ÇÖZÜMLER 1 fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1. 3. Isıtılan çubukların boyları uzar. L nin yeni boyu K ile 0 0 M arasındaki yatay uzaklıktan daha büyük olduğu için K L M K L M N K sola, M ise sağa itilerek döner. yatay (cid:11)(cid:12) (cid:19) (cid:11)(cid:13) (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:3)(cid:2) (cid:20) (cid:236)(cid:72)(cid:78)(cid:76)(cid:79)(cid:16)(cid:44) (cid:236)(cid:72)(cid:78)(cid:76)(cid:79)(cid:16)(cid:44)(cid:44) (cid:18) (cid:11) Terazi her iki durumda da dengede olduğundan sol (cid:14) kefedeki toplam kütle miktarı, sağ kefedeki toplam (cid:2)(cid:16)(cid:17) kütle miktarına eşittir. (cid:11) (cid:15) Şekil-I deki terazinin dengesinden; m = m + m (I. denklem) Buna göre çubuklar son durumda D şıkkındaki gibi K L M dengede kalabilir. Şekil-II deki terazinin dengesinden; m + m = m + m (II. denklem) (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:3)(cid:2) K L M N I.denklemdeki m değeri II.denklemde yerine yazı- K lırsa, mL + mM + mL = mM + mN arı Cevap D nl 2m = m yı L N a Y m f L = 1\Ş bulunur. Pr 4. Ay tutulması sırasında Dünya’nın her yerindeki göz- m N Cevap A lemciler, bu olayı seyredemezler. Çünkü Ay tutulma- sı gerçekleşirken ancak Dünya’nın Ay’a bakan yüzün- deki insanlar Ay’ı görebilirler. Diğer yüzünde Ay’ı gö- remeyenler için gözlem yapmak mümkün değildir. Dünya’nın Ay’a bakan yüzündeki gözlemcilerin bir kısmı da Ay tutulmasını gözleyemezler. Çünkü Dün- ya’nın yüzeyi çok büyük olduğu için ancak Ay’ın tam 2. gölgesinin ve yarı gölgesinin düştüğü yerlerdeki göz- lemciler, bu olayı gözlemleyebilir. (I. yanlış) Güneş tutulması sırasında Dünya’nın her yerindeki gözlemciler, bu olayı seyredemezler. Çünkü Güneş L tutulması gerçekleşirken ancak Dünya’nın Güneş’e bakan yüzündeki insanlar Güneş’i görebilirler. Diğer P yüzünde Güneş’i göremeyenler için gözlem yapmak mümkün değildir. (II. yanlış) L ve P anahtarları kapatılırsa dört lamba şekildeki gi- Güneş ve Ay tutulması olaylarının her ikisi de ışığın bi seri bağlı olur. Böylece lambaların tümü aynı par- doğrusal yolla yayıldığını kanıtlayan olaylardandır. (III. laklıkta ışık verir. doğru) Cevap E Cevap C 133 Deneme - 1 1 fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 5. Yerdeki çocuk elindeki taşı bir ilk hızla düşey yukarı 7. İlk olarak X ve Y nin denge durumunu inceleyelim. fırlattığı için, başlangıçta taşın bir kinetik enerjisi var- İkisi beraber su içinde askıda olduklarına göre, X ve dır. Düşeyde taş yükselirken, kinetik enerjisi azalır ve Y ye ağırlıkları toplamı kadar kaldırma kuvveti etki et- kütle çekim potansiyel enerjisi artar. Sürtünmeler mektedir. Cisimlerin her birinin hacmine V, V hacmi- önemsenmediğinden cismin mekanik enerjisi ise sa- ne etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğüne de F bittir ve değişmez. denilirse, 2V hacim batırdıkları için X ve Y ye etki eden Taşın hızı sıfır olduğu anda kinetik enerjisi sıfır, kütle kaldırma kuvvetinin büyüklüğü 2F dir. Buna göre, çekim potansiyel enerjisi ise maksimumdur. G + G = 