PAYLAŞIM GRUBU https://www.facebook.com/groups/ metronommm TARİH DİZİSİ Yazarın KitDiağpelra rı: ŞeytaÇnoıcnu kl(aCniVI l)t DeriSnu çuKnü reOsteolr i(tCesiiV)l t KanD efte(rCii iV)l t DüşmüOşca ğaY anıy(oCriIl llt) SikkesSiuzl tan(lCaiII)rl t HerS akalBdiaKrnı (lC i1l)t MarjinTaalri hT ezleri AynntılSaarkdTlaaı r ih ZitVoe nizelos BoğazlMaesre lesvieÇ anakkale Çanakk1a8lM ea r1t9 15( HarzlıayMaunr:a Çtu lcu) Çanakk1a9l1e5B oğaHza rek(aHtaız ırlMauryaaÇtnu :l cu) kitap deyince � YAYINLARI ÇatalçSeoşkakm eN o:5 4K at2: 3 411C0ağ aloğlU/İstanbul Tel(:0 21522)86 9 1 7-1F8ax :( 021522)86 9 1 9 www .eyayinlabriil.gcio@me yayinlari.com MURATÇ ULCU . . . ITIIHAT VE TERAKKi MEŞRUTİYET'TEMNE ŞRUTİYET'E 1. il. İTIİHAT VE TERAKKİ 1.M EŞRUTİYET'TENi lM.E ŞRUTİYET'E MURAT ÇULCU Yayın Hakları © Ey ayın2l0a11r ı Kapak Resmi KapaGkr afivkeF ilm EbrGur afik Basvkıe C ilt ÖzenMeart baası BriincBia sım 2011 ISB9N7 8-975-390-277-9 SertifiNkoa:1 0763 MURAT ÇULCU • • • iTTiHATVE TERAKKi 1.M EŞRUTİYET'iTlEM.NE ŞRUTİYET'E � YAYINLARI MİLLŞEATR KISI Çiğneynedtive,ar r,l ıcğeıihmllıke za hre; Doğramnüdbıa rveakt abnaığnsr eıb epsiz. Birlbiukgtübenu lmadleırydıçizan ree . Cank ardkeaşknia ,r dşeaşknia ,r debşiizy.i z Millyeotl udhuayrko, l utduutrt uğyuomlu;z Eyh aky,a şeays, e vgmiillily eat.şV,.aa orl ! Gekla rdeaşninmes,na nmau htoancka,o şm.a.k Koşmoankak ,u rtaorb mla-kb vaahztifıe n. Karşıgnödğabü asğ arç ıökl güyna,t ıbyaokr; Onsuyza şamakbtearnaösblaeü erşh ven! Hearn o g üzseiln heayniç erellilyeorr; İmdadkıonşam aezğseamrka hvmıuk arrer. Zulmtüonp vua rg,ü llveasrki,aa ls'vı a rsa, Hakkdıabn ü külkmoelzdu ö,n myeüzz vüa rdır; Gözy ummgüan eştneekn a,d naurr kua rarsa Sönmeebze hdeigr,e cegnüinnd üvzaür dır. Millyeotl udhuayrko, l utduutrt uğyuomlu!z Eyh aky,a şeays, e vgmiillily eat.şV,.aa orl ! Vaktbiayblkaein m smeiynen meiet d erdi? Yokk,a lmahdaışs,aa nzai lpleedte rinden Dünyaşdear eyfatşiarmt ialnl feetrid,i ; Silkşiumn e,z etlolzeuutç süuzne rinden. İnsanplaı-ğmeıad ıea nl çaykılekız,ğ; ı Billah yyearşsdaüemr aükk lednemğeymee z. Haksızelnıvğagııönnr ıd. Bü.uk m uk aanun? Eng amsleıf aldeütşlt.eBü.ruk em ud evlet? Devletdseke,a nudnasa,ar tyıekto elrs un; Artyıekt oelrs buund enziu lmc-eüh a.l.e t Millyeotl udhuayrko, l utduutrt uğyuomlu,z Eyh aky,a şeays, ev gimliil lyeaşt.aV,. a orl ! 8 Temmu1z9 08 İÇİNDEKİLER SUNUŞ . . . 9 .......................................................................................................................... GİRİŞ 13 .............................................................................................................................. MeşrutMiüyceatede lsi . .1 5 ............................................................................................ AnayaSsüarle cBianaş nlgıAcsık:eD rair be .. 19 .............................................................. MeşrutiKyaentBl'aıeş langıç: AÖbldüümlüa. zi.z'in 24 ... ............................................... SiaysettYearkıil vmeİa ki R isale. . . . 26 ........................................................................... MidhPaatş a'Snuınr eTte-viki fi. .. . 49 ............................................................................. MidhPaatş a'Mnuıhna kesmie . . .51 ................................................................................ MidhaPta şa'Nneıfynvi e S ureKtat-li. i . . . 