Marksizm Bibliyoteği No. lll V.İ. Lenin KARLM ARKS =====IN==== HAYATI FELSEFESi SOSYOLOJiSi HiKMET KIVILCIM ı. !stanBbOuZlK URT Matbaa�1 İÇİNDEKİLER Öns öz.. ................................................................................ı 19 KarlM ark...s.. ......................................................................ı. 2 1 Marks'Fıinl ozovfei Sko syaDlo ktri.n.i...... ...............................1. 27 FilozoMfaitke ryal.i.z.m. ...........................................1..3.1. .......... Diyalek.t.i.k. ................................1.3.5. ...................................... TarihiMna ddecKia vranı.ş.ı.... ........................1.3.9. ...................... SınıDfö vüş.ü.. ......................................................................ı 43 Karşılı..k..l..a...r. ..................................................................1. 4 7 ÖNS ÖZ 1-ı.D ünyaS avaşbıa şlarkeRnu,s çaG ranatA nsiklopedisi "Markvse Doktrinhia"k kındLae nin'dbeinrm akalei stiyor. Fa­ katm,a kale7 5b ini şare(tkie limegyeiç)m eyece.k.L .e nin1,9 14 Temmuz ve Ekima ylraındİas viçrem'adkea leyi kalaelmıey or. Ansiklopedyia'zydeı g1ı7 Ekim19 14t arihmleik tubunddai yor ki:" Marks'taalnıb pu raygae çirecegim bpiarrçaogkr afiabridra n üzüntüyvlaez geçmeykea tlandım. Bbeinrsc öez,l ük(tbei lhassa Marksizm'einn t artışmsaolrıu nlaörrın,ge inf elsefielseik öylü sorunlaürzıe rinpea)r agrafallaırap n makö nemlidiOrk.u yucu­ larM arks'bıünt ünb ellbia şlkıu rallaerlıa nlıt ınbdual undurmalı­ dırlayro,k sab irs özlügühne defivnaer ılmamoılşu r.A"y nı mek­ tuptaM arksizm'biinb liyogriaçfiiansn ic ak1 5 bini şareaty ırdı­ Çınvıe ötekih,e leM arksizm'döennc ekeifi ilimlkeırsiak esmeye mecburk aldıgbıinlıd iriLyeonri.n 'biun m akaleyseı gdıramadıgı "promarksistk"ılsearclta a nımlaybainr m akalesvia r:" Mark­ sizm'ÜiçnK aynagaıd"ıi le1,9 13M artt arihRluis ça" Tedri­ sat"[Egdietrigims]iç nıdkemı ş. gBeirze,k" M arksv eD okrtri­ nig"e reks"eM arksizÜmçiK na ynagyıaz"ı larıinlfıken l sevfei sosyolojbiökl ümlerbiinri! eştşiurb irpo,ş ürcügü çıkardık. Tekni­ girnibzö ylgee rektiri"yMoar.r ksizm'in EkSoonsoymailsiiz1­ mi,T aktikgoin"u lar"ıMnaır ksizBmi bligoit"emizNion: 4 'ünde arayanb ulacakt"ıErk.o nomi Politidkiy enhlaenrşi,i? m"d ilik, kütüphanemi"zGinü ndelikSçeir mİaşya deiıi" ll çeeı kmıNşo : 1'i ilyee tniebilirler. Bu kitap"töaz T ürkçe'pyiiş ireldiemr"k ens,ö zün" dibiynaik - mamaya"b aktıvke bazıs özk arşılıklgaernıekn oıy duk. 2 - Bu ölüy azıyı: a)K esesvie v aktdia ro lanloakru sunU.c uzdurk,ı sadır, b) Kesesvie vaktbio lo lanlaork usunM,ar ksiz'mig e nişçe, etüte tmeyeb u kapıdagni rifMfarr.k sizbmi rd enizsebu, yazı onunp usulaoslıu r; 119 c)M arksizm'dions tlaorkıu sunÇ.