. . OKONO�IK •• •o••UMO�• TARIH VAKFI V İstanbul10,0 3N is;ı.n KEMALH . KARPAT OSMANNLÜIFUS(U1 830-1914) DEMOGRVAEFS IOKS YÖAZLE LLIKLERI Çeviri BahaTrı rnakcı TARİH VAKFI YURT YAYlNLARI 133 KemaHl. K arpaİts,t anÜbnuilv ersHiutkeuskiF akültesil'insdaeWnnas s,h ingtÜonni versiiltNeee swiY ork Üniversitessiiy'anvsdeaes lno sybaill imlmearsdtee verd oktodrear ecealledrHıia. l eWni sconsÜinni \·erTsairtiehs i Bölümü'nödğer etüiyme soil aKna rpara'nıaan r aştıarlmaanO ıs,m anİlmıp arator,le.u mğoud erTnü rkidyöen eminde Ortado\'ğeuB alkanlarn'üdfaugksöi,ç h areketvleıe nriil liyetTçüirlkDi ekmtoikrr.rıT saıT ihSıo:ry avel K iiltiiErkdo nomik Tmıellİersit,a nbAuflJ.Y· a yınl1a9rı9,6O s;m mıwl· Dıi inyOas: manDleıvl epte Di ıinya TarihindYeekriiİ ,s tanbUuflu:k Y:ıyınl2a0r0ı,0T u;r kıP:ovl'is tTihcesT :r ansittioao Mnu lti-paSr_vt;s•t cPmr,i ncetPorni:n ceUtnoin\ 'ePrrseist1sy,9 59; Politiacnadf SocTihaolı ıghitnt beC ontemporJa.ryı fiEdadsltGe,r eenwoPorde sIs9 ,8 2O,tto mrm PasatndT odayT'usr key, LeideBnrni l2l0,0 v0eP oliticic,oafIt siloanRm e.c onstrucItdiı:nngt iSttya,t Fca,i tahn dC omınunim ttyh Lea tOct toman StatOfU,P ,2 00K1a,r pat'ın yayktimtlaapnlmaırbşıa nzdıalna rıdır. İÇİNDEKİLER ------- ------------ TÜRKÇEB ASIGYA ÖNSÖZ-KİDTOAGBUIŞNÖ Y1ZÜSÜ GöçN ediTra(r Giöhçil GeerneBe ilBr a k/ı ş3 GöçlcTrüirnlv eeNr eid enl5e ri/ GöçüEnt kil8e ri/ GöçlOesrm,a Dnelvıl veeMt oid eTrünr kiyOel'unşiunml ul/ OsmavnelT ıü rkCiuymeh urDiöyneetmii Gnödçet eErtikniY leenBriiiT :ro pluOmluunş u/m 1u6 Osman/l 2ı0l ık SultIaInA. b diilhamİisdl'aimncP ıollıikt i/k 2a2s ı Yeni SOırntıvafe Bl iarre y-İDleivşlkeiDtle eğrii/şn i2im4ni EğitSiims tveeYm einE il it(lGeürziind eDloeğru:iş2nu)7/ Sonuç3/2 33 Önsöİzç iEnk l/e r İNGİLİZBCAES KIYÖAN S ÖZ Giri3ş8/ Tablo3l8a r/ TakvvieTm a rijh3 l8e r 1.O SMANLI'DNAÜ FUSÇ ALIŞMAS1NKADVARAM: VE YÖNTEMS ORUNLARI OsmanlNıL'idt'Çaua sl ışmBaiDlrea ğreır:l en4di1r me/ ResOmsim ainsltıa tiDsetğievkrelKi eu rlil:a n4ı3m ı/ NüfSia.yıısm vleİa draBırö :il ün/m 4e5 OsmaNnülfuıSs a yıİmsıt atistYiakrlaerrliaKnnadırerşnkı elSnao şrıulna4ln6a r/ 2.N ÜFUSD AGILIMIVE OSMANLI'NDÜAF USS AYIMININ GELİ1Ş8İ0M0İ-,1 914 NüfuAsr aştır1m8a0l0a-r11ı85 ,76 8 183118-5Y3ı lAlraarsıı Onsdm;ıakNniül fıu sİulniaTş akhimni 1n6 le1r TmuV ilaSyaeytıviıe 1n 8ı7Y 8ı lDıenkNa ü fİuss tati1s6 t3i kleri 183118 7Y8ı lAlraarsıı OnsdmaakSnial yıı nıvleİa srtıantıins BtiiDrke lğeerrilnein1nd6 i5r mesi 1831-1Yı8l7lA8arr aıs mdaNkil iKfauysıDt ü zenBie:rl Ainnt l::ışmasıS'oımıımç b/n 67 18/8812S ayıymeKı a vDıütz en6i9/ 1881/N8ü2fu sS ayıvmeKı a yıtlarının Y1ü7r2ü rlügc Girmesi Son Osmanl1ı9 0S5a-7y65ı/ mı, 3.O SMANLNIÜFUSUNUN DİNİVE ETNİKD AGILIMI: GENELB İRD EGERLENDİRME Gir1i8 ş4 Ruml/a 8r6 / Bulga/r 8l8a r Ermen/i 9l1e' r Müslüman96l ar / TopluKmosşaul/l 9l9a r 4.O SMANLDIE VLETiND1E9 Y.Ü ZYILDAKNiÜ FUSHAR EKETLERİ Giriş20/2 OsmanlKıe'nnTdıoinp rakYlöanreıGlnöeaçn İl leg Piollii tii 1k0a4s ı Bulgar1 1G0ö6ç ü Müslüman KGıörçılmel\'rıeiÇl :ea rrkıenzO lsemraiİnnml pıa ratorGlöuç1ğl1 ui0' 8n a BalkMaüns lümanGlöaçnün1/ı13 n SonuGçö:ç üTno plumEskaoln,o vmriS ki yaEstakli l1e1r9i / 5.İ STANBUL'NUÜNF USUT,O PLUMSAVLE E KONOMİKD ÖNÜŞÜMÜ; OSMAı�MLİIK ROKOZli OSU Giriş1/2 2 DönüşümüEnş iğindİestkain bTuolp:l umsvaet:l k onoıYnaişka m/1 22 ILM ahmud Döneminİdstean bul( :.