2F (I. denklem) X Y Taş geri düşmeye başladıktan sonra bu sefer, kütle İkinci olarak Y ve Z nin denge durumunu inceleyelim. çekim potansiyel enerjisi azalırken, kinetik enerjisi ar- İkisi beraber su içinde yüzdüklerine göre, Y ve Z ye tar. Sürtünmeler önemsenmediğinden yine mekanik ağırlıkları toplamı kadar kaldırma kuvveti etki etmek- enerjisi sabit kalır. Bu nedenle hiçbir enerji kaybı ol- tedir. Bu durumda V hacim batırdıkları için Y ve Z ye madığından taş tekrar çocuğun eline atıldığı ile aynı etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğü F dir. Buna hız büyüklüğüne sahip olarak çarpar. göre, Buna göre; çocuğun yorumlarının üçü de doğrudur. G + G = F (II. denklem) Y Z Cevap E I. ve II. denklem birlikte çözülürse, G + G = 2(G + G ) X Y Y Z G + G = 2G + 2G X Y Y Z G = G + 2G bulunur. rı X Y Z a yınl Cisimler eşit hacme sahip oldukları için ağırlıkları ara- a Y sındaki ilişki özkütleleri arasındaki ilişkiyi verir. Buna f r P göre, d = d + 2d dir. (I. ve II. yargılar kesinlikle X Y Z doğru, III. yargı ile ilgili kesin bir şey söylenemez.) Cevap C 6. Elektromanyetik dalgalar; en yüksek frekanslı olan- dan, en düşük frekanslı olana doğru aşağıdaki gibi sıralanır. 8. Kütlece % 40 lık, 100 gram çözeltide 40 gram çözü- Gama ışınları, X ışınları, Mor ötesi ışınlar, Görünür ışık, nen olduğu anlamına gelir. Kızıl ötesi ışınlar, Mikrodalga, Radyo dalgaları. Soruda çözünmesi gereken tuz miktarı 120 gram ve- rildiğinden çözelti kütlesi; Buna göre en yüksek frekanslı ve en çok enerjili olan Gama ışınlarıdır. (I. yanlış) 100 g çözeltide 40 g tuz çözünmüşse x g çözeltide 120 g tuz çözünmüştür. Bu sıralamaya göre aynı zamanda, Gama ışınların- dan Radyo dalgalarına doğru gidildikçe, dalga boyu x = 300 g çözelti artar. Buna göre en büyük dalga boylu olan Radyo Çözelti kütlesi = çözünen kütlesi + ç özücü (su) küt- dalgalarıdır. (II. doğru) lesi Tüm elektromanyetik dalgalar, frekans ve dalga boy- 300 g = 120 g + su kütlesi ları ne olursa olsun ışık hızı ile yayılırlar. (III. yanlış) su kütlesi = 180 g Cevap D Cevap B Deneme - 1 134 fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 1 9. Öğrenci isimleri element sembollerinden oluşacağı- 12. Dünyadaki suyun büyük bir kısmı denizler ve okya- na göre isimlerdeki harfleri inceleyelim. nuslar halinde tuzlu sudur. (II. öncül doğrudur.) Canan : Ca (kalsiyum) Na (sodyum) N (azot) Tatlı su kaynakları ise yer altı suları, göller, akarsular Alp : Al (alüminyum) P (fosfor) ve buzullardır. (I. öncül doğrudur.) Nesibe : Ne (neon) Si (silisyum) Be (berilyum) Yeryüzündeki su buharlaşmayla gaz haline geçerken yapısındaki safsızlıklardan kurtulur. (gaz haline ge- Kübra : K (potasyum) ü(element sembollerinde Türk- çen madde molekül boyutunda olduğundan diğer çe karakter bulunmaz) B (bor) Ra (radyum) maddelerden ayrışmış olur). Daha sonra yağmur ve- Banu : Ba (baryum) N (azot) U (uranyum) ya kar olarak yeryüzüne tekrar döner. Bu döngü su- Cevap D yun tekrar kullanılabilir olmasını sağlar.