J. R. R. TOLKIEN HOBBİT ORAYDIK VE ŞİMDİ BURADAYIZ Türkçcsi: Emel İzmirli ALTIKIRKBEŞ YAYIN / MİTOS YAYINCILIK İstanbul 1996 kişisel toplantı notları’ndan I./ Her uyku dilimi, geçmişe yönelik bütün bilgilerimi siliyor ve her sabah, yeniden öğrenmek zorunda kalıyorum. Bütün isimleri, işimle ilgili bütün bilgileri, bedenleri ve kıvrımları, alışılmışları. Yabancı bir dünyaya uyanmayı bile anımsayamıyorum bazen. Öğrendiğim şeyleri, uykusuzluk hastalığına yakalanamadığını için, belirsiz bir süre sonra kaybediyorum. Bilgilerimin zamana, daha doğrusu uykusuzluğa bağlı olması, kaybediş için bir zorunluluk halini alıyor. Tolkien'in belleğin ve geçmişin hayaletlerinin oyun gücüne dayanarak elfler ve hobbitler üreten bir adam olduğunu hatırlıyorum. Yaklaşık bir yıllık bir uğraş, çevirmen, düzelti, Küpüşoğlu faktörü, yurtdışı faksları, tahmini olarak şişman bir İngiliz kadını - yazları güney sahillerimizdeki açık pazarı ziyaret edenlerden-, araya giren bir yayınevi, enteresan gelişmeler ve Küpüşoğlu’nun bir sır gibi sakladığı ayak oyunları... Yenilgi ve zafer. Nihai ölçüde kanundışılık. Tüm bunları birileri anlatmak zorunda bana. Amnesia. Sabah, vapurdayım, belleğim o kadar zayıfladı ki. Ç Unutuşlar ve Unutuluşlar Ana Bilim Dalı II./ Vay canına sayın okuyucular, vay canına* K. (6.45 M. Mystere Takipçileri Birimi *) Olay zaten yeterince karışık, karmaşayı daha da arttırmak adına, olayın başladığı ilk yıllara dönmek istiyorum. - Hayatımız hep ilk'ini bulma arayışıyla mı geçecek? Saflık ilklikle orantılı bir şey mi? Kaybetmenin bir coğrafyası olabilir mi? Mutlak değer parantezi hayat içinde bir kullanım alanı bulabilir mİ?- VDGG’den sonra satın alınabilecek herhangi bir ses nesnesi kaldı mı? diye düşünürken dinledik ilk Marillion’u. HOBBİT ORAYDIK VE ŞİMDİ BURADAYIZ İçindekiler 1 Beklenmedik Bir Parti 2 Kuyu Kebabı 3 Kısa Bir Dinlenme 4 Tepenin Üstünde, Tepenin Altında 5 Karanlıktaki Bilmeceler 6 Yağmurdan Kaç, Doluya Tutul 7 Tuhaf Pansiyon 8 Sinekler ve Örümcekler 9 Fıçılarla Kaçış 10 Sıcak Bir Karşılama 11 Kapının Eşiğinde 12 İçerden Sızan Bilgiler 13 Evde Yokuz 14 Su ve Ateş 15 Fırtına Geliyor 16 Gecede Bir Hırsız 17 Fırtına Kopuyor 18 Dönüş Yolculuğu 19 Son Aşama Bu çok eskilerin bir hikâyesidir. O zamanlarda konuşulan diller ve kullanılan harfler bugün kullandıklarımızdan oldukça farklıydı. Hikâyeyi anlatmak için İngilizce kullanılmıştır. Dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır. (1) İngilizce'de dwarfın (cüce) çoğulunun doğrusu dwarfs (cüceler) ve sıfat hali dwarfishdir (cücesel). Ama bu hikâyede dwarwes ve dwarwish kullanılmıştır; o da Thorin ve arkadaşlarının ait olduğu eski halktan bahsedilmesi durumunda. (2) Orc, * İngilizce bir sözcük değildir. Yalnızca bir iki yerde geçmektedir, genellikle goblin (daha büyük türleri için hobgoblin) diye çevrilmiştir. Orc, o sıralar hobbitlerin bu yaratıklara taktığı isimdir ve bu sözcüğün bizim yunus balığı