�-n18 3/9)1 26 YenBii rT oplumsSaıln ıYfiünk sdiB}ü:r:o kr/a s1i2 8 19.Yü zıylın İkinYcair ısıİnsdtaa n/b u1l3 2 Pera'Ynüıkns elvieAş vir upTaa rzmdDaü kld.nlaArçıınl m/a s1ı35 İstanbuNlü'funu s1u4/0 İSTATİSETKİLKE Rİ SayıK.m. yttılarında\n' YCı llıklaErlddaEend ileGne neÜl,<, manN\üıf usİs ttasitikier/i 1 49 ÇeşiVtillia yetlUelrudsevakeliD iniG ruplaNrüıfnu Tsa blos2u2/8 19v.e Erk2e0n.Y ü zyı\İds;:ıt anbulN'üıtmU :./u 236 GeçO ndokuzunYcüuz yılda ONsümfuasnulnıu Dne mografSioks,yv aelE konomik Öze/l2l4i3k leri EKLER l.O smanlıK'ednat leşKıırnıem:l ıDloabrrıune aG'öyçavü e M eddiyeK'unriunl m(a1s8ı5 6-1878) /261 Dobruça'1nı8n5 0Y ılınÖdnacne kDie mografJı 2s6i3 KırıSma vavşeıS onuçl1a8r5ı6,- 1866/264 MecidiKyeen tinPilna nl:ı.n/ı n26a6s ı IsldmEnk onomis2i6/8 Mecidiye'Dnoibnn,ı ca'Enıkıoın omivse�i i .i.fusu ÜEztekri/is n2id6e9k i NüfuAsr tışıÖnlıülçnm esi/ 270 Sonu/ç 272 2.A merikaG'öyçEad enO smanlı1l86a0r-,1 91J4 2 77 Gir/i ş277 Göçi.i.n NeJd. c2n7l8e ri GöçünK apsamTıo:p laSma yılKaörk,e nlDcirn,l er2/8 1 OsnmıGlöıç P olitivkeGa ö.çsmLe nlerNiank l/i2 85 GöçmenleYraisnaK lo numuO:s manİlıda resiylAem eriBkiar leDşeivkl erAlrearsiı ndAankliaş mazl2ı8k8/ Sonu/ç 290 EklevreT ablola2r9/2 3.R usyvaeB alkanlaHri'cdraGenet ç:O smanDleıv letKiennddei Tnain ımlaSmüar e/c 3i00 Giriş3/0 0 TarihsGeölç leKrı:s Bai rA llatiı /3 00 Göçmenle3r0/1 KimlDiekğ işimKionlia ylaştKıorşaunl 1la3 r0 3 KimliDke ğşiimiinH arekeGteeç irBeinr1 JnsuOrl araGkö çS üreci/ 304 İsl:ımcvıelK ıikml iDke ğişi1m3 i0 5 Abdülh;ımidS'"<:intnCL iK·i.m lik Değ1iş 3i.0m7i Sonu1ç 3 08 KişiBsieNrl o t/30 9 4.B alkanlaMrü'sdlaükmiAa znı nılk/ 311 ToplaSma yvıe C oğrafai ğılıDm/ 311 Osmanİldıa ersiA lnııBdaal kaİsnal miyetniinv eC emaaÖtr gütlenmeDsoiğnui�n/u 312 MüslümanlA�zuııııılkn K oııumuıGue çmel/e 3r1i3 UlusD evletlMeü.srldüeı nanbYraap ılUayng ulamal3a1r4/ 5.O smanDleıv letYianhduedN iü fusHuar eketle/r i321 Giri/ş 321 EskOis manTloıp raklarıOnsdnaıkJYina lhıu di/l3e2r3i Osmaı.ıYha hudilerGiönçiünÜ zerinBei rÇa lışrJn a ?:.24 Balakn YahudilerTionpilna Sma y/ı s3ı26 FilistinO'sdmeaknilY ıa hudilerRionliün 1327 Sonuçla3r2/8 DİZİ/N3 29 TÜRKÇEB ASKIYÖAN SÖZ KİTABIND OGUŞ ÖYKÜSÜ TariVha kfı'nıgna yrevteit eşebbüislüİe n giliz­manlnıü fursa kamlarıdnoığnu,m v eö lümt espitleri­ ce'deçne vrileyraeykı nılabnuka int aspa,n ırTıümr k­ ninn ed erecekyaed agrü veniollidru ğunkue sibni ­ çe'diel kk ezn üfumse selelevreib niil hasgsöaç leriç imdea nları'ıaEkğue.r i statist(iskalyeırleta ermae)l bün'ıniül ecel alaraski yasi-sboaskyıamld adne ğ:er­ alınarna kamlagnünv enibliirr şekeillddeee d ildiği lendirgnaıyer etinodlea nb irç alışmadKıitra.p takik abueldi lirse, oa znacıanka bnu rakamlbaanş kyao ­ yazıliakrti ü rdeonl uşmaktaİdlıktr ü.r y azılçaqri,t ­ mmlary apmaki çügıü Yeılibliirşr e kilkduel lanmak lid ergilefradrek zlaım anlarydaay ımlanvaeno rtak mümküno labiİlşitrbe.u nuni çidne g eçeynü zyılda noktalOasrmıa nlı'nsıonnd önemindmee ydangae ­ Osmanlnıü fudse fterlerniansiınol l uşturulduğunu, len nühfaurse keitnlieirnn celenmoelsainb azyı. nı­ lanmızdoalnu şmaktaİdkıirn.tc üir y azıliasreb ,u n­ KemaHl.K arpaOtt,r onıaPnv pulati1m1ı 130-D1cm9v1gra4p ­ dan1 8y ıelv veyla yımlanOasnm anlnıü fusiul iel gi­ hiacn dS ociCalh aracter(i.rMtaidci1rs9,o 8ns5,.3) · 10Os5­. manlmıo deirns tatistniaksolılelur, <itnı.iwı nği ulinksu tatistik lib iri statiksittiakb ııgniırnin şi teliğionldaenb eş dairesniansikınlu rulduyğuuknaur ık.idtaakbiı mbıezldiar ttik bölümdeonl uşmaktaıdK ıirt.a böınns özlinbdcel irt­ s.3 0-3(2B.ku i ta1b·ıb5nö .l ümlTehrieU ni\"cro;fiWist· y tiğigmi bib,e m bu güçf akaçto k önemçlail ışmaya consPirne sisz'inilinbc a sılmakAytraıdbcıkazr "..T )h eO tto­ sevke dena nan edenO,s manldıe vletisnoisny al, ınaAnd aptaotfSi toant ıfsrtoim (Wtshe es itn t he1 9tChe n­ ekonomivke s iyadseiğ işimitneimne dli namiğainn­i turyTr"rm,i foefMro dern8 cienacncdT ewologyt ot heM uslim Worl(d Ei.l ıMI\oluğ;.l()uİs tanb1u9l9,2s .)2 83-2O9s8­. lamaç abasıdır. aOçrıakdlaa dıgğiıbmi" OsıP.anlı m.wıtalriıh ii> t.