(III. öncül doğ- rudur.) Cevap E 10. Katran, mazot, LPG ve parafin petrolün damıtılması 13. Bir asidin kuvvetli veya zayıf olması suda çözündü- sırasında elde edilen ürünlerdendir. ğünde iyonlaşma durumuna göre belirlenir. Suda ta- Jips bir kalsiyum minerali olan CaSO .2H O dur. mamen iyonlaşan asitler kuvvetli, kısmen iyonlaşan 4 2 asitler zayıftır. Cevap C HCl kuvvetli asit olduğuna göre suda tamamen iyon- laşmıştır. HCl ® H+ + Cl– rı (g) (suda) (suda) a nl 1 mol 11. Niels Bohr, atomlarda elektronların çekirdekten be- yı Ya –1 mol +1 mol +1 mol lirli uzaklıklardaki dairesel yörüngelerde bulunması f r P 1 mol HCl suda çözündüyse tamamı iyonlaşıp 1 er gerektiğini ifade eden yörüngeli atom modelini orta- mol H+ (H O+) ve Cl– iyonlarına dönüşür. (II. öncül ya koymuştur. Tek elektronlu taneciklerde elektron- 3 doğrudur.) ların yörüngelerdeki geçişlerini, enerji alışverişlerini, inceleyen bilim insanıdır. (I. öncül doğrudur.) CH COOH zayıf asit olduğuna göre suda kısmen 3 iyonlaşarak daha çok miktarda ise moleküler olarak John Thomson atomun yapısındaki elektronların yük/ çözünmüştür. (Zayıf asit ve bazların suda çözünme kütle oranını deneysel olarak bulan bilim insanıdır. denklemlerinde bu durumu anlatmak için çift yönlü Atomdaki elektronların bir üzümlü kekteki üzümler gi- ok kullanılır.) Dolayısıyla CH COOH ın 1 molünün ta- bi atomun yapısında dağıldığını öne sürdüğü üzüm- 3 mamı değil, bir kısmı iyonlaşır. lü kek modelini ortaya atmıştır. (II. öncül doğrudur.) John Dalton atomun içi dolu küreler olduğunu, atom- CH3COOH(suda) ƒ CH3COO–(suda) + H+(suda) dan küçük hiçbir taneciğin olamayağını ileri süren bi- 1 mol lim insanıdır. Kuantum atom modeli ise tüm atom mo- –x mol +x mol +x mol delleri sonunda bilgilerin birleştirilip geliştirildiği mo- (I. öncül yanlıştır.) dern atom modelidir. Bu model Dalton’a ait değildir. Suda çözünme denklemleri yukarıda verildiği gibi kı- (III. öncül yanlıştır.) sa gösterimle yapılabilir. Veya aşağıdaki gibi açık gös- Ernest Rutherford, yaptığı altın levha deneyiyle ato- terimle yazılır. mun yapısındaki pozitif yüklerin merkezde küçük bir CH COOH + H O ƒ noktada (çekirdek) toplandığını bulan bilim insanıdır. 3 (suda) 2 (s) Ortaya attığı atom modeli çekirdekli atom modelidir. H3O+(suda) + CH3COO–(suda) (IV. öncül doğrudur.) (III. öncül doğrudur.) Cevap D Cevap A 135 Deneme - 1 1 fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 14. Kömür yapısında başlıca C, H, O, N, S elementlerini 18. Belirtilen faktörleri tek tek ele alalım. içeren bir maddedir. Dolayısıyla kömürün yanmasın- – Kloroplast sayısı, yaşam alanının nemli veya ku- da bu maddelerin oksitlerinin oluşması beklenir. (I. rak olması ile ilgili bilgi vermez. ve III. öncüller doğrudur.) Ancak kömürün yapısında – Yaprak ayasının genişliği bilgi verir. Örneğin ge- Na2O bulunması beklenmez. (II. öncül yanlıştır.) niş yaprak ayası terleme yüzeyini arttıran bir adap- Cevap D tasyon olup bitkinin nemli ortama uyum sağlamış olduğunun kanıtıdır. – Kütiküla tabakasının kalınlığı bilgi verir. Örneğin kütikulanın kalın olması su kaybının engellenme- 15. Renk körlüğü