K-5, Tri-Arc® Serisi KARBON-ARK HAVA ELLE OLUK AÇMA TORÇLARI Çalıştırma El K-5 Torç Kitabı Türk Tri-Arc® Serisi (Turkish) Gözden geçirme: AB Yayın Tarihi: June 15, 2016 Manual No.: 89250019TR İŞİNİZE ÇOK ÖNEM VERİYORUZ! Yeni Arcair® ürününüzü aldığınız için teşekkür ederiz. Müşterimiz olduğunuz için gurur duyuyoruz ve sizlere sanayide en iyi hizmet ve desteği sağlamak için çaba göstereceğiz. Bu ürün bizim geniş kapsamlı garantimiz ve dünya çapında hizmet ağımız ile desteklenmektedir. Bulmak için en yakın dağıtıcı veya hizmet ajansı, web sitemizi ziyaret edin. www.esab.eu. Yaptığınız işle gurur duyduğunuzu biliyoruz ve size işinizi yapmanızı sağlayacak bu yüksek performanslı ürünü verdiğimiz için kendimizi ayrıcalıklı hissediyoruz. 60 yıldan fazla süredir Arcair, sizin şöhretiniz söz konusuyken size güvenebileceğiniz kaliteli ürünler sağlamıştır. İYİ BİR ÇEVREDESİNİZ! Arcair ESAB için bir Küresel Ürün Kesme Markasıdır. Kendimizi pazarda öncü yeniliklerimizle ve zamana meydan okuyan ve gerçekten güvenilir ürünlerimizle rakiplerimizden ayırırız. Üretkenliğinizi, verimliliğiniz ve kaynak yapma performansınızı artırmak için çabalıyoruz ve sizleri sanatınızda mükemmel hale getiriyoruz. Kaynak yapanları düşünerek ürünlerimizi tasarlıyor, onlara gelişmiş özellikler, kullanım kolaylığı ve ergonomik rahatlık sağlıyoruz. Hepsinden önemlisi, bizler kaynak sanayiinde daha güvenli bir çalışma ortamına kendimizi adadık. Bizi en çok ilgilendiren sizin bu üründen ve güvenli çalışmasından memnun olmanızdır. Lütfen bütün kitapçığı, özellik Güvenlik Önlemlerini okumak için zaman ayırın. ! UYARILAR Ekipmanı kurmadan, çalıştırmadan veya servisten önce bütün bu El Kitabını, işveren güvenlik uygula- malarını okuyun ve anlayın. Bu EL kitabında bulunan bilgiler Üreticinin bütün bildiklerine dayanmaktadır ama Üretici kullanım için hiçbir sorumluluk kabul etmez. Arcair® K-5 & Tri-Arc® Serisi Hava Karbon-Ark Kitapçığı Oluk Açma Torç Çalıştırma El Kitabı Çalıştırma El Kitabı Rehber Numarası: 89250019TR Yayınlayan: ESAB Group Inc. 2800 Airport Rd. Denton, TX. 76208 940-566-2000 www.esab.com/arcair Telif Hakkı © 2013 ESAB Bütün hakları saklıdır. Yayıncının yazılı izni olmadan bu çalışmanın bütünüyle veya bir bölümünün çoğaltılması yasaktır. Yayıncı bu el Kitabındaki herhangi bir hata veya eksikliğin sebep olduğu herhangi bir tarafa gelecek olan kayıp veya zarardan dolayı, ister söz konusu hata ihmalden, kazadan veya herhangi bir başka sebepten kaynaklansın veya kaynaklamasın, sorumluluk üstlenmez ve burada böyle bir sorumluluğu reddeder. Baskı Malzemesi Özellikleri için belge 47X1920 Yayın Tarihi: August 4, 2014 Gözden geçirme Tarihi: June 15, 2016 İçindekiler Bölüm 1: Giriş .............................................................................................................1 1.01 Hava Karbon-Ark Kesme/Oyma ..........................................................................................................1 1.02 Geçmiş ...............................................................................................................................................1 1.03 Uygulamalar ......................................................................................................................................2 Bölüm 2: GÜVENLİK VE SAĞLIK ......................................................................................3 2.01 Uygun Kurulum, Kullanım ve Bakım ...................................................................................................3 2.02 Elektrotlar ..........................................................................................................................................3 2.03 Havalandırma Tehlikeleri ....................................................................................................................4 2.04 Kişisel Koruyucu Ekipman ve Giysi ......................................................................................................5 2.05 Koruyucu Kapaklar .............................................................................................................................6 2.06 Yangın ve Yanma Tehlikeleri ...............................................................................................................6 2.07 GÜVENLİK VE ÇALIŞMA REFERANSLARI ...............................................................................................7 Bölüm 3: Bu Kitapçığı Nasıl Kullanmalı .........................................................................9 3.01 Ekipmanın Alınması ...........................................................................................................................9 Bölüm 4: KURULUM ...................................................................................................11 4.01 Tri-Arc® Serisi Torç Başı Tertibatı ........................................................................................................11 4.02 Takarken, DC Kaynak Güç Kablosu ve Hava Hortumu, Güç ve hava konektörüParça Numarasıs: .......12 4.03 DC Kaynak Güç Ünitelerine Bağlama ................................................................................................15 BÖLÜM 5: SORUN GİDERME .........................................................................................17 BÖLÜM 6: DEĞİŞTİRME PARÇALARI ..............................................................................19 K-5 TORÇ DEĞİŞTİRME PARÇALARI ............................................................................................................19 K-5 DÖNER KABLO PARÇA DEĞİŞTİRME PARÇALARI ..................................................................................20 TRI-ARC® TORCH DEĞİŞTİRME PARÇALARI .................................................................................................22 GARANTİ BEYANI ...........................................................................ARKA KAPAĞIN İÇİNDE BÖLÜM 1: GİRİŞ 1.01 Hava Karbon-Ark Kesme/Oyma Hava karbon-ark işlemi (CAC-A) metali kimyasal olarak değil oksi-yakıt kesmede olduğu gibi (OFC) fiziksel olarak kaldırır. Elektrot ile çalışılan parça arasındaki arkın yoğun sıcaklığı çalışılan parçanın bir bölümünü eritince oluk açma veya kesme meydana gelir. Aynı anda, arktan geçen hava yeterince hızlı eriyen malzemeyi arktan uzağa üfürür. Hava karbon ark işlemi, kesimi sürdürmek için oksitlenme gerektirmez, böylece OFC'nin yapamadığı kesimleri veya oluk açmayı yapabilir. En sık rastlanan metaller (örneğin, karbon çelik, paslanmaz çelik, birçok bakır alaşım, ve dökme demir) hava karbon-ark işlemi kullanılarak kesilebilir. Metalin kaldırılma oranı, erime oranına ve hava püskürtmenin erimiş metali ne kadar verimli olarak uzaklaştıracağına bağlıdır. İşlem sırasında, hava erimiş metali, metal katılaşmadan önce arktan kaldırıp uzaklaştırmalıdır. 