ıri,;ciikkki rli gdeiğleribli iYr , .ldjiz'i'İıİ n� "İn devletinndüefkuihs a reket(lseorsiy yaalp)dı e ğişme­ bkzŞ.e vkPeatmı .1ı9kY,. ü z_wOldsam anlDıı ,sT icare(tAin ­ lerinniend enlveresi o nuçlarıYdıirn.ea" y2n kıi tabın kar1;9ı,9 5C)e;m BclO.mıuaırlnı, İ mparaltuofıi·u'ven un çqityleir leribnedlei rttgiiğbiillk,li tabaınna a maCJ Tirikt)·c'Nnii!fnı m1ı5 00-1(9A2n7k,ar 1a9,9 6T)evfi;k Gü­ dahag enialşa nbrbı. psayvaenb irçoski yavseis os­ ranO,n uanD/ıb"n oniT arımİ $tatis1t9i0l19d9,e1 rv3ie1 914 (Ankar1a9, 97G)i;. uıdÖikiçzi .Oı.rmıaın,lS ıa nayi1i9 13, yal( )l;yıoynıı miayvaenO smanlı'nnıünfı.ı sh areket­ 191Y5ı llaSraın ayiİ sartiot(i.!>,.nkki ar1a9,9 7T)ev;f ik Gür;w, leridnei a labni bra şkçaa lışrn.ainsıtna rricsındtli­ek OmtanlDıe vl�ıiİ'lıkI ısitıaıtü Ytiıkl lı1ğı8,9 7{,An br:ı, rin.i,y anüil çülcbilen ytöanylivener t iensip eittm ek­ 1997M)du;ı ıcÖt. A lkaTnan,z imat'Ctuamnb uriyeMto'­c tirB.e nimb u ilçka lışmatıannıı tyaanz arlaarnıcna k derıılSuerpencci ıI;jfıidteim Istati(st1i8k31l9e9r-1i4 ()An,k ·a 2000). küçük bböilrü müb enimn ey apmaiks tediğainn\lia ­ r.ı, 2 KarpOattro,ma ıPıo pulat.i"s.n.ı x. mışv eb uç alışmasnıırna dbainrd emografÇi<kl lışma 3 Bıt.lıbi ric rl qrbıniİ rn gidliezr giysaiynıdneı bvıezv ıorthıae · olmadığıçnoık,d ahag enikşa psamvleıb azık .ökli.i .<aplkaraıınııyıçınrLg iıö ryea pılzdaımğaışn e mysıihl c sapbrı­ sorulacreav apa ramaç abasiıç indbeu lunduğumu nau yıııay(azcaatğieısnnt ıak tiiesrJtiiipnn onınbduah ı�ms g;ürnılişlDeirğdeiryr a.z arlabriırkn ı smiıs eb enim bclinilıbniilşdtiirrın)i Tşetnıkm.i tgçaifnkiınöi rntiı ıiı.;eikı ı k.itabıkmeın dbii lgileorritnaiyk ao ymaki çifnı rsat dergbie nicmc vaybaiz ıymıa yımlama(mHlıt�ıtrılraçm.on k, >cndcerv veçlo,k taekttdiiŞğrei vmk Seütr eAyyydac ıııir'in bilmivşe b azıldaar bıe nimh esaplarıhmadva b ul­ EnvtParş a'hanlıınr alkaernıdtnaiır giihi rü?liclre;irlniii nııck mayaç alı§mışGteırrç.e3şk u dukri b,e nimb u b•ı·inci içianr aoçbr ahkı llaııydıağzımıııımşıH.t � kardcotly ua z1sıın kit abımyıa zmakraiklaikm acımO smanlııs tarkilser­i Ferdiğcicmv JbCıu mhu,.igyJe:z crc",b,iız iym. nJllrlclrlıkliZtJ rinisnı lıhatteisnpiei ttı nekBtai�.k ab irs özkO s- euııişdsiiyı1eynr� eykı ımılaa.ıın.ı)ı şt ı kişilbeur idne fternlaesreık la ydedildiinğciendie nr aky enbii tro pluşme klinde bihiaglüignnekelü d iği­ ineeayreJ .şt\ı'rsCmo ınşrd aa b ud efterlgeürvienn ilinrit espeittm cktAikra.d6e möimkr ümüb ua macvae r" olduğunfua,k avte rilreank amlanrüıfuns uy üzd%e dimA.n cahki potezölneerr meskp,e külasyyoanpl­ar 17-2g2i bbii ro randa egkössitke rdibğeilniir tmimşa­k vebyaaş kalartıenoırni lerintio pTlüurmku na timB.u noksainslneıü kf ussa yımlaraımnaıcnı ndanu yarlaıynearki bneen b izzOastm anltıo plumunun kaynaklanmaktadısra,y ıymçaıüp naknüla asrk eorl a­ geçirddieğğii şmelmeürşea hha(ss omuvte)a mpirik bileceerkk eklveerv ee rgvie recienks anlöanream bişre kilidçee ribdaekna roanka g örbei sro nucvaa r­ verdikilçeirbniu kesimledrıişnı nkdaal aenr keklermia ki stedBiimr. toplumhua leisnkdçieı nk ararak ona veb ilhasksaad ınlöanreıı nsemeınişBlöeyrldeicrey. e nbii bri çivme reann as osyuanls urltaersıpe ittm ek hatoar anbıe lidenignecnees lo nucoun ag öred e­ istedEismk.i kyoir uykaünl tüvrees lo sydaelv amlılık ğerlendimrümmekkü ndü:rN.