SARMALY AYlNEVi BabıCaaldiP. a kH anN o:l6C/a4ğ aloğlu-İstanbul Tel(:0 21522)24 57 8-5127 02 0 Fax(:0 21522)24 57 8 BiriBnasckıi :Ekim1 996 ©KesiAmj anİss tanbul. TürkYçaey ıHna kkSıa rmYaaly ınevi Kapak :İnBcait uk Baskı-Cilt :K ayhaMna tbaası ERICH OBSBAWM Kısa2 0.Y üzyıl 1914-1991 AşırılÇıakğlıa r Türkesi: Yavuz Alogan İçindekiler Önsövze T eşekk.ü.r. ........................................7.. .......................... ......... KuşB akıYşiır minYcüiz yı.l. ....................1.3. ....................................... KısIı m FelaÇkaeğtı 1-TopyekSuanv aÇşa ğ.ı... .....................................................·.. ..........3 3 2-DünyDae vri.m.i. ........................7.1. .................................................. 3-EkonomUiçku rumDao ğr.u. ..........................1..0..5.. ........................ 4-LiberaliÇzömkiünş. ü. .....................1.3.2. .......................................... 5-OrtaDkü şmanKaa rş...ı.� . .............................................................1 69 6-Sanatl1a9r1,4 -1.9.4.5. ....................2.1.0. ........................................... 7-imparatorlSuoknlu.a .r.ı.n. .................2.3.4. ........................................ K:::I:Im AltınÇağ 8-Soğuk Sa.v.a.ş. ........................2.6.3. ................................................... 9-AltıYnı ll2a9r9 10T-oplumsDaelv ri1m9:4 5-19.9.0. ..............3.3.4. .............................. " lKlü-ltüDreevlr i.m. .......................3.7.2. .............................................. 12Ü-çüncDüü ny.a. ........................3.9.9. ............................................... 13"-ReeSlo syali.z.m.". ......:.. ............................4..3..0.. .. ....................... KısIıImI ToprKaaky ması 14K-riOzn Yıll.a.r.ı. ......................4.6.5. ............................................... 15Ü-çüncDüü nyvae D evri...m... .............................�.... . ................. 498 16S-osyaliSzomniun. .................................5.2.8. .................................. 17-AvangaKradl ıp1l9a5r0 'dSeonnr Saa na.t. ..........5.7.1. .................... 18-BüyücülveeÇr ı raklDaorğıa-Bli lim.l.e.r. .........5.9.6. ..................... 19Y-enBii nyıDloağ ru .....................6.3.7. ............................................ Kaynak..ç...a.. ...............................................................................6...6..7 ÖnsövzeT eşekkür Yirminycüiz yılın htikaçir mishbeii nbriaş kad önemin tarihini yaz­ dığgıi byia zamçaüzn,k hüi kçi msyea,ş adığı dönedmıiş,a rdsaand,e ce ikin-cyida a ü çünceül-deon d,ö nemkiany naklaynand dada anh sao n­ raktiari hçileesrienr lerindebnid rö bnielmydiai zğaib i(lydadi ağy ia z­ masgıe rektgiiğbyiia) z amaz. JıBaeynaitbmıu mk itaepltaeal ındaön­ nemibnü yübki brö lümüçyalkeı şıByudo örn.e miilngk e nççlaiğkı rndan günümükzaed gaerç ebnü yübkib rö lümüynadşea ntaonp lumoslaaly iann bilincinydaenybidi birim l,i mcçiodkbe inçr a ğdoalşa rbaudk ö nehma k­ kındgaö rüşvleeö rn yargbıilrairk tiTradriimho.