ĐẠI$HỌC$Y$DƯỢC$THÀNH$PHỐ$HỒ$CHÍ$MINH$ BỘ#MÔN#NHI# NHI KHOA Tập II !! Chủ$biên:$PGS.TS.BS.$Trần$Diệp$Tuấn$ PGS.TS.BS.$Vũ$Minh$Phúc$ CHỦ BIÊN PGS.TS.BS. Trần Diệp Tuấn PGT.TS.BS. Vũ Minh Phúc THAM GIA BIÊN SOẠN PGS.TS.BS. Trần Diệp Tuấn ThS.BS. Nguyễn Hoài Phong PGS.TS.BS. Vũ Minh Phúc ThS.BS. Nguyễn Thị Mai Lan PGS.TS.BS. Phạm Thị Minh Hồng BSCKI. Phạm Xuân Tín PGS.TS.BS. Phùng Nguyễn Thế Nguyên BSCKI. Nguyễn Hoàng Tâm PGS.TS.BS. Nguyễn Anh Tuấn BSCKI. Nguyễn Thị Liên Chi PGS.TS.BS. Lâm Thị Mỹ BSCKI. Nguyễn Thị Mộng Hồng PGS.TS.BS. Vũ Huy Trụ BSCKI. Ngô Thị Thanh Thủy PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Thanh Lan BSCKI. Nguyễn Thụy Minh Thư PGS.TS.BS. Phan Hữu Nguyệt Diễm BSCKI. Hoàng Quốc Tưởng PGS.TS.BS. Bùi Quang Vinh BSCKI. Nguyễn Quý Tỷ Dao TS.BS. Phạm Diệp Thùy Dương ThS.BS. Huỳnh Ngọc Thanh TS.BS. Nguyễn Huy Luân ThS.BS. Cao Phạm Hà Giang TS.BS. Đỗ Nguyên Tín ThS.BS. Tôn Thất Hoàng TS.BS. Nguyễn Thu Tịnh ThS.BS. Nguyễn Thùy Vân Thảo TS.BS. Nguyễn An Nghĩa ThS.BS. Lê Phước Truyền TS.BS. Huỳnh Thị Vũ Quỳnh ThS.BS. Đỗ Đăng Trí TS.BS. Đào Thị Thanh An ThS.BS. Bùi Thanh Liêm TS.BS. Lê Phạm Thu Hà ThS.BS. Vũ Thị Mai Uyên ThS.BS. Nguyễn Thái Sơn BSCKI. Nguyễn Phan Minh Nhật ThS.BS. Trần Nguyễn Như Uyên THƯ KÝ ThS.BS. Lê Phước Truyền ThS.BS. Lê Nguyễn Phú Quý ThS.BS. Ngô Thị Mai Phương 2$ 3$ 4$ LỜI#NÓI#ĐẦU# Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang đổi mới các chương trình đào tạo đại học, trong đó có chương trình đào tạo bác sĩ y khoa. Nhằm đáp ứng chuẩn năng lực cơ bản của bác sĩ đa khoa, được ban hành theo quyết định số 1854/QĐ-BYT ngày 18 tháng 5 năm 2015 của Bộ Y tế, Bộ môn Nhi đã xuất bản lần thứ tư sách “Nhi khoa”, bao gồm hai tập là Nhi khoa I và Nhi khoa II. Nhi khoa I gồm năm chương: Nhi khoa tổng quát, Hô hấp, Tiêu hóa, Huyết học và Thận – Nội tiết. Nhi khoa II gồm bốn chương: Tim mạch, Sơ sinh, Thần kinh – Nhiễm và Hồi sức cấp cứu. Sách được cấu trúc nhằm cung cấp cho sinh viên và học viên kiến thức cơ bản về nhi khoa phát triển và nhi khoa bệnh lý. Nội dung sách là khối kiến thức được cập nhật hoàn toàn kết hợp với kiến thức, kinh nghiệm thực hành lâm sàng của giảng viên Bộ môn Nhi, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh. Đây cũng là tài liệu rất hữu ích cho các bác sĩ trong thực hành lâm sàng chuyên khoa Nhi. Bộ môn Nhi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của Quý độc giả để bộ sách “Nhi khoa” ngày càng được hoàn thiện hơn trong những lần tái bản sau. Xin trân trọng giới thiệu cùng Quý độc giả. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15/02/2020 TM. BAN BIÊN SOẠN PGS.TS.BS. Trần Diệp Tuấn 5$ $ BẢNG#CHỮ#VIẾT#TẮT#TIẾNG#ANH## Viết$tắt# Tiếng$Anh# Tiếng$Việt# ACC# American$College$of$Cardiology# Hiệp$hội$Tim$mạch$Hoa$Kỳ# ACR# American$College$of$Rheumatology# Hiệp$hội$Khớp$Hoa$Kỳ# ADA# American$Diabetes$Association# Hiệp$hội$Tiểu$đường$Hoa$Kỳ# ADHD# Attention$deficit$hyperactivity$disorder# Rối$loạn$tăng$động$kém$chú$ý# ARAS# The$ascending$reticular$activating$system# Hệ$thống$hoạt$hoá$hướng$lên# ASO# Antistreptolysin$O# # CA16# Coxsackievirus$A16# # The$Centers$ for$ Disease$ Control$and$ Trung$tâm$Kiểm$soát$và$Phòng$ CDC# Prevention# ngừa$bệnh$tật# CFH# Complement$factor$H# Bổ$thể$yếu$tố$H# CPR# Cardiopulmonary$resuscitation# Hồi$sức$tim$phổi# CSF# Cerebral$spinal$fluid# Dịch$não$tuỷ# CVP# Central$vennous$pressure# Áp$lực$tĩnh$mạch$trung$tâm# CVR# Cerebrovascular$resistance# Kháng$lực$mạch$máu$não# CVVH# Continuous$venovenous$hemodialysis# Lọc$máu$tĩnh$–$tĩnh$mạch# DQ# Development$quotient# Chỉ$số$phát$triển# EBC# Expected$bladder$capacity# Dung$tích$bàng$quang$dự$kiến# ECF# Extracellular$fluid# Dịch$ngoại$bào# ECMO# Extracorporeal$membrane$oxygenation# Oxy$hoá$màng$ngoài$cơ$thể# EF# Ejection$fraction# Phân$suất$tống$máu# EULAR# European$league$against$rheumatism# Hiệp$hội$Khớp$học$Châu$Âu# EV71# Enterovirus$71# # FSE# Febrile$status$epilepticus# Trạng$thái$động$kinh$liên$quan$sốt# FUO# Fever$of$unknown$origin# Sốt$không$rõ$nguyên$nhân# GCS# Glasgow$coma$scale# Bảng$đánh$giá$hôn$mê$Glasgow# HLA# Human$leukocyte$antigen# Kháng$nguyên$bạch$cầu$người# ICF# Intracellular$fluid# Dịch$nội$bào# ICP# Intracranial$pressure# Áp$lực$nội$sọ# IQ# Intelligence$quotient# Chỉ$số$thông$minh# IVC# Inferior$vena$cava# Tĩnh$mạch$dọc$trên# JRA# Juvenile$rheumatoid$arthritis# Viêm$khớp$thiếu$niên# JVP# Jugular$venous$pressure# Áp$lực$tĩnh$mạch$cảnh# mPAP# Mean$pulmonary$artery$pressure# Áp$lực$mạch$máu$phổi$trung$bình# Methicillinresistant$Staphylococcus$ Staphylococcus, aureus$ kháng$ MRSA# aureus# methicillin# MSAF# Meconium$staining$of$the$amniotic$fluid# Nước$ối$tẩm$nhuận$phân$su# NIPPV# Noninvasive$positive$pressure$ventilation# Thông$khí$không$xâm$lấn# NYHA# New$York$Heart$Association# Hiệp$hội$Tim$New$York# 6$ Viết$tắt# Tiếng$Anh# Tiếng$Việt# PPI# Protonpump$inhibitors# Ức$chế$bơm$proton# Pediatric$ Rheumatology$ European$ PRES# Hiệp$hội$Khớp$nhi$Châu$Âu# Society# PTHrP# Parathyroid$hormonerelated$protein# Protein$liên$quan$hormon$cận$giáp# PVR# Pulmonary$vascular$resistance# Kháng$lực$mạch$máu$phổi# RDS# Respiratory$distress$syndrome# Hội$chứng$suy$hô$hấp$sơ$sinh# RF# Rheumatoid$factor# Yếu$tố$thấp# RR# Respiratory$rate# Tần$số$thở# RSI# Rapid$sequence$intubation# Đặt$nội$khí$quản$nhanh$theo$chuỗi# SE# Status$epilepticus# Trạng$thái$động$kinh# Syndrome$ of$ inappropriate$ antidiuretic$ Hội$chứng$tiết$ADH$không$tương$ SIADH# hormone# hợp# SIDS# Sudden$infant$death$syndrome# Đột$tử$ở$nhũ$nhi# SVC# The$superior$vena$cava# Tĩnh$mạch$dọc$trên# SVR# Systemic$vascular$resistance# Kháng$lực$mạch$máu$hệ$thống# TOF# Tetralogy$of$Fallot# Tứ$chứng$Fallot# VFGF# Vascular$endothelial$growth$factor# Yếu$tố$tăng$trưởng$nội$mạch# WPW# WolffParkinsonWhite# # 7$ $ 8$ MỤC#LỤC# # Lời#nói#đầu$..................................................................................................................$5$ Bảng#chữ#viết#tắt$$.......................................................................................................$6! Chương#6.$TIM#MẠCH$..............................................................................................$11! Bài$55.$Bài$ĐẶC$ĐIỂM$HỆ$TUẦN$HOÀN$TRẺ$EM$................................................$12! Bài$56.$TIẾP$CẬN$ĐAU$NGỰC$Ở$TRẺ$EM$...........................................................$21! Bài$57.$TIẾP$CẬN$TRẺ$TÍM$...................................................................................$29! Bài$58.$TIẾP$CẬN$ĐAU$KHỚP$ĐAU$CHI$Ở$TRẺ$EM$............................................$38! Bài$59.$TIẾP$CẬN$TIM$BẨM$SINH$Ở$TRẺ$EM$......................................................$44! Bài$60.$BỆNH$KAWASAKI$.....................................................................................$52! Bài$61.$THÔNG$LIÊN$NHĨ$......................................................................................$77! Bài$62.$THÔNG$LIÊN$THẤT$...................................................................................$88! Bài$63.$TỒN$TẠI$ỐNG$ĐỘNG$MẠCH$..................................................................$102! Bài$64.$HẸP$ĐỘNG$MẠCH$PHỔI$........................................................................$115! Bài$65.$TỨ$CHỨNG$FALLOT$..............................................................................$126! Bài$66.