ü nküL enin",b idro ktrini kepazee tmenienn k1sa yolduo,k tor itnoiy casma savunmaya kalk1şmaktd1err". d)" Tarafsızo"kluasru Onl.a k i" nalla maırha"l ıgtdniyıanle k­ tiÇiinaek ıelr dirirfer. e)M arksizm'in düşmanlan o-kiulslçuean t.a cBdaeilg­kılz, ye-Marksizkmad ark orkunbçi r" DüşünceD evi"niang zına lokmvae evrenem askarao lmaikl letl-ebrui knoem primeleş­ tirilmiş öğüt- hhearn gib iri laoçl ur. 19.3.19H3i5k metK IVILCIMLl 120 KARLM ARKS AİLESVİE Ö GRENİMİ KarlM arksM ayısı 818'dTer ev'd(eP rusya'Rnıenn h avali­ sinded)o garB.a basaıv ukaYath,u dilik1t8e2n4 'dPreo testanlı­ gad önme.A ilesihnailnvi a ktyie rindkeü,l türü ivhatri,l alciligi yoki diM.a rksT revk olejbiintii rdiskotnernBa o nnv ea rkasın­ dan dBae rliünn iversitelgeirridniÜen. i versitede Hvuek uk özelliTkalrhei i leF elsefoek ud u .ı 83' dıeE pikrü f elsefüezsei­ rine birt ezy azıgpö stererek etüdünbüa şardMıa.r ks'oı snı ra­ dakkia vrayışhleannü,zH egelci-idekaa!virsaty ıişdıiB .e rlin'de, Hegefle lsefesintdaennr ıvseıi zh tilnaeltciic elçeırk armabyaa­ kan" solcHue gelcil(eBrr"u nBoa uerv s.m)a hfili(nyeu varına) katışÜtnıi.v ersiteçdıeknı ncMaa,r ksB onn'dkaa ldNıi.y eotria ­ dap rofesaölrm aktFıa.k atg eribciirp olitgiükdae nv e1 832'de LudwiFge uerbacphr'oı fesörlüakttaenhn ü kümet1,8 35'düen i­ versitegyier mesibnierd ahae ngeoll duv e aynıh ükümetin, 184'1d eg,e nçp rofesöBrr unoB auer'Bionn n'dkao nferanslar vermesidneiy asake tmesiM,ar ks'hıe rhangbii ürn iverskiat­e riyebreik lemektveanz geçirdi. MARKSS:O LH EGELCVİEF EUERBACHCI Bus ır a lAalrm,a nya'Sdoal Hegelacli!aibki ldiagçiınleiı lpe r­ liyordHue.l eı 836'dabne riL,u dwiFge uerbach, teo{liloaj­inin hiyatıenl)e ştirigsiirnieş ir1v8e4 1'd"eH ıristiyÖaznül"ı gın kitabilıe i yicbe enimsedlmgait erya!izymöen eli1r8.4 3'de "Geelcektie FkelsefePnrienn sipleseerrii"çnıi k arır. En­ gelsd,a has onralarıF euerbach'ıyanz ıbluahr aık kındşaö yle yazar":B ue serl(edrogiruns uw esendeCrh ristentums'nuen ) kurtarb/iCrle tkyia pt1ignmsa1kn e ndi kendidseinneem e/Bi.i z 121 (yanHie gel'ciMlaerrk;s d a onlarlbai)r den bFieruee rbach'm tilmizleri (öğrencileorliu-vÇeirrmaikş/iaznd)i r." GAZETCEİL İKTEENKO NOMİSTLEi G İştoe s ıraSdoal,c Hue gelciloelrdluek içlai nşokkit albaur­ı lunaRnh enairna'diinbk uarlj uvı,aK loalronyaRdhae,n agua ze­ tesaid l{1ı . 