Biyoloji SORU KİTABI - A Bilgehan PERİ Banu KARAAĞAÇ PALME YAYINEVİ Biyoloji Soru Kitabı Bilgehan PERİ Banu KARAAĞAÇ PALME YAYINEVİ Yayın No. 1643 / 18 Yayına Hazırlama : PALME Dizgi Grafik Birimi Yayıncı Sertifika No. : 14142 PALME Yayınevi© ISBN : 978-605-282-128-2 Baskı : Tuna Matbaacılık San. ve Tic. AŞ Baskı Tarihi : 2018 Basımevi Sertifika No. : 16102 Bu kitap, 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi olsa kullanılamaz; teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, PALME YAYINEVİ’ne aittir. “Benim Manevi Mirasım BİLİM ve AKILDIR” M. Kemal ATATÜRK YAYINEVİ’NDEN Milli Eğitim Bakanlığının uygulamaya koyduğu öğretim programlarının ana felsefesi; öğrencilerin kendilerine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, planlı çalışma alışkanlığına ve eleştirel bakış açısına sahip, estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler olmalarını sağlamaktır. İşte bu felsefe okullarımızdaki öğretim sürecine tam olarak yerleştirildiği ve uygulandığı zaman öğrencilerimizin derslere olan ilgi ve motivasyonları ciddi bir biçimde artacaktır. Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak bilişim toplumunun gerektirdiği becerilere sahip, objektif ve analitik düşünebilen, yaratıcı bir beyin gücüne sahip kuşaklar yetişecektir. Böyle bir süreçte yetişen gençler etrafı ile sağlıklı iletişim kurabi- lecek, kendini iyi tanıyacak ve çevresine daha yararlı bireyler olacaktır. Yayınevimiz tarafından büyük bir özveriyle hazırlanan bu yayınlar, yukarıda belirtilen bakış açısıyla oluşturulmuş, yeni sınav sistemine (YKS) uygun bir nitelik kazanmıştır. Bu kitabın hazırlanmasında büyük emekler veren değerli yazarımız/ yazarlarımıza teşekkür ederiz. Yayınevimizin lise grubundaki yüzlerce yayınlarından biri olan kitabımızın tüm öğrencilerimize yararlı olmasını, öğretmenlerimize de derslerinde katkı sağlamasını diliyoruz. Palme Yayınevi 4 YAZARLARDAN Sevgili Öğrenciler, Milli Eğitim Bakanlığı’nın değişen müfredatına bağlı kalarak hazırladığımız YKS soru kitabımızın öğrencilere mevcut sistemde yardımcı olacağına inanıyoruz. Soru kitabımız tüm konuları kapsayan A ve B kitaplarından oluşmaktadır. Kitabımızda her bir konuyla ilgili temel kavramlar ve testler bulunmaktadır. Temel kavramlar konular ile ilgili önemli bilgileri vurgulamakta, konu testleri ise bu bilgilerin pekiştirilmesine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte, konu testlerinin ünite kapsamına göre alt konulara ayrılması ile öğrencinin konuyu daha kolay kavraması ve konular arasında bağlantı kurması amaçlanmıştır. Soru kitabımızın hazırlanmasında bize destek olan Palme Yayınevi Genel Müdürü Sn. İlhan BUDAK’a ve görsel tasa- rım çalışmalarını yapan Palme Yayınevi dizgi birimi çalışanlarına teşekkür ederiz. Umudunuzun başarıya dönüştüğü bir yıl olması dileğiyle... Banu KARAAĞAÇ Bilgehan PERİ [email protected] [email protected] 0533 720 43 72 0532 763 40 26 5 A KİTABI ÜNİTE 1 Canlıların Ortak Özellikleri ve GraFik YOrUMlaMa ................................................ 8 ÜNİTE 2 Canlıların teMel BileŞenleri .................................................................................... 22 ÜNİTE 3 HÜCRE .................................................................................................................................44 ÜNİTE 4 ekOlOJi ............................................................................................................................. 