hastalığı X’e bağlı çekinik genle kalıtı- sine yönelik bir adaptasyon olup bitkinin kurak lan bir hastalıktır. Dişi bireylerde ancak homozigot ortama uyumlu olduğunun kanıtıdır. çekinik durumda (XrXr) hastalık ortaya çıkabilir. Bu – Stomalar terleme ve gaz alışverişinde görevli ya- nedenle dişi bir bireyin hasta olması için hem anne- pılar olup stomaların az sayıda olması bitkinin ku- sinden hem de babasından hastalık genini alması ge- rak ortama, çok sayıda olması ise nemli ortama rekir. uyumlu olduğunun kanıtıdır. Buna göre soruda verilmiş olan çaprazlamalardan – Gövdedeki iletim demetlerinin düzenlenişi tümüy- sadece I.sinde hem anne hem de baba çekinik gen le genetik faktörlere bağlı olup çevresel faktörler- (Xr) taşıdığından ancak bu çaprazlama sonucu has- den etkilenmeyen bir özelliktir. İletim demetleri- ta dişi bireyler oluşabilir. nin düzenli ya da dağınık olması bitkinin dikotil ya Cevap A da monokotil olduğunu kanıtlar ancak yaşam or- tamı hakkında kanıt oluşturmaz. rı a nl Cevap B yı a 16. Omurgalı hayvanlarda mayoz bölünme ile gerçekle- Y f şen gametogenez olayı üreme organlarında gerçek- Pr 19. Soruda verilmiş olan protein sentezi (I), oksijenli so- leşir. lunum (III) ve ATP sentezi (IV) olayları çekirdek içe- Döllenmenin gerçekleşmesi ve embriyonik gelişme- ren, canlı bitki hücreleri için ortaktır. Fotosentez (II) nin ilk aşaması olan segmentasyon ise vücut içi ve- olayı ise sadece bitkilerin kloroplast taşıyan hücrele- ya vücut dışında gerçekleşebilir. rinde gerçekleşebilir. Genel olarak kök hücrelerinde Cevap D kloroplast bulunmadığından fotosentez yapılamaz. Cevap E 20. Yaprak çekirgelerine karşı yapılan ilaçla mücadele- 17. Verilen özelliklerin tümüne sahip olan molekül vitamin- nin bir süre sonra etkisiz kalması çekirgelerin ilaca lerdir. Sadece düzenleyici olarak görev yapma özelliği karşı direç kazandığını ve buna bağlı olarak zaman soruda verilmiş olan diğer moleküllerin hiçbirisi için ge- içerisinde ilaca duyarlılıklarının azaldığını gösterir. çerli değildir. Bu durum aşağıdaki şemada görülmek- Bu durumda populasyonda ilaca duyarlı bireyler or- tedir. tamdan kalkarken ilaca direnç kazanan bireyler ya- O;(cid:17)(cid:16)4(cid:31)(cid:16)(cid:17))%(cid:16)(cid:28)*;(cid:17)(cid:16)(cid:28)3(cid:16)(cid:21))%(cid:31)(cid:16)(cid:17) şamaya devam edecektir. Bu durum doğal seçilime örnek oluşturur. (cid:23)(cid:3)&$2$5(cid:30)%(cid:3)(cid:17)$2$ (cid:9)1+(cid:16)%(cid:31)(cid:16)(cid:2))2) (cid:10)%(cid:16)(cid:17)N)(cid:28)4(cid:16)(cid:17))2) İlaç uygulaması genetik çeşitlilik kaybına da neden (cid:18)(cid:3)(cid:17)3(cid:30)%()/(cid:17)(cid:3)(cid:4) <(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:16))% (cid:18)(cid:3)(cid:17)3(cid:30)%()/(cid:17)(cid:3)(cid:4) olabilir. Bu durumda ilaç uygulamasının populasyon- <(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:16))% (cid:23)(cid:3). <(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:16))% (cid:23)(cid:3). (cid:20))%(cid:16)(cid:17)(cid:3)(cid:31) (cid:23)(cid:3). daki kalıtsal çeşitliliği