1.02 Geçmiş Hava karbon-ark oluk açma mevcut karbon-ark kesme işlemlerinden geliştirilerek 1940'lı yıllarda başladı. Bir kaynak mühendisi olan Myron Stepath, birkaç yüz fit düz, çatlak, paslanmaz çelik kaynağını kaldırmak için hava karbon-ark oluk açmayı geliştirdi. Daha önce, karbon-ark kesme baş üstündeki ve dikey kusurlu kaynakları ve perçin başlarını kaldırdı. Karbon ark metali eritti, sonra yer çekimi erimiş metali uzaklaştırdı. Stepath bir hava püskürtmenin düz yatan metalleri çıkartmak için gerekli gücü sağlayabileceğini düşündü. Böylece, erimiş havuzda hava borusunu yöneten ikinci bir operatörle bir direkt-akım, elektrot negatif karbon-ark denedi. Bununla birlikte, bu çaba ark bir karbon-kaynaklama arkından daha az durağan olduğu için başarısız oldu. Böylece, Stepath bir direkt akım, artı elektrot ark denedi, sonuç karbon-ark oluk açmaydı. 1948'de, Myron Stepath kaynak sanayiine ilk karbon-ark torçu sundu. 1949'da, Stepath ve iki yardımcısı Arcair Company'i kurdu. İki operatöre artık ihtiyaç yoktu. Sıkıştırılmış hava şimdi torçtan geçti ve elektrotun altında çıktı. Bu yeni alet, kaynak arka oyuk açmada, çatlakların giderilmesinde ve karbon, alaşım ve paslanmaz çelikte kaynak kusur onarılmasında zamandan tasarruf ettirdi. Daha önce bu görevler rendeleme veya çentme ile yapılırdı. Günümüzde, temel ilke aynı kalmıştır ama ekipman gelişmiş, uygulama sayısı artmıştır. 1 1.03 Uygulamalar Sanayi büyük bir istekle hava-karbon oluk açmayı benimsemiş ve bu işlemi metal üretiminden, dökme ve bitirmeye, kimyasal ve petrol teknolojisine, inşaat, madencilik, genel onarım ve bakıma kadar pek çok kullanım alanı bulmuştur. Arcair® Torçları ve Elektrotları metalin oyulduğu, yivlerin açıldığı, bozulduğu veya bir yüzeyden alındığı her işlemde, her yerde ve bütün dünyada kullanılırlar. Hava karbon-ark işlemi esnek, verimli ve düşük maliyetlidir, hemen her metalde etkilidir: karbon çelik, paslan- maz çelik ve diğer demir olmayan alaşımlar; gri dövülgen ve yumuşak demir; alüminyum; nikel; bakır alaşımlar ve diğer demir olmayan metaller. 2 BÖLÜM 2: GÜVENLİK VE SAĞLIK Kaynaklama ve kesim işlemlerinde güvenli uygulamalar, hava karbon-ark gibi uygulamalar ANSl Z49.1, "Kaynaklama ve Kesim işlemlerinde Güvenlik" ve ANSl 249.2, "Yangın Önleme" de ele alınmıştır. Kaynaklama ve Kesme İşlemlerinin kullanımı" Hava karbon-ark operatörleri ve onların denetmenleri bu belgelerde anlatılan güvenli uygulamalara uymalıdırlar. Ark kaynaklama ve kesmede karşılaşılabilecek olan diğer tehlikeler bu bölümde kısaca ele alınmıştır. 2.01 Uygun Kurulum, Kullanım ve Bakım Oluk açma ekipmanı doğru olarak kurulmaz, kullanılmaz ve bakım yapılmazsa, ciddi yaralanma veya ölüm meydana gelebilir. Bu ekipmanın ve diğer güvenli olmayan uygulamaların yanlış kullanılması tehlikeli olabilir. Operatör, denetmen ve yardımcı karbon-ark torç veya ekipmanları kurmadan veya kullanmadan önce aşağıdaki güvenlik uyarılarını ve talimatlarını okumalı ve anlamalıdırlar. Oluk açma/kesme işlemi yüksekler, sınırlı havalandırması olan alanlar, kapalı bölümler, su