Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2014 Colofon Uitgegeven door Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Afdeling Geluid, Lucht en Natuur Datum 18 september 2015 Foto voorpagina Een glazen geluidscherm bij Zijderveld langs de A2. Tineke Dijkstra Fotografie 2 | Rijkswaterstaat Leeswijzer In dit verslag wordt informatie gepresenteerd over de naleving van de geluidproductieplafonds in het kalenderjaar 2014. Na de managementsamenvatting en de inleiding wordt in hoofdstuk 2 de systematiek van de geluidproductieplafonds toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft een beschrijving van de monitoringsresultaten over het verslagjaar. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de situatie op de referentiepunten, de uitgevoerde geluidbeperkende maatregelen in het verslagjaar en de overige relevante ontwikkelingen. De analyse van de overschrijdingen en de dreigende overschrijdingen, en de hiervoor in voorbereiding zijnde maatregelen staan in hoofdstuk 4. In de bijlagen vindt u verschillende specifieke gegevens waaronder de begrippen en definities en de monitoringsresultaten per referentiepunt. Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2014 | 3 4 | Rijkswaterstaat Inhoudsopgave Leeswijzer 3 Managementsamenvatting 7 1 Inleiding 11 2 De systematiek van de geluidproductieplafonds 13 2.1 Wet milieubeheer 13 2.2 Wettelijke basis voor het berekenen van de geluidproductieplafonds 13 2.3 Geluidproductieplafond 13 2.4 Referentiepunt 14 2.5 Geluidbeperkende maatregelen 14 2.6 Wijzigingen geluidproductieplafond 15 2.7 Overschrijdingsbesluit 15 2.8 Ontheffingen 15 2.9 Vrijstellingen 16 2.10 Geluidbelastingindicator L den 16 3 Monitoringsresultaten 17 3.1 Situatie op referentiepunten 17 3.1.1 Algemeen 17 3.1.2 Ontheffingen 3.1.3 Vrijstellingen 19 3.1.4 Tracébesluiten conform de Wet milieubeheer 19 3.1.5 Overschrijdingsbesluiten 20 3.2 Geluidbeperkende maatregelen 20 3.2.1 Bronmaatregelen 20 3.2.2 Overdrachtsmaatregelen 20 3.3 Overige relevante ontwikkelingen 21 3.3.1 Omvang van het netwerk 21 3.3.2 Veranderingen in voorschriften en methodieken 21 3.3.3 Plafondwijzigingen 21 3.3.4 Herstel van onvolkomenheden in het register 21 3.4 Validatie van berekende waarden 21 22 4 Analyse en vooruitblik 4.1 Inleiding 23 4.2 Te nemen stappen bij (dreigende) overschrijdingen 23 4.3 Overschrijdingen van het plafond 23 4.4 Dreigende overschrijdingen van het plafond 25 4.5 In voorbereiding of in uitvoering zijnde maatregelen 26 4.6 Ontwikkeling ten opzichte van vorig verslagjaar 26 26 Bijlagen A. Begrippen en definities 28 B. Situatie op referentiepunten C. Toelichting geluidknelpunten D. Kaarten situatie op referentiepunten 2014 E. Kaarten verkeersintensiteiten en snelheden 2014 Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2014 | 5 6 | Rijkswaterstaat Managementsamenvatting Op 1 juli 2012 is hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer in werking getreden. Met deze wet zijn geluidproductieplafonds ingevoerd op referentiepunten langs rijkswegen. De wegbeheerder heeft de plicht zorg te dragen voor de naleving van deze geluidproductieplafonds (gpp’s). Dit betekent dat de beheerder voortdurend moet anticiperen en tijdig maatregelen moet treffen om overschrijdingen zoveel mogelijk te voorkomen. Bij alle relevante ontwikkelingen op het hoofdwegennet beoordeelt Rijkswaterstaat of deze gevolgen hebben voor het naleven van de gpp’s. Het nalevingsverslag is het voornaamste instrument van Rijkswaterstaat om (1) te monitoren of de geluidproductieplafonds niet worden overschreden en (2) de minister en het publiek te informeren over de wijze waarop Rijkswaterstaat zorg draagt voor de naleving van de geluidproductieplafonds. Dit nalevingsverslag betreft de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014. Hierin worden de resultaten van de monitoring en de stappen die Rijkswaterstaat neemt om de geluidproductieplafonds na te leven gepresenteerd. Dit jaar is voor de tweede keer een nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen opgesteld, sinds de plafondsystematiek op 1 juli 2012 in werking is getreden. In deze eerste fase van uitvoering van de nieuwe wet is het, ondanks de verrichte inspanningen, onmogelijk om in alle situaties te voorkomen dat er overschrijdingen optreden. Rijkswaterstaat staat immers aan het begin van een meerjarige cyclus van onderzoek en activiteiten om dreigende overschrijdingen vooraf in beeld te krijgen om zo overschrijdingen te kunnen voorkomen. Pas over enige jaren is het mogelijk zodanig te anticiperen dat maatregelen, die in veel gevallen een lange voorbereidingstijd kennen, gerealiseerd kunnen worden voordat plafonds worden overschreden. Nalevingsresultaten 2014 Op 31 december 2014 waren er 59.842 referentiepunten langs het rijkswegennet. In figuur A is in categorieën weergegeven welke geluidruimte er in 2014 op de referentiepunten resteert. De conclusie is dat in 2014 in 97% van de gevallen (58.131 referentiepunten) de geluidproductie onder het geluidproductieplafond blijft (of sprake is van een geldende vrijstelling of ontheffing). Voor 4,7% van de gevallen (2.840 referentiepunten) blijft de geluidproductie onder het geluidproductieplafond, maar is wel een dreigende plafondoverschrijding geconstateerd (een geluidruimte tussen 0,0 en 0,5 dB). Daarnaast is in 0,7% van de gevallen (400 referentiepunten) sprake van een recent in het geluidregister opgenomen tracébesluit. Hierdoor wijkt op deze locaties de nieuwe (project)situatie, die conform de regelgeving na het nemen van het tracébesluit in het geluidregister is opgenomen (geldend geluidproductieplafond), af van de werkelijke situatie in 2014 (geluidproductie) waarop wordt nageleefd. De resterende geluidruimte die op deze locaties is berekend kan hierdoor geen goed beeld geven van de werkelijke ontwikkeling van de geluidproductie. Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2014 | 7 0,7% 0,02% 0,8% 1,4% 9,9% 4,7% Geluidruimte kleiner dan 0,0 dB veroorzaakt door te verbeteren onvolkomenheden in data en/of modelverschillen Ontheffing 82,4% Tracébesluit conform de Wet milieubeheer Figuur A Diagram naleving geluidproductieplafonds 2014 Plafondoverschrijdingen In 2,2% van de gevallen (1.322 referentiepunten, het totaal van de rode en paarse categorie in bovenstaande afbeelding) is er een geluidruimte kleiner dan 0,0 dB berekend. Voor deze gevallen is in drie stappen nader onderzoek gedaan: 1. Voor de situaties waarin de berekende geluidproductie hoger is dan het geluidproductieplafond is de oorzaak onderzocht. Op grond daarvan is onderscheid gemaakt tussen werkelijke overschrijdingen en gevallen die veroorzaakt zijn door nog te verbeteren onvolkomenheden in de gegevens in het geluidregister of in de gegevens van 2014. 2. Voor de werkelijke overschrijdingen van de gpp’s is onderzocht of deze in 2015 al zijn of worden opgelost, of binnen vijf jaar zonder aanvullende maatregelen zullen zijn opgelost door ontwikkelingen die nu al voorzien worden. 3. Voor de werkelijke overschrijdingen die resteren is onderzocht waar de meest kansrijke oplossing uit bestaat. Daarbij is gekeken of de aanleg van een stiller wegdek of aanvullende maatregelen doelmatig is of dat het plafond gewijzigd (verhoogd) moet worden. Na het doorlopen van bovenstaande stappen is gebleken dat in een deel van de gevallen met een geluidruimte kleiner dan 0,0 dB de overschrijding van het gpp niet wordt veroorzaakt door wijzigingen aan de weg of het weggebruik (0,8% van het totaal, 468 referentiepunten). Op deze referentiepunten worden de overschrijdingen veroorzaakt door onvolkomenheden in de voor de berekening of het geluidregister gebruikte gegevens. Rijkswaterstaat werkt aan verbetering van de kwaliteit van de gegevens opdat dit type overschrijdingen minder zal voorkomen. Zo nodig worden de betreffende gegevens in het geluidregister of in de nalevingsrekenset verbeterd. Bij de overige referentiepunten (1,4% van het totaal, 843 referentiepunten) is daadwerkelijk sprake van een plafondoverschrijding. Indien deze overschrijding niet al door voorziene ontwikkelingen zal worden opgelost, zal Rijkswaterstaat aanvullende stappen nemen om deze overschrijding weg te nemen. Dreigende plafondoverschrijdingen In 4,7% van de gevallen (2.840 referentiepunten) is een dreigende plafondoverschrijding geconstateerd (een geluidruimte tussen 0,0 en 0,5 dB). Voor referentiepunten waarbij verwacht wordt dat binnen 5 jaar het geluidproductieplafond is bereikt, wordt aanvullend onderzoek uitgevoerd en zal in het volgende nalevingsverslag een indicatie van de te nemen stappen en maatregelen worden gepresenteerd. 8 | Rijkswaterstaat Voor knelpunten waarbij zowel in het verslagjaar 2013 als in het verslagjaar 2014 is geconstateerd dat het geluidproductieplafond binnen 5 jaar zal worden bereikt, wordt in dit verslag melding gemaakt van de te nemen stappen. Vrijstellingen Rijkswaterstaat is in bepaalde situaties van rechtswege vrijgesteld van de plicht tot naleving van de geluidproductieplafonds. In 9,9% van de gevallen (5.953 referentiepunten) was in 2014 een vrijstelling van de naleving van toepassing. Ontheffingen De minister van Infrastructuur en Milieu kan in verband met bijzondere omstandigheden op grond van artikel 11.24 van de Wet milieubeheer aan Rijkswaterstaat een ontheffing verlenen voor het naleven van een geluidproductieplafond. Voor 0,02% van de gevallen (12 referentiepunten) is er sprake van een ontheffing. In voorbereiding zijnde maatregelen Rijkswaterstaat werkt aan het oplossen en voorkomen van overschrijdingen door: • aanleg van een stiller wegdek op locaties waar dat door de aanwezigheid van woningen doelmatig is, • de aanleg van (hogere) geluidschermen in bijzondere situaties en, • het conform de wet verhogen van het geluidproductieplafond op de locaties waar geen doelmatige maatregelen mogelijk zijn, of waar sprake is van bezwaren van andere aard (zoals technisch of landschappelijk). Deze oplossingen vergen voorbereidingstijd en proceduretijd. Bovendien zal Rijkswaterstaat vanuit de doelmatige inzet van middelen en het voorkomen van verkeershinder, het realiseren van oplossingen zoveel mogelijk combineren met groot onderhoud en infrastructuurprojecten. Daardoor kunnen overschrijdingen enige tijd voortduren voordat de oplossing is gerealiseerd. Indien nodig zal Rijkswaterstaat voor deze periode een ontheffing van de nalevingsplicht aanvragen. Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2014 | 9 10 | Rijkswaterstaat