Casuïstiek voor doktersassistenten CCaassuuïïssttiieekk vvoooorr ddookktteerrssaassssiisstteenntteenn S. van der Krogt en A. Starink Ik heb ontzettende oorpijn Casuïstiek voor doktersassistenten Ik heb ontzettende oorpijn Casuïstiek voor doktersassistenten Ik heb ontzettende oorpijn SS.. vvaann ddeerr KKrrooggtt eenn AA.. SSttaarriinnkk Bohn Sta(cid:192) eu van Loghum Houten 2010 © 2010 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 471, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 7920 0 NUR 891 Onderwijskundig advies: Sink Concept en tekst: Questgroep Ontwerp: Studio HdeK Bohn Stafl eu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl Ik heb ontzettende oorpijn Inhoud Inleiding 7 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 18 2. De intake 21 - Ernst van de klachten 22 - Het intakegesprek 24 3. Geneesmiddelen 29 - Medicijnen tegen oorpijn 30 4. Medisch handelen 33 - KNO-instrumenten 34 - Inspectie van het oor 35 - Audiometrisch onderzoek 36 - Oor uitspuiten 38 - Vreemd lichaam uit het oor verwijderen 39 5. Voorlichting en advies 41 - Persoonlijke voorlichting 42 - Rollen en relaties 45 6. Administratieve taken 49 - Huisartsen Informatie Systeem 50 - Verwijsbrieven 53 7. De maatschappij en jij 55 - Organisatie van de gezondheidszorg 56 - Discussies in de samenleving 62 8. Persoonlijke groei 65 - Persoonlijke leerstijl 66 De antwoorden op de vragen die in de diverse hoofdstukken aan bod komen vind je op: www.agcontext.nl Ik heb ontzettende oorpijn Inleiding Als je niet meer kunt volgen wat er gezegd wordt, dan voel je je al snel een buitenstaander. Dat is vervelend. Bij jonge mensen is verstopping van de gehoorgang vaak de oorzaak en dat is meestal simpel te verhelpen. Oorontsteking is ernstiger. Het is niet alleen erg pijnlijk maar kan ook leiden tot blijvend gehoorverlies, als er niet op tijd wordt ingegrepen. In dit werkboek komen de volgende onderwerpen aan bod: Medische achtergrondkennis Hoe werkt het gehoor? Welke aandoeningen gaan vaak gepaard met oorpijn? De intake Hoe beoordeel je de ernst van de klacht? Wanneer is een afspraak wenselijk of zelfs urgent? Geneesmiddelen Met welke geneesmiddelen kunnen oorpijn en de achterliggende aandoeningen bestreden worden? Medisch handelen Welke medische handelingen verricht de doktersassistent bij deze patiënten? S. van der Krogt, A. Starink, Ik heb ontzettende oorpijn, DOI 10.1007/978-90-313-7921-7_1, © 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 7 Ik heb ontzettende oorpijn Voorlichting en advies Wat vertel je patiënten die oorpijn hebben en hoe doe je dat? Wanneer is gedrag aangeboren, wanneer aangeleerd? Hoe ontstaan rollen en relaties tussen mensen? Administratieve taken Hoe verwerk je de gegevens in het medisch dossier? Hoe schrijf je een verwijsbrief? De maatschappij en jij Wat is mantelzorg en wat complementaire zorg? Steeds meer jongeren lopen gehoorbeschadiging op. Hoe komt dat? Persoonlijke groei Welke leerstijl heb jij? Ik heb ontzettende oorpijn 8 hhooooffddssttuukk 11 MMeeddiisscchhee aacchhtteerrggrroonnddkkeennnniiss Oren zijn ingewikkelde organen. Ze bevatten piepkleine onderdelen die er samen voor zorgen dat je geluiden waarneemt. Hoog en laag, hard en zacht. Vlakbij het gehoororgaan bevindt zich het evenwichtsorgaan, dat je in staat stelt om voortdurend te bepalen of je rechtop staat en welke kant je op draait. Het evenwichtsorgaan komt echter ter sprake in een ander deel van deze serie (“Ik ben zo duizelig!”), dit deel beperkt zich tot het gehoor zelf. S. van der Krogt, A. Starink, Ik heb ontzettende oorpijn, DOI 10.1007/978-90-313-7921-7_2, © 2010 Bohn9 Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij xxxxxxxxxxxxxxxxx Anatomie en fysiologie 1.1 De buitenkant van het oor Op het eerste gezicht lijken alle oren op elkaar. Maar als je goed kijkt hebben de oorschelpen bij iedereen weer net een iets andere vorm. Vorm een groepje van 3. Beurtelings is de een model en tekenen de anderen zijn of haar oor na in onderstaande vakken. Noteer daarbij ook de maten (grootste lengte en breedte), de stand van het oor ten opzichte van het hoofd (plat tegen het hoofd of juist ver uitstekend) en de vorm van de oorlel (helemaal vast aan het hoofd of deels los). Teken ook je eigen oor na, met behulp van een spiegel, op school of thuis. Het oor van: Het oor van: Het oor van: mijzelf Lengte: Lengte: Lengte: Breedte: Breedte: Breedte: Stand: Stand: Stand: Medische achtergrondkennis 10 1.2 Richting horen Doordat je oren aan weerszijden van je hoofd zitten kun je bepalen waar geluiden vandaan komen. Je hersenen registreren het tijdsverschil tussen het moment waarop het geluid het rechter- en het linkeroor bereikt. Dat zegt iets over de positie van de geluidsbron. Zoek samen met een studiegenoot een rustige plek op en voer de volgende eenvoudige proefjes uit. Proef 1 - Bepaal wie als eerste de proefpersoon is. - Deze houdt zijn of haar ogen dicht (of doet een blinddoek om, bijvoorbeeld een sjaal). - De ander gaat achter hem of haar staan en knipt met zijn vingers. Eerst vlakbij het linkeroor, dan vlakbij het rechteroor en vervolgens op verschillende posities daar tussen. - De proefpersoon wijst steeds de richting aan waar het geluid vandaan komt. Klopt dat? - Wissel van rol en herhaal de proef. Proef 2 Herhaal bovenstaand proefje, maar nu met een ‘handicap’: de proefpersoon houdt een keukenrol (of andere koker) tegen zijn of haar linkeroor. Waarschijnlijk zal nu vaker een verkeerde richting aangewezen worden. Kun je dat verklaren? 1.3 Voortplanting van geluid Het is raar om een opname te horen van je eigen stem. Dat komt omdat jij zelf je stem niet alleen van buitenaf hoort (via je oorschelpen) maar tegelijkertijd ook van binnenuit. Het geluid van je stem verplaatst zich namelijk ook via het bot van je schedel. Deze manier waarop geluid je gehoororgaan bereikt heet: botgeleiding. Het geluid dat via je oorschelp binnenkomt en het geluid dat via botgeleiding je gehoororgaan bereikt worden bij elkaar opgeteld. Daardoor klinkt het eindresultaat anders dan alleen het geluid dat vanaf buiten binnenkomt. Met behulp van een stemvork kun je het verschijnsel botgeleiding bewust ervaren. - Houd de stemvork onderaan vast, tussen duim en wijsvinger. - Tik ermee op de tafel, houd hem vlakbij je oor en luister naar de toon. - Herhaal dit maar zet nu het bolletje van de stemvork tegen je slaap of voorhoofd. Merk je het verschil? 11 Medische achtergrondkennis