ÖDEMİŞ ŞEHRİNDE SUÇLARIN COĞRAFİ ANALİZİ Fatih AKÇA Yüksek Lisans Tezi Danışman: Doç. Dr. Barış TAŞ Haziran, 2014 Afyonkarahisar T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ COĞRAFYA ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖDEMİŞ ŞEHRİNDE SUÇLARIN COĞRAFİ ANALİZİ Hazırlayan Fatih AKÇA Danışman Doç. Dr. Barış TAŞ Afyonkarahisar 2014 T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ COĞRAFYA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖDEMİŞ ŞEHRİNDE SUÇLARIN COĞRAFİ ANALİZİ Hazırlayan Fatih AKÇA Danışman Doç. Dr. Barış TAŞ Afyonkarahisar 2014 Bu Tez Çalışması BAPK’ça Desteklenmiştir. Proje No: “12.SOS.BİL.05” Yüksek Lisans olarak sunduğum “Ödemiş Şehrinde Suçların Coğrafi Analizi” adlı çalışmanın, tarafımdan bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım eserlerin Kaynakça’da gösterilen eserlerden oluştuğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanmış olduğumu belirtir ve bunu onurumla doğrularım. 19/06/2014 Adı SOYADI Fatih AKÇA İmza i TEZ JÜRİSİ KARARI VE ENSTİTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI JÜRİ ÜYELERİ İMZA Tez Danışmanı : Doç. Dr. Barış TAŞ Jüri Üyeleri :Doç. Dr. Nusret KOCA : Doç. Dr. Kadir TEMURÇİN Coğrafya Anabilim Dalı Tezli Yüksek Lisans öğrencisi Fatih AKÇA'nın "Ödemiş Şehrinde Suçların Coğrafi Analizi" başlıklı tezi, 19.06.2014 günü saat 14:00'te Afyon Kocatepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Sınav Yönetmeliği'nin ilgili maddeleri uyarınca yukarıda isim ve imzalan bulunan jüri üyeleri tarafından değerlendirilerek kabul edilmiştir. Prof. Dr. Selçuk AKÇAY Sosyal Bilimler Enstitü Müdürü ii ÖZET ÖDEMİŞ ŞEHRİNDE SUÇLARIN COĞRAFİ ANALİZİ Fatih AKÇA AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ COĞRAFYA ANABİLİM DALI Haziran 2014 Danışman: Doç. Dr. Barış TAŞ Suç insanlık tarihiyle yaşıt, geçmişten günümüze var olan yaşayan ve toplumla birlikte değişen bir olgudur. Suç konusunda birçok farklı bilim dalı, kendi disiplinlerine özgü suç olgusu üzerine çalışmalar yapmışlardır. Coğrafya bilimi suçu, kendine özgü disiplin ve yöntemleriyle inceleyen bilim dallarından birisidir. Suç olayında coğrafi mekân önemlidir. Mekânda suçun meydana geldiği yer, sebep-sonuç ilişkisi ve dağılışı açısından coğrafyanın inceleme alanı içerisindedir. Bu çalışmada Ödemiş şehrinde işlenmiş suç türlerinin dağılışı, şehrin coğrafi özellikleriyle ilişkilendirilmeye çalışılmış ve şehrin coğrafi özelliklerinin suçlar üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Ödemiş İlçe Emniyet Müdürlüğünden gerekli izinler alınarak elde edilen 2007-2012 yılları arasını kapsayan veriler yardımıyla gerekli analizler yapılarak incelenmiştir. Ödemiş İlçe Emniyet Müdürlüğü sorumluluk alanı, şehir mücavir alanını kapsamaktadır. Emniyet Müdürlüğünden alınan günlük olay tutanakları ve verileri, tüm yıl baz alınarak toplanmıştır. Toplanan veriler, suç türleri ayırt edilerek, mahalle ve sokak bazlı noktasal dağılış haritaları elde edilmiştir. Bu çalışmayla, ele alınan sonuçların mekânın bazı coğrafi özellikleriyle ilişkili olarak dağılış gösterdiği tespit edilmiştir. Şehrin, iklim, nüfus, yerleşme, ekonomik ve sosyo-kültürel özelliklerinin suç ve suç türlerinin dağılışında oldukça güçlü olduğu gözlemlenmiştir. Şehrin ticaret fonksiyonunun yüksek olması, detaylı pazar yeri çalışmasına gereksinim duyulmuştur. Bu bağlamda Ödemiş cumartesi pazarında işlenen suçlar ayrı bir bölüm olarak ele alınmıştır. Türkiye’de suç coğrafyası çalışmaları oldukça kısıtlıdır, yapılan çalışmaların sayısının az olması veri elde etmenin güçlüğünden kaynaklanmaktadır. Benzer çalışmaların artması, bu çalışmalar için veri sağlanmasını arttıracak, daha detaylı kapsamlı çalışmalar yapılacaktır. Anahtar kelimeler: Ödemiş şehri, suç, suç coğrafyası, suçların dağılışı, pazar yeri. iii ABSTRACT GEOGRAPHİCAL ANALYSİS OF CRİMES COMMİTTED İN ÖDEMİŞ CİTY Fatih AKÇA AFYON KOCATEPE UNIVERSITY THE INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES DEPARTMENT of GEOGRAPHY June 2014 Advisor: Assoc. Prof. Dr. Barış TAŞ Crime is the same age as history of humanity and fact which lives from past to present and changes with the society. Lots of different diciplines of science did lots of works by their own deciplines abouth crime. The science of Geography is a kind of science which examines the crime by their own deciplined and method. Geographical area is very importand for crime. The place where the crime is happened, the relationship between reason and result belongs to the crime scene investigation of Geography. İn this work; the types of crime’s distribution which occured in Ödemiş is tried to be associated with the geographical features of city and geographical features of city are estimated of crimes. The dates between 2007-2012 which got from Ödemiş Police Headquartes by taking permission are examined by analize. Security respansibility area contains the city improvement area. Datums and Daily events reports which are got from Police headquarters collected by taking into consideration of all the year with the datas, the maps are obtained the ward and streets pinpoint distribution by sperating the types af the crimes. With this work, some results which are exaimed are distributed with