1.1842b'edreçinı kabni)rm uhalefgeatz etkeusri­ dulaMra.r ksB'rluan Boa uebru nbaa şlyıaczaa rgliabgrii rdiler ve1 85E2k im'iMnadrekg sa zetebyaeşy azaorl duB.u nuünz e­ rindee ,B onnb'ıur akKıopl anyag'eyladM ia.r ksi'dıanr esinde çıkgaanz etedneivnr idmecmio kraseigyiela içmıik taaçnı gbae ­ lirHdüik.ü meitlö kn cgea zetiekyii hkaatttü açk ats ansüre ugratstoınr,a N i1s a1n8 43'kdaep atı·tıM ıa.rs k'ıGna zetRhee ­ nan[ RheiniZsecihteu ngç]ıdkaa rötzteıngmlıai k alealşearğ ıda gösteriBluinyloarr.d ano lbaarşEaknkag els'inb iöarnn edmı­gı lmia kaldea hvaa rk iM,o selle bvagacdıilsaird ıunrıunm lkaor­ı nusundaMdaırrk.sg ,a zetehcaim aratslıırgaıs ıenkdoan omi­ polibtiilkg isyientienro slidzu guannul avdeı a nlaarn lamaz ateşelkio nomi-peotlüidtligekir rei şti. EVLNEME;D EVRİMC-İY IGINC(IKİ TLECİH)l Z 1843'Mdaer,k çso cukalrukka doalşaıvn e d aha üniversite­ deo kurkneinş anlabnumlıuşn dJuegnun Vyo nW estphailleen Kreussnaecvhl'ednaKd air.ıP srıu syaa'snlvıieng eribciiar i le­ sindenJdein.nV yo nW estphaiaeğna'bieny ein sgie ribciizr a­ man da(1 850-18P5r8u)s İyçai şblaekraion l uıd. M arks1,8 43 sonbaharAırnndoaRl,ud g (e 1802-l1l8be8i 0irtk)i e ra d i k abli r dergçiı karmüazke rPea rigsi'teRt uig.e s,o Hle gel1c8i2,5 'den 1830'dae gihna pis1,8 48'dseonn rgae ri(cmiü rtevcei ) 1866'd1a8n7 0d'eeg iBni smarpka'rat iozlamnu bşi ar damdır. Fak atD,e utscFhrneaz ösisJcahher ebüFcrhaen:sA ılmaz n Ytllı­ gı( haberaldeıranilı)a b nu d ergiynailnn 1ı.fz a sikçüılküAt lı­. manya'gdiaz ldiacgeı tılmagsüıçnldüakkvliee M ra rksR'ulgae arasınçdıak adnü şüncaey rlkııl aryıü znüd enk ap an d Mıa.r ks, bud ergiydaez dımgaık alelaerrtlbıeik,z "ev,a r oşleaynl erin (*) Ruassçlaı nydaan hşlı"k1Ol caa kd"e niMra.r ksı 7-M1a8rt 'ta gayzaeztkıeu · rulundçaenk ilmemyeec bukral mıştı. ASmaan,s üBra kanlı1ğ8ı4 3O cak'sıo nunda yayınladduıyğuır ud3a1 Marti'ttiabnarg eanz etenyians ake dildibğiilndii rir. 122 hepsinaim ans1zceal eştirmevyei h"e le" eleştsiirlia hsii,l ahla­ rm eleştirivsairnmea mafld1dri"y eö gütlyeen,y ıgınlavreap ro­ letaıyasyeas verend ebvirri mcgii bgiö zükür. ENGE LS�SOSYZAML�İLGİ·MANİSFTE 1844E ylül'ünFdrei,e driEcnhg elbsi rk açg üni çiPna risg'ee­ livre g eligre lmeMza rks'sıınk fıı kdıo stoul ur. iHkeirds ei, o za­ man Paris'ktaey naşainh taillcgir uplaryıann gınylaış ayışıenna hamaratk işiloelra rakka tıştı(lEanrb .a ştag elenP roudhon'un doktriindiik i,M arks1 847'dçeı kanF eJsefenYionk sulluğu eserii lbeu doktriyneir idni binbea tırmışMtaır)k.s 'Elnag elsç,e ­ şitç eşiktü çükb urjuvad oktrinleyraiynleı ma teşaiç araktan, devrimcPrio letarSyoas yalizmininv et teaokrtii gini veya bilimcil sosyaliz(mMia rksizmyio)ğ urdluar.