60 ................................................................... BüyükeHleçniry E llioİtt'iurna 'flMairdıhP:aa tş aD'ayiaBr ri H akikatin Tezahürü' 68 .................................................................................................................. DoktorlVaerrıdÖnil ğüim Raporu 84 ............................................................................. Mahkeme .. . . 88 .............................................................................................................. Baskın . 89 ...................................................................................................................... SultMaunr adS'aığnl Sıokr unu . . 90 ............................................................................... Abdülhamiİdn'gdielynte Ge ürvee'ncVeelreirl mesi 92 ................................................... Kanun-ı Eislaasniı' nin . ,9 4 ............................................................................................ MidhaPta şÜaz erine ....:.. .............................................. ........9.7.. ................................. İstanbuArl-aPsaırn'idÖsal üPma zarlığ.ı.!..' . 97 .... ......................................................... 'BiDra hinin NSuityuaksl(iaM drihıa'P ta şBaal kanS ornuu'nu Kanun-ıÇ eErsçaesvie Dseiğnedreli erinydor) 104 .......................................................... UNIO(NO RDREE)T P ROGREVES MAKEDONYA (Maz.Hi a l.İ stikGbİZfilLİ)Ö RGÜTS,Uİ KAST VE FEDAi ... ...152 ...................................... OsmanTleır akkiv eİ ttiCheamdyi etiT'enşikinl Daath-iiıyl e Nizamnai(m Öersgİüçtt üzüğü.) . 154 ............................................................................ İkinMceiş rutvieyA ettı f Bey. .. . . 168 .............................................................................. ABDULLAHC EVDETÇ'AİGNR IS'IU:Y ANI.NA.IY ZA!KLAN INIZ!..'. 186 ............................... UyanınUıyazn!ı nTıüzr!ki yVea tandaşlarına!.. 187 ........................................................ DOKTORM EHMEDR EŞİDC,EVR I VE İNKILAB . 195 .......................................................... DoktMoerh meRde şidKı'siaBn i yogra.fisi . . 197 ............................................................. İnkılab-vNeiN çaisOnıl dlu ? . 204 .................................................................................. YıldHıüzk ümeti .. . .. 206 ................................................................................................. 7 Avrupa'Tneıcnaz vaüvteT ahribatı . 212 ......................................................................... HareetkH-üirr iyetpervİetrtainhTeae dr-aüCkki e meityi'nin Teşkvieİl ni tşrva eF afiliy.eti 217 ................................................................................... İTTİAHD VE TERAI<K iT ABANINDSAÜ RGÜNF AKTÖRÜ . 228 ............................................ SÜRGÜNDDEONG ANM UHALEFFEETAf<ARAD: N-MIİ LLET CEMİYETİ 247 ..................................................................................................................... HAYYALAE -LF EAHL (HAYDKUİRNT ULUŞA!) 266 ............................................................ 1327( 911)1K ONGERSİNSEUN ULANM UHTI.RA. ............:.. ..2..7.9. ................................. İTTİAHD VE TERAI<Ki'YE KARŞDIAR BECMİU HALEFET ı (TePka rDtöin emiGneÇei ş) . 