artırıcı yönde etkili olması bek- (cid:20))%(cid:16)(cid:17)(cid:3)(cid:31) C)(cid:4)(cid:3)(cid:29))% lenmez. Cevap A Cevap C Deneme - 1 136 2 fen bİlİmlerİ TESTİ (Çözümler) 1. Teknolojideki gelişmeler sayesinde bilimsel bilgiler 4. Arkadaki K aracının L yi geçip 10 m yol farkı oluştur- de gelişir. Örneğin parçacık hızlandırıcılarda yapılan ması durumu şekildeki gibi olur. deneyler sonucunda, bulunan yeni parçacıklar fizik (cid:15)(cid:29)"(cid:21) bilimine yeni bilgiler kazandırmaktadır. (I. doğru) (cid:19) (cid:19) Bilimsel bilgilerdeki gelişmeler sayesinde teknoloji de !(cid:29)"(cid:21) (cid:18)(cid:19) (cid:18) gelişir. Örneğin ışığın yansımasını ve kırılmasını ince- leyen bilim insanlarının elde ettiği bilimsel bilgiler, te- (cid:12)#(cid:28)(cid:29) D(cid:28)(cid:29) (cid:12)#(cid:28)(cid:29) leskobun icadına neden olmuştur. (II. doğru) Bilimsel bilginin ve teknolojinin gelişmesinin günlük L aracı x yolunu alıyorsa, K aracı 20+x yolunu alır. yaşama sağladığı faydalar olduğu gibi zararlar da var- äx Buna göre; v = formülünden; dır. Örneğin atomun çekirdeğini bölen bilim insanla- ät rı, bu bilgiden yola çıkarak nükleer enerji elde ettik- 20 + x K için; v = = 5 m/s leri gibi, büyük yıkımlara neden olan atom bombası K t yapmayı da başarmışlardır. (III. doğru) x L için; v = =3 m/s L t Cevap E 20 + x v = 5\ß = x 5x = 60 + 3x arı 2x = 60 2. Kelvin termometresine göre, mutlak sıfır noktası 0 K nl yı x = 30 m dir. yani – 273,15 °C olduğu için bu sıcaklık değerinin al- Ya f tında bir sıcaklık ölçümü yapılamaz. (I. yanlış, II. doğ- Pr L nin hız formülünden, ru) 30 3 = ´ t = 10 s bulunur. t Celsius ve Kelvin termometrelerindeki bölme sayısı Cevap B 100, Fahrenheit termometresindeki bölme sayısı 180 dir. Bu nedenle Fahrenheit termometresi diğerlerine göre daha duyarlıdır. (III. doğru) Cevap E 5. Kalın yayda üretilen baş yukarı bir atma, O noktası- 3. Açık hava basıncının daha düşük olduğu yerlerde, su na geldiğinde; iletilen gelenle aynı görünümlü yani daha düşük sıcaklıkta kaynamaya ve yoğunlaşmaya baş yukarı, yansıyan ise serbest uçtan yansımış gibi başlarken, daha yüksek sıcaklıklarda donar ve erir. olacağından görünümü yine baş yukarı olur. (I. ve II. Buna göre, açık hava basıncının daha düşük olduğu olamaz.) yerlere gidildikçe; suyun donması ve kaynaması ko- Kalın yayda üretilen baş aşağı bir atma, O noktasına laylaşırken, buzun erimesi ise zorlaşır. Yüksek dağ- geldiğinde; iletilen gelenle aynı görünümlü yani baş ların zirvesinde yaz sıcaklıklarında bile kar gözlenme- aşağı, yansıyan ise serbest uçtan yansımış gibi ola- sinin nedeni budur. cağından görünümü yine baş aşağı olur. (III. olabilir.) Cevap D Cevap C 137 Deneme - 2 2 fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 6. Karanlık ortamda bulunan bir top kırmızı ışık altında 8. Kimyasal değişmede madde başka maddeye dönü- kırmızı renkte görünüyorsa, topun rengi; kırmızı, be- şür. yaz, magenta ve sarı olabilir. Altının yaprak haline getirilmesi dövülerek inceltilme- siyle olur. Bu işlem altını başka bir maddeye