ü fruask amlagrüıvneı­ yanınydean ikyaib ueld env ed eğişmetyoep lumun niliorl up olmadıkbi;a1n.nkam akp>rıozpıang andaa yauky durmassıamğ layanaang üçlerbdienr innüi­n içiknu llanmçaokkk olaydBıerl.i brilri nüsfauysı sıf,u hsa reketolledruiğ uannul adıGmö.ç leriisnte o plu doğmo lsuonlm asın bikri taip.çin dey ayımiamUktavnek işid�edğ işınsdoerrgiu l:ıv.yena.ün f uhsa reketleri­ sonrmau tlabki rg erçeokl arkaakb ueld ilBiurn.u n nes omuvte d inambiikyr ö nv erebnü yübki grü ço l­ en güzöerln eğOis,m anldıe vletiyanşadyean Etme­ duğuna� nandıDma.h ai teriaçdıekh yaca ğım g,ibi nilersiany ısıOdsımra.n lbıy naklavreİı n gilkıozn ­ göçleçreişni tvlaerrdiKı öry.d eşne hrdea,ğ k öylerin­ solorsa porl1a8r7ı8 -19a1r4a sındEarkmie ni nüfud­end üzlüakr azibyierü, l keddeinğ ervibn.eç eşitli sunusna yıs1ı.n2ı5 0.000-1.4o0l0a.rv0ae0kr0 i rlerg.ö4çş ekilleriB uvnaurnyd aınrı.n çdoak d ahaö nemli Bunak arşıOlsımka nldıe vletiynadşea yEarnm eni olaşne yg,ö çlerin gerekg etroepklgsuöemç dmae nle­ nüfusun2u.n05 0.00c0i varıonlddau ğuniul esrüi­ rinp sikolojissoisnydavele, siyadsaiv ranışlarında renk işFir,a nsiıszm kiu llanbainİr s tanEbnunle nisim­eydangae tirddieğğii şmelerdibru.n laİarşnıtl ea " dirP.o litikachıelrya enrndd ei lgee tirdiskalyeırniı nm akv ey erinde ettemsepikiç tid na h1a9 68-19y7ı0l ­ kaynabğuıd urM.a reeLlC arits mail tınLad aQ uestil­arınİdsat mbguelc ekondulagreınnibdşia ar r aştırma onA rmfnieitnl naLe u miidreeDs o cume(nPtasr is,y ürüttüOmr.t aD oğuT ekniÜkn iversiteösği­'deki ChallamYealy ıne1v9i1,3 )ad lkıi taybaız azna tın rencilearnikmelyteo liul e yürüttbüuğç üamlüızş ma· gerçek ismiZ oKhirrakpo'rHt eırrh.a lbdieFr r ansızn ınb iröz elldieğ,gi e cekondulyaarşdaayk ainm sele­ ismindianh ai nandıorlıaccıa ğdıünşıü nınüşBtuü­r.Sr ing eldikklöeyrlied reii ncelemoelkm uştAumra.ç , radaam acımEırzm ensio runutnaur tışdmeağki l.d irhemk öydegnö çe tmen edenlearnilnaim ahke,m d e Asıalm açO smanlnıü fusunvue n:ins tastistikşkerhiinr leşmiş k(ögyelcüelkeornidnu cuulğarraıdnı)k la­ güvenidisğaipntia maktır. rıd eğişiklviekk löeyrlie rniansebı iler t kyia ptıkkırını İştTea riVha kfı'nyıany ımlaydaızğııl bairkrıı ns mı, Osmanlnıü fuiss tatistiokrltearçyiıank itıneş k nivğei 4 KarpaaJftÇ s.5 1-5169,2 -1O9s7m.a nlhıü kUmeEtrim �niel­ güvenirkloinğuis uneul ea lmışİtsıtra.t istoilkul­erin riçno ks �yıydaaş .aıldtDııoğ ğ:ııvı i layetnilniinfu sbuirknaçu şumuneul ael ınakatmaakçid, a heav veble lirttgiiğ­im kezs aymışBtiızri..,:m alışınialkkn eıy:ızıy zındaı�nl anbu i sta· bii kinbciikr i taböal,ç ülebtielmeenl hlaezrı rla.ım.kttıi.s tiklİcnrglicl kiozn solosladninpılno matriakp orlannda İkinciki tap 1783-1a9ra1sm8d aO srnanldıe vletiiln­i Loııdr.ıb'ıylad irEdrimkmknirü il i.ı.ssıaıy aıarosııdan çoka z f.ırkv ardır. gilenditrüemgn ö çlevregi ö çmenlevreia nş iretler5i Enrm enin üfusunsuany ıls8ı7 RBe rlKoinn gr�sid'ikng detci · yerleştiridlema elsaicnaikA tnıc.a bku ki.tg<elrpe,k l.i rilmiEşrmteinrip. a triiğliKk � Ozs manldıe vletbiağnlıelığ ıın tüma raştırtmaamlaamrl anmaidçıiğnı hyeanzüzı lma­ ifudectm iştiE.