307 ............................................................_.. ...... .................... Presn'Liinb eİrhatli lalcileri .310 .................................................................................... MuhaeltGe rfuplvaeMr uıh teCleirfel yaarn . 312 ............................................................ İstanMbuhualıf zlığTıe'dnbıivnre lİ elTrkei v kifler 312 ................................................. NasTıulz aDğüaş tü...m...?.... .... :·····.·..·.·..·.·.... ........................................................3 14 Muhaelte'fEisnr arı . 316 .............................................................................................. .. MuhalNeafestBı alş ladı? . 318 ........................................................................................ 31M ar3t2 H5a disesi 320 .............................................................................................. AlemdaMra tbaası . . .. 321 ............................................................................................... Arnvaultuğİus yaTneaş vik 323 ...................................................................................... MuhtaPra şKaa ibnesi . . 324 ........................................................................................... KamiPalş ab iKnaesDiü'şnüirnü lmesi . 326 ..................................................................... DoğruDdoağnr uİyhaa nAentk;a Mreab uMsauh iSra iBde y'Hiann esi 328 .................... PreSnabsa ahddBienyi lİelM kü lak.at . . 330 .................................................................. ::>atvLeüttB fie yi lMeü lakat . . 332 .................................................................................. HükmüetŞidind eTtalikib atı . . 339 ................................................................................. SuikavseHt i akyenin Sonu 341 ..................................................................................... KAYN AKÇA.. . .... ....... . .......... . 346 .................. ........ ... ....................... ... ..................... DİZİN. ... .. . ....... . .....3.48 ............ ........................................................... ............... .... 8 SUNUŞ 'İhtavtteiT earkk.Mi e-ş!trituy'eII.t eMne ştrituey'ae'd lbıuy aıpt1;87 6-1913 yılalraıarnsıd gae li'şaenna yhaaesrkaelvt eeb' u nbaa ğollıa rcareke yeadne n ta­ rihosaleylla ryaen ib ibra kaıçşı gseıt oirrB.iu yb akış isa;Meç iıdshıPa atş a'nm yarlgnaımavseıö lmüü,A bdülazhiazlv''eiöi üln m üİ,t tivheTa edr kaink'i'nc emi­ yeth-aif ivyece e myeita-lie ndiöynee' mlİekriiMn,ec şiur tyiet'iiln,a 3 n1ıM art, demkroatmiuk hlaeeftiinh tiJalecfie dtömenu ühşamlmeushia,l etfeatsifni yesi gi­ bi' belleiyroiclyliaa'r ıant ıalnddlöınğeıdm,ei nıynalyarniasna eld eaylaenırdrılı­ yor. Çalışbmuan,u dnals aı lnkııa rmlıoyr. Biyran da'nay şamnstiaell ikotlyeaalkrii'dr elekneindğr ietra raftoalna,y ­bu larrdoaol y.an ynaş ahısblyiaorgırna dfiel eareliln eııo yr. BaşCtean reevv eK ahireJ'ödne kTibü arskıo nlım aükz eeb rud önemkdae­ muouyo luştubreallrieayrkşi eckii eltdkei lui nsoulrdalanga ürnm üüzo kurunun dikkatisnuneu luyNoirt.e ykaipmı etnöı zng ütna rıanİfıt;t ivheTa edr akki Cemi­ yeti'ynuirndt ı şındaki taorrıagnfadnaAlrnaa phn a rflebraisyaılklye aa ryılan, yurdkaa çyaokl lasrolukal avneb