türü deniz hayvanları için kullandığımız orc, ork sözcükleriyle hiçbir ilişkisi yoktur. *Bunun nedeni The Lord of tbe Rings'in 3- cildinde verilmiştir. (İkinci baskı, s. 415.) Runler aslında tahta, taş ya da metal üzerine, keserek ya da kazınarak yazılan eski harflerdi; bu nedenle de ince ve köşelidirler. Bu hikâyenin geçtiği sıralarda bu harfleri sadece Cüceler düzenli olarak kullanıyorlardı; özellikle de özel ve gizli kayıtlar için. Cücelere ait runlar bu kitapta bugün çok az sayıda insan tarafından bilinen İngilizce runlarla gösterilmiştir. Eğer Thror'un haritasındaki runlar, çağdaş harflerle yazılmış haliyle (bkz. s, 30 ve 65) karşılaştırılacak olursa, modern İngilizce'ye uyarlanmış alfabe de çözülebilir ve yukarda verilen başlık da okunabilir, Haritada X harfi için verilen dışında her harf kullanılmıştır. J ve V yerine I ve U kullanılmıştır. Q harfine karşılık gelen run yoktur (CW kullanılmıştır); Z harfi için de run olmadığından bunun yerine cüce runu kullanılabilir. Bununla birlikte bazı çağdaş ikili harfler için tek runlar vardır; th ng, ee, başka bazı , runlarda ( ea ve st) kullanılmıştır. Gizli kapı ile işaretlenmişti. Yanda buna işaret eden bir elin altında şunlar yazılıydı: Son iki run Thror ve Thrain'in isimlerinin baş harflerini simgeliyor. Elrond un çözdüğü ay runları ise şunlardı: Haritada yönlerde Doğu genellikle cüce haritalarında olduğu üzere yukarıyı gösteriyor ve saat yönüyle şöyle devam ediyor: (D)oğu, (G)üney, (B)atı, (K)uzey. BÖLÜM 1 BEKLENMEDİK BİR PARTİ Toprakta bir kovukta bir hobbit yaşardı. Bu kovuk ne solucan pislikleriyle dolu, yapışkan kokulu, ıslak, kirli ve iğrenç bir kovuk, ne de kum, çıplak, kumlu, içinde ne yiyecek ne de üzerine oturulabilecek bir şeyler bulunan bir kovuktu: Bu bir hobbit-kovuğuydu, ki bu da rahatlık demekti. Bu kovuğun lumboz kadar mükemmel yuvarlaklıkta yeşile boyalı bir kapısı ve kapısının tam ortasında da pırıl pırıl, san pirinç bir tokmağı vardı. Kapı, boru gibi tünelimsi bir hole açılırdı, Bu havadar tünel, lambrili duvarları, fayans döşeli ve halı kaplı yerleri, cilalı iskemleleri ve bir sürü şapka ve palto asacağıyla - bizim hobbit misafirlere bayılırdı - müthiş rahat bir tüneldi. Tünel, hemen hemen Tepe'nin - civardaki halk oraya bu adı vermişti - yamacına kadar kıvrıla kıvrıla giderdi ve birçok yuvarlak, minik kapı da önce bir tarafta sonra diğerinde olmak üzere bu tünele açılırdı. Hobbit için üst kat söz konusu değildi: Yatak odaları, banyolar, mahzenler, kilerler (ki bir sürü kiler vardı), gardıroplar (daha doğrusu yalnızca giysilere ayrılmış odalar), mutfaklar, yemek odaları, hepsi, hepsi aynı kattaydı, hatta aynı geçitte. En güzel odaların tümü içeriye doğru girerken solda kalırlardı, çünkü yalnız bu odaların derin, yuvarlak pencereleri bahçesini ve nehre kadar uzanan çayırları görürdü. Bu hobbit hali vakti yerinde bir hobbitti ve adı da Baggins'di. Bagginsler hatırlanamayacak kadar uzun bir