ı kaRtu slar.ıBnı ılgJrbiisrt adne'vıl et olar;ık ko nuştıOr.n unye rine uz\.sme nderbiirırm ahsulolüa­ bmyecnaoi sıtn'ayıçnadn ı a dk eavrloıeltıas ıroatanarkopan aı ıtnnrnJdiıeakfai nissk ıc.ktinğreıib mşıtiıişmnu,ıE:ıçr r ­icnk rakb aşkbai kri taopn apç.ı kmıştır. Ermenniı ifuslsmauny ıoslaıbdiıiğılriııçc a banaakr2 .mSi ylon Yukanda yazdıklanoıkn'ıJ youkhcuauyk,alo nıl a­ olaragkö.s termiEşrtmicrı.t i nüfussaunyuınsy miıi �k göster­ rakb uç abalavreuı znu ns endemrael o labnu a raştır­meki çi�ny nnüıf usbui rkkaeç zn .ıoasyıdığlını b izzpaatt riğin kendiIsni gilKiozn 8oloslairtıinrcaat fn ıişYtuikarn.da ki4 malaraınna a macınnıeno lduğusnour abiBleinri.m no.'dliup not. ana: mıa.cınnıe i statistik nteod pedl eammoagkr afik 6 Drihvie s osyd:ı.elv amlıilçıiknd dien cic maat·i-ı;ıe wsıkOıis ­ çalışmagliarriaş mektir.ç oBkuö ntle:ısriınvndeü e s ­ manltıe nıscois yöaq,lc ,ütüınaısükıneln- dihnaesı nillıltiior p ­ tündbei arn aa nucıvma rdMıord.e rnT ürkiyey'ad­e lum halgneılcd iğhienrşi e yd�e\n'F Vre;ı!nm scı�zk kuşla\"rCı nı onlar dgüişbüin eTnl irkylacdrı rgCa�dın.ı aamtiilnl oelta bilc­ şayamni lle(tni<ıns vıeln ez amano luştuğunnaus,ı l cı:ğirhımia ddai kni mliğinin i-ldgoiilnsnliıh :ırdbk;lma­ YC kimldiekğ iştiersekriies kia ml tında) esdkeis lie­rdenk liletrtnikirikmdl idğöen üştiiğpüeknd iiiı şlincmcıd�iiknlc ri ncsinbdier çkoükl türseols,yv aslu. n surlbaarrıı ndıra-bendi e" gcrid""m,il liyoelt.çıig"rö arkd lilcr 2 tespeittm ekt(iA.y7r ışcua nokdtaab yeıl irtymeerki n­alanP akistabna'bıans Mıu hammedİ leba(l1 873- deo lurG.ö çlehra kkındbauk çia lışmaOlsamra nlı 1938d) ei lesrüir müştBüur k.o nul-ayra ngiö çlerin devletvieCn uem huriyTeütr kiye'ysaipnıelg aönç le­Müslümadnü şünürtlaerra fındnaans ıglö rüldüğü­ rinne denlveere it kilielireli g ilidir.s ıOnsımralnalTrıüı r ko kuyucusyuanlua ndialng ilendirmÇeüknt­edir. dışıonlaa gnö çlveer1 960'tbaenr Bia tAıv nıpüal ke­küO smanlı'vneCı unm huriTyüertk iye'gsöiçnmienn leriAnveu,s tralvyeaA 'myear ikao'lyaagrı ö çlbeur ya­politikvaesk ıUnlıtnü rüİnsülna kmöik enioelrdiu ğunu zımızdıınş ıntduat ulmuştur.) Anbcuaç ka lbıüşt­küinm sien kAerd emeBzi.r B oşnağvıeny Pao mağınne ­ malarsıonn undyae nbii mri lletin-ounlauysçauı nk ı­denT ürkiye'yeet mgeökçst ecr beosltd ugunbuu,n a şınyıa lnızgcöaç leralçeı klamiamykaa no lmadığınkıa rşıOlsımka nildıa resyianşdaem bıişHr ı ristiByualn­ anladıHme.rn ek adatra riehinbn ü yimUiçm aroıl sa­gannT ürkiye'ye gböiçrüçknöaükyn d baa ğlı bulundu­ ladra g öçlkeern dbia şlaryıennbaii rt opluvme b il­ ğ:ı.ınu anlamaOks miaçnilnı -İgsölçka üml türbüinlü­ hassgaü nürolbiSzkei oılna nk,e ndihnaes b irçsoik­ mek gerekG.ö çlezraiı naint ibariikyilyaeey ırmak yasöiz ellbiığiı 1unmainl ldie vlteitp insdiey absiir mümkündüBri.r inscıinsıir blealnol lim ayadne vletler topluyma ratamaGzölçalre:r gienr çmeakn adeat kilid öneminidkei,n ciisbsei il hals 8s.ya üzyılsdoannrs aı ­ bişre kilsdoes yvaels iyabsiadrle ğişikliğeo lan­edıeını rblealrmlıii l ldie vletloertraiynça ı luşınsdoannr aki bilmelieçrisini ,y asöarlg,ü tsseols,yd ailn,s keüll,t üreslü reodlea nlaBridrıirns.cü irg eö çle3r.vi e l l.m iladi veb ilh'!isdseao lojik yabridrıçmogcküı c ei htiyaçlyaünz yılklaaprsvıae rb aşlıcGaoltalr(aıA.rl . manbraıtna la­ vardOı mrm. içidneg üçlemroidne rn Tümrikl letinriın)H ,u rıl(aÇri nl.iHlseriiunn g-dneud iTğüir kk avim­ meydangae lmesniansikı oll aylaştıdradhıakğ öıklllül l eıiC)e,p izlAevra,r