T.C. GIDA, TARIM VE HAYVA NCILIK BAKANLIĞI Tohumluk Tescil Ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü ORTA ANADOLU BÖLGESİ SULUDA ARPA-1 TESCİL RAPORU ALENA AIDA Ankara-2018 ALENA VE AIDA ARPA ÇEŞİTLERİNİN TESCİLİ HAKKINDA RAPOR Orta Anadolu Bölgesi suluda arpa-1 tarımsal değerleri ölçme denemelerinde Alena ve Aida çeşit adayları 3 yıl süreyle yer almıştır. Bu denemelerin sonunda verim, kalite ve hastalık değerleri dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmış ve karar aşamasına gelinmiştir. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri Eskişehir, Konya ve Ankara’da (Haymana, Yenikent, Polatlı) kurulmuştur. 2014-2015 ekim yılında değerlendirilebilir 2 lokasyon deneme sonucu olması nedeniyle ilgili yönetmelik gereği TDÖ denemeleri bir yetiştirme dönemi uzatılmıştır. Bu denemelerde Zeynelağa, Aydanhanım ve Larende standart çeşit olarak kullanılmıştır. TDÖ denemeleri ile birlikte Farklılık, Yeknesaklık ve Durulmuşluk (FYD) testleri 3 yıl süre ile Ankara’da yapılmıştır. Çeşit adaylarının bu süre içinde UPOV prensiplerine uygun olarak her bir karakter için en uygun dönemde gözlemleri yapılmış ve çeşit özellik belgeleri düzenlenmiştir. Alena; tescil başvurusunu Progen Tohum A.Ş.’nin yaptığı çeşit adayı Saatzucht Donau GmbH&CoKG tarafından 2006 yılında Avusturya’da ıslah edilmiştir. Çeşit adayı; kışlık, iki sıralı, orta boylu ve başaklanma zamanı orta olup tarımsal değerleri ölçme denemelerinde 681.2 kg/da ortalama verim ile ikinci sırada yer almıştır. Çeşit adayının verimi, 622.4 kg/da olan standart çeşitler ortalamasının % 9.4 üzerindedir. Tekrarlamalı veriler üzerinden yapılan stabilite parametreleri incelendiğinde; çeşit adayı 1.07 b değeri ve negatif a değerine (-19.0) sahiptir. Kalite değerleri incelendiğinde; çeşit adayının hektolitre ağırlığı 58.7-70.1 kg/hl, bin tane ağırlığı 39.6-50.7 g, protein oranı %11.7-16.4, 2.5+2.8 mm elek üstü %52.9-93.3, elek altı %10.2-0.7 arasında değişmektedir. Aida; tescil başvurusunu Progen Tohum A.Ş.’nin yaptığı çeşit adayı Saatzucht Donau GmbH&CoKG tarafından 2005 yılında Avusturya’da ıslah edilmiştir. Çeşit adayı; kışlık, iki sıralı, orta boylu ve başaklanma zamanı orta olup tarımsal değerleri ölçme denemelerinde 736.8 kg/da ortalama verim ile ilk sırada yer almıştır. Çeşit adayının verimi, 622.4 kg/da olan standart çeşitler ortalamasının % 18.4 üzerindedir. Tekrarlamalı veriler üzerinden yapılan stabilite parametreleri incelendiğinde; çeşit adayı 0.92 b değeri ve pozitif a değerine (133.1) sahiptir. Kalite değerleri incelendiğinde; çeşit adayının hektolitre ağırlığı 59.5-70.6 kg/hl, bin tane ağırlığı 39.8-50.2 g, protein oranı %11.3-15.8, 2.5+2.8 mm elek üstü %65.6-96.3, elek altı %5.0-0.5 arasında değişmektedir. Karar Tescil Komitesinindir. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü Çizelge 1. Orta Anadolu Bölgesi 2014-2015 Ekim Yılı Suluda Arpa-1 TDÖ Denemeleri Verim Sonuçları (kg/da) Ankara Çeşitler Konya Ortalama V.S. (Haymana) 1-Zeynelağa (st) 572.2 b 337.8 c 455.0 cd 4 2-Aydanhanım (st) 561.7 b 290.0 c 425.9 d 5 3-Larende (st) 619.3 b 359.7 c 489.5 bc 3 4-Alena 574.0 b 487.9 b 531.0 b 2 5-Aida 740.7 a 651.3 a 696.0 a 1 F ** ** ** CV (%) 7.8 16.0 11.3 LSD 73.5 104.6 60.6 Lokasyon Ort. 613.6 425.3 Çizelge 2. Orta Anadolu Bölgesi 2015-2016 Ekim Yılı Suluda Arpa-1 TDÖ Denemeleri Verim Sonuçları (kg/da) Ankara Ankara Çeşitler Konya Ortalama V.S. (Haymana) (Yenikent) 