civarındaki alanlar, düşman ortam gibi bir çok tehlikeli olma ihtimali bulunan yerlerde kullanılır. Operatörün bu tür yerlerde çalışma ile ilgili tehlikelerin farkında olması gerekir. Operatör çalışma ortamı için güvenli uygulamalarda eğitim almalı ve yeterli denetim altında olmalıdır. Operatörün, denetmenin ve çalışma yerindeki diğerlerinin hava karbon-ark işleminin bilmeleri önemlidir. Güvenli bir iş yeri için eğitim ve uygun denetim önemlidir. Bu talimatları gelecekte kullanmak için saklayın. Her bir bölümde ilave tavsiye edilen güvenlik ve çalıştırma bilgilerine gönderme yapılmıştır. 2.02 Elektrotlar UYARI ELEKTRİK ŞOKU YARALANMA VEYA ÖLÜME SEBEP OLABİLİR Alıcı sorumludur, güvenli kurulum, çalıştırma ve tüm ürünler, yürürlükteki tüm ISO standartları ve yerel kodlar. Elektriği açıkken ekipmanı tamir etmeyin veya bakım yapmayın. Ekipmanı koruyucu yalıtıcılar veya kapakları çıkartılmış şekilde ÇALIŞTIRMAYIN. Ekipmana hizmet veya onarım sadece yetkili ve/veya eğitim almış personel tarafından yapılmalıdır. Karbon elektrotları kuru muhafaza edin. Elektrotlar nemli hale gelirse, 10 saat süreyle 300˚ F (176˚ C) derecede fırınlayın. Islak elektrotlar çatlayabilir. Elektrik bulunan parçalara dokunmayın. Çıplak elle ve elektrik toprağa bağlıyken aynı zamanda elektrota dokunmayın. Daima iyi durumda olan kuru kaynak eldivenleri giyin. Aluminyum kaplı giysi de elektrik yolunun bir parçası olabilir. Oksijen silindirleri, zincirleri, tel halatları, vinçleri, kaldırma tertibatları ve asansörleri elektrik kablolarının herhangi bir bölümünden uzak tutun. Mekanik yönden güçlü ve elektrik yönünden istenen akım için yeterli olduklarını belirlemek için bütün toprak bağlantıları düzenli aralıklarla kontrol edin. 3 Alternatif akım oluk açma/kesme işlemini ıslak koşullarda veya terlemenin de bir etken olduğu sıcak ortamlarda yapıyorsanız, şok tehlikesini ve yüksüz devre gerilimini azaltmak için güvenilir otomatik kontroller kullanın. Oluk açma/kesme işlemi, 80 volttan yüksek alternatif akım makinelerinde açık akım voltaj değerlerini ve 100 volttan yüksek olan doğru akım makinelerinin değerlerini gerektirdiği zaman, operatörün kaza ile yüksek voltaj ile temas etmesini önlemek için yeterli yalıtım kullanmak gibi önlemler alın. Öğle yemeği veya gece gibi herhangi bir önemli süre için oluk açma işlemini askıya alacaksanız, bütün elektrot- ları torçtan ayırın ve kazayla temas edilmemesi için torçu güvenli bir konuma yerleştirin. Kullanılmadığı zaman torçun bağlantısını güç kaynağından ayırın. Hava karbon ark torçlarını veya elektrotları asla suya daldırmayın. 2.03 Havalandırma Tehlikeleri UYARI DUMANLAR VE GAZLAR SAĞLIĞINIZ İÇİN TEHLİKELİ OLABİLİR Duman ve gazları nefes alınan alandan uzak tutun. Oluk açma işlemi sırasında çıkan dumanlar, üzerinde çalışılan taban metale bağlı olarak değişik türlerde ve kuvvetlerdedir. Güvenliğinizi sağlamak için bu dumanları soluma- yın. Çalışma sırasında oluk açan operatörleri ve bölgedeki diğerlerini korumak için duman ve gazlar çıkartılmalı, havalandırma yeterli olmalıdır. Klorürlü solventlerin buharları bir elektrik arktan ultraviyole radyasyona maruz bırakıldıkları zaman, zehirli gaz- lar oluşturabilirler. Bütün solventleri, yağ sökücüleri ve bu buharların muhtemel kaynaklarını çalışma alanından kaldırın. Özellikle kapalı yerlerde keserken çıkan dumanlar uzun süreler boyunca solunacak olursa rahatsızlık ve fiziksel zarara sebep olabilir. Oluk açma/kesme alanında yeterli havalandırma sağlayın. Bütün gazları ve dumanları çıkartmak için yeterli havalandırma yoksa, hava tedarikli respiratörler kullanın. Asla oksijen kullanarak havalan- dırmayın, çünkü oksijen yangını destekler ve şiddetini artırır. 