66 ÜNİTE 5 MikrOOrGanizMalar (Bakteri - arkebakteri - Protista) ................................................... 100 ÜNİTE 6 Canlıların ÇeŞitliliĞi Ve SınıFlanDırılMaSı ............................................................. 118 ÜNİTE 7 MitOz BÖlÜnMe Ve eŞeYSiz ÜreMe ..............................................................................140 ÜNİTE 8 MaYOz BÖlÜnMe Ve eŞeYli ÜreMe ................................................................................152 ÜNİTE 9 kalıtıM .............................................................................................................................174 ÜNİTE 10 Sinir SiSteMi ................................................................................................................212 ÜNİTE 11 enDOkrin SiSteM ........................................................................................................ 232 B KİTABI ÜNİTE 12 DUYU OrGanları .............................................................................................................. 8 ÜNİTE 13 DeStek Ve Hareket SiSteMi ...................................................................................... 22 ÜNİTE 14 SinDiriM SiSteMi.......................................................................................................... 44 ÜNİTE 15 DOlaŞıM SiSteMi ........................................................................................................... 56 ÜNİTE 16 VÜCUDUn SaVUnUlMaSı Ve BaĞıŞıklık ......................................................................... 80 ÜNİTE 17 SOlUnUM SiSteMi .......................................................................................................... 90 ÜNİTE 18 BOŞaltıM SiSteMi ......................................................................................................... 112 ÜNİTE 19 ÜreMe SiSteMi Ve eMBriYOnik GeliŞiM ..................................................................... 132 ÜNİTE 20 GenDen PrOteine (nÜkleik aSitler - PrOtein Sentezi) .......................................... 152 ÜNİTE 21 BiYOteknOlOJi Ve Gen MÜHenDiSliĞi ........................................................................ 174 ÜNİTE 22 SOlUnUM ..................................................................................................................... 184 ÜNİTE 23 FOtOSentez ................................................................................................................. 206 ÜNİTE 24 Bitkilerin YaPıSı ......................................................................................................... 228 ÜNİTE 25 BitkilerDe BÜYÜMe Ve Hareket ................................................................................ 246 ÜNİTE 26 BitkilerDe MaDDe taŞınMaSı .................................................................................... 260 ÜNİTE 27 BitkilerDe eŞeYli ÜreMe............................................................................................ 272 6 İÇİNDEkİLER A KİTABI ÜNİtE 1 CANLILARIN ORtAk ÖZELLİkLERİ VE GRAFİk YORUMLAMA...........................8 ÜNİtE 2 CANLILARIN tEMEL BİLEŞENLERİ.......................................................................................22 Karbonhidratlar Yağlar Proteinler Enzimler Karma ÜNİtE 3 HÜCRE .................................................................................................................................................... 44 Hücre Organelleri Hücre Zarı ve Madde Geçişleri Karma ÜNİtE 4 EkOLOJİ................................................................................................................................................. 66 Popülasyon Ekolojisi Komünite Ekolojisi Ekosistem Ekolojisi Karma ÜNİtE 5 MİkROORGANİZMALAR (Bakteri - Arkebakteri - Protista) ................................. 100 ÜNİtE 6 CANLILARIN ÇEŞİtLİLİĞİ VE SINIFLANDIRILMASI ................................................. 118 ÜNİtE 7 MİtOZ BÖLÜNME VE EŞEYSİZ ÜREME .......................................................................... 140 Mitoz Bölünme Eşeysiz Üreme Karma ÜNİtE 8 MAYOZ BÖLÜNME VE EŞEYLİ ÜREME ........................................................................... 152 Mayoz Bölünme Eşeyli Üreme Karma ÜNİtE 9 kALItIM ............................................................................................................................................... 174 Mendel Genetiği ve Uzantıları Kan Grupları Eşeye Bağlı Kalıtım Karma ÜNİtE 10 SİNİR SİStEMİ ................................................................................................................................. 212 Nöronun Yapısı ve İmpuls İletimi Karma ÜNİtE 11 ENDOkRİN SİStEM ...................................................................................................................... 232 7 Canlıların Ortak Özellikleri ve Grafik Yorumlama 1. Ü n i t e 1.Ünite / CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ VE GRAFİK YORUMLAMA Temel Kavramlar 1. TEST � Canlılar bakteriler, arkeler, pro- tistler, mantar, bitkiler ve hay- 1. Aşağıdaki grafikte uzun süre aç kalan bir bire- 3. Aşağıdaki özelliklerden hangisi tüm canlı- vanlar olmak üzere altı alemde yin vücudunda depoladığı üç farklı besin mik- larda ortak olarak görülmez? incelenirler. tarının zamana bağlı değişimi verilmiştir. A) Metabolizma sonucu oluşan atıkların vü- 12 g) cuttan uzaklaştırılması k vi (10 Protein B) Çevresel uyarılara tepki gösterme er z C) Mayoz bölünme ile gamet oluşumu e erji r 8 Yağ D) Metabolik faaliyetler için gerekli olan n ut e 6 ATP’nin üretimi c ü E) Yönetici molekül olarak DNA içerme v 4 ş mı an 2 � Bu alemlerde bulunan canlıla- ol Karbonhidrat rın farklı özellikleri olduğu gibi p De 0 ortak özellikleride vardır. 0 1 2 34 5 6 7 4. Orta boylu toprak ispinozu Galapagos Adala- Açlık haftaları rında yaşayan ve tohumla beslenen bir kuş tü- Bu grafiğe göre uzun süre aç kalan bir bi- rüdür. Bu kuşlar üzerinde çalışma yapan araş- reyde, tırmacılar 1977 yılında gerçekleşen kuraklık I. Karbonhidrat depoları birinci hafta sonun- öncesinde ve sonrasında elde ettikleri verileri da tükenir. kullanarak gaga genişliğindeki değişimle il- II. Protein depoları ikinci haftadan sonra kul- gili aşağıdaki grafiği çizmişlerdir. 1985 yılına lanılmaya başlanır. kadar devam eden gözlemlerde geniş gagalı III. Yağ depoları protein depolarından daha vi ispinoz sayısının fazla olduğu tespit edilmiştir. e � Aşağıda canlıların ortak özellik- n hızlı azalır. Yayı 10 leri verilmiştir : yorumlarından hangileri yapılabilir? Palme nişliği •• hbüecslreensmel eyapı A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III a ge 9 • solunumla ATP üretimi D) I ve II E) I ve III gag • organizasyon a m • uyarıya tepki verme a 8 al • metabolizma 2. Aşağıda üç farklı ortama konulan alyuvar hüc- Ort • hareket resinde meydana gelen değişimler gösteril- miştir. 