( Bu 1844-48y ıllarındaki Marks'eısne rleribnaek ınız1)8.4 5'dPer,u syhaü kümetinidni leği üzerinMea rks,t ehlikebliir i htilaldciiydeiP ra ris'ten kovuldu. Brükselg'iet tyie rleş1t8i4. 7i lkbaharıMnadrak s'Elnag elsK,o ­ münistlLeirg die nilegni zlip rboiparg anddae rne§iünyee y azıl­ dılavre b u Lig'2i.n( LondrKaa,s ım1 847)k ongresinödzee nl iv e değeryleir t uttulBaur k.o ngroen lar1a8,4 8Ş ubat'ınydaay mla­ nanü nlüK omüniPsatrt iMsain ifesti'knailne mea lınmasıısn­ı marladBıu. e sery,e nid ünyak avrayışsıonsıy,a yla şayıaşl anına da yayılaönn ü sonut utatru tarmlaıt eryalizemni g,e nivşe en derienv rimb iliomlia raakn latıdliayna lektylegniib, i rt oplmuun, yüksesko syalitzomp lumunuyna ratıcoılsaınP roltearya'nsıınn ıf döğüşüt eorisvien iiş çi sınıdfüın'ynatı anr ihinddeekvir imciliği rolündüa,h iyanbei ra paçıklvıekd upduruluilluaekç ıpa nlatır. MARKSP RATİİKH TİLALCİ 1848 ŞubatD evrimpia tlavke rdigziam an, MarksB elçi­ ka'dank apıd ışan edildTie.k rarP aris'gee ldiM.a rtD evri­ mi'nedn sonrao raydıa bırakıp Almandyöan'dyüav e Kolon­ ya'da yerlİeşşttei,M. a rks'ıbna şy azarı oldYuegnuiR henan gazetes[iN euR heiniscZheei tnug],1 Hazira1n8 48'den1,9 Mayıs1 849'dae gino radaç ıktı.Y entie ori1,8 48-49'dadkeiv ­ rimcoil aylaraıknı şvıe o ndans onra bütün düülnkyeal erinin ProletaryvaecD ıe mokratihka rekteleirlide o grulugubneull ie t­ tLM arksü,s tüng elenk arşıdevtrariamf ındialnkö ncem ahke- 123 meye verildsio,n raA lmanya'dkaanp ıd ışareıd ild(i1 6Ma yıs 1849)G.e neP arisg'eel doir,a dadna gene1 3 Hazira1n8 49'da yapılagnö sterilersdoennr kaa pdıı şaerdıi ldSio.n raL ondra'ya geçereokr adas ong ünleridneek y aşadı. SÜRGÜN LÜK -YOKSULULK-İDD İŞME-TOER İ Bu sürgüny aşayışışnıanr tlaMrarık,s 'lEan gelasr asındaki (1 912'dbea sılan) mektunpı l anpş emkaa çkı olraa kg österdii ğ gibi",D ayanılmaözl çüdee"z icvie üzücüi diM.a rksi lea ilesi yoksullukttaamnm anasıi lkeı rıl1yoErğdeurE. n gels'dienv amlı ve içtenliykalpetg ıım aliy ardımo lmasaydMıa,r ksy alnıSze r­ maye[ Kapiatdaleıl s]e rbianşair amamakklaal mayacabke,l ki de çekinilmbeizrs u rettyeo ksullukdtüaşnü pö lecektBiu.n dan başkak,ü çük-burjsuovsay alizmigneinne,l lipkrloel etaryoalc­r mayans osyalizemgienm eno land oktrinvlee erğii liml(earkiı m­ lan)M,a rks'h!i,çd urmaskızıdni,n meyebni rd övüşt utrumaya, bazene n kendindegne çiriecni y,e rsişza hssail dınşlgairrai ş­ meyez orluyor(dHue rVro gt)M.