Orhan Savaşçı: 1940 yılında Edremit’te (Van) doğdu. Orta halli bir ailenin iki çocuğundan biridir. Ankara Kurtuluş Lisesi’ni bitirdikten sonra 1958 yılında Hava Harp Okulu’na girip 1960 yılında mezun oldu. 16 Şubat 1972 tarihinde tutuklanıp II. THKP-C dava- sında yargılandı. Önce idam sonra müebbet hapis ce- zasına çarptırıldı. 1979 yılında infaz yasasıyla hapisten çıktıktan sonra yurtdışına gitti. Halen Stockholm’de yaşamaktadır. İlbay Kahraman: 1950 yılında Muş’ta doğdu. İlk ve ortaokulu Muş’ta, liseyi Samsun’da okudu. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunu- dur. 1983 yılında Devrimci Yol Örgütü üyesi olduğu gerekçesi ve 1402 sayılı yasayla İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ndeki görevine İstanbul Sı- kıyönetim Komutanlığı tarafından son verildi. Evli ve iki çocuk babası olan İlbay Kahraman İstanbul’da yaşıyor. Ayrıntı: 934 Yakın Tarih Dizisi: 17 Cepheden Anılar Orhan Savaşçı’nın THKP-C Anıları Söyleşi İlbay Kahraman Yayıma Hazırlayan İlbay Kahraman Son Okuma Ceren Ataer © İlbay Kahraman, 2015 Bu kitabın tüm yayım hakları Ayrıntı Yayınları’na aittir. Kapak Fotoğrafı Yzb. Orhan Savaşçı Kapak Tasarımı Gökçe Alper Dizgi Kâni Kumanovalı Baskı ve Cilt Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) 612 31 85 - 576 00 66 Sertifika No.: 12156 Birinci Basım, İstanbul, Kasım 2015 Baskı Adedi 2000 ISBN 978-605-314-043-6 Sertifika No.: 10704 AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Cağaloğlu – İstanbul Tel.: (0212) 512 15 00 Faks: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & [email protected] twitter.com/AYRINTIYAYINEVI facebook.com/ayrinti.yayinlari instagram.com/ayrintiyayinlari Cepheden Anılar Orhan Savaşçı’nın THKP-C Anıları Söyleşi: İlbay Kahraman YAKIN TARİH DİZİSİ Keşke Bir Öpüp Koklasaydım Eylem Delikanlı-Özlem Delikanlı Fırtınalı Denizin Yolcuları Sedat Göçmen Kitabı Söyleşi: İlbay Kahraman Bitmeyen Yolculuk Oğuzhan Müftüoğlu Kitabı Söyleşi: Adnan Bostancıoğlu Gezi, İsyan, Özgürlük Sokağın Şenlikli Muhalefeti Derleyen: Kemal İnal Fişlemenin Kısa Tarihi Hüseyin Aygün Fırtınalı Denizin Kıyısında Derviş Aydın Akkoç Arap İsyanları Güncesi Can Ertuna Domatesi Çiçek Sananlar Gökçen Başaran İnce Devrimcilik Güzel Şey Be Kardeşim Melih Pekdemir Erikler Çiçek Açınca Enis Rıza & Ebru Şeremetli İlle de Mavi Adnan Keskin 10’lardan Biri: Sinan Kâzım Özüdoğru Kitabı Devrimciler Ölmez Derleyen: Füsun Özbilgen Bizi Güneşe Çıkardılar Aysel Sağır Direniş, Sürgün ve Ölüm Günleri Ersin Ergün K. & Harun Korkmaz Osman Zeybek & Tarık Uygun Sinança Şirin Cemgil Başta katledilenler olmak üzere özgür, eşit ve adil bir dünyanın yaratılabileceği umuduyla THKP-C’nin örgütlenmesinde ve mücadelesinde emeği geçen yoldaşlarımıza... İçindekiler Sunuş ............................................................................................9 Önsöz Yerine .............................................................................10 Öğrencilik Yılları ......................................................................13 Askerler Arası İlişkilerin Başlangıcı .......................................19 Mahir ve Yusuf’la Tanışma .....................................................21 THKP-C’nin Kuruluşu .............................................................28 9 Mart (1971) Darbe Girişimi ve THKP-C ...........................31 İbrahim Keskin ile Tanışma ....................................................33 Dikmen Toplantısı ....................................................................36 9 Mart’a Doğru ..........................................................................37 Eylemler .....................................................................................48 Elrom’un Kaçırılması ...............................................................53 12 Mart .......................................................................................56 Ankara’da Yusuf’la Görüşme ..................................................60 Maltepe’den Kaçış .....................................................................65 Tutukluluk .................................................................................72 Mahkeme Süreci .......................................................................77 İlyas Aydın .................................................................................80 Ek 1: Dev-Genç’in 12 Mart’ta Komutanların Muhtırasının Ardından Yayımladığı Bildiri ............................................91 7 Ek 2: Orhan Savaşçı’nın İstanbul 3 Nolu Sıkıyönetim Mahkemesi’ndeki Savunması ............................................94 Ek 3: Sedat Kesim’in İlyas Aydın’la İlgili Gönderdiği Mektup ..........................................................125 Ek 4: Ömer Polat’ın Teslim Töre ile Yaptığı Röportaj ........130 Ek 5: Gülten Savaşçı’nın (Çayan) İlyas Aydın’la İlgili Gönderdiği Mektup ..........................................................137 Ek 6: Filistin’deki Devrimcilerin İlyas Aydın İzlenimleri ..143 Ek 7: Orhan Savaşçı’nın İsmet Öztürk’e Gönderdiği Mektup (2009) ...................................................................157 Ek 8: Uğur Mumcu’nun Orhan Savaşçı ile Yaptığı Röportaj (1978) ....................................................168 Ek 9: THKP-C Parti Tüzüğü .................................................174 Ek 10: Mahir Çayan’ın Maltepe’de Yakalanmasından Önce Kaleme Aldığı Notlar: ......................................................177 Ek 11: Orhan Savaşçı’nın Mart 1987’de Yeni Gündem Dergisinin 53. Sayı’sındaki Röportajı. ............................181 Kısaltmalar ..............................................................................185 THKP-C Kronolojisi ..............................................................186 Dizin .........................................................................................188 Albüm ......................................................................................192 8 Sunuş Yeniyetme delikanlılardık. Abilerimiz ve ablalarımız (böyle dediğime bakmayın bizden birkaç yaş büyüktüler) gücü sorgulanamaz devlete kafa tutuyor, gelecek bizim el- lerimizde, insanca, hakça bir düzeni biz kuracağız diyordu. Onlar bizim gözümüzde: Her şeyi bilenler, her şeyin üste- sinden gelenler. En güçlü, en kuvvetli, en akıllı, en becerikli, en başarılı, en yenilmezdiler. Onlara hayran olduk, onlarla gurur duyduk, övündük, özendik ve onlar gibi olmak istedik. O yıllarda asker denilince asık suratlı, karşısındaki insanı aşağılayan, sert mizaçlı insanlar anlaşılırdı. Orhan Savaşçı ile tanışıp, onun mütevazı ve nazik tavırlarını gördüğümde kafamdaki asker imajı tersyüz oldu. Sevmediği, hatta nefret etiğini hissettiğim kişiler hakkında konuşurken bile itidali elden bırakmıyor ve “O arkadaş hakkında tarafsız olmam mümkün değil” diyerek yorum yapmaktan kaçınan, alışkın olmadığım bir tipleme çiziyordu. Bu kitabın iki yılı geçkin bir sürede hazırlanmasında onun kılı kırk yaran ve “Kimse- ye haksızlık yapılmasın” anlayışının, her şeyi olabildiğince belgelere dayandırmasının etkisi vardır. Olayların üzerinden 45 yıl geçtikten sonra hatırlanma- yan, eksik veya yanlış anımsanan olguların olması kaçınıl- maz. Bu nedenle bu kitapta adı geçen kişilerin katkısını önemsiyoruz. Son olarak kitabın Orhan Savaşçı’nın THKP-C’ye iliş- kin anılarından ve tanıklıklarından oluştuğu gözden ırak tutulmamalıdır. Orhan Savaşçı’nın tanık olmadığı olaylar konusunda “O konuda bilgim yok” diyecek kadar müte- vazı ve yanlış şeyler söyleyerek başkalarını töhmet altında bırakmayacak kadar dikkatli bir bilge insan olduğunu gö- receksiniz. İlbay Kahraman/Ekim 2015 9 Önsöz Yerine Ankara’nın sabahları çok güzeldi. Üniversitelerin açılmasıyla başlayan hareketlilik sanki ağaçlara yansırdı. Renk cümbüşüne dönerdi sokaklar, cad- deler. O zamanlar... O günlerin kokusu, karşılaşmaları. Bir forumdan çıkmışsınız. Kızılay’dan Kavaklıdere’ye doğru yürüyorsunuz. Sesleriniz –gülüşmeleriniz, sözleri- niz– kim bilir nelerin habercisi. Yol boyunca, kentin o kendine özgü kafeleri, ret mekânları gibi devlete (Bakanlıklara) bakardı. “Morrison Süleyman”ın iktidarına... Kimi kez oralarda mola verilir, buluşulur, tartışmalar sürdürülürdü. Özellikle Bade’de. Harp Okulu öğrencileri ve bazı genç subaylar da oraya gelirdi. O zamanlar... Sonraları yasaklandı kafeler askerlere. 67-69... Bazen tedirginliklerle başlayan tanışmalar, birbirini ölçmeler gi- derek etkilenmelere, yol arkadaşlıklarına dönüştü, derin dostluklara. Elbette bu ilişkiler bir “mekân olarak” toplantılarda, evlerde, eylemlerde, rastlaşmalarda, dönemin ruhunda bi- çimlendi, çoğaldı. Ama ben, kendisine dair en eski fotoğraf olarak, Orhan Savaşçı’yı Bade’de sohbet ederken hatırlıyor gibiyim. Her şeyin ruşeym halinde olduğu günlerde. Çünkü bazı insanlar, üzerlerine dünyanın enkazı da yığılsa insan olma halleri, karşısındakini anlama çabaları, 10