KABİRDE SORULACAK SORULAR DÖRT TEMEL ESAS KİŞİYİ İSLÂM DÎNİNDEN ÇIKARA N HUSUSLAR HAKKINDA ÖNEMLİ TENBÎHLER Te’lîf Ebu’l Huseyn Muhammed B. Süleymân et-Temîmî يميمتلا ناميلس نب دمحم نيسحلا وبأ خيشلا ةملاعلا Şerh Heysem B. Muha mmed Cemîl Serhân ناحرس ليمج دمحم نب مثيه خيشلا ةليضف TÜRKÇE \ ةيكرتلا ةغللا 4 Birinci Baskı Bütün Hakları Mahfûzdur Müellifin İzniyle Basılıp Ücretsiz Dağıtılabilir Lütfen iletişime geçin [email protected] 5 Bismillahirrahmânirrahîm Hamd Allah’a aittir, O’na hamdeder, O’ndan yardım diler ve O’ndan mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allah’a sığınırız. Allah’ın hidayete kavuşturduğunu saptıracak yoktur ve yine O’nun saptırdığını hidâyete kavuşturacak yoktur. Şahitlik ederim ki Allah’tan başka hak ilâh yoktur ve Muhammed sallalahu aleyhi ve sellem onun kulu ve elçisidir. Bunlardan sonra: ÖNSÖZ Bu metnin müellifi Bu metnin müellifi Şeyhülislâm, tevhid davetinin müceddidi İmâm Muhammed bin Süleyman et-Temîmî’dir. Künyesi Ebu’l Hüseyin’dir. Hicri 1115 senesinde Uyeyne’de doğup ve 1206 hicri senesinde Dir’iyye’de vefat etmiştir. Tevhîdi neden öğreniyoruz ? Çünkü Allah bizi bunun için Allah, tevhîd olmaksızın hiçbir ameli yaratmıştır kabul etmez Cennete sadece muvahhidler Hasenâtların art masına sebeptir gireceklerdir Günahların silinmesine sebeptir Hidayet ve güven içinde olmayı sağlar Huzur sağlar Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in şefâatine sebeptir 6 TEVHİD ÖĞRENMEYE BU METİN İLE BAŞLANMASINDAKİ SEBEP NEDİR? Ehli Sü nnet ve’l Cemaat âlimleri bu metne önem vermiş ve içeriğinin önemli ve büyük faydalar ile dolu olduğunu görmüşler dolayısıyla ilim talebesinin şer’î ilimlerin tahsiline bu önemli konularla başlamasını uygun olduğunu tavsiye etmişlerdir. Üzerimize düşen onları b u konuda örnek alıp bu metodun ard ından gitmektir. Ayrıca halkın avâmından olan kimselerin duyarsız kalamayacağı dinin ana esaslarını ihtivâ eden ve mümin bir kimsenin kesin bir imân ile imân etmesi gereken asıllara sahiptir bu metin. Şeyh rahimehullah’ın bu ve diğer te’lîflerini ayırt edici bazı hususlar: Kolay ve Meseleleri Konuları belli Te’lîflerini anlaşılır delilleri ile başlıklar altında okuyan ve olması açıklaması toplayıp sayılar dinleyene ile çokça dua kolaylaştırması etmesi ve sonrasında şerh etmesi. ÜÇ ESAS NEDİR Usulu ’s Selâse (Üç Esas) kısacası, kişiye kabirde sorulacak sorulardır. Bu sorular: Rabbin kim? Dinin nedir? Peygamberin kimdir? ÜÇ ESASI ÖĞRENMENİN BİZE NE GİBİ FAYDALARI OLACAKTIR? Üç esası öğrenir, onunla amel eder, ona davet edip sonra ilim, amel ve davet üzere sabredersen kabirde sorulacak sorulara cevap vermeye muvaffak olursun Allah’ın izniyle. 7 ÜÇ ESAS METNİ BEŞ ANA KISMA AYRILIR 1. Kısım 2. Kısım 3. Kısım 4. Kısım 5. Kısım DÖRT ÜÇ TEV HİDİ ÜÇ ESAS MES’ELE MES’ELE ÖĞRENMENİN (Kabirde SON (Asr sûresi) (Tevhîdin EHEMMİYETİ sorulacak SÖZ kısıml arı) sorular) 8 1. KISIM: DÖRT MES’ELE 1. 2. 3. 