ü ltecileurzdaeknd uranM arks, bisrı rtaa riehmie kleirçii ndbei,l haseskao nomip oliteitkü dnüe kendisivneir erektekne,n dim ateryalitseto risiynoig urdu. MarksE,k onomiP olitbiikl imiEnki,o nomPio litEil§eişnt irisi­ ne Katk(i1 85i9l)Se ermay[eK api(t1a.c lil]1t 8 67)a dlıe se­ rindael tü ste tti(i.l erdMea rks'ıDno ktrini'ne bakıla). DEVRİMLERE-N1.TE RNASYONAL-KOMÜN SOy ıllannsıonn larıdnoag ruv e 6y0ı llasnı rasınDdeam,o k­ rasih areketlienra il nevleniMşair,k sı'p ratiçka lışmaçyaa gır dı . Ünlü1 . Enternasyonaİşlçiinl erUilnus lararaBsiır ligiL'onni­n dra'dkau ruluş2u8 Eylü1l8 64t arihinodlem uşturM.a rks,ı . Entersnyaonal'ciann ıo ldua,y nsıe bepteEnn ternasyonaill'ki n çagırısı(naıdne rsinogüvrea ple)k ç okk arard,u yuruv e bildiri­ nind e yazargıe neM arkosl duM.a rksb aşkab aşkam emleket­ leriinş çsiı nıhfaır eketlebriiarnri a da toplamaya uğraşaraktan, proletaryoalcmıa yanM,a rksizm'döennc ekaiy raıy rsıo syalizm biçimle(rM ianziz inPir,o udonB,a kunin,İn gilliizb ertarla dünyo­ nizmiA,l manya'daki dsoaggrauL assalg'icdıi ş-gelivşel ielrhi. ) aynıb iyro lay öneltmenyionl unbaa karaktabnü,t ütna rlkatlar ve okullatreıonr ilineirt epeleyerekbtaeşnk,ab aşkam emleket- 124 leripnr oletardyöav üşleirçii bni ricbiikrt aktiyka rattMıa.r ksı'r 187'1d eD evrimcio larakg,ü reşv e dögüşa damıo larak,k ao­ dari çnei işlemoi ş,d enulyigu n vyee rindöey lep arlabki grö ­ rüşle Fransa'SdiavS ialv aaşd lkıt iabında ölçüp;:ır ttıtgıP ar::i: Komünası( 1 871y)ık ıldıktsaonn raE;n ternasyoinçanilde Ba­ kunin ' c(ia nar şist)nl ekrıiş kılrartıt ik i ilk i ktesno nraE,n ternasyo­ nalA vrupa'dkaa lamadı. 1.E NTERNASYONALVİENM ARKS'ISNÖ NÜŞÜ 1872 La Hey kongresindseonn raM,a rks,E nternasyonal'ir GenelK onseyiN'enwi Y ork'a kaldır1tt.Eı n.t ernasyotnaarli ghöi­ revinbia şarmıvşe y erinyie nib ird önemeb ırakmışktiı,r bu dö­ nemde işçhia reketlbeürtiü nd ünya ülkelerisnodnes uzcasınc dahag enivşe dahah atısany ılır bira çılıkşaav uştOu. d önemdE heru lusalev ledtt emeliü zerinde, yıgın(ckıi tlebciiri) ş çsiı nıf sosyalpiasrttis ik uruldu. Enternasyoinçainlde durmaksızsıanç tıçgaıl ışkandlaıhkc, da yaman ugraşlabraag loıl ant eoreim ekleri üzerine binince, bunlarvıenr digiy orgunlku, en sonundaM arks'ısna glıgıVEn ı sıhhatisnair stMıa.r ksE konomiP olitibgiiçinm inid egiştirmE emeÇinianr dıbnıır akmavdeı, b isrü rüye nim alzemeler derle­ yerekten bvierç okd ille(röir negiRnu sça'yeıt)ü de derekter Sermayeese rini başarmayçaa lıştı, amma hastalSıek rma­ ye'ssionnuin a erdrim esnie engelo ldu . 2 Aralı1k8 81' dek,a rısıö ldü1:4 Mart1 883'dMea rksk,o ltu­ gw içindmeı,ş ımlı şıslo n yukusuna daldıg itti. Marks, kansı( he­ men hemena ilüey essiı rasıgneaç mioşl anh)i zmetçiHlaelrein E Demuthi lbe rilkite Londra'Hdiag hatmee zarlıggıönmaü ldü. ı ı: