M ARYAJ AK R F ELASYON AMILYAL MANYÈL POU PATISIPAN M ARYAJ AK R F ELASYON AMILYAL MANYÈL POU PATISIPAN Pibliye pa Legliz Jezikri pou Sen Dènye Jou yo Salt Lake City, Utah Kòmantè ak Sigjesyon Kòmantè ak sigjesyon nou yo konsènan gid etid sa ap byen apresye. Tanprisoumèt yo bay: Curriculum Planning 50 East North Temple Street, Floor 24 Salt Lake City, UT 84150-3200 USA E-mel: [email protected] Tanpri mete non ou, adrès ou, pawas ou, ak pye ou. Pa bliye bay tit manyèl la. Apresa ofri kòmantè ak sigjesyon ou konsènan pwenfò ak zòn ki ka merite amelyorasyon nan manyèl la. © 2000 pa Intellectual Reserve, Inc. Tout Dwa Rezève Enprine nan Etazini Damerik Apwobasyon Anglè: 8/97 Apwobasyon Tradiksyon: 8/97 Tradiksyon Marriage and Family Relations: Participant’s Study Guide Haitian-Creole K ONTNI “Fanmi an: Yon pwoklamasyon pou mond la” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv Entwodiksyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v Rezime Klas Maryaj ak Relasyon Familyal la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii PATI A: FÒTIFYE MARYAJ YO 1. “Fanmi an esansyèl nan plan Kreyatè a” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2. Devlope inite nan marayaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 3. Kiltive lanmou ak amitye nan maryaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4. Repons pou pwoblèm yo nan maryaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 5. Repons pou pwoblèm yo atravè kominikasyon pozitif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6. Fòtifye marayaj yo atravè lafwa ak lapriyè . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 7. Pouvwa gerizon nan padon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 8. Jesyon finans familyal yo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 PART B: RESPONSABLITE PARAN YO POU FÒTIFYE FANMI YO 9. “Timoun se yon eritaj Senyè a” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 10. Wòl sakre papa yo ak manman yo (Pati 1: Wòl papa yo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 11. Wòl sakre papa yo ak manman yo (Pati 2: Wòl manman yo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 12. Anseye timoun yo atravè egzanp ak enstriksyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 13. Anseye timoun yo prensip levanjil yo (Pati 1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 14. Anseye timoun yo prensip levanjil yo (Pati 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 15. Gide timoun yo lè y ap pran desizyon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 16. Priyè Familyal, Etid ekriti anfanmi, ak Sware familyal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 iii FANMI AN YON PWOKLAMASYON POU MOND LAN   PREMYE PREZIDANS LAN AK KONSÈY DOUZ APOT YO NAN N LEGLIZ JEZIKRI POU SEN DÈNYE JOU YO OU MENM, PREMYE PREZIDANS LAN ak Konsèy Douz Apot yon devwa sakre pou yo elve pitit yo nan lanmou ak jistis, yo nan Legliz Jezikri pou Sen Dènye Jou yo, nou pwoklame pou satisfè bezwen fi zik ak espirityèl yo, pou anseye yo pou solanèlman, maryaj ant yon gason ak yon fi se bagay Bondye yo sèvi epi pou youn renmen lòt, pou yo respekte kòmand- òdone epi fanmi se pwen santral nan plan Kreyatè a pou man Bondye yo epi pou yo tounen sitwayen ki obeyi lwa destine etènèl pitit li yo. kèlkeswa kote yo abite. Mari ak madanm—manman ak pa- T pa—pral gen responsablite devan Bondye pou akonplisman OUT KRETYEN VIVAN— gason ak fi —te kreye dapre imaj obligasyon sa yo. Bondye. Yo chak se yon pitit lespri gason oubyen fi ki soti S nan paran selès, epi konsa, yo chak gen yon nati ak yon des- E BONDYE KI ÒDONE FANMI. Maryaj ant gason ak fi se yon tine diven. Maskilen ak feminen se yon karakteristik esan- bagay endispansab pou plan etènèl li a. Se dwa timoun syèl pou moun ki premòtèl, ki mòtèl, epi se yon idantite ak pou yo pran nesans nan relasyon maryaj, epi pou yon pa- yon objektif etènèl. pa ak yon manman ki onore alyans maryaj avèk fi delite N total elve yo. Bonè nan lavi familyal kapab akonpli pi sou- AN EGZISTANS PREMÒTÈL LA, pitit gason gason ak pitit fi les- van lè l fonde sou ansèyman Lesenyè Jezikri. Maryaj ak pri yo te konnen Bondye epi yo te adore l kòm Papa Etènèl fanmi ki gen siksè yo tabli epi yo chita sou prensip lafwa, yo epi yo te aksepte plan l lan kote pitit li yo te kabab vin gen priyè, repantans, padon, respè, lanmou, konpasyon, tra- yon kò fi zik pou yo fè eksperyans terès epi pou yo pwogrese vay, ak aktivite rekreyatif ki pwòp. Dapre plan diven an, nan direksyon pèfeksyon epi pou yo vin rive alafen nan des- papa yo dwe dirije fanmi yo avèk lanmou ak jistis epi yo tine diven yo kòm eritye lavi etènèl. Plan bonè diven an pè- responsab pou yo bay fanmi yo tout sa yo bezwen nan la- mèt relasyon familyal yo kontinye jis apre lanmò. Òdonans vi a ak pwoteksyon. Manman yo responsab prensipalman ak alyans sakre yo rann posib pou chak moun retounen nan pou nouri pitit yo. Nan responsablite sakre sa yo, man- prezans Bondye epi pou fanmi yo ini pou letènite. man ak papa gen obligasyon pou youn ede lòt kòm asosye P REMYE KÒMANDMAN Bondye te bay Adan ak Èv la te man- egal. Enfi mite, lanmò, oubyen lòt sikonstans kapab egzije syone potansyèl yo kòm paran antanke mari ak madanm. adaptasyon endividyèl. Lòt kòd fanmi yo ta dwe bay sipò Nou deklare kòmandman Bondye te bay pitit li yo pou yo yo lè l nesesè. miltipliye epi pou yo ranpli latè a toujou valab. Nou deklare N OU AVÈTI moun ki vyole alyans chastete, ki maltrete pi lwen ke Bondye kòmande pou pouvwa sakre pwokreya- konjwen yo oubyen pitit yo, oubyen ki pa akonpli respon- syon yo sèvi sèlman ant gason ak fi ki marye legalman. sablite familyal yo pral rann kont devan Bondye yon jou. N OU DEKLARE mwayen pou kreye lavi mòtèl sou latè a se Anplis, nou avèti, dezentegrasyon fanmi an ap pote kalami- yon bagay Bondye tabli. Nou deklare lavi a sakre epi li en- te pwofèt ansyen ak modèn yo te predi yo sou endividi yo, pòtan nan plan etènèl Bondye a. kominote yo, ak nasyon yo. MARI AK MADANM gen yon responsablite solanèl pou youn NOU MANDE sitwayen ak responsab gouvènman tout kote renmen ak pran swen lòt epi pou yo renmen ak pran swen yo ye, pou yo sipòte lwa sa yo ki te tabli pou kenbe epi pou pitit yo. “Pitit se eritaj Senyè a” ( Sòm 127:3 ). Paran yo gen ranfòse fanmi kòm inite fondamantal sosyete a. Se Prezidan Gordon B. Hinckley ki te li pwoklamasyon sa a kòm yon pati nan mesaj li nan Reyinyon Jeneral Sosyete Sekou ki te fèt 23 septanm 1995, nan Salt Lake City, Utah. iv E NTWODIKSYON Rezondèt Klas sa a Tout patisipan nan klas la kapab aprann yonn apati lòt, san konsiderasyon pou eksperyans yo nan Klas maryaj ak relasyon familyal la prepare pou maryaj oubyen nan elve timoun. Eksperyans ou nan ede manm legliz yo fòtifye maryaj yo ak fanmi yo sal klas la ap pote plis rekonpans lè ou pataje ekspe- epi jwenn lajwa nan relasyon familyal yo. Li divize ryans ki gen relasyon avèk leson yo epi lè w koute an de pati. Pati A, “Fòtifye maryaj yo,” patikilyèman avèk atansyon lè lòt moun fè menmjan. Lè ou itil pou ede koup marye yo ak manm k ap prepare temwaye sou verite k ap diskite yo, ou kapab fòtifye pou marye. Pati B, “Responsablite paran yo pou fòti- temwayaj ou ak temwayaj lòt moun. Men, ou dwe fye fanmi yo,” akonpaye paran yo ak gran paran yo fè atansyon pou pa diskite eksperyans entim oubyen nan efò yo pou “elve [timoun yo] nan nouri yo ak sakre pou diskisyon nan klas la. Ou dwe sonje tou ke korije yo daprè Senyè a” (Efezyen 6:4). tan klas la limite epi kite tan pou enstriktè a ak lòt Klas sa a baze sou doktrin ak prensip ki anseye patisipan yo. nan ekriti yo epi pa pwofèt ak apot dènye jou yo. Li mete anpil aksan sou “Fanmi an: Yon pwoklama- Itilizasyon manyèl sa a syon pou mond la,” ki enkli nan paj iv nan gid etid Nan semèn apre chak leson, itilize manyèl sa a sa a. pou repase sa ou te aprann. Manyèl la gen “Lide Pou Pou yon rezime klas la, gade paj vii–viii. Ale nan Aplikasyon,” ki se sigjesyon pou ede ou viv dapre rezime sa a souvan pou repase doktrin ak prensip ou doktrin ak prensip ou te aprann nan chak leson. te aprann yo epi pou prepare tèt ou pou leson k ap Anplis, yonn oubyen de atik pa Otorite Jeneral legliz vini yo. yo akonpaye chak leson. Si ou marye, ou kapab rese- vwa gwo avantaj nan li ak diskite atik yo avèk kon- Asiste nan Klas la selon pwòp bezwen ou yo jwen ou. Ou genyen chwa pou asiste selon bezwen pèsonèl Kèk nan atik yo te toudabò bay kòm diskou nan ou yo. Paegzanp, si ou marye men ou pa gen pitit, konferans jeneral ak lòt okazyon, epi lòt yo te ekri ou ka chwazi asiste yuit premye leson yo men pa pou revi legliz la. Paske yo te tire apati diferan pibli- yuit dènye yo. Si ou se yon sèl paran, ou ka deside kasyon, ti modifikasyon piti te nesesè pou fè plan an asiste leson nan pati B yo sèlman. nan manyèl sa a konsistan. Paegzanp, kèk kòmantè entwodiksyon ki te nan diskou konferans jeneral yo Patisipe nan Klas la pa figire, epi kèk tit ak sitasyon te chanje. Ansèyman yo pa chanje. Nan chwazi pou patisipe nan klas sa a, ou te demontre yon dezi pou fòtifye fanmi ou. Pou rese- Aplike Doktrin ak Prensip ou Aprann yo vwa tout benefis klas la, ou bezwen kontribye nan Li pa ase pou senpleman aprann levanjil la. Pou diskisyon klas la, itilize gid etid sa a, epi lite pou levanjil la efikas nan lavi ou, ou dwe viv sa ou aprann aplike doktrin ak prensip ou te aprann yo. yo. Prezidan Harold B. Lee, 11zyèm prezidan legliz la, Patisipe nan Diskisyon Klas la te konseye: Lè ou menm ak lòt patisipan yo patisipe nan dis- “Tout prensip ak òdonans yo nan levanjil la nan kisyon klas yo, n ap gen kapasite pou envite enlfi- yon sans se envitasyon pou aprann levanjil la nan yans Sentespri a epi pou anseye epi pou youn pratike ansèyman li yo. Pèsonn pa ka konnen prensip edifye lòt. Senyè a te di, “Lonmen yon enstriktè dim nan toutotan li pa peye dim li. Okenn moun pa pami nou, epi pa kite tout moun pale ansanm; ka konnen prensip Pawòl Sajès la toutotan li pa res- men, kite yon sèl moun pale alafwa pandan lòt yo pekte Pawòl Sajès la. Timoun yo, oubyen granmoun ap koute sa l ap di, pou lè tout moun fin pale, tout yo nan domèn sa a, pa pwogrese nan dim, Pawòl moun kapab edifye akoz tout moun, pou chak Sajès la, sannktifye Saba a, oubyen nan lapriyè nan moun kapab genyen yon privilèj egal.” (D&A tande yon moun pale konsènan prensip sa yo. Nou 88:122). aprann levanjil la lè nou nan viv li. . . . v “. . . Nou pa janm reyèlman konnen anyen sou • Gid pou Ansyèyman (34595). Gid sa a founi sigje- ansèyman yo nan levanjil la toutotan nou pa fè syon pou amelyore ansèyman ak aprantisaj levan- eksperyans benediksyon ki soti nan viv chak pren- jil la. sip” (Stand Ye in Holy Places [1974], 215). • Pou fòs Jèn yo (34285). Ti bwochi sa a dekri pren- sip legliz la pou sòti ansanm, abiman ak prezanta- Resous anplis syon, amitye, onètete, langaj, laprès, sante fizik ak Resous sa yo ki founi pa legliz la bay enfòmasyon mantal, mizik ak dans, pite seksyèl, atitid jou anplis sou sijè ki diskite nan klas sa a. Yo disponib Dimanch, repantans, diyite, ak sèvis. nan tout sant distribisyon legliz la. Ou ka chèche • Yon gid pou paran (31125). Ti liv sa a gen sigjesyon jwenn piblikasyon sa yo epi itilize yo nan fwaye ou. pou ede paran yo anseye piti yo konsènan enti- • Liv Gid Familyal (31180). Liv gid sa a dekri ògani- mite fizik yo. zasyon fanmi an, founi enfòmasyon konsènan • Manyèl pou paran ak moun k ap okipe timoun andi- levanjil la nan fwaye a, epi dekri pwosesis pou kape (31123). Manyèl sa a bay konsèy pou fanmi òdinasyon nan prètriz la ak benediksyon yo. ki gen timoun ki andikape yo. Li gen enfòmasyon • Atik konsènan maryaj ak fanmi nan revi legliz la. tou sou materyèl legliz la prepare pou ede paran yo ak lòt moun anseye timoun ki andikape yo. • Manyèl pou Sware Familyal (31106). Liv sa a ede paran yo ak timoun yo prepare leson pou sware • Fondasyon pou bonè nan yon fwaye (33108). Ti familyal (paj 3–160, 173–232). Li gen ide pou fè bwochi sa a gen diskou Prezidan Gordon B. sware familyal reyisi (paj 163–70) epi enkli sigje- Hinckley te bay pandan li te sèvi kòm Dezyèm syon pou anseye timoun yo prensip espesifik ak Konseye nan Premye Prezidans la. responsablite (paj 235–62). Li gen ide pou aktivite • Vin yon mari ak yon papa ki jis (35402). Bwochi familyal tou (paj 265–340). sa a gen yon diskou Prezidan Howard W. Hunter, • Anseye, Pa gen pi gwo apèl (36123). Manyèl sa a katòzyèm Prezidan la, te bay. gen prensip ak sigjesyon pratik pou ede manm • “Gid pou Finans familyal,” (33293). Bwochi sa a legliz la amelyore kòm enstriktè levanjil la. Pati D, ki pibliye pa Eldè Marvin J. Ashton nan Kowòm “Anseye nan Fwaye a” (paj 125–48), patikilyèman Douz Apot yo, bay sigjesyon pratik pou jesyon itil pou paran yo. finans familyal yo. vi R K M EZIME LAS ARYAJ R F AK ELASYON AMILYAL LA PATI A: FÒTIFYE MARYAJ YO 1. “FANMI AN ESANSYÈL NAN PLAN KREYATÈ A” 5. REPONS POU DIFIKILTE YO ATRAVÈ Pwofèt Sen Dènye Jou yo pwoklame enpòtans etènèl KOMINIKASYON POZITIF maryaj ak fanmi an Tout koup marye ap gen kèk diferans nan opinyon Maryaj etènèl kapab pote lajwa ak gwo benediksyon Mari ak madanm ta dwe chèche kalite louwab, yonn nan lavi sa a epi atravè letènite kay lòt Klas maryaj ak relasyon familyal yo prepare pou ede Kominikasyon pozitif ede prevni epi rezoud difikilte nou jwenn lajwa nan relasyon familyal nou yo Fwaye nou kapab tounen “yon pòsyon syèl la” lè nou bati “sou gwo wòch Redanmtè nou an” 6. FÒTIFYE MARAYAJ YO ATRAVÈ LAFWA AK LAPRIYÈ Mari ak madanm ta dwe travay ansanm pou 2. DEVLOPE INITE NAN MARAYAJ ogmante lafwa yo nan Jezikri Senyè a te kòmande mari ak madanm pou yo fè yonn Mari