0 • üreme 1976 1978 • boşaltım (Önceki 3 yıla (Kuraklıktan • adaptasyon benzer) sonra) H2O H2O H2O H2O • hemeostasi Kuraklıktan sonraki gaga genişliğindeki • protein sentezi değişimle ilgili, Hipotonik çözelti İzotonik çözelti Hipertonik çözelti l. Daha geniş gagaya sahip olan ispinozların yaşama ve üreme şansı artmıştır. Şemaya göre alyuvar hücreleri ile ilgili, ll. Bu değişimin nedeni kuraklığın ilgili bölge- l. İzotonik ortamla, su alış verişi yapmazlar. deki küçük tohum sayısını azaltması olabi- lir. ll. Hipertonik ortamda hacimleri artar. lll. Kalıtsal olup yeni nesillere aktarılabilmiştir. lll. Hipotonik ortamda su alarak patlarlar. � Tüm canlılar yapısal ve işlev- yargılarından hangileri doğrudur? yorumlarından hangileri yapılabilir? sel bakımdan en küçük birim olan hücre veya hücrelerden A) Yalnız lll B) l ve ll C) l ve lll A) Yalnız l B) l ve ll C) l ve lll meydana gelir. Canlılar hücre D) ll ve lll E) l, ll ve lll D) ll ve lll E) l, ll ve lll sayılarına ve yapılarına göre gruplandırılabilir. 9 1.Ünite / CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ VE GRAFİK YORUMLAMA Temel Kavramlar 5. Aşağıdakilerden hangisi biyolojinin doğru- 7. Aşağıdaki tabloda Ağustos 1883'de Krakatau � Bakteri, amip ve paramesyum dan ilgilendiği alanlardan birisi olamaz? adasında meydana gelen bir seri volkanik pat- gibi canlılar tek hücrelidir. Şap- A) Ormanların kesilmesi erozyona neden olur lama sonrasında adadaki bitki ve kuş türlerinin kalı mantar, ayçiçeği ve insan mu? sayısının yıllara bağlı değişimi verilmiştir. gibi canlılar ise çok hücrelidir. B) Çeşitli hastalıkların tedavisinde kök hücre Bitki türleri- Kuş türleri- Yıl yöntemi kullanılabilir mi? nin sayısı nin sayısı C) Hepatit B’ye neden olan virüs temas yo- 1883 0 0 luyla başka bir bireye bulaşabilir mi? 1886 26 0 D) Zehirli ve tehlikeli atık maddeleri zararsız 1897 64 8 veya daha az zararlı maddelere parçala- 1908 115 13 mak için mikroorganizmalardan faydalanı- 1920 184 27 labilir mi? 1928 214 27 E) Işığın yansımasını ve kırılmasını etkileyen 1934 271 29 faktörler nelerdir? Bu tabloya göre, I. Volkanik patlama sonucu adada yaşayan 6. Avustralya’daki Sidney Üniversitesi’nde yapı- bitki ve kuş türü kalmamıştır. lan bir çalışmada deniz yosunu yoğunluğunun II. Patlamadan üç yıl sonra adada bazı bitki bölgedeki denizkestanesi ve denizminaresi ve kuş türlerine rastlanmıştır. sayısı ile ilişkisi araştırılmıştır. III. Patlamadan sonraki süreçte bitki türleri- (cid:39)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:93)(cid:80)(cid:76)(cid:81)(cid:68)(cid:85)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:93)(cid:78)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:3) nin adaya yerleşme hızı kuş türlerine göre (cid:20)(cid:19)(cid:19) (cid:69)(cid:76)(cid:85)(cid:79)(cid:76)(cid:78)(cid:87)(cid:72)(cid:3)(cid:88)(cid:93)(cid:68)(cid:78)(cid:79)(cid:68)(cid:234)(cid:87)(cid:199)(cid:85)(cid:199)(cid:79)(cid:80)(cid:199)(cid:234) daha fazladır. (cid:8)(cid:12) � yçyHeoeü ktca ivrrydeerl ıeelöıkrrk. ayvPareyrp