laPre,ç enekKlucmra,n la(rK ıp­ anlamak ama1c9ı.vy eb2 0.y üzyıllOasrmdaan lı çak)S,la vlBaulrg,a rlvaeMr a carlayraıpnt ıgğöıç lerdir. devletionldueş aenk onomisko,s yaklü,l türseily,a siG enelldiokğlued abna tıvyeak uzeydgeünn eydeo ğru­ vei deologjeilki şmegleenribişi ir ncelemteaybteiu t­ durB.u i ldke vrgeö çlebruig ünkAüv rupa'entınnit ke ­ tum.O n senedfeanz lsaü rebnu ç alışınsaolnaunnn­ melleroilnuiş turkaürlatkü rlueyriiennt im iştir. Gotlar, dam eydangae lekni ta2p0 01y ılıinlıakny larıbnad­a bilhaosnslaa rbıiknr o loul aOns trogovtelV airz igotlar sılmış(tTıhrPe.o liticoifzI astliaRomen:cn osutrctingR omaİ mparatorludğauğ'ınlumna sbıinrdiadn ecrie cc­ IdentSittya,Ft ea,i tahn,dC ommuniintyt hLaet eO t� de rolo ynamışlaİrldköı nrc.eU kraynay'eyral eşen tomaSnt at[eO xtOrOdx,f ordU niversPirteys s,O strogobtilsraü rr see rkeyşaçşea dıkstonarn3a 7 5'tcn 2001]B)u ndasno nryaa pılaicşag,kö çlevreig öç­ Attilla4'5n3ı'nt cökliü münkea daHru nlartaa boil ­ menleralşei retyleerrlienş tiriellamele msaikntiı r. muşlardır.İ t4a8l8y'gade'eçy ear H.eakv ennab'ayı;ık ent yapmışlsaorn,r5 a5 2'dBei zanosr dularyıennai lerek Göç.N edir? Kuzeİyta lyyaa rımadhaaslıli uç inedrei mişlGeortd­ir. TarihGiö çleGreen eBli r.B akış lardıinğ ekro loul aVni zigoitslGeaü rn eFyr ansav'ey a "Asyıelr induelna,ş miaskt enyielrehena rekegtö"­ büyük bölümüV andallyaerrıinan lia rİaskp anya'ya çüne nk ıstaa nıınıİdnısran.lSıA ğdıenı vne H a\'va'nı(nt akri4b1e2'n d ey)e rlcşmişVliczridgiort.sl oanrk ırna ­ cennettyeenr yüzgüenleii şkbi a lşadığınıs emadii nierel oıl aRaıdıe rickd'üişnm anlaonnnaı nk 7a1r1'ş dıTe a ­ bağollıa hne rkbeisl Niirt.e kiKmu,r a'nag örAed e m ilc rıkİ bnZ iyad'yıanr dımiabraışnvau rmsaosnıu cunda Havvaİ,b li(sŞ'eey tanu'yad)u kliaçricıne nnetyteern­ İspanMyüas lümanların giedçamrieşstBiiunrne.d an yüzüngeö çmüşle(rsduirr2c.,a: y et3:6 )İ.s latma kvi­sonrKau zeAfyr ika'dvaneA rapY anmada�ı'İnsd-an mininH,a zreMtuih ammed'in Mek.kMee'ddienne 'ye hicrieltteie meliantiınl ddıüğşıü nülgüörçslee örnien­ 7 Buç alışnsıoanmunc uonrdt,aıçy ıak kaint Kaepm aHl. K arpat. mik endiliğoirntdaeçynıa k aMrü.s lümaünl keler kül­ TheG ecekonRduur,a Mli gratiaannd U rbanizfltiinoT nu rke_v tUrüngdöeç üçno kö zebli yre rvia rdKıurr.a bni rçok (NeYwo rk1,97 )5.B urada bbeunç iamllıeşy ıünraüytıse onn,­ yerdmeu hacir(lgeörçem enlyearred)ı ömnıp lankao y­ radabna ıı!saorkuıo larkaokvu şnırmaya uğrayan arkadaşlara tekrar teqdeekrkAiüymrr. �ı eık ialrdaeş nndıeısatyeık loe yen, maktadÇ;ıı.rğ.d asşi yaysaiz ardlaag rö çk onusuçnoak tariOhDtTeÜ SosyBaill imBlaeşkra onlıaI' nn ıDfr Miibec· önemv ermişleİrrdadnie rv.r imifinkiihnra caoslıd uğu cdK ıraHya nııdna't ae şekekdüerr iTmü.r kidyıe� ıTıüırdka söylenAelniŞ eria(1t 9i3 3-197g7ö)ç lersiinn esinde göçmenleroilnudşçeaannğ dtaoşp lulugkelnaberilıtrn a blosu harekveetd ie ğişibkalriığnid ırd6ı2ğ2hı incır,e ttian­in içıbnk zl.n stiNtautti on/anl/ angueetsc ivilizaorriiomnrsa les rihdie ğiill akhöik enslois yal-bdioirln aioy l duğuvneu turud'Europeetd'aPialhrıti1r>9s,,9 5. 8 İngilifzocrem üill"ücT lmıaev emefnrto tml pıel aocfeo rigiıı bütübnu nlaİrsılna mtıenm edli reklerbiinrdioenlniu ş­ tot hpel aocfed cstinaTtainounn"ı.tı eyklnaoi lk.b ıunt anını turduğuinlues rlii rmüşAtyünrı. doğrulftiukdiarklie rig öçü>no �yockonsoimyiv�ke.k, <i ii ltbüorydu tldairkıkn�aı1t -e İsladmü nyasıennıb nü yüdkü şünüdaerrais ınydear ınamaktadır. 