çl ia rtaakş ıdıpğrıom­ fesyoşnaeplk aanlıtnı 1n9d1a4, 'stoennr daöknie ümz eriçnadleı şmaktan kaçınınambıinnre debnuid uGre.n dee b aşksaı fatbluard löan eümz erine yazmakkteann diamliı koyamaMdeısml.e hka yatıdnednai lgdiibğii, "bendiömn emiomn,d"o kuzyuünzcyuı Alrdtı1ır9k.1 4'Stoevnyç eatğ ının sonuknaad yaarş anKaınsY ai rminYcüiz yıblit'raı r ipelirsseple kitçiifn de elael manmıünm küonl duğduünşuü nüyoarnucmao,kn aç,o ks ayıydiar ­ mincyiü zytıalri hçibsiirniiknt airrşdkiiavğy in aklanknüdçaünbk i sre r­ piııbtiiryy ain baı rakırsak,b ilimlsietle rbaitlügroi lsmia ksuılzaı­n şıyorum. Sözg elikmlia sainkt iykiadt aeB izaİmnpsa ratortlaurğiuh çbius inin uzudnö nemslıerra svıend daahs ao nra yazılanglianbt ie,bbk ii klrim ­esi şinşiinm,d yiükzyiı l�ıhny azınınbıib rü tyeükk. dilbdiel mebksiuilş,e­ kusubzü,t ünüiymlkea nsıBzudnıurn.b1 iar libketneib mi lgiçma,ğ daş tarih alanınkdapaksia mtlarıi hsels tbainldgartibl aank ımınbdialgnee ­ lişigvüezp ealr çalEnı dçıorky. a pabildöizğeilmlz,iah kmleet vleit ar­ tışmasloır unlliatre ra-tsüörgzüe nlüiS moiğ,u Ska vaşv'e1ı 9n3 0'ltanan­ .rihgiönzid-geenç.i rmeBkutk iirt.a ipftaaed dei lgeönr üşlaraşetrıinnc ı 7 uzmanlıığ�ıınğ ımnadkau oll masbıe,n yie teritnactem iend iyoArk.s i haldkeu şkusbuazş aramazBduı kmi.t apttaar tışgmöarlüış lyearniın sıra cehalesteirmgii iebdiiçrğo iksm o rudnav ardmıurt laka. Bu kitabpu,n edenleörtdüerngü a,r ibpi çimedşei ttseimze lldear­e yanıyNoerw.S chofoolSr o ciRaels earmcehz unlaryıinram iynücziy tıal­ rihüiz erivneer ildeenr slegreirne ktiorkduimğaiy tlaam amlavneay nı l­ larcsaü rekna psamvleı çok yönlüo kumayeak olarasko,s yal antropolo"gklaatrıılngı ömzclıe mycaid "a s adecdei kkagtelzig idne ­ diklyearda i atalarpıemkıç no kü lkekdei bbidtizyeerbi lectüerkdleenr i biroil araKkı,s Ya irminYcüiz yıl'ın birikmainşd abrıinvlaefig ­isine, kirlesraihnieb Bium t.ü rddeenn eyimltearriinhd seeğle rbiü,y ütka rihsel olaylariıçni nydeer a lmayyaa d at ariyha panlvaeryıaö nemli devlet adamlatraınnıım ayyada a o nlagrölraü şmoülşm aybaa ğdleığ ilAdsilrı.n a bakılıarrsadaab, i rg azetoelcair şauky ad ab uü lkeydea,h çao kL atin Amerikay'aypat ığaırma ştıgrmeaz ilerkianziann dırddeınğeıy idme vl·e t başkanlayradı ayk laar aarl akni şilyearplıelg aönr üşmelçeorğikune zv e­ rimollim adıoğırntıak yoay dÇuü.n kbüu t ürdienns anhlaalrkh ai taepd e­ cekş ekilkdoen uşuyorGlearrçdeık.at yednı nloaltaıincn ıs anslearr bestçe konuşabyiald eanb öylkeo nuşmaiks teykeinş ileBrduinrl.a rbıüny ük olaylsaorrıunm luluhğiuçnbui r şteakşiılmdaem atlearrceıid hi lBiurn.u nla birliiksttee,r iksıtsemmviee yz a nıldtaıo clıs ian.s anvleary ıö reltear­i nımak bçaonkya a rdımoclıd Buu. y üzyıülçıünn cçüe yreğimnedyed ana geletno