T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI 2017-YL-007 ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN FENE YÖNELİK ZİHİNSEL RİSK ALMA DAVRANIŞLARI İLE FEN KAYGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ Begüm AKÇA Tez Danışmanı: Doç. Dr. Nilgün YENİCE AYDIN iii T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı öğrencisi tarafından hazırlanan “Ortaokul Öğrencilerinin Fene Yönelik Zihinsel Risk Alma Davranışları ile Fen Kaygıları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi” başlıklı tez, 31.03.2017 tarihinde yapılan savunma sonucunda aşağıda isimleri bulunan jüri üyelerince kabul edilmiştir. Ünvanı, Adı Soyadı Kurumu İmzası Başkan : Doç. Dr. Nilgün YENİCE ADÜ ................ Üye : Doç. Dr. Nermin KORUKLU ADÜ ................. Üye : Doç. Dr. Gamze SEZGİN SELÇUK DEU .................. Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu yüksek lisans tezi, Enstitü Yönetim Kurulunun ……………………. Sayılı kararıyla……………tarihinde onaylanmıştır. Prof. Dr. Aydın ÜNAY Enstitü Müdürü iv v T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN Bu tezde sunulan tüm bilgi ve sonuçların, bilimsel yöntemlerle yürütülen gerçek deney ve gözlemler çerçevesinde tarafımdan elde edildiğini, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce, sonuç ve bilgilere bilimsel etik kuralların gereği olarak eksiksiz şekilde uygun atıf yaptığımı ve kaynak göstererek belirttiğimi beyan ederim. ..…/…../2017 Begüm AKÇA vi vii ÖZET ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN FENE YÖNELİK ZİHİNSEL RİSK ALMA DAVRANIŞLARI İLE FEN KAYGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ Begüm AKÇA Yüksek Lisans Tezi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Nilgün YENİCE 2017, 77 Sayfa Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin fene yönelik zihinsel risk alma algıları ile fen kaygıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada nicel veri toplama yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini İzmir İl'inde 2015-2016 eğitim öğretim yılında öğrenim gören ortaokul öğrencileri; örneklemini ise bu evrenden “Uygun Örnekleme” yöntemiyle seçilen 600 ortaokul öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada ortaokul öğrencilerinin zihinsel risk alma davranışlarını belirlemek amacıyla, Beghetto (2009) tarafından geliştirilen Yaman ve Köksal (2014) tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılan Zihinsel Risk Alma ve Yordayıcılarına İlişkin Algı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek, 18 maddeden oluşmaktadır ve 5 dereceli Likert tipindedir. Zihinsel risk alma ve 3 yordayıcısını (fene yönelik ilgi, yaratıcı öz-yeterlik, öğretmen desteğine yönelik algı) içermektedir. Ortaokul öğrencilerinin kaygı düzeylerini belirlemek amacıyla Güzeller ve Doğru (2011) tarafından geliştirilen 2 alt boyuttan oluşan 28 maddelik 5 dereceli Likert tipi Fen Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 18.0 paket programı kullanılmıştır. Veri toplama araçlarından elde edilen veriler, betimsel istatistikler (frekans, aritmetik ortalama, yüzde ve standart sapma) kullanılarak analiz edilmiştir. Betimsel istatistiklere ek olarak, Mann Whitney U, Kruskal Wallis H testi ve korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde öğrencilerin fene yönelik risk alma düzeylerinin yüksek, fen kaygı düzeylerinin ise düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte kaygı düzeyi yüksek olan öğrencilerin fen dersinde zihinsel risk alma eğilimlerinin düşük olacağı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Zihinsel risk alma, Fen kaygısı, Ortaokul öğrencileri viii ix ABSTRACT DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE SCIENCE ANXIETY AND SCIENCE RELATED INTELLECTUAL RISK-TAKING BEHAVIOURS OF MIDDLE SCHOOL STUDENTS Begüm AKÇA M.Sc. Thesis, Department of Mathematic and Science Education Supervisor: Associate Prof.Dr. Nilgün YENİCE 2017, 77 pages The purpose of this study is to examine the relationship between the science anxiety and science related intellectual risk-taking behaviours of middle school students. The study was designed as descriptive research and employed a relational model. The sample of the study was selected with convenience sampling during the school year of 2015-2016 with middle school students in Izmir. The science related intellectual risk-taking behaviours scale was developed by Beghetto (2009) and then adapted into Turkey by Yaman ve Köksal in 2014. The scale has a total of 18 items and 5-point Likert-type. Includes intellectual risk-taking and 3 predictors (attention to fiction, creative self-efficacy, perception towards teacher support). In order to determine the anxiety levels of the middle school students, a 28-item, 5-point Likert type and science anxiety scale consisting of 2 sub-dimensions developed by Güzeller and Doğru (2011) was used. The SPSS 18.0 package program was used to analyze the data. In analysing data, Kruskal Wallis H-test, Mann Whitney U-test and Multiple regression analyze were performed with descriptive statistical methods (Frequency, Percent, Average, Standard Deviation). It has been detected that science related intellectual risk-taking behaviours are above, anxiety levels of the middle school students are below. Nevertheless, it was determined that students with high anxiety level had a low tendency to take intellectual risk in science class. Key words: Intellectual risk-taking, Science anxiety, Middle school students x