3 panya'p .Müslügmöaçnl eri başlNaimhıaşyteıtr.i\ .H isliionlımaın: ştdue-l\-ctk uramadıik�l·aRi:un-� ı­ l492'Edned ülüsy'a�şca ysaorn.i\ı 1 üslümvaenY� :hud.i·l ariml dkı �vo!leat:Knii cpvr nesliğiv :d:a lsıoan rCae n­ iedre z otihap aııy;çıı'kdaa�n: ılmıştaırrka.,:; mB·u gnJuzHı a1n stilaokrsdiu lkaanr ş:s::unlltdlla\ Ullamy ..a rak daıA�v nıpta� triheinngdic: ıiissmyiiok ı; ıu ııklaanr ­an 2'n'lvıeıysMa'a ac ari'satp; .ı,nö çJ·cinı•rki .stiyanvleaş ını�!:ı.r lıdki nba skısı,y arKıai tolkiikl.i se<s:ign,ıcnn wbnalşi­�ib isri rit•s on�daa k imliklke.raiynbic tmişıol erdir. lamıştBıur t..9� gcmeinskle;i !ki sscinyianbs iirg üço !­ İkindcöin emdyea n1i6 .y üzyılsdoannn kg.iö çkr­ masmve·ı ıd ohyııısyla 16.yü zyRıctlim nasyom ın'a {ki dee konomivkt s:i yanseid enkrianğ ırlkıakn ndığı bub ibra k.maıkaı lcııl:ır�iıidnni iğieb,ra kın:ddaanA l­ görülİükri.n Dcüin yaS avaşıd'enksa ü rbeund öncm­ nıarıvlea: n\nn glo-SaksoAnk!d:.:ennnki üzl türrüenpe deg ö�·kBra tAıv rupa'dKaunz eyv eG üneyA merı kileorl!a rayokr umlanabiEr 'ı yola çmıştGıörç.l enr i h 'yaw Avııstraylöynae··lvlia�r ud. ö nemdnti•i fusu dünytaa rihniansiırl t kikdinğrignı.ıil aıi:çuiÜyn<u ka nisp:t<enb zlao laBna r!\ıv rı.:pa'idıa:"sıa nnülfairı su ndab itrc kö rııveekr.ı ncykekt indBiuök r.n ekt,c kb ir çoka zo labnö lgelaekrıeen d ereKku zeyv eG iine.y ' göçmegnr ubu:p:ıu:nGi o tiaJr\ıvın:ıu prai hini d.cA�rinşc­r'iykaıa d etAav rupnaı nb iurz antıhaslınie g <�·t ir tiruwkntek ca daert kiollid ukhwa:dıaıtı nayyeat e­rlimişlerFdaikraA.tm erikhai <;zbaimra Anv nıpa'bniırn dirY.i neA wup;ı-ıa riinb.:ç oky akmdacnt kilcbyitr� nk opyaoshın aınçıeşş, iytelnidie vlrelerv eu lusmlc,yı· r h,<şgköaçh arek.C:e•ngtiziH an'ıonğ uwl ıonmhmnın dançaı akrmıştır.B uü lkelielkrku nıcdue ndikorlia a bugünkJü� usyav\et( a) rtadoğ.ut"\dlat uvıeoİ rkld··� 1İ ngiiizİs!pcanryoct,lr aa ve. Porıeki;ı;likiucırteu k:trşı harılsıülraercb i(n::iş latvtenl\ a11t��rsıl �in:..rı ıadrııri..la uşşsı anvaa!;ş:ıı:' ç .öızrgaik irliieklldeeert inııiışil ]e7 r.d-.ir. Nihayöe.t -1y5i.i zyılThümrlkaa � iretkArri;ni;­nı. d2o0.y üyzılalrda Avnıpdaa·nK nzt�vyeG üı�eAym eri­ ln'YyCa R umdi'gyö{ç·l erinvdebe unıı. öçleSreiinç uk­ka'ytaa krib65e nm ilony ki�ingiönçe ttitğaih min luv eO smaddıc vk�tlekruinnıihnı şnm;ııucs tık!i k·d ikedihm�ktAcydriırAc v.au. s :·rva(Al·fy r�iiK a1'6ym ai l ­ lcrinds�ö�zcn t nıgee·�kr -Bk.ui kro.n udial erdiadhea yonA vrupalyı<n�ırnk şgtöir[iüi iıııekrçdir.ıı ıızıbıin! Ygeim e kım ümkündür.S ımrbbnd l iv eb iert ­ İkinDcüin y;Sıa vaşı'snodnarnia s eg öçiearki­ın nik digl. nıbubnitittnü n1üdğaiyha1ntva)eı i :l k.ke � n1mdak öklbüi dt< "ı;ioşlimkulşitkBn art.Aı v mpa'nm YC birh ancdamm üılık oül argaökı: iiktconp reaska isiız.· e nühısunçdoağ alomar anaız almbıışı,nk aa rşıAlvınkı · rinkcı ırddacnv kt!dtö�ırı cmignödç<l'c nriilnd ivğei pas anaıyni. ıdddetraikpnü cç üncdüü ı1yaadrat ıııc<ı amaçlaörııw ıntl:ie ğişigkci�i·kiiremrBi iştriirdn.ec vi ir­Avrııypeani iş gfküinhet idynayçn ıabyaaş lamıBşut ır. deÇ l�şiin\cid eı1kgrö:çc,.t rneyzem:h mmıg;şm pl:ıır� ­ti gdimşed't,t eknolojinins eirmkarymke1 mk.tc::ı:-nin,! n lai kr .öçü b:ra �adyaü riiteirşeg�ea lt tiktloeprkriba :­- artıi�iır,e tfiiıyna tladrüışnmıensg ie,l içroikna rtması ch;. de!ve ktu rmaybıa şanımadıtakkldiardn(.: örgüthl:.ü gibbii rçotk' f,k.ettökriüvsna.i r dBıurn.u ns omıçunda rekte•ctk gn rı.ıbyta· ni!