Mövzu 3 Ocaqov H.O. N.T. Nağıyev Muxtarov R.M Kütləvi qırğın vasitələri Adi q ırğın vasitələri K ütləvi qırğın silahları  Nüvə silahı  Nüvə zədələnməsi ocağı (NZO)  Neytron bombası  Kimyəvi silah  Güclü təsirli zəhərli maddələr Bakterioloji silah  Radioaktiv,  kimyəvi zəhərlənmə zonalarında, bakterial zəhərlənmə ocaqlarında əhalinin davranış və fəaliyyətinin qaydaları Düşmən tərəfindən tətbiq edilən kütləvi qırğın vasitələrindən obyektlərin müdafiəsi və yaranan şəraitin aradan qaldırılması üzrə tədbirləri təşkil etmək və həyata keçirmək üçün nüvə, kimyəvi, bakterioloji (bioloji) silahların və digər vasitələrin təsir prinsipini bilmək lazımdır. Düşmənin tətbiq etdiyi kütləvi qırğın vasitələrinin növündən asılı olaraq nüvə, kimyəvi, bakterioloji (bioloji) zərbə ocağı və radioaktiv, kimyəvi, bakterioloji (bioloji) yoluxma zonası yarana bilər. Adi qırğın vasitələri tətbiq olunması zamanı belə zərbə ocağı əmələ gələ bilər. İki və daha çox kütləvi qırğın vasitələrinin tətbiqi zamanı ikili kombinə edilmiş zərbə ocağı yaranır. gücü trotil ekvivalenti edilir. Nüvə silahının partlayış ilə xarakterizə Trotil ekvivalenti- enerjisini bu partlayış nüvə sursatının partlaması adi (trotil) tonla nəticəsində alınan enerjiyə bərabər partladıcı maddənin deyilir. miqdarına üçün növlü Nüvə silahını hədəfə çatdırmaq müxtəlif raketlərdən, artileriya təyyarələrdən, sualtı qayıqlardan, gəmilərdən, habelə mümkündür. toplarından istifadə etmək Nüvə silahının tətbiqi olaraq məqsədindən və basqın hədəfinin xarakterindən asılı nüvə kosmosda, havada, yerin yerin suyun sursatları üstündə, altında və suyun . üstündə, altında partladıla bilər ilk 1945-ci ilin avqustunda - Nüvə silahı dəfə ABŞ ın silahlı qüvvələri Xirosima Naqasaki tərəfindən Yaponiyanın və şəhərlərinə qarşı istifadə . olunmuşdur Xirosimaya atılan “Little boy” Fat Naqasakiyə atılan “ bombası və onu daşıyan “Enola man ” bombası gay” təyyarəsi Zərbə dalğası İşıq şüalanması Nüvə partlayışı nəticəsində beş cür zərərli təsir meydana Nüfuzedici radiasiya, çıxır. Bunlara nüvə partlayışının zədələyici amillləri deyilir. Yerin radioaktiv zəhərlənməsi Elektromaqnit impulsu enerjisi 50%-i 35%-i Nüvə partlayışı təqribən zərbə dalğasının, işıq 4%-i nüfuzedici 10%-i şüalanmasının, radiasiyanın yaranmasına, yerin radioaktiv 1%-i elektromaqnit zəhərlənməsinə və isə impulsunun olunur. yaranmasına sərf Zərbə dalğası partlayış mərkəzindən hər tərəfə çox yüksək sürətlə yayılan çox güclü sıxılmış hava, torpaq, su qatından ibarətdir. Zərbə dalğasının zədələyici təsirini xarakterizə edən əsas parametrlər dalğanın ön həddindəki izafi təzyiq, havanın sürət təzyiqi və izafi təzyiqin təsir müddətidir. İzafi təzyiq hər kvadrat santimetrə düşən kiloqram qüvvə ilə ifadə edilir. Zərbə dalğasının zədələyici təsiri sursatın gücündən, partlayışın növündən və partlayış mərkəzindən olan məsafədən, yerin relyefindən və s. asılı olur. Məsələn, 20 kilotonluq nüvə zərbə dalğası 1 km məsafəyə 2 saniyə, 2 km məsafəyə 5 saniyə, 3 km məsafəyə isə 8 saniyəyə çatır; 3 meqatonluq partlayış zamanı isə bu müddətlər müvafiq surətdə 0.5, 2 və 3 saniyə olur. Mühafizə olunmayan adamlar 20 - 40 kPa izafi təzyiq zamanı yüngül zədələnməyə, 40 60 kPa nəticəsində orta dərəcəli zədələnməyə, 60 - 100 kPa) nəticəsində ağır dərəcəli zədələnməyə, 100 kPa artıq olan izafi təzyiq nəticəsində çox ağır dərəcəli zədələnmələrə məruz qalırlar. Belə zədələnmələr, adətən, ölümlə nəticələnir. Nüvə silahından qorunmaq üçün düzəldilmiş sığınacaq və daldalanacaqlar adamları zərbə dalğasının təsirindən qoruyur. Bu məqsədlə xəndəkdən, yeraltı binalardan, habelə yerin relyefindən də (çala, dərə, meşə) müəyyən dərəcədə istifadə etmək mümkündür. Zərbə dalğası özünün yayılması istiqamətində