$SUY$TIM$Ở$TRẺ$EM$................................................................................$143! Bài$67.$VIÊM$KHỚP$TỰ$PHÁT$THIẾU$NIÊN$......................................................$161! Bài$68.$KHÁM$TIM$MẠCH$Ở$TRẺ$EM$.................................................................$171! Bài$69.$KHÁM$KHỚP$Ở$TRẺ$EM$........................................................................$183! Bài$70.$ĐIỆN$TÂM$ĐỒ$Ở$TRẺ$EM$.......................................................................$192$ Chương#7.$SƠ#SINH$...............................................................................................$205$ Bài$71.$ĐẶC$ĐIỂM$SINH$LÝ$TRẺ$$SƠ$SINH$.......................................................$206$ Bài$72.$NHIỄM$TRÙNG$SƠ$SINH$........................................................................$245$ Bài$73.$VÀNG$DA$TĂNG$BILIRUBIN$GIÁN$TIẾP$Ở$TRẺ$SƠ$SINH$....................$257$ Bài$74.$SUY$HÔ$HẤP$SƠ$SINH$...........................................................................$277$ Bài$75.$KHÁM$TRẺ$SƠ$SINH$..............................................................................$300$ Bài$76.$CHĂM$SÓC$RỐN$TRẺ$SƠ$SINH$............................................................$318$ Chương#8.$THẦN#KINH#–#NHIỄM$..........................................................................$323$ $$$$Bài$77.$ĐẶC$ĐIỂM$GIẢI$PHẪU$VÀ$CẤU$TẠO$HỆ$THẦN$KINH$TRẺ$EM$............$324$ Bài$78.$RỐI$LOẠN$PHÁT$TRIỂN$$VÀ$HÀNH$VI$THƯỜNG$GẶP$Ở$TRẺ$EM$......$352$ Bài$79.$TIẾP$CẬN$SỐT$Ở$TRẺ$EM$.....................................................................$370$ Bài$80.$BỆNH$TAY$CHÂN$MIỆNG$.......................................................................$385$ Bài$81.$VIÊM$MÀNG$NÃO$VI$KHUẨN$Ở$TRẺ$EM$...............................................$399$ Bài$82.$VIÊM$NÃO$Ở$TRẺ$EM$.............................................................................$419$ Bài$83.$ĐÁNH$GIÁ$PHÁT$TRIỂN$TÂM$THẦN$–$VẬN$ĐỘNG$Ở$TRẺ$EM$............$433$ Bài$84.$SỬ$DỤNG$KỸ$NĂNG$GIAO$TIẾP$TỐT$VỚI$BÀ$MẸ$................................$441$ 9$ $ Bài$85.$KỸ$NĂNG$CHỌC$DÒ$THẮT$LƯNG$.........................................................$446$ Chương#9.$HỒI#SỨC#CẤP#CỨU$.............................................................................$451$ Bài$86.$TIẾP$CẬN$TRẺ$RỐI$LOẠN$TRI$GIÁC$.....................................................$452$ Bài$87.$CẤP$CỨU$NGƯNG$TIM$NGƯNG$THỞ$Ở$TRẺ$EM$................................$469$ Bài$88.$CẤP$CỨU$DỊ$VẬT$ĐƯỜNG$THỞ$............................................................$491$ Bài$89.$CHẨN$ĐOÁN$VÀ$ĐIỀU$TRỊ$SỐC$Ở$TRẺ$EM$..........................................$499$ Bài$90.$SUY$HÔ$HẤP$TRẺ$EM$............................................................................$526$ Bài$91.$SỐT$DENGUE$VÀ$SỐT$XUẤT$HUYẾT$DENGUE$...................................$558$ Bài$92.$CO$GIẬT$Ở$TRẺ$EM$................................................................................$594$ Bài$93.$ONG$ĐỐT$................................................................................................$618$ Bài$94.$NGẠT$NƯỚC$TRẺ$EM$............................................................................$637$ Bài$95.$RẮN$CẮN$.................................................................................................$652$ Bài$96.$BỎNG$TRẺ$EM$........................................................................................$676$ Bài$97.$CHUYỂN$VIỆN$AN$TOÀN$CHO$BỆNH$NHI$............................................$702$ Bài$98.$KHÁM$VÀ$PHÂN$LOẠI$TRẺ$BỆNH$.........................................................$718$ Bài$99.$CHẨN$ĐOÁN$VÀ$XỬ$TRÍ$PHẢN$VỆ$........................................................$732$ 10$