4 2.04 Kişisel Koruyucu Ekipman ve Giysi UYARI SES IŞITMEYE ZARAR VEREBILIR. Hava karbon-ark işleminden ses işitmeye zarar verebilir. Operatörler ve çevredeki personel, ses seviyeleri OSHA standartlarını aştığı zaman sese karşı yeterli koruyucu işitme cihazları giymelidirler. Gün Başına Süre (saat) Ses Seviyesi (dBA*) Yavaş Tepki 8 90 6 92 4 95 3 97 2 100 1-1/2 102 1 105 1/4 veya daha az 115 * dBA = desibel UYARI ARK IŞINLARI, SICAK CÜRUF VE KIVILCIMLAR GÖZLERE ZARAR VEREBILIR VE CILDI YAKABILIR.. Oluk açma/kesme işlemi aşırı yerel ısı ve güçlü ultraviyole ışınları üretir. Federal yönergelere uyan uygun bir lens ile bir kaynak bareti giymeden asla oluk açmaya/kesmeye çalışmayın. 12 ile 14 arasında bir sayı gölge filtre lens ark radyasyonuna karşı en iyi korumayı sağlar. Kapalı bir alandayken, yansıtılan ark ışınlarının baretin çevresinden girmesine engel olun. Diğerlerinin de ark ışınlarından ve kıvılcım- lardan korunduğundan emin olun. Çevredeki alanda bulunan başkalarına ve yakındaki ekipmanları çalıştıranlara koruma sağlamak için onaylı koruyucu perdeler ve uygun gözlükler kullanın. Cilt de, ark ışınlarından, ısı ve erimiş metalden korunmalıdır. Daima teni açıkta bırakmayan koruyucu eldivenler ve giysiler giyin. Bütün cepleri kapatın ve bütün manşetleri dikerek kapatın. Deri önlükler, kollar, bacaklara giyilen giysiler konum dışında kaynaklama/kesme için veya geniş elektrotlar kullanılarak ağır çalışmalarda giyilmelidir. Yüksek üstlü iş ayakkabıları ayak yanmalarına karşı yeterli koruma sağlar. İlave korunma için deri tozluklar giyin. Do not use flammable hair preparations when gouging/cutting. Kulakları kıvılcımlardan koru- mak için kulak tıkaçları takın. 5 2.05 Koruyucu Kapaklar İşin izin verdiği yerde, ark kaynak düşük yansıtması olan çinko oksit veya karbon karası boya ile boyanmalıdır; bu ultraviyole radyasyonlarını emmek için önemli bir etmendir. Kaynakçı da benzeri şekilde boyanmış alev almayan koruyucuların içinde durabilir. 2.06 Yangın ve Yanma Tehlikeleri UYARI KAYNAKLAMA KIVILCIMLARI YANGINLARA VEYA PATLAMALARA SEBEP OLABİLİR. Yangın ve patlama sebeplerine, arkın ulaştığı patlayıcılar, alev, uçan kıvılcımlar, sıcak cüruf veya ısıtılmış malzemeler dahildir. Patlayıcı maddeleri çalışma alanından kaldırın ve/veya bir yangın bekçisi görevlendirin. Bir kıvılcım yüzünden parlayabileceği için yağlı giysiler giymekten kaçının. Yakında bir yangın söndürücü bulundu- run ve nasıl kullanacağınızı bilin. İletim veya radyasyona tehlikesine karşı dikkatli olun. Örneğin, metal bir duvar, bölme, tavan veya çatıda oluk açacak/kesecekseniz, diğer tarafta tutuşabilecek olan parlayıcı maddelere karşı önlem alın. Patlayıcı konmuş olan konteynırlarda oluk açmayın/kesmeyin. Bütün içi boş yerleri, boşlukları ve konteynırları Hava veya gazların çıkmasını sağlamak için oluk açmadan/kesmeden önce havalandırın. Ölü gaz ile temizleme tavsiye edilir. 6