Kan de mens werkelijk vrij zijn? Ja, althans volgens de (brief)schrijver in een relaas tegenover een vroegere geliefde. Hij ontvouwt theorieën, geschraagd door vermakelijke argumentaties, waar ogenschijnlijk geen speld tussen valt te krijgen. De praktijk blijkt echter weerbarstiger als een bont gezelschap van anarchisten, communisten, revolutionairen en gelukszoekers uit diverse delen van Europa half negentiende eeuw per schip koers zetten naar Brazilië om de vrije kolonie Fraternitas te stichten. Daar zullen ze een samenleving zonder regels opbouwen en alles, inclusief vrouwen, zal met elkaar gedeeld worden. Aan de hand van het droogkomische, onbeholpen dagboek van een van de reizigers blijkt het echter al tijdens de zeereis mis te gaan. Met de vele nationaliteiten aan boord wordt het schip een zeilende toren van Babel. Het wordt er niet beter op als men in de kolonie aankomt waar in plaats van vrijheid complete anarchie uitbreekt.
Recensie(s)
Een schip, in 1855 op weg naar Brazilië, herbergt radicale utopisten en avonturiers. Aan boord breken al ongeregeldheden uit onder de mannen en vrouwen van verschillende politieke pluimage. Men vergadert, men bestrijdt elkaar. De absolute vrijheid is niet haalbaar. Hun einddoel, een commune genaamd Fraternitas, wordt een debacle. De vrije mens blijkt gevaarlijk. Vrije liefde levert louter jaloezie op. Alle bezit voor iedereen loopt uit op diefstal en moord. De democratie heeft het nakijken. De bijzondere vormgeving van het verhaal – een brief uit 1902 van de stichter van de commune aan zijn ex-geliefde en simpele dagboekaantekeningen – maken van deze kleine roman een literair kleinood. De utopie is prachtig in theorie, maar de praktijk blijft hopeloos. De Tsjechische schrijver (1957) schreef in ‘Europeana’ eerder al een ironische schets over de Europese geschiedenis van de 20ste eeuw.
Kan de mens werkelijk vrij zijn? Ja, althans volgens de (brief)schrijver in een relaas tegenover een vroegere geliefde. Hij ontvouwt theorieën, geschraagd door vermakelijke argumentaties, waar ogenschijnlijk geen speld tussen valt te krijgen. De praktijk blijkt echter weerbarstiger als een bont gezelschap van anarchisten, communisten, revolutionairen en gelukszoekers uit diverse delen van Europa half negentiende eeuw per schip koers zetten naar Brazilië om de vrije kolonie Fraternitas te stichten. Daar zullen ze een samenleving zonder regels opbouwen en alles, inclusief vrouwen, zal met elkaar gedeeld worden. Aan de hand van het droogkomische, onbeholpen dagboek van een van de reizigers blijkt het echter al tijdens de zeereis mis te gaan. Met de vele nationaliteiten aan boord wordt het schip een zeilende toren van Babel. Het wordt er niet beter op als men in de kolonie aankomt waar in plaats van vrijheid complete anarchie uitbreekt.