и отстранување на загадувањето на морската средина, на тој начин што со Uprava za hidrometeorolo{ki raboti 5.-