ıw noinşuknri (nde(r�i ygiipt tümÜ ç\:ııDcüün yad eviet.cr(ibınıad rcandT aü :·ki mişlerÖdrnie:k- o.b rakB atı'gyöaç ePnc ç.ıc:ddveer ye"dtR·;nıA)n vnıpav'eAy mae rikan'üyti.aıa sk ıbnıa ş­ Kıpçak-lkairb unlardıinlT iü rkçe'Yyedb ii rk ısmı JanuştıHre.rlk2e spienki ybii ldibğuik onnnnünz e 9 T.trg:<h)i\ 1ic::.·l kkc-ıın�ftd a\.'.1 1İ1Ş9y .ü:z ,y�iı�l!·d.g.1ity n n1'..tIn'ahnv :fnl{otd�p :..k littn/ tı"ırn-h';.ef. i'lr l t>:(tt3.ic tir.l]tf9. 6 ?'()\ Cb>arsı::k�- �d.. ır ,.\yncE.. .ıA . · ı1ıo:·'nT5Io(:n,u�"� ,itiSpıt ah!i {1· 9n( ))�I9' "ininçl·a\trVn . l1\\1"1.:: Cio]v�cı�alı·t'i,( n;:o,f pc i·nrt:J--:tArıni.lt{1 ı . 3 99) ; l {.i'tf:t·:oti!s�· se\�' I1lt I�S.rtnıp:jiJ.rt•f.& <-� s o Ijl'ic�tl!tfl{)(f'ry: rJH\::.rirt4-:\ıB'tn�: n�.�'\\':\v·\\��" ·N.!., 19ı?:0,.} �u\1�9!'��!.<.9(s 3.h n,-�h\..s .\rt:i . 10M ,ıcariK.ıstt.oı�nL'<.c ioKLaıuı r J\n•zııks:i.\ünr reetn ibk: ılikkrkioım:riı :b:;ııyşı. ırııB:ı:ış:ı,i;ır.:a şrıdıırrm a.-:al g:ı.irıyrcc� kştikDkorı;iı ı �'lae�..tıo:nvı �s.,��Knad!av :nPirü�ttt "st(abniJhhağ."i��2 ( )�!l!d�on-:nıt rnt.kn.dlcb)cn dit n"' 14�c.:arKla;ıtştnK.J">1piıçşiJ kkJ haarş ckılkd�c: nlik· h�ri�nuir di.:tin�:�krdi:ru.� l��1uf.ı��dıö�\:n a.Ad:ra!pıa cd�n I l�-kla .c·deavri k(�u·n: h.:ı:.\!JtsHKauh,:.ı:) :i,�s. h�loh_n·al_!n"n! t .lrkiöhkic ı:kri:1i c�nuns.annaklt\�Id.oı�rk·.·r n111 ridcy.t1:�dn�p,T·i 'zi,t ;n�a;br1.ı 1iii> i. ll ).J]a.ns nc,R e;ulJ:'S:tt;, t:tnb Seot {}ı'l..Jf) o' o f'A1·ıg.r�ıNHiCf.;\Yt\oı.r'k ,I c>.'i)O� J,JMa.n g..ı l�.lniıt-ln�ı �r.nl f.igrat.�·l;l (:Ynı;;;:::' t.d..� r 1:�1L:'Yı:lrt taH f':rntF u.rn;Jiri-shı 'i1{)9S62$ ·(Lcxin.g1t9o6f9ı)S);c yrnol\.utrt Jr$ent: ·R ic:-hJ..I;ı \.rd} !s\t-l.-a1dı)�zS!>· .Cr·i r.>t!nıG�:'f'): i llJ1itJtt!trhfyoN eı\i.\'� YorFk.) S�t<.:-> o.t 1.t1\t�ı fı-tr�t?;:.;:ıt -hr.l>yna1't:ic.;' ;.;f((')l:ini�l.f1hf 9:fr1.)lJ5v çf·> ].t " f�iil:u�1n ını J1ig1"."lt{iNu�u,:;,Y ·or k1.9 3,>) .. 4>\kx.ırı· dcrP oıt"clt:7l,t: e:,. rnırıS»oıc:iç! JuÜf;ll;1;Yı tnig(rNlcl\tvYi o'r'k1'9 ı9S>j ;( )ınLc:tr: tBf;iı:- k.�t·ınr,i 1l,�) ı�.. � �rınoAgrr.31sf!l: nvue.1<1 )as:-ı:n .:t!l· h' J'�ir�h'fJ''\i t;.\r1kfiCy»iaUt(1t !$9J.5 S3�;1y 01t;, .1 ··.2 6 12A .1:- lota:ı:nlN·.,S ·hce :ıd(iI- I�l7t'1.uL) c hJı.ntsrı� "·iJ.rn·f-;1( ı'7!t itf. aıh·�;ae f Enıig{rI.aont·tdil1;o,9 -;8:P3 a}t1;i Jı..citai 4.l�·!i:.-ıraytn,t.t Fıt.iR.;; .­ r .f:ı��g eJ.rft. :.;tı ·nlfC �ihtrit.ı�PiJ·k·ı rsit:ı.tn1ı.· n;r.-in-; ı':lr;iB t-·' r(iJL -tovll�19 c ';/r6.l)tj-:r �, A rpkynrla<tL�,� n�at:\iloinv_�_rla!t( i�oncJ '·"v,, Jrt.)( kJ,) ;6 }.A .� pç.1l1r1,t rt·f;ı't!:tttr'•i,lnuı·(t: �:i.�ı'Y\a·no\ r.'k: 1,9 99C;!�� ad\e.Yı.ıi KlxtL; :rruaJtifoignrtt:lll '·�t·iıut.nb;ı!ı:r !n ı(ProspN.,t•:t \tv sY ork., 2000)N�c r:nl::\ıb .:1d.N-lc!�:c·K c ınik�iz'l 'lü"i"k;b ;'lıı1> 9t6f0 --(1'>f.'A8n1k.� ra1.9 8,[,.. Cf·(v;�ctrtJı1 Y1,J rliktiuvye 't1�U d)t·tG�t,!r" t:f1fv 'r (;iJ;:;n<-�di;rnn:lnrir i(1r 9;2 3] 9 61(.An)k .ı!j·D, JıF>, 1 J96 2)i�\ (.; itı..n "icıu rtdJH t-(si; t,_�;;ntstir.1fi ) iln{İıt;�iet.rn :1b98u -l},3:\. ı ı;.çndk.·,.ıi, k.:ı· �llrkl!clrg!:bc!i iı�l '.Z.i�ç ibn kz..:, JaJ\iliyr(w Ö .7•t:•� I .ıy(1ı9() J,v 1ı99ık5k J u�t.lVnh :C\u-tDfelaytı.,.lı. ın-:{ F .xEılr th(;: J.leia�nso iFn(;_;J: t.1f.1U:A4·nu (h1:82�:1s�1 9.!(2P,!'i ntnO'l'l1,9 95� vfC·h nı.ll{:n1nhı dj,b$ii�:hl.tltnv\.:Sa ir o.l,!!!n ()sn1anh dkcn\t·h_';tiı hn.<:ıvzvddadkine rnog r.:ıfvıçk g n�d�un tnııu< :l >n. lJ\�'<id: (S\ob:y:c,ht1 i ) h·tı!iiBJz.� ıJfıru:el.'lt ep nıc.h �itJ'Jtaı ;1i.+.:t'J.r 1·:·e;· !Lcat!r1�l9 '/�j.