oozıksta aıonrrllayamo gçat öekhr vüeürc zilprie errooleerk griakdarie--- (cid:81)(cid:88)(cid:3)(cid:92)(cid:82)(cid:231)(cid:88)(cid:81)(cid:79)(cid:88)(cid:231)(cid:88)(cid:3)(cid:11) (cid:25)(cid:27)(cid:19)(cid:19) (cid:39)(cid:39)(cid:72)(cid:72)(cid:81)(cid:81)(cid:76)(cid:76)(cid:93)(cid:93)(cid:80)(cid:78)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:68)(cid:85)(cid:81)(cid:72)(cid:72)(cid:86)(cid:76)(cid:86)(cid:76) (cid:54)(cid:78)(cid:88)(cid:87)(cid:199)(cid:72)(cid:85)(cid:93)(cid:68)(cid:199)(cid:68)(cid:86)(cid:79)(cid:71)(cid:80)(cid:87)(cid:78)(cid:72)(cid:68)(cid:79)(cid:199)(cid:68)(cid:70)(cid:234)(cid:81)(cid:234)(cid:72)(cid:72)(cid:16)(cid:3)(cid:79)(cid:71)(cid:72)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:76)(cid:93)(cid:16) Palme Yayınevi yAo) rYuamlnlıazr DIıInI) dIIa vne h IBIaI n) gI vilee rIiI yEa)p Iı,l aIIb vileCir )I? III ve III neller bulunmaz. (cid:86)(cid:88) (cid:23)(cid:19) (cid:82) (cid:92) (cid:93)(cid:3) (cid:54)(cid:68)(cid:71)(cid:72)(cid:70)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:93)(cid:80)(cid:76)(cid:81)(cid:68)(cid:85)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:3) 8. Aşağıdaki tabloda albino özelliği bakımından (cid:72)(cid:81)(cid:76) (cid:21)(cid:19) (cid:88)(cid:93)(cid:68)(cid:78)(cid:79)(cid:68)(cid:234)(cid:87)(cid:199)(cid:85)(cid:199)(cid:79)(cid:80)(cid:199)(cid:234) (cid:39) (cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:87)(cid:85)(cid:82)(cid:79)(cid:3)(cid:11)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:93)(cid:80)(cid:76)(cid:81)(cid:68)(cid:85)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3) taşıyıcı anne ve babanın sahip olabileceği ço- (cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:93)(cid:78)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:3)(cid:80)(cid:72)(cid:89)(cid:70)(cid:88)(cid:87)(cid:12) cukların genotip ve fenotipleri verilmiştir. (cid:19) (cid:36)(cid:231)(cid:88)(cid:86)(cid:87)(cid:82)(cid:86) (cid:233)(cid:88)(cid:69)(cid:68)(cid:87) (cid:36)(cid:231)(cid:88)(cid:86)(cid:87)(cid:82)(cid:86) (cid:233)(cid:88)(cid:69)(cid:68)(cid:87) Ebeveynler (cid:20)(cid:28)(cid:27)(cid:21) (cid:20)(cid:28)(cid:27)(cid:22) (cid:20)(cid:28)(cid:27)(cid:22) (cid:20)(cid:28)(cid:27)(cid:23) Normal Normal Aa × Aa Grafiğe göre, l. Denizkestanesinin ve denizminaresinin SpermA a birlikte bulunduğu alanlarda deniz yosun- Yumurta Aa AA ları fazla gelişemez. A Normal Normal (taşıyıcı) ll. Sadece denizminarelerinin uzaklaştırıldığı Aa alanlardaki deniz yosunu yoğunluğu, sa- a (Ntaoşrımyıcaıl) Albaaino dece denizkestanelerinin uzaklaştırıldığı alanlara göre daha fazladır. Tabloya göre, lll. Deniz yosunu yoğunluğunun en hızlı bi- l. Albino bir bireyde “A” geni bulunamaz. çimde arttığı alanlar denizminaresi ve ll. Albino olmayan anne ve babanın albino denizkestanelerinin birlikte uzaklaştırıldığı çocukları olabilir. alanlardır. lll. Normal görünümlü bir bireyde “a” geni � Ökaryot hücrelerde, yönetici yorumlarından hangileri yapılamaz? bulunamaz. molekül olan DNA çekirdek ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll içinde bulunur. Bu hücrelerde A) Yalnız ll B) l ve ll C) l ve lll mitokondri gibi zarlı organeller D) l ve ll E) ll ve lll bulunur. D) ll ve lll E) l, ll ve lll 1. C 2. A 3. C 4. E 5. E 6. B 7. C 8. B 10