kitâbe-i gam ahmet rasim sunuş: özgür ildeş ayrıntı: 1131 / türkçe klasik dizisi: 4 kitâbe-i gam / ahmet rasim yayıma hazırlayan / özgür ildeş sunuş / özgür ildeş son okuma / barış özdemir bu kitabın türkçe yayım hakları ayrıntı yayınları’na aittir. kapak illüstrasyonu / berat pekmezci kapak ve görsel tasarım / gökçe alper dizgi / hediye gümen baskı: kayhan matbaacılık san. ve tic. ltd. şti. merkez efendi mah. fazılpaşa cad. no: 8/2 tel: (0212) 612 31 85 - 576 00 66 topkapı / istanbul / sertifika no: 12156 birinci basım: aralık 2017 / baskı adedi 2000 isbn 978-605-314-172-3 / sertifika no: 10704 ayrıntı yayınları basım dağıtım san. ve tic. a.ş. hobyar mah. cemal nadir sok. no: 3 cağaloğlu – istanbul tel: (0212) 512 15 00 faks: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr [email protected] twitter.com/ayrintiyayinevi facebook.com/ayrintiyayinevi instagram.com/ayrintiyayinlari ahmet rasim 1865’te İstanbul’da doğdu. Babasının annesini terk etmesi üzerine annesinin yanında büyüdü. Edebiyata merakı, 1876’da kaydedildiği Dârüşşafaka’da uyandı. Dârüşşafaka’dan birin- cilikle mezun olduktan sonra, Posta ve Telgraf Nezareti Fen Kalemi’ne kâtip oldu. Aynı zamanda dergilere yazılar yazmaya başladı. 1884’te, Cerîde-i Havâdis gazetesine mütercim olarak girdi. Memuriyetten istifa ederek 1885’te Tercümân-ı Hakîkat’in yazı heyetine katıldı. Bu arada, dönemin pek çok dergisinde edebiyat dışı konularda tercüme yazıları yayımlandı. Bir süre, Mekteb-i Behramî’de ve Kamanto Musevî Okulu’nda öğretmen- lik yaptı. 1894’te İkdam gazetesinde yazmaya başladı, 1895’te Malûmat dergisine katılarak burada Servet-i Fünûn yazarlarıyla kalem kavgasına girişti. Ahmet Rasim, II. Meşrutiyet’in ilânına kadar polemik yazıları ile kurmaca eserler yanında, tedrisat için dilbilgisi, imlâ, aritmetik gibi konularda da eserler kaleme aldı. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra, Sabâh, Musavver Muhit, Şurâ-yı Ümmet, Donanma, Resimli Kitap gibi süreli yayınlarda yazılar yazdı ve Hüseyin Rahmi ile Boşboğaz adlı mizah gazetesi çıkardı. I. Dünya Savaşı sıralarında, Tasvîr-i Efkâr’da; Mütareke yıllarında, Yenigün, Zamân, Vakit; Cumhuriyet yıllarında da Cumhuriyet, Akşam gibi gazetelerde çalıştı. Kısa bir memuriyet deneyiminden sonra hayâtını tamamen basın dünyasında sür- düren Rasim, 1927-1932 tarihleri arasında İstanbul Milletvekili olarak TBMM’de görev aldı. 21.09.1932 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Yazı dünyasının hemen her türünde eserler veren Ahmet Rasim’in kitaplarından bazıları şunlardır: Hikâye ve Kısa Roman: İlk Sevgi (1890), Güzel Eleni (1891), Tec- rübesiz Aşk (1894), Ülfet (1899), Belki Ben Aldanıyorum (1909), İki Güzel Günahkâr (1922), İki Günahsız Sevda (1923) Hatıra: Gecelerim (1894), Fuhş-i Atik (1922), Falaka (1927) Gezi: Romanya Mektupları (1916); Monografi: İlk Büyük Muharrirlerden: Şinasi (1927); Fıkra ve Makale: Tarih ve Muharrir (1910), Şehir Mektupları (1910), Eşkâl-i Zamân (1918), Gülüp Ağladıklarım (1926), Muharrir Bu Ya (1927); Araştırma ve İnceleme: Tarih-i Muhtasar-ı Beşer (1887), Eski Romalılar (1887), Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (1910), İstibdat’tan Hakimiyyet-i Milliyye’ye (1924). özgür ildeş 1976 yılında Ankara-Şereflikoçhisar’da doğdu. İlk ve ortaöğre- nimini Şereflikoçhisar’da tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi’nde yabancı dil eğitimi aldıktan sonra, 1999’da Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitir- di. 2003’te “Kemal Tahir’in Köy Romanlarında Mekân” adlı teziyle Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı (Yeni Türk Edebiyatı) Anabilim Dalı’nda yüksek lisansını tamamladı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı (Yeni Türk Edebiyatı) Anabilim Dalı’nda doktora yaptı. 