the relationship of the geographical features of the area. City, climate, population, inveteracy, economic and socia-culturel features have great effect on crimes and crime types. City’s high trade fuction couses the detailed work of marketplace. With this function the crimes of Ödemiş Marketplace are examined as a different part. The studies of crime geography in Turkey are limited because of the difficulties to get the information. The increases of this kind of work can cause the increases of getting datas for these works and also can be worked more detailed and more comprehensive. Key words: Ödemiş City (town), Crime, Crime Geography, Speration (disintegration) of Crime, Marketplace iv ÖNSÖZ Suç insanlık tarihiyle yaşıt, geçmişten günümüze var olan, yaşayan ve toplumla birlikte değişen bir olgudur. Günümüzde birçok kent sahip oldukları kentsel fonksiyonlardan kaynağını alarak hızla gelişmektedir. Hızlı bir şekilde gelişen kentler ile kentte yaşayan halk arasında bir dengesizlik oluşmuştur. Bu dengesizlik halkın, ekonomik ve sosyo-kültürel özellikleri nedeniyle artmış ve suçların ana kaynağını oluşturmuştur. Mekân, coğrafya biliminin en önemli araştırma yaptığı alandır. Mekânda meydana gelen her türden olay, coğrafya biliminin inceleme ve araştırma konusudur. Günümüzde en büyük mekânsal ürünleri şehirler oluşturmaktadır. Bu nedenle şehirde meydan gelen suç olayları, coğrafya bilimin inceleme alanı içerisindedir. Bu çalışma ile Ödemiş şehrindeki suçların yoğunlaştığı alanları tespit etmek ve dağılışlarını incelemektir. Gerekli önerilerde bulunmak ve yetkili kişiler ile paylaşmaktır. “Ödemiş Şehrinde Suçların Coğrafi Analizi” başlıklı çalışmamızda şehrin sahip olduğu coğrafi faktörler ile suç arasındaki ilişkiyi göz önünde alarak suçun mekânsal ve zamansal dağılımı incelenmiştir. Lisans dönemim ve yüksek lisansım boyunca her zaman yanımda olan, tez konusu seçimimde ve çalışmamın her aşamasında değerli fikir ve yorumlarını ile bana yol gösterici olan, tez danışmanım saygıdeğer hocam Doç. Dr. Barış TAŞ’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Çalışmamda verilere ulaşmada yardımcı olan Ödemiş İlçe Emniyet Müdürlüğüne ve polis memuru Adnan ASLANHAN’a ve Ceyhun SAYGIN’a teşekkür ederim. Çalışmamda, Ödemiş ile ilgili bilgileri bulmamda yardımcı olan Ödemiş Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü çalışanı Kenan EMET’e teşekkür ederim. Ödemiş şehrinde suçların dağılışını, harita üzerine aktarmamda yardımcı olan, arkadaşım Güney ORTAÇ’a ve suç coğrafyası alanında çalışma yapan Pervin AKSAK’a, bilgilerini ve tecrübelerini benimle paylaştığı için teşekkür ederim. v 2013 yılında vefat eden değerli hocam Prof. Dr. Özer YILMAZ’a, tüm bölüm hocalarıma ve benimle birlikte yüksek lisansını sürdüren arkadaşlarıma teşekkür ederim. Benden sevgi ve emeklerini esirgemeyen, her kararımda yanımda olan babam Şükrü AKÇA ve annem Ülker AKÇA’ya, yardımlarını benden esirgemeyen kuzenim Arş. Gör. Hakan AKÇA’ya ve teknik ve donanım olarak yardımlarını sunan Murat DAMAR’a teşekkürü borç bilirim. Fatih AKÇA Haziran/İzmir-2014 vi İÇİNDEKİLER YEMİN METNİ .......................................................................................................... i TEZ JÜRİSİ KARARI VE ENSTİTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI ........................... ii ÖZET.......................................................................................................................... iii ABSTRACT ............................................................................................................... iv ÖNSÖZ ........................................................................................................................ v İÇİNDEKİLER ........................................................................................................ vii TABLOLAR LİSTESİ .............................................................................................. xi ŞEKİLLER LİSTESİ .............................................................................................. xiii HARİTALARIN LİSTESİ ................................................................................... xvi FOTOĞRAFLAR LİSTESİ ................................................................................. xix KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................... xx GİRİŞ .......................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖDEMİŞ İLÇESİNİN GENEL COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ 1. FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ ............................................................... 7 1.1. ÖDEMİŞ ŞEHRİ VE YAKIN ÇEVRESİNİN JEOLOJİK YAPISI .............. 10 1.2. ÖDEMİŞ İLÇESİ VE YAKIN ÇEVRESİNİN JEOMORFOLOJİK YAPISI 12 1.2.1. Yüksek Dağlık Alanlar ....................................................................... 12 1.2.2. Alçak Ovalık Alanlar ......................................................................... 13 1.3. ÖDEMİŞ İLÇESİ VE YAKIN ÇEVRESİNİN İKLİM ÖZELLİKLERİ ....... 15 1.4. ÖDEMİŞ İLÇESİNİN HİDROGRAFİK ÖZELLİKLERİ ............................. 17 1.5. ÖDEMİŞ İLÇESİ VE ÇEVRESİNİN BİTKİ ÖRTÜSÜ ............................... 18 vii