İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ  FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ARENA TİP SALONLARDA MİMARİ TASARIM ÖĞELERİNİN BİLGİSAYAR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI İLE AKUSTİK AÇIDAN İRDELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Dilara TEKE Mimarlık Anabilim Dalı Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Programı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Sevtap YILMAZ EKİM 2012 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ  FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ARENA TİP SALONLARDA MİMARİ TASARIM ÖĞELERİNİN BİLGİSAYAR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI İLE AKUSTİK AÇIDAN İRDELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Dilara TEKE 502081522 Mimarlık Anabilim Dalı Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Programı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Sevtap YILMAZ EKİM 2012 İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü’nün 502081522 numaralı Yüksek Lisans Öğrencisi Dilara TEKE, ilgili yönetmeliklerin belirlediği gerekli tüm şartları yerine getirdikten sonra hazırladığı “ARENA TİP SALONLARDA MİMARİ TASARIM ÖĞELERİNİN BİLGİSAYAR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI İLE AKUSTİK AÇIDAN İRDELENMESİ” başlıklı tezini aşağıda imzaları olan jüri önünde başarı ile sunmuştur. Tez Danışmanı : Prof. Dr. Sevtap YILMAZ ............................. İstanbul Teknik Üniversitesi Jüri Üyeleri : Prof. Dr. Leyla TANAÇAN ............................. İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Zerhan Yüksel CAN .............................. Yıldız Teknik Üniversitesi Teslim Tarihi : 10 Eylül 2012 Savunma Tarihi : 11 Ekim 2012 iii iv ÖNSÖZ Öğrenim ve meslek hayatıma yaptığı katkılarıyla Prof. Dr. Sevtap Yılmaz’a, bana her konuda destek olan aileme, çok değerli arkadaşlarıma ve Ulaş’a teşekkür ederim Kasım 2012 Dilara TEKE İç Mimar v vi İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ ................................................................................................................................... v İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... vii KISALTMALAR .................................................................................................................. ix ÇİZELGE LİSTESİ .............................................................................................................. xi ŞEKİL LİSTESİ .................................................................................................................. xiii ÖZET ................................................................................................................................... xix SUMMARY ......................................................................................................................... xxi 1. GİRİŞ .................................................................................................................................. 1 1.1 Konu Alanının Tanıtılması ................................................................................. 2 1.2 Çalışma Yöntemi Hakkında Bilgi ...................................................................... 3 2. SALON AKUSTİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ................................................... 5 2.1 Mimari Tasarım Elemanları ............................................................................... 5 2.1.1 Salon Formu ................................................................................................ 6 2.1.2 Salon Hacmi ................................................................................................. 7 2.1.3 Yüzey Malzemeleri ...................................................................................... 8 2.1.4 Sahne Tasarımı ............................................................................................. 8 2.2 Nesnel ve Öznel Parametreler .......................................................................... 17 2.2.1 Nesnel Akustik Parametreleri ..................................................................... 21 2.2.2 Optimum Nesnel Akustik Parametreleri .................................................... 42 2.2.3 Öznel Akustik Parametreleri ...................................................................... 44 2.3 Müzik Eylemi ................................................................................................... 48 2.3.1 Müzik Enstrümanlarının Tınısı .................................................................. 48 2.3.2 Müzik Enstrümanlarının Temel ve Üst Ton Aralıkları .............................. 49 2.3.3 Müzik Enstrümanlarının Akustik Frekans Spektrumları............................ 50 2.3.4 Enstrümanların Yükselme ve Alçalma Karakterleri .................................. 58 2.3.5 Kaynak Tipinin Akustik Konfora Etkisi………..………………………………....60 3. TASARLANAN SALONUN DEĞİŞEN MİMARİ TASARIM ELEMANLARININ AKUSTİK KOŞULLARA ETKİSİNİN SİMÜLASYON YÖNTEMİ İLE İRDELENMESİ ................................................................................................................... 63 3.1 Simülasyon Yönteminin Açıklanması .............................................................. 63 3.2 Simülasyonda Kullanılan Salon Kabulleri ....................................................... 63 3.2.1 Geometrik Tasarım Kabulleri ..................................................................... 64 3.2.2 Malzeme Kabulleri ..................................................................................... 67 3.2.3 Kaynak, Alıcı Özellikleri ve Konumları .................................................... 74 4. ARENA TİPLİ SALONLARIN ODEON SİMÜLASYON YÖNTEMİ İLE ANALİZ ÇALIŞMASI ......................................................................................................................... 79 4.1 Tavan Yükseklik ve Form Tasarımının Akustik Analizi ................................. 80 4.1.1 Düz Tavanlı Salon Tasarımının Akustik Analizi (H: 15,5m) .................... 81 4.1.2 Konveks Tavanlı Salon Tasarımının Akustik Analizi (H: 15,5m) ............. 95 4.1.3 Konveks Tavanlı Salon Tasarımının Akustik Analizi (H: 15,0m) ........... 106 4.1.4 Konkav Tavanlı Salon Tasarımının Akustik Analizi (H:19,85m) ........... 115 4.1.5 Tavan Tasarımlarının Genel Akustik Etkilerinin Karşılaştırılması .......... 126 vii 4.2 Yansıtıcı Panel Tasarımlarının Akustik Analizi ............................................. 130 4.2.1 Yansıtıcı Panel Büyüklüğünün Akustik Analizi....................................... 131 4.2.2 Yansıtıcı Panel Tasarımlarının Genel Akustik Etkilerinin Karşılaştırılması …………………………………………………………………………...138 4.3 Yan Duvar Tasarımlarının Akustik Analizi ................................................... 151 4.3.1 Yan Duvarların ve Arka Duvarların Eğriselliğinin Akustik Analizi….151 4.3.2 Yan Duvarların Ve Arka Duvarların Yüksekliğinin Akustik Anali…..164 4.4 Kaynak Olarak Orkestra Etkisinin Akustik Analizi ....................................... 174 5. SONUÇ ............................................................................................................................ 177 KAYNAKLAR .................................................................................................................... 181 viii