4 . İlim Bu il imle Ona davet Bu uğurda amel etmek etmek sabretmek 2. KISIM: ÜÇ MES’ELE Rubûbiyyet ve Şirk ve şirk ehlinden isim ve sıfat Uluhiyyet tevhîdi uzak olmak. (kalp, dil ve azalarla) tevhîdi 3. KISIM: TEVHİD ÖĞRENMENİN EHEMMİYETİ Bununla “ neden tevhîdi öğreniyoruz” sorusuna cevap vermiş olacağız. 4. KISIM: ÜÇ ESAS Üç esas kısacası kabirde sorulacak sorulardır: Rabbin kim? Dinin nedir? Peygamberin kimdir? religion 5. SONSÖZ Müellif rahimehullah’ın (insanlar öldükten sonra diriltilirler) sözünden, sonuna kadar olan kısımdır. 9 BİRİNCİ KISIM: DÖRT MES’ELE 1) Müellifin kitabına besmele ile başlamasının Rahmân ve Rahîm bazı sebepleri: Allah’ın adıyla (1) Allah sana rahmet 1. 2. 3. etsin; (2) bil ki şu dört meseleyi Yüce Allah’ın Kitaplarına Allah’ın öğrenmek üzerimize kitabına ve besmele ile mübarek vâciptir. peygamberlere başlayan önceki isminden Birinci mesele uymak. âlimlerin ve bereket ilimdir. O da Allah’ı, selefin yoluna ummak Peygamber sallallahu uymak. aleyhi ve sellem’i ve İslâm dinini delilleriyle bilmektir. İkinci mesele, ilim ile amel etmektir. (3) (2)Mukaddimede de işaret ettiğimiz gibi, ilim talep eden kimselere dua ederek ve Allah’tan onlar için merhamet dileyerek başlaması müellifin izlediği bir yoldur. Bu da şunu gösterir: Ehli Sünnet ve’l Cemaatin âlimlerinin öğrencilerine karşı İslâm dini rahmet üzere kuruludur. duyduğu merhamet duygusu • İlim: Hakkı delilleri ile bilmektir. Zira ilmin zıttı cehalettir. (3) İlim ile amel arasında şöyle bir alakanın olduğu beyan edilir: “İlim ameli çağırır, icabet ederse muvaffak olunur yoksa ilim çekip gider” amelsiz ilmin hiçbir faydası yoktur. Kişinin öğrendiği ilim ile amel etmesi vaciptir. Aksi takdirde ilmiyle amel etmeyen yahudilere benzemiş olur. Yüce Allah şöyle buyurur yahudiler hakkında: “Onlar, O [peygamberi] oğullarını tanır gibi tanırlar.” Ateşe girecek [ateşin kendileri ile kızıştırılacağı] ilk üç sınıf kimseden biri de ilmiyle amel etmeyen âlimdir. Âlim bildiğiyle amel etmezse eğer Puta tapanlardan önce azâba girer 10 Davette dikkat edilmesi gereken bir takım şartlar ve kaideler vardır. Bunlardan en önemlilerinden bazıları şunlardır: Davet sırf Davet şer’î Davet Davet Üçüncüsü: Allah’ın ilimler hikmet edilecek Ona (ilme) rızası ve üzere bina ve sabır kimselerin davet etmek yüzü için edilmelidir üzere hâl ve olmalıdır olmalıdır durumları göz önünde bulundu- rulmalıdır Bu şartların delilleri şunlardır: Yüce Allah şöyle buyurur: “De ki: işte bu benim yolumdur. Ben basîret üzere Allah’a davet ediyorum. Ben de, bana uyanlar da. Allah’ı tenzih ederim. Ben müşriklerden değilim. [Yusuf, 108] « De ki: işte bu benim yolumdur »: Burada işaret edilen husus Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şeriat/din olarak getirdiği şeylerdir. Ayetteki sebîl kelimesi yol anlamındadır. « Allah’a davet ediyorum »: Gerçek manada Allah’a davet eden kişi, insanları Allah’a ulaştırmayı kasdeden ihlaslı kimsedir. “Basîret üzere”: İlim üzere demektir . İlim burada şunları ihtivâ eder: Şeriat/din Davet edilecek kimselerin Hedefe ulaştıracak menhec/metod hal ve durumları Müellif rahimehullah sanki şunu demek istiyor: İlim öğrendiysen, bu bildiklerinle amel ettiysen, bundan sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, onun ashabının ve selefi salihinin üzerinde bulunduğu yoldan devam etmek üzerine farzdır. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurur: “De ki: işte bu benim yolumdur. Ben basîret üzere Allah’a davet ediyorum. Ben de, bana uyanlar da.” O zaman davet etmek gereklidir. 11 Dördüncüsü: (1) Müellif rahimehullah davetten hemen sonra sabrı zikretti. Bununla şunu anlatmayı murad Bu uğurda sabretmek. etmiştir: Bu yola giren bir kimsenin başına da sabrı gerektirecek şeyler muhakkak gelecektir. (1) Nitekim yüce Allah Tıpkı neb iler ve rasullerin -Allahın selamı şöyle buyurur: üzerlerine olsun- başına geldiği gibi. “And olsun asra! SABIR İnsan gerçekten hüsrandadır. Îman eden, sâlih ameller işleyen, birbirine hakkı ve sabrı tavsiye Lugatta: Hapsetmek Dînî tanımı: Bir kimsenin edenler müstesnâ.” ve tutm ak kendisini bazı şeyleri [Asr suresi] (2) anlamlarına gelir. yapmak veya uzak durmak için zorlaması/tutması anlamına gelir. İbnu’l Kayyim rahimehullah sabrı üç kısma ayırmıştır: Allah’ın emirlerini Allah’ın yasakladığı Allah’ın kaza ve yerine getirmek için şeylerden kaçınmak kaderinden acı veren sabretmek. için sabretmek. şeylere karşı sabır. (2) Müellif rahimehullah bu dört meseleyi zikrettikten sonra, Kur’ân’dan bunlara dair delilleri Asr suresinden getirdi. Müellif rahimehullah’ın meseleleri daima delîller ile güçlendirmesinin sebebi nedir? 1- 2- 3- Ta ki ilim talebesi Ta ki ilim talebesi Ta ki ilim talebesi daima delil üzere hüccet sahibi olsun, kaidelere uygun olarak olsun, taklit üzere muhaliflere delil ile delillerden hüküm çıkarabilme yeteneğine değil. cevap v er sin. alışsın. .ديلقتلا لا عابتلإا ىلع بلاطلا يِّّبري ىتح :لوّ لأا .فلِّاخملا ىلع اهب ُّدرَي ةجَّ حُ بلاطلا دنع نوكت ىتح :يناثلا 12 Müellif rahimehullah’ın kastı şudur: İnsanların ilim öğrenmeleri, onunla amel etmeleri, ona davet edip İmam Şafiî rahimehullah şöyle bu uğurda sabretmeleri için bu sûre der: “Eğer Allah kullarına bu sureden başka bir hüccet tek başına yeterli bir hüccettir. Kaldı indirmeseydi, bu onlara yeterdi.” ki Kur’ân’da tamamı hüccet olan İmam Buhârî rahimehullah da pek çok sûreler vardır! şöyle der: “ilim, söz ve amelden Hadiste müminlerin emiri İmam öncedir bâbı” Bunun delili Yüce Allah’ın şu buyruğudur: Buhârî (sahîh-i Buhâri kitabında) şöyle bir konu başlığı koymuştur: “O halde bil ki: Allah’tan başka İlim, söz ve amelden öncedir bâbı. hak ilâh yoktur. Günahların için Sonrasında delili de zikretti. Bundan mağfiret dile.” (Muhammed, 19) dolayı söz ve amelden önce mutlaka (Ayette yüce Allah) söz ve ilim gereklidir. Nitekim ilim amelden önce ilim ile olmadan amel yapmakta başlamaktadır. hristiyanlara benzemek vardır.