plumdsöanlü şümhüınz ıvneöı l çeğini geönrmi eynyiio nla uy nı kent-iVa lencyiaad· a P alermoo-tuyzıllbıikaradr � sonrag örmektir. · Çokö ncyea pılbaingr ö rüşme sısröayslıenndveaesn a klanbainşr e yin anısçıo,ka çıokl maynaend enlerle, kuglellaencıelkabTtiaelr iirh.bç ui yüzyıQliaar n lakma zandırabiblui ygoernseal,l ikle gövzleae nm­ yapma latıladnilnarıl esmaey esindBeud yiorl.lö ağ renebildilderimi aokk­urlara tarmauymıu yorum. Bu kitaapy nız amandvae isteirs tememze,s lektaşlöağ­rdan, rencilevrebd uekn o nudçaa lışıyrakkeans yıanpaı ştı�ğğıemr k işilerden edindiğbiiml gildearyea nıyBour .b orçlubazılu k durumlarsdias ­ tematikBtiilri.m lkeorniua labnö lümi,k air kadaşısmıand,e bcielmr s ­ talograf değialy nzıa manbdiaar n siklopoeldaAinls atMn a ckaFRyS ile John Maddoixn'cuenl emessuinnuel İktdius.a di kalhkıaknkmıan dyaa z- 8 dıkalrıınıbni rk ısmNıe w School'damne selktaşMıams,s achusTeetkt­s nooljEin stitüsüL'anndceTena yolrt arafınodkaunn dBuu. konudyaa z­ dıkalrımçıonğ uH elsinki'Bdiereklşim iMşi llteelrÜ niversEiktoensoim ik KalkınmaA raştırmaDlüanny aE nstitüsü('UnNdUe/WI DER) çeşliit makro-ekonomiks orunlealreıa nıl ndıkğoın fesralarns ırasıonrdtaa kyoa­ nulan tezleyraip,ı lan tartvıeş mbaaurl aadrkaıu alğımgae elnletreim el aıloyr, Bu konfaenrsalrs ırasıünndiav erDsri.tL ea,lJ ayawerdanyaö'­mn netiminbdüey ükb iru luslaraarraasşıt ıvremt aa rtışmmear kezidnöe­ nüştürüldü. Gyeanzae ylllairkgıleneçı i rdiMğciDmo,n neDlolu glasm'iı­n safirö ğretiümy esoil arabku ulnduğbuu takdişraey aknu rums,o n yıllarıynaış aySaSnC B'yyea kınlvıeğe ın teekltüieglli snie denei byelnim içiçno kd eğreilo ldu.D anıştıkğiışmi ltearvisni yelheerrzi anmea nuy ­ madım.A ksid urmuda yapılahnaa talr tamamebna naa ittAikra.­ demisyenlbeirribni rbienyinni ndyeanr aarnlmaikç ibni raragyeealr ezka ­ manlarıbnüıynük kı smıhnarıc adıkkloanrfıe rvaenk so llokyumlçaorkd an yararlanRdeısmm.iv e r esm�ilm ayanor tamlarda görüvşetl aevr­inden siyeleriynadreanr lanbdüıtğüımnme selktaaşrlımyaa d ak endilerine ders vermeş ansısnaah iopl duğuNme w Scho'odlaukliu slararasıgru ­öğrenci bundan edindibğüitmü bni lgiilçeibrnu radias ivme rerteekş ekektümre k mümkügnö rünmüyBourn.u nbliar liTkütrekd, e vriÜmçiü,n cDüü nya'da göçv et oplumhsaarle ketkloinluilka rında yatzedzılkelrçarıdo ekşn e yö ğ­ rendiğPiemr daEnr guvte A lexJ ulcaö'zyeal litkelşee kkeürtm em ge­ rektidğüişnüin üyorum.AP ARAy rvıec1 a9 3T2r ujillo Ayaklanması üze­ rinöeğ rencim MaGrigeasrietcak deo'kitno treaz içnoekş eyb orçluyuın. Şimdizkaim anyai nninycüiz ytıalr ihoçliarsaiyk a klaşkainşi ik tii p kaynagğiad erbeakğ ımhlalıe g eliygoürn:l üykad as üreblais ıinlu el usal hükümetlyeard ianu luslarkaurrausmıl açrııkna rdıskülrealrriıap orlar, ekonomyiad ab aşkkao nulayradpaı laarna ştırmiasltaart,di esrtliek meleri ved iğeyra yınlLaorn.d rGaua rdianF,i nanTicmieavselN ewY orTkim es gibgia