ak madanm beni lè yo priye ansanm Mari ak madanm dwe youn bay lòt valè antanke asosye egal 7. POUVWA GERIZON NAN PADON Mari ak madanm ta dwe pèmèt karakteristik ak Yon espri padon ant mari ak madanm ede pote lapè kapasite endividyèl yo yonn konplete pa lòt ak yon santiman konfyans ak sekirite Mari ak madanm dwe lwayal yonn anvè lòt Mari ak madanm ta dwe chèche padon yonn nan men lòt pou feblès yo epi fè efò sensè pou amelyore 3. KILTIVE LANMOU AK AMITYE NAN MARYAJ Mari ak madanm dwe chèche pou youn padone lòt Mari ak madanm bezwen kiltive lanmou yo yonn pou lòt 8. JESYON FINANS FAMILYAL YO Demonstrasyon afeksyon ak jantiyès kenbe lanmou Bonjan jesyon finansye esansyèl pou bonè nan ak amitye vivan nan maryaj maryaj Bonjan entimite se yon demonstrasyon lanmou Mari ak madanm ta dwe travay ansanm pou suiv Koup marye yo ta dwe fè efò pou gen charite, bon- prensip debaz sou jesyon lajan jan lanmou Kris la 4. REPONS POU PWOBLÈM YO NAN MARYAJ Tout koup marye pral rankontre defi Mari ak madanm kapab travèse nenpòt difikilte si yo wè maryaj la kòm yon relasyon alyans Lè difikilte yo parèt, nou kapab reponn avèk pasyans ak lanmou nan plas fristrasyon oubyen kòlè vii PART B: RESPONSABLITE PARAN YO POU FÒTIFYE FANMI YO 9. “TIMOUN SE YON ERITAJ SENYÈ A ” 14. ANSEYE TIMOUN YO PRENSIP LEVANJIL YO Papa nou ki nan Syèl la konfye espri li yo bay paran (PATI 2) terès yo Paran yo dwe montre lanmou pou pitit yo lè y ap Paran yo ta dwe chèche satisfè bezwen endividyèl anseye yo chak timoun Paran yo dwe anseye pitit yo konpasyon ak sèvis Timoun yo gen dwa ak relasyon lanmou avèk Paran yo dwe anseye pitit yo onètete ak respè pou paran yo pwopriyete lòt moun Maltrete timoun se yon ofans devan Bondye Paran yo dwe anseye pitit yo konsènan rekonpans Timoun yo pote lajwa nan lavi paran yo pou travay onèt Paran yo dwe anseye timoun yo pite moral 10. WÒL SAKRE PAPA YO AK MANMAN YO (PATI 1: WÒL PAPA YO) 15. GIDE TIMOUN YO LÈ Y AP PRAN DESIZYON Papa ak manman yo ta dwe travay ansanm pou Timoun yo bezwen gidans lè y ap pran desizyon founi chak nan timoun pa yo yon boukliye lafwa Paran yo kapab ede timoun yo egzèse libabit yo nan Papa yo dwe prezide nan lanmou ak jistis jistis Papa yo dwe founi fanmi yo sa ki nesesè pou lavi Paran yo ta dwe pèmèt timoun yo aprann apati a ak pwoteksyon konsekans move desizyon yo Paran yo dwe montre lanmou sanrete pou timoun 11. WÒL SAKRE PAPA YO AK MANMAN YO ki detounen yo (PATI 2: WÒL MANMAN YO) Manman yo patisipe nan travay Bondye a 16. PRIYÈ FAMILYAL, ETID FAMILYAL EKRITI, AK SWARE FAMILYAL Manman yo dabò responsab pou nouri pitit yo Priyè familyal ak etid ekriti epi sware familyal dwe Papa ak manman yo dwe yonn ede lòt antanke tounen gwo priyorite pou chak fanmi Sen Dènye Jou asosye egal Fanmi yo resevwa gwo benediksyon lè yo priye ansanm 12. ANSEYE TIMOUN YO ATRAVÈ EGZANP AK ENSTRIKSYON Etid familyal ekriti ede fanmi yo vin pi pre Bondye Paran responsab pou anseye pitit yo Sware familyal ede fanmi yo fòtifye tèt yo kont enfliyans mond lan Paran yo kapab resevwa enspirasyon nan anseye pitit yo Paran yo anseye timoun yo atravè egzanp ak enstrik- syon 13. ANSEYE TIMOUN YO PRENSIP LEVANJIL YO (PATI 1) Ansèyman paran yo kapab ede timoun yo rete fèm nan lafwa Paran yo gen pou anseye timoun yo premye prensip yo ak òdonans yo nan levanjil la Paran yo ta dwe “anseye timoun yo priye, ak mache dwat devan Senyè a” viii P A: ATI F F ÒTIFYE ANMI YO