1-Zeynelağa (st) 453.2 ab 756.4 e 575.7 c 595.1 e 8 2-Aydanhanım (st) 446.1 ab 654.7 f 489.6 c 530.1 f 9 3-Larende (st) 467.8 a 796.2 de 559.7 c 607.9 de 7 4-Çetin 2000 (st) 463.6 a 887.3 bc 745.2 b 698.7 bc 3 5-Kıral 97 (st) 396.7 abc 869.2 bcd 775.0 b 680.3 bc 4 6-Alena 414.1 ab 932.6 ab 847.2 ab 731.3 ab 2 7-Aida 405.8 abc 1002.1 a 893.1 a 767.0 a 1 8-Idra 332.5 c 914.3 bc 767.4 b 671.4 c 5 9-Anka 03 384.3 bc 832.8 cde 742.4 b 653.2 cd 6 10-Reflexion 422.9 ab 617.0 f 548.6 c 529.5 f 10 F * ** ** ** CV (%) 13.0 7.3 10.8 9.9 LSD 79.2 87.5 108.6 51.8 Lokasyon Ort. 418.7 826.2 694.4 Çizelge 3. Orta Anadolu Bölgesi 2016-2017 Ekim Yılı Suluda Arpa-1 TDÖ Denemeleri Verim Sonuçları (kg/da) Ankara Ankara Çeşitler Konya Eskişehir Ortalama V.S. (Yenikent) (Polatlı) 1-Zeynelağa (st) 795.8 d 780.9 ab 627.9 a 534.2 abc 684.7 de 10 2-Aydanhanım (st) 952.3 abc 873.7 a 628.9 a 557.1 ab 753.0 ab 2 3-Larende (st) 1007.0 a 859.0 a 627.1 ab 620.5 a 778.4 a 1 4-Çetin 2000 (st) 984.9 a 715.3 b 573.1 a-d 558.9 ab 708.0 bcd 7 5-Kıral 97 (st) 968.7 ab 901.7 a 639.4 a 472.8 bcd 745.6 ab 3 6-Alena 894.1 bc 859.0 a 606.6 abc 515.5 abc 718.8 bcd 6 7-Aida 942.3 abc 800.4 ab 597.8 abc 598.3 a 734.7 abc 4 8-Idra 895.3 bc 795.0 ab 530.6 d 565.3 ab 696.5 cd 8 9-Anka 03 877.3 cd 891.8 a 541.8 cd 576.5 ab 721.9 bcd 5 10-Reflexion 891.5 bc 695.1 b 604.4 abc 389.0 d 645.0 e 11 11-Favorit 1002.8 a 774.7 ab 560.6 bcd 438.3 cd 694.1 cd 9 F ** * * ** ** CV (%) 6.1 11.2 7.8 14.3 9.7 LSD 82.0 131.2 67.0 109.5 48.7 Lokasyon Ort. 928.4 813.3 594.4 529.7 Çizelge 4. Orta Anadolu Bölgesi 2015, 2016 ve 2017 Yılları Suluda Arpa-1 TDÖ Denemeleri Verim Sonuçları (kg/da) Ankara Ankara Ankara Konya Eskişehir Genel Çeşitler (Haymana) (Yenikent) (Polatlı) V.S. Ortalama 2015 2016 2017 2015 2016 2016 2017 2017 2017 1-Zeynelağa (st) 572.2 453.2 795.8 337.8 756.4 575.7 780.9 627.9 534.2 603.8 c 5 2-Aydanhanım (st) 561.7 446.1 952.3 290.0 654.7 489.6 873.7 628.9 557.1 606.0 c 4 3-Larende (st) 619.3 467.8 1007.0 359.7 796.2 559.7 859.0 627.1 620.5 657.4 b 3 4-Alena 574.0 414.1 894.1 487.9 932.6 847.2 859.0 606.6 515.5 681.2 b 2 5-Aida 740.7 405.8 942.3 651.3 1002.1 893.1 800.4 597.8 598.3 736.8 a 1 F :** %CV:10.5 LSD :32.2 Grafik 1. Orta Anadolu Bölgesi Suluda Arpa-1 Verim Grafiği LSD : 32.2 0.05 8 800 .6 2 37 700 8.3 0.6 4.756 .186 4.22 0 0 6 6 6 600 )a 500 d / g k ( m 400 i r e V 300 200 100 0 ) ) ) a a a ts ts ts n d m ( a ( m ( e elA iA al ğ d a a ın n tr leny ahn eraL O .d e a t Z d S y A Çeşitler Çizelge 5. Orta Anadolu Bölgesi Suluda Arpa-1 Tarımsal Değerleri Ölçme Denemelerine Ait Bazı Stabilite Parametreleri Verim b Çeşitler a V.K. R2 (kg/da) +,- sh 1-Zeynelağa (st) 603.8 0.86 0.08 39.6 12.3 0.79 2-Aydanhanım (st) 606.0 1.06 0.11 -91.4 17.6 0.74 3-Larende (st) 657.4 1.09 0.09 -61.8 14.1 0.80 4-Alena 681.2 1.07 0.10 -19.0 14.1 0.78 5-Aida 736.8 0.92 0.15 133.1 20.5 0.51 Genel Ortalama 657.0 Std. Ortalama 622.4 Grafik 2. Orta Anadolu Bölgesi Suluda Arpa-1 Stabilite Grafiği 1.4 1.3 1.2 Zeynelağa (st) ) b ( ısı 1.1 Aydanhanım (st) y a Alena s ta Larende (st) K 1.0 n o y Alena s 0.9 Aida e r g eR Aida 0.8 0.7 0.6 0.5 500 550 600 650 700 750 800 Verim (kg/da) Grafik 3. Orta Anadolu Bölgesi Suluda Arpa-1 Beklenen Verim Grafiği 800 700 Zeynelağa (st) Aydanhanım (st) 600 ) a d / Larende (st) g 500 k ( m Alena i r e 400 V Aida 300 200 100 300 350 400 450 500 550 600 650 700 Çevre İndeksi