zeteçloekreş eyb orçluyBuimd.e şmMiişl �etlveero 'niabn a ğlçıe ­ şitkluir uluşlvaeDr üınny aB ankasıd'enğıenr ylaiy ıniaorlıanbnao reuro kaynakçgaödraü lmektBeidrlierş.mM iişl letleart'aiosnlı a Mni lletClee­r miyetid'enu in utmamak gerekir. Unyegrueldaemytasademab irb a­ şarısıuzğlrıağmaa srıanğamebnu k uruluşöunnc,üb irç alışomlaa 1n9 45 SanayivleDe üşnmyeTa i cairleeent y iü ksenko ktauylaa şeank onomik araştıvrem aan alizleşrüikrnaenb orçluyBuuz t.ü rdekna ynakloalr- 9 masaybduıy üzyıelkıonn omtiokp,l umvseak lü ltüdreeğli şiklitkal­erinin rihyia zılam.a.z dı Yazaraıçnı kkçiaş ioslealyn a rgıdlıaşrıın odkau,r labruık ni,t aypatza­ dıklançıonğıunng aü vednu ymalgaerrıe kBiöry.lb ei kri tagbeın ibşi rre ­ feranasylgaıryt adı a k aynaikş aretlaeşrıiyryüılk el emyeekr soilzu Rre.­ feranslarımı, alıntiısltaartıins tyiyakad ipaeıö rltidenıkn ğiiı c,e liksel veril-ebraiznfe anr kklaıy nakflaarrks laıy ıvlearr iarl-ındkıağyın aklada ve bazedne o kurlaarlıınş,ı lmaymaıbşa,ny caıd a beklenmbeud­ik labileceikfaldeerlide aryiann dığı kaybnealkilratriılnmv eeys aizyalreı n tartışgmöarülşıl erbiinriandz e stgeekr ektirebbialzenıco ekğtia tsaır­la nırlamçaaylaı şBtuır me.f eramnestlianrpd aer anitçeizan leı nmıKşatyı­r. naklatraımna mkıi tabsıonnu nbdual unmaktBaudk ıary.n akmçeat iinç in­ ded eğiniylade ana lınytaıp ılbaünt ükna ynakltaarmıl nis tesidnadhean fazlaksaıpnsıa maktBaud,dı arh.ia l edrüiz eyodkeu miaç isni stembaitri k rehbdeerğ ilİdlierr.i düozkeuymdiaeç iknı sbai grö stearygreoı l arbaak­ sılmıRşetfıerr.a noslldaurğk,ua d arımyeltans,ia degceen işlyeatd easn ı ­ nırladyiapnn otltaarmdaamnea ny rıdır. Bununbliar libkitrek,a çtıenmıea ll dığyıamd aö zellibkolreço llu­ duğumb azçıa lışmablealriır tumyegku onl uBru. ç alışmaylaazraın ların değerlendirilmdeüdşiüknlmeerlieinrsiit neim eGme.n elidkeai r kadaşın çalışmaçsoıknş ae yb orçluyum: etkaorniohmvçieiy soir ulmbaizrn i ­ celikvseertlio playPıacuıBlsa ıi rovcehk endisKiınseYa i rminYcüiz yıl kavrambıonrıç ollud uğuMma caBri limAlkeard emiessikb ia şkanIıv an BerendP.. C alvocor(WeosrslidP oliStiinc1cs9e 4 5İ)k inDcüin yaS a­ vaşı'nbduya ann gae nel sdiüynaystaaa lr ikhoin ususnadğal vameb aze­n anlaşılnaebdielnilre örtdüernsü e-rbti rre hboelrd uİ.k inDcüin ySaa vaşı konusunAdlaa nM ilwardm'uıhnt eşeesme rWia rE,c onoandm yS ociety 1939-4ç5o'keş eyb orçluy1u9m4.5s onraeskıo nomiiç iHne rmaVna n deWr ee'nPirnop seraintydU p heavTahlWe:o rlEdc ono1m9y4 5-1v9e8 0 ayrıcPah ilAirpm stroAnngd,r eGwl ynv eJ ohnHa rrisoCna'piıtanl ism Sinc19e4 5b aşlıçkallıı şmalayraırnadralna nMdaırmt.iW na lkerThe' ın Co/Wda r'suo ğuekl eştirmegnölsetreirnd ikldearhibanu dyeübnki irl giyi hake diyİokri.n Dcüin ySaa vaşı'bnudy aannS ao l'tuanr ikhoin usunned­a zakegtö sterheerneüktz a mamlanmakmaıpşs ampleır speçkatliıfş masını okurnamiaz ivne reQnu eeMna ryv eL ondrÜan iversWietsetsfii Ceolld- lO