dönüş- Kırmızı olabilir, çünkü ana renklerden olan kırmızı türmez. (A seçeneği fiziksel değişmedir.) renkli top, kendi rengini baskın olarak yansıtır ve top kırmızı renkte görünür. Işığın prizmada kırılması, bir arada bulundukları du- rumdan dalga boylarına göre ayrılmalarıdır. (B seçe- Beyaz olabilir, çünkü tüm renkleri yansıtan beyaz neği fiziksel değişmedir.) renkli top, kırmızıyı da baskın olarak yansıtır ve top Elma çürüdüğünde başka bir maddeye dönüşmüş- kırmızı renkte görünür. tür. (C seçeneği kimyasal değişmedir.) Sarı olabilir, çünkü ara renklerden olan sarı renkli top, Kılcal boruda sıvının yükselmesi cam boruyla sıvı ara- kendini oluşturan renkleri (kırmızı ve yeşil) baskın ola- sındaki zayıf etkileşimlerden (çekimlerden)kaynakla- rak yansıtır ve top kırmızı renkte görünür. nır. Bu sırada sıvı başka bir maddeye dönüşmemiş- Magenta olabilir, çünkü ara renklerden olan magen- tir. (D seçeneği fiziksel değişmedir.) ta renkli top, kendini oluşturan renkleri (kırmızı ve ma- Yoğurttan ayran elde etmek için yoğurda su katılır. vi) baskın olarak yansıtır ve top kırmızı renkte görünür. Bu durum yoğurdu farklı bir maddeye dönüştürmez. Mavi olamaz, çünkü ana renklerden olan mavi renk- (E seçeneği fiziksel değişmedir.) li top, kendi rengini baskın olarak yansıtır. Kırmızı ken- Cevap C di rengi olmadığı için soğurur ve siyah renkte görünür. Cevap B rı 9. Henry Moseley X ışınları yardımıyla elementlerin pro- a nl ton sayılarını (atom numarası) doğru olarak tespit et- yı a miş ve elementlerin periyodik özelliklerini belirleyen Y rf faktörün proton sayısı olduğunu öne sürmüştür. (I. 7. Şekildeki gibi elektrik devresindeki özdeş pillerin ge- P öncül doğrudur.) rilimlerine V denilirse, 1 2 (cid:18) (cid:19) 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718 C (cid:12) C (cid:13) C (cid:20) Periyodik sistemin 1. periyodunda 2, 2. ve 3. periyo- dunda 8, 4. periyodunda 18 element vardır. Dolayı- 1. devre için, üretilen gerilimler toplamı tüketilen ge- sıyla her periyotta aynı sayıda element bulunmaz. (II. rilimler toplamına eşit olacağından, öncül yanlıştır.) 2V = V + V dir. K M G R 2. devre için, üretilen gerilimler toplamı tüketilen ge- U rilimler toplamına eşit olacağından, P E R İ Y O T 2V = V dir. L Buradan, K ve L özdeş olduklarından V ile V birbi- K M rine eşit, V ise en büyüktür. L Periyodik sistemde yatay sıralara periyot, düşey sü- Buna göre, ì = ì < ì bulunur. tunlara ise grup denir. (III. öncül doğrudur.) K M L Cevap D Cevap C Deneme - 2 138 fen bİlİmlerİ TESTİ (ÇÖZÜMLER) 2 10. (cid:26)$2(cid:3)’(cid:31)$’(cid:28)67(cid:8)(cid:6) 11. Helyum gazından normal koşullarda 1 litre alınabile- ceğinden bu miktar anlamlıdır. (A seçeneği doğrudur.) 98 (cid:18)(cid:3)(cid:2)%(cid:3)(cid:29)(cid:3) 5 tane He atomu anlamlı bir miktardır. (B seçeneği %(cid:30)’(cid:4)(cid:3)(cid:21)$ doğrudur.) (cid:13)! 