ugüknaed ar i-lkieol ngpuie lçkio yka ıptkaa y­ nakleıtkmo ilşm asrıanğam eLna-thianlr efrçivenrei lmoelmaiönşn emrliis alele­ ritna mme thianl içnedvlere iryeerka lmaoslıu şutyourr. Örnenğ;iC evtraik maad ıknulıl anDaonk tMoerh meRdeş iBde y'hienmC e­ nevdreeh,'e md eK ahei'r bdaes ıİlnalknlıaı bd lı iylaDepo ıkttAıob rd ulCleadvhe t Bey'i'nU nyıaınzUy!an ıınz.!.'a dlrıi salelegreilo irÖyb.zea lşltiaCke lvterkma ia adiılk ea leamleı nİanınkbl a Cıdrliıs İattlieh,va eTd e rkaink'i'ng ibziölrri g oülta'­ rakku urluş'uinkluek dz e işfreet mebsaik'ı mıbnüdüyakön n etma yşorıB.u r isale konu iillgaeir laiş tırhmeaml' abridreail ndckeiann y ak-boellagreka'ak be udli li­ yorh,e m tdaemm etoilna rakke bziu kl tika pLtaat hianr fleorkiuysrluaen ulu­ yor. 'İithvtaeTt e krka.iM -e!ştrituy'eIIt.Me enrş uyteitü'çae n'baö lümodleşunu yor. İl'ka na' bölütmşeük iel'dy Gioirr.i şuH'az yutlnui t ulany a'zGıisrıinşd'a 9 İttivheTa edr ankikknlu 'rmualsıznoır uvnelk uaı çnılkmıalz'a Bnii nrcMieş ruti­ yeti'li el göinleimk loin uvleao rl laaygrü ndegmeet iriBlubi eylloeiryir.kc oin u­ larillagb ialzkiıa ynnaikt etlaişğıhiyu asnu sidlrealrye onri. ÖrnienğS;ul taAnbd ülatzaihzt'itinandn i rivelh maelos'aliiy M ıa byencFia hri Be'yitnaı nklıağnlıaytlkeaın lP;ıar dhi'şıöanl ümüinrüdne leSnedlMiieğmli h ame'­ yea irti staalmme e,t hianl iynidnbeeu k itaopktuasr uaun luyor. KezaM;i dthP aaşnaı'tne sloilmm aysaırı,gl anmsaügsrüın,ge ö nderivlem esi Taidfei kö lümdüeİ kiMnecşir utoiryatemtı nydaaıy nlarniasna ltealmme ertiinn ­ leriLnaitnhi arnfl erçienvlerm ieisylbeuk itaypetaraly ıorB.u npaa raollealr ak aynıs üreMçateked oynav eR umelcie'erdyeae nd eonal ylaraınnl atrıilsdaılğeıl er aktıalraİrtatki vheTa edr ankikbniu 'b ölgkeudreu lımnzaıos ruknlılaunn e denle­ reı ştıukt uolr'u.iBy Dra hiSniiyNnasu uft kalr'aı drliıs abluez deem iMni,d hPaat­ şa'knaılne miannadlteınol rı.y Kalkdiİı t tivheTa edr aCkekmiy iettia rıanfdSaenJ a'ntyieak ıynla'nMakane ­ donyaM-aH,zİa ftsli,lk a'bda lı r'iCseaymleietHd-afıeiy e 'nkianr'kş aır şbıuylau n­ duğui vçe d ısşo ru,nt laarridhesirenllv ietğ müi ç pıalklıyğlaıap açoıtrka ykao nu­ luyor. Kitaibkıinn' caain'b ölmüü;D otkoBre idŞ iehsuvlaur'onkğuanl eamled ığı 'iİknMceişt yrieuvtAe t Bıfe ayd'ml aık aillbeea ışylro. BuraSduatl,a Anb üdlhami'daa'nyianst aeykıry üarrü relk üoğmyasıknaçıı'n ıl­ mazk ıloalna yldaeğriany iorl.i bBauğ laDmodkat oŞre uhvsraolğu'nmuank ale­ sinİdtet ivheTa edr aik'knbiiynrö ntem/oalraarkçau kl laşniddıdğMeıüt lianz ım Atı(fK amçBıe'!yi)şn a hsıvneed ylae miAnbddeü lhamkiödş'esyiıe k ışteılrem ası alnııryo. Bua şamakdoaş uldlaahgraeı n pieşr stpiefliker delDeoytkeoAnrb udllCaehv ­ detK'aihni reİ'çdteikhia d Mabtabsaıamysıaınp'ıtn' ıdUğanyı ıa zn!Uıy anızn.!'.ı baışklrliıs akloensuity,au m amlabmakıamsıın döannet ma ışy.oA rbudllCaehv ­ deBte y'riiansl easyinz ıa man'dCaey meti-Hia fei'ynoilna'y vleat roap lumsal so­ runlagrean bealk ıvşeıy nalıka şıdmaıa nnıl abşiıçliısmred reig yi.ol r Kezbaub ölümüann tcı.e maoslıaİ nt;t ivheTa erdkkla 'nink uurluşkuur,u cuıl ar ve üiylekl iellreigy,aap lı sfaıa,yl eitlevreli e gaollimzaess oır ulDaortkıonMrıe h­ medR eşad( CevrBie)'y iİnn kıadllrdıibe s sayila nıtlıRyeoşBrie.dyb ur isalede İttivheTa edr kaik'n'inniv çein na skıurull udğnuui,n'ık ladbaıy nni e' nivçein na ­ sıyla pıldaıçğlıııoknyrı.' 10