2009’da “Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın 1919’a Kadar Olan Romanlarında Yapı, Tema, Anlatım (1889-1919)” adlı teziyle doktor unvanını aldı. 2000-2013 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı liselerde Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni olarak görev yaptı. 2013-2016 yılları arasında Gazi Üniversitesi Polatlı Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde Yardımcı Doçent (Yrd. Doç. Dr.) unva- nıyla öğretim üyesi olarak çalıştı. Halen yazarlık faaliyetini sürdürmektedir. içindekiler sunuş: ahmet rasim üzerine / özgür ildeş ..................................9 kitâbe-i gam bir-elli iki .......................................................................................21-254 Özgür İldeş Sunuş: Ahmet Rasim Üzerine Bir kendime, bir hâl-i perişânıma baktım; Zâlim, seni yâd eyleye, âh eyleye çaktım. Sen yoksun, o yok, ben yalnız çıldıracaktım, Zâlim, seni yâd eyleye, âh eyleye çaktım. Ahmet Rasim hmet Rasim (1865-1932), Türk edebiyatında ve A basın dünyasında önemi herkes tarafından kabul edilen fakat isminin büyüklüğü nispetinde üze- rinde yeterince durulmayan talihsizlerdendir. Muharrir Bu Ya adlı hatırat türündeki eserinin, Bir Monolog olarak kaleme aldığı, “Yaz!” başlıklı ilk yazısından bu durumu şu sözlerle ifade eder: “Lâf değil, muharrirlik bu!... Yaz! Hem çalakalem yaz! Durma yaz! (Hariçten sesler: Yaz!) Bütün tarih, tabiat, içtimaiyat, iktisadiyat, siyâsiyât, riyâziyât, sınâ’î sana müs- taharrındır,1 daha ne istersin, a şaşkın, budala durma yaz (Hâriçten sesler: Durma yaz!) Hem kalemin ucuna nasıl gelirse öyle yaz! Çekinme, kelime, kaide hatalarından kork- ma; fikir yanlışlıklarına aldırma, prensip şaşkınlıklarına 1. müstaharr: boyun eğmek. —1.0— kulak verme; bir makaledeki mevzuatı diğer makalede nakz et2 (Hariçten sesler: yaz, ama!) çekinme, meydan senindir; yaşa muharrir! (...) Tahsilin ister tam, yahut nâ-tamam olsun, bunun yazı yazmak babında zerre kadar tesiri, me- dhali3 yoktur. (...) Yolda yaz, tramvayda yaz, otomobilde, şimendiferde, vapurda, arabada, kayıkta, dur, otur, hopla, zıpla yaz!”4 Rasim’in 1908’den beri değişik konularda kaleme al- dığı yazılarını kitaplaştırdığı bu eser, onun külliyatının sondan bir önceki eseridir. Rasim’in kitabında ilk yazı olarak yer verdiği bu metinden özetleyerek alıntıladığımız kısımlar, aslında onun yazarlık hayatının da bir özeti niteliğindedir. Rasim, “hangi sahada eksik gördümse orada çalıştım” sözüyle yazı dünyasının her alanında çekinmeden kalem oynatmış ender şahsiyetlerden biridir. Onun bu cesareti, maişetini yazı yazmakla sağlamayı tercih etmesinin yanı sıra, belki de bu zaruretin bir so- nucu olarak yazma eylemini hayatındaki her şeyin önüne almasından kaynaklanmaktadır, diyebiliriz. Rasim, bu vesileyle elli yıla yaklaşan yazarlık hayatında gazetecilik etrafında pek çok türde sayısız eser verir. Yazı dünyasının hemen her türünde eser kaleme alan Ahmet Rasim’in Kitâbe-i Gam adlı eseri, onun henüz 20-22 yaşlarında kaleme aldığı bir gençlik eseridir. Eser, Ağah Sırrı Levend’e göre “mektup”,5 Şerif Aktaş ve Suat Hizarcı’ya göre “mensure”,6 Nurullah Ataç’a göre “mensur 2. nakz: bozma. 3. medhal: ilişki. 4. Ahmet Rasim, “Yaz”, Muharrir Bu Ya!, Hamîd Matbaası, 1926, s. 3-4. 5. Ağah Sırrı Levend, Ahmet Rasim, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara Üniversitesi Basımevi, 1965, s. 99. 6. Suat Hizarcı [Cevdet Kudret], Ahmet Rasim, Hayâtı, Sanatı, Eseri, Varlık Yay., İst., 1973, s. 19. Şerif Aktaş, Ahmet Rasim, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ank., 1987, s. 178.