Piotrkowskie Zeszyty Historyczne INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH UNIWERSYTET JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH FILIA W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM Piotrkowskie Zeszyty Historyczne t. 15 (2014) Piotrków Trybunalski 2014 Wydawca Instytut Historii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Filia w Piotrkowie Trybunalskim Redakcja Janusz R. Budziński (redaktor naczelny), Jacek Bonarek (zastępca redak- tora naczelnego), Aleksander Bołdyrew, Arunas Bubnys, Jolanta Dybała (sekretarz), Patrycja Jakóbczyk-Adamczyk, Rafał Jaworski, Lidia Pacan- Bonarek (sekretarz językowy), Maria S. Pavlova (sekretarz językowy tek- stów rosyjskich), Karol Kowalczyk – native speaker (sekretarz językowy tekstów angielskich) Adres redakcji ul. Słowackiego 114/118; 97-300 Piotrków Trybunalski (pok. 115) e-mail: [email protected] Rada Naukowa Maciej Salamon (Uniwersytet Jagielloński), Gennadij F. Matveev (Pań- stwowy Uniwersytet Moskiewski im. M. Łomonosowa), Stephen C.McKelvey (Kennesaw State University), Czesław Grzelak (profesor eme- ritus)Eriks Jekabsons (Uniwersytet Łotewski), Edward Wiśniewski (Uni- wersytet Łódzki), Maciej Kokoszko (Uniwersytet Łódzki), Franciszek No- wiński (Uniwersytet Gdański), Czesław Grzelak (UJK Filia w Piotrkowie), Edward Mierzwa (UJK Filia w Piotrkowie), Zygmunt Matuszak (UJK Filia w Piotrkowie), Edward Opaliński (UJK Filia w Piotrkowie) Recenzenci Jolanta Daszyńska (Uniwersytet Łódzki), Marek Dutkiewicz (UJK Filia w Piotrkowie), Maciej Franz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Po- znaniu), Marek Kornat (Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN), Rafał Kosinski (Uniwersytet w Białymstoku) Krzysztof Lesiakowski (Uniwersy- tet Łódzki), Maria Nartonowicz-Kot (Uniwersytet Łódzki), Edward Opaliń- ski (UJK Filia w Piotrkowie), Maciej Salamon (Uniwersytet Jagielloński), Sławomir Sprawski (Uniwersytet Jagielloński), Przemysław Waingertner (Uniwersytet Łódzki), Edward Wiśniewski (Uniwersytet Łódzki) © Copyright by Autorzy Projekt okładki, DTP Aleksander Bołdyrew ISSN 2081-26-63 Spis treści ARTYKUŁY Aleksander Bołdyrew, Aneta Bołdyrew Royal Bills as the Source of the History of Taste and Food in Poland of the Last Jagiellons. Basic Sources and Research Possibilities ……………………………………...………………….. 11 Jerzy J. Głowacki Miejsce kwestii wyznaniowej w genezie konfederacji barskiej 29 Jan Ratuszniak „Świat kobiet, tak jak świat męŜczyzn, jest podzielony na dwa obozy”. Aleksandra Kołłontaj wobec ruchu feministycz- nego na początku XX w. …………………………………………... 59 Rafał Pakuła Historie niedokończone. Opactwo cysterskie w Sulejowie i projekt adaptacji na średnią szkołę rolniczą………………….. 71 С.Н. Черняев Судьба уроженки г. Петроков Александры Николаевны Закутиной (Ногиной, Флоринской) ………………….……………... 81 Aneta Bołdyrew The discourse on sexual education in the social, health and educational press of the Kingdom of Poland at the beginning of the 20th century…………………………………………………... 97 Aneta Stawiszyńska Walka ze zjawiskiem prostytucji i jej konsekwencjami w Ło- dzi w latach Wielkiej Wojny………..……………………………... 117 Aleksy Piasta Próby komunalizacji gazowni miejskiej w Piotrkowie w la- tach 1914-1922………………………………………………………. 137 Maciej Hubka Sytuacja gospodarcza powiatu piotrkowskiego w latach 1919-1921………………………………………..…………………… 153 Michał Michalski Ludność Piotrkowa Trybunalskiego w świetle spisów pow- szechnych z 30 września 1921 r. i 9 grudnia 1931 r. …………. 169 Henryk Z. Figura Pobór obywateli polskich w latach 1918-1939 przebywających za granicą w świetle uregulowań prawnych…………………… 201 Adam Piekarski Nietzscheański Nadczłowiek z kwestią nazizmu w tle……….. 237 Witold Jarno Samodzielne jednostki artylerii Wojska Polskiego w latach 1945-1949 – organizacja, dyslokacja i wyposaŜenie…………… 257 Andrzej Kobus „Podaj rękę Kozakowi…”. Nieformalne relacje polsko-ukra- ińskie po 1945 r. ……………………………………………………. 285 ARTYKUŁY RECENZYJNE, RECENZJE A Disputation over a Fragment of the Cross. A Medieval Ara- bic Text from the History of Christian-Jewish-Muslim Rela- tions in Egypt, ed. and transl. with an introd. by Stephen J. Davis, Bilal Orfali and Samuel Noble, Dar el-Machreq, Bey- routh 2012, (BłaŜej Cecota)……………………………………... 303 Vizantijskije sočinienija ob Islamie (tieksty pierevodv i kom- mentarii), red. Ju. V. Maksimov, Izdatiel’stvo Pravoslavnyj Sviato-Tichonovskij gumanitarnyj univiersitiet, Moskwa 2012, (BłaŜej Cecota)……….……………………………………. 307 Georgi N. Nikolov, Samostojatelni i polusamostojatelni vla- denija văv văzobnovenoto Bălgarsko carstvo (kraja na XII – sredata na XIII v.), IK „Gutenberg”, Sofija 2011, (Mirosław J. Leszka)……...……………………………………………………. 311 Mariusz Kowalski, Księstwa Rzeczpospolitej. Państwo ma- gnackie jako region polityczny, Instytut Geografii i Prze- strzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Lesz- czyckiego Warszawa 2013, (Piotr Lewandowski)…………... 317 Agnieszka Warchulińska, Piotrków Trybunalski między woj- nami. Opowieść o Ŝyciu miasta 1918-1939, Dom Wydawniczy „KsięŜy Młyn”, Łódź-Piotrków Trybunalski 2012, (Daniel Warzocha)…………………………………………………………... 321 SPRAWOZDANIA Jolanta Dybała Biblioteki Università degli Studi della Tuscia we włoskim Viterbo – sprawozdanie z wyjazdu szkoleniowego w ramach programu Erasmus…………………………………………………. 329 Katarzyna Stelmasiak Relacja z wizyty Profesora Stephena McKelvey w piotrkow- skiej Filii UJK ………………………………………………………. 335 PRO MEMORIA Doktor Jan Góral (1936-2013) ……………………………………. 345 ARTYKUŁY