CAALAMKA AKHRISKA CABDICASIIS GUUDCADDE Copyright © 2016, Cabdicasis Guudcadde Buugyarahan waxa loogu talagalay in lagu faafiyo qaab ah xuquuq furan.Waxa la oggol yahay in loo fidiyo hababka elektaroonigga ah, haddii oo keli ah oo ujeedku yahay in farriintiisa la gudbiyo, oo aan lagu xadgudbayn lahaanshihiisa. Sawirka loo adeegsaday jeldiga waxa iska leh, alcott1 / Mary Ellen. Jeldiga waxa naqshadeeyay, Cabdixaafid Mowliid. Wixii talo ama xidhiidh kale ah waxa aan ugu soo hagaagi kartaa cinwaanka, [email protected] Akhristaha damcadda u haya buugta. Buug kale Garashada Wax Laguu Gartay (2015) Xigtaysiga Xikmadda [la qoray, Cabdixaafid Mowliid] (2015) CAALAMKA AKHRISKA Mugga Buugga ARAR vii Micnihiisa 1 Mudnaantiisa 7 Midhihiisa 21 Marrinkiisa 35 Akhris Dheeraad ah 49 v CAALAMKA AKHRISKA vi CAALAMKA AKHRISKA A RAR Tirakoob uu maxadka UNESCO u qaabbilsan tirakoobku soo saaray ayaa lagu xusay war aan farxad badan wadin. In 757 (toddobo boqol iyo konton iyo toddobo) qof oo qaangaadh ahi aanay wax akhriyi karin, waxna qori karin (illetrate). Waxa tirada weyn ka mid ah 115 milyan oo dhallinyar ah oo 67% ay ka sii yihiin dumar!1 Warkaa naxdinta leh waxa igala sii naxdin badan marka aan fiiriyo xaaladda Soomaalideenna ay akhriska ka taagan yihiin. Run ahaan waxa lagu doodi karaa in aynu ka maqannahay Caalamka Akhriska, ama ugu yaraan aynu sidii gorayadii lug keli ah kula jirno. Si haddaba aynu ula tacaalno heerka xun ee akhrisku innaga marayo, waxa innala gudboon in midkeen kastaaba la yimaaddo qaadhaanka uu ku darayo dhiilla-ka-saarka ummadda. Waa qaadhaanka kor u qaadista akhriska Soomaalida. Buugyarahani waa dhurta ka dhalatay qoraallo taxane ahaa oo qoruhu uu ku fidinayay baraha bulshada bishii Ramadaan ee 1437. Qoraalladaa waxa looga dan lahaa si loo jeclaysiiyo Soomaalida, oo marfashyada ay ka sheekeeyaan loogu soo daro, wax-akhriska. Marka jeclaysiintaasi guulaysato, waxa uu qoraalku naawilayay in la dhiso xidhiidh adag oo ruuxa Soomaaliga ah iyo buugga ka dhex bilaabma. Xidhiidhkaa oo midhihiisa la gurto. Fekradda ah in qoraalladii taxanaha ahaa inta oo tifaftir dheeraad ah iyo lagu sameeyo naaxnaaxin buugyare la isugu keenaa waxa ay ka duulaysaa xaqiiqada ah in wixii la diiwaangeliyaa yihiin waxa hadhaya ee loo aayayo. Qubane kala daadsan ayaa uu noqon lahaa musalsalkii maqaallada ahaa ee soo taxnaa bishaa Ramadaan labaatankeedii hore, haddii aan la isugu keeni lahayn buuggan. 1 Waxa aad booqan kartaa degelka rasmiga ah ee ay ku shaqeeyaan qolyahani, si aad uga bogato tirakoobka. http://www.uis.unesco.org/Pages/default.aspx vii CAALAMKA AKHRISKA Waxa aynu u kala qaybinaynaa buugyaraheennan afar geeddi. Bilawgaba waxa aynu ku furfuranaynaa micnaynta akhrisku waxa uu yahay iyo taariikhdiisa oo aad u kooban. Waxa aynu dabadeedna ku xigsiin doonnaa sharraxidda mudnaanta uu akhrisku u leeyahay akhristaha, cidda aan wax akhrinna uu kala maqan yahay. Waxa aynu qaybtan ku eegi doonnaa waxa akhriska siiyay qiimaha uu leeyahay maanta. Waa waxa keenay in aynu wax ka qorno; maxaa aynu ku aragnay akhriska! Muhiimaddan aynu sheegi doonnaa ma aha mid u gaar ah dadka qaangaadhka ah, ama jinsi gooni ah, waa mudnaan LOO DHAN YAHAY, oo saamayntiisa ay arkaan yar iyo weynba. Waxa inoogu xigi doona qayb aynu ugu talagalnay in aynu ku faahfaahinno midhaha uu goosto qofka akhriska la dersaa. Waa natiijada rasmiga ah ee uu u hadho ruuxa markiisii hore wehelka ka dhigtay dhigaalku. Markan waxa aynu u gudbaynaa qaybta u danbaysa, oo malahayga u muhiimsan, oo xoogga saaraysa jidka loo maro hanashada akhriska. Qoraha viii CAALAMKA AKHRISKA 1 M ICNIHIISA 1