0,05 mol atom 0,05.6,02.1023 tane demektir. Bu de- # (cid:12)# (cid:13)(cid:14) (cid:15)8 (cid:24)(cid:3)(cid:29)(cid:3)% ğer de 3,01.1022 tane atom anlamına gelir. Bu mik- (cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:2)(cid:3)(cid:4) 6/’(cid:6) tar anlamlı bir miktardır. (C seçeneği doğrudur.) (cid:18)(cid:3)(cid:2)%(cid:3)(cid:29)(cid:3) (cid:18)(cid:3)(cid:2)%(cid:3)(cid:29)(cid:3)(cid:2)(cid:3) (cid:21)1(cid:17)(cid:16)(cid:21)) Bir tane He atomunun kütlesi 4 akb olduğundan küt- 3(cid:3)-(cid:31)(cid:3)(cid:29)(cid:3) (cid:21)1(cid:17)(cid:16)(cid:21)) lesi 8 akb iki tane He atomuna karşılık gelir. Bu mik- tar anlamlı bir miktardır. (D seçeneği doğrudur.) Saf bir sıvı ısıtılmaya başlandıktan bir süre sonra kay- 0,3 atom, 1 atomdan bile az anlamına gelir. He ato- namaya başlar ve bu sırada sıcaklığı sabit kalır. Do- munun 1 taneden az olması mümkün değildir. Böy- layısıyla sıcaklığın sabit kaldığı yer sıvının kaynama le bir miktarda He olamayacağından 0,3 atom tüm noktasıdır. Saf X sıvısı için bu değer 78 °C dir. (A se- maddeler için anlamsız bir miktardır. (E seçeneği yan- çeneği doğrudur.) lıştır.) Kaynama süresi sıcaklığın sabit kaldığı süredir. Saf X Cevap E sıvısı için bu değer 24 – 10 = 14 dk dır. (B seçeneği doğrudur.) 12. Polar kovalent bağ, elektronegatifliği birbirinden fark- lı atomlar arasında oluşur. Bir sıvının buhar basıncı sıcaklıkla doğru orantılı ola- rak artar. Dolayısıyla saf X sıvısının 30. dakikadaki bu- Bir element aynı atomlardan oluştuğundan yapısın- har basıncı 25. dakikadaki buhar basıncından büyük- da polar kovalent bağ bulunamaz. Dolayısıyla X mad- rı tür. (C seçeneği yanlıştır.) nla desi element değildir. (I. öncül yanlıştır.) yı Isıtılan bir maddede sıcaklık arttıkça kinetik enerji ar- Ya Kovalent bağ kimyasal bir bağdır. Elektronegatifliği tar. Sıcaklığın sabit kaldığı hal değişim noktalarında Prf farklı atomları içeren ve yapısında kimyasal bağ bu- ise potansiyel enerji artar. Saf X sıvısı için 10. – 24. lunan madde bileşiktir. (II. öncül doğrudur.) dk lar arasında hal değişimi olduğundan potansiyel Polar kovalent bağ içeren bir maddenin molekülleri- enerjisi artar. Diğer zamanlarda sıcaklık arttığından nin polar veya apolar olduğunu söyleyebilmek için kinetik enerjisi artar. (D seçeneği doğrudur.) molekülün geometrisinin bilinmesi gerekir. Bazı ge- Bir maddenin kaynamaya başlama süresi, maddenin ometriler, molekülü polar, bazıları ise apolar yapar. kütlesine, ısıtıcının gücüne bağlıdır. Örneğin 1 kg su- R A yun mutfak ocağında kaynamaya başlama süresiyle (cid:7) R R 10 kg suyun kaynamaya başlama süresi aynı değil- R R R dir. Kütlesi büyük olan durumda kaynamaya başla- ma ve kaynama süresi daha fazladır. (E seçeneği Örneğin bu geometri farklılığından dolayı polar kova- doğrudur.) lent bağ içeren BF bileşiği apolarken, NF bileşiği 3 3 Cevap C polardır. (III. öncülün kesinliği yoktur.) Cevap B 13. Serum, % 0,9 (m/V) NaCl (sodyum klorür) içeren tuz- lu su çözeltisidir. (I öncül doğrudur.) Tentürdiyot, kütlece % 2 iyot, kütlece % 2,5 sodyum iyodür içeren etil alkol çözeltisidir. (II. öncül doğrudur.) Limon kolonyası, hacimce % 80 etil alkol içeren etil alkol – su çözeltisidir. (III. öncül yanlıştır.) Cevap C 139 Deneme - 2