Ek: 5 GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ 0-59 AY NÜFUSA UYGULANACAK EKSİK AŞI TAMAMLAMA ve HIZLANDIRMA ÇALIŞMALARI SAHA REHBERİ ( 3 – 18 Mayıs 2017) Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1974 yılında başlatılmış, Ülkemizde ise, başlangıç yılı 1981’dir. Son yıllarda küresel olarak yaşanan olağanüstü süreçte, göçmenler ve mülteciler önemli sağlık sorunlarına sahiptirler. Özellikle 0-59 ay arasındaki hassas nüfus olarak nitelendirilen yaş grubu, aşı ile önlenebilir hastalıklardan başta Polio (çocuk felci), Kızamık, Boğmaca ve Difteri olmak üzere, şu anda rutin çocukluk çağı aşı takvimimizde bulunan tüm antijenlere karşı hassastırlar. Bu kişilerin ait oldukları ortamlarda, birinci basamak sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği olanağı en aza indiğinden ya da hiç kalmadığından özellikle çocukluk çağı hastalıklarına karşı hassas yaş grubu olarak kabul edilen, bu grup içerisinde salgınlar yaşanabilmekte veya yaşanma olasılığı artmaktadır. Göç ettikleri ülkelerde de, olası vakalara ve virüs dolaşımına sebep olmaktadırlar. Bu gerekçelerin tamamen ortadan kalkması veya en aza indirgenmesi için, bahsi geçen gruplar içerisinde aşı oranlarının yükseltilmesi ve rutin aşılama çalışmalarına sürdürülebilirlik kazandırılması gerekmektedir. Yüksek aşı oranlarına ulaşmayı sağlayacak GBP stratejileri ise şöyle belirlenmiştir:  Sunulan rutin aşılama hizmetlerinin geliştirilmesi ve aşılama oranlarının her bölgede %90’nın üzerine çıkarılarak devam ettirilmesi,  Rutin aşılama çalışmalarına ek olarak destek aşılama ve eksik aşı tamamlama çalışmaları yapılması,  Gerek görülen yerlerde saha çalışmaları (gerekirse kapı-kapı dolaşılarak) ile aşı günleri düzenlenmesi. 2011 yılından bu yana, süregelen Suriye’deki iç savaş ve buradan ülkemize doğru olan yoğun sınır hareketliliği sonucu, özellikle 2013’ten itibaren artış gösteren, kayıtlı sayıları 2.950.000 kişi olan ancak kayıtsızlar ile birlikte sayılarının 3.200.000 dolayında olduğu tahmin edilen, bir Suriyeli göçmen nüfus bulunmaktadır. Bu durumda, Ülkemiz başta Polio olmak üzere birçok aşı ile önlenebilir hastalığa karşı importasyon riski altındadır. Hem kendi çocuklarımız gibi kabul ettiğimiz Suriyeli çocukları hastalıklardan korumak, hem de kendi çocuklarımızı korumak için yüksek aşılama hızlarına ulaşılması ve bunun sürdürülmesi, gerekli durumlarda aşısızların bulunarak aşılanması, eksik aşı tamamlama ve hızlandırma çalışmaları ile destek aşılama çalışmalarının yapılması son derece önemlidir. 1 Eksik Aşı Tamamlama ve Aşı Hızlandırma Günlerinin amacı nedir? 0-59 ay arasındaki tüm göçmen çocuklarına kısa bir sürede, geniş coğrafik alanlarda aşılama çalışmaları düzenleyerek, aşı ile önlenebilir hastalıkların transmisyonu engellenir. Etkili olabilmesi amacıyla, eksik aşılı ve aşısız çocukları aşılama çalışmaları ile yaygın aşılama hizmetleri sunarak, ulaşılması güç grupları aşılamak için özel çaba harcanmalıdır. Bu şekil uygulamalarda öncelikli olarak KKK, Beşli karma, Hepatit-B ve OPA tercih edilen aşılardır. Uygulama Hangi İllerimizde Düzenlenecektir? 1. Uygulama illeri ağırlıklı olarak Suriyelilerin yoğun bulunduğu veya yerli nüfusa oranının %5 ve üzerinde olduğu illerdir. Adana, Adıyaman, Ankara, Bursa, Diyarbakır, Batman, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kilis, Kocaeli, Konya, Malatya, Mardin, Mersin, Osmaniye ve Şanlıurfa illerimizde 0-59 ay yaş grubundaki geçici koruma altındaki tüm çocuklar taranarak aşısız bulunanlar aşılanacaktır. Ellerinde aşı kartı olan veya TSMler ile kamplarda kayıtları bulunanların kayıtları kontrol edilerek, ağırlıklı olarak saha çalışmaları ve aşılama hizmetlerinin verilebildiği tüm sağlık kurumlarında aşıları eksik olanların aşıları tamamlanacak ve aşısız oldukları saptananların ise, aşılanmalarına başlanacaktır. Bahsi geçen illerimiz arasında, sınırları dahilinde kamp bulunanların kamp içerisinde de uygulaması, aşı kartları ve kayıtların kontrolü gerçekleştirilerek aynı şekilde olacaktır. Diğer eksik aşıların ilk tur sonrasında uygulanabilmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için de, en yakın merkezlere yönlendirilmeleri gerekmektedir. Çeşitli illerimizde şu anda 85 tane “Göçmen Sağlığı Merkezi” faaliyete geçmiştir. Yönlendirilmeleri sağlanabilir. (77 aktif ve 8 düzenlenmekte) 2. Yukarıda belirtilen iller dışında kalan 61 ilde, 0-59 ay arası tüm koruma altındaki çocukların eksik aşılarının da belirtilen günlerde tamamlanması sağlanacak, yeni tespit edilenlerin aşılanmalarına başlanacaktır. Aşılama Çalışmaları için Nasıl Hazırlık Yapılır? 1. Bölgedeki bahsi geçen toplulukların ağırlıklı olarak bulundukları yerleşim birimlerinin sayısının belirlenmesi, 2. En son ve güvenilir sayım sonuçlarına göre bu grupların yaşadıkları yerleşim birimlerinin (mümkün olduğunca en küçük birime kadar) 0-59 ay (ayrı ayrı her yaş grubu hedefinin) nüfusunun belirlenmesi, 3. Bölge haritasının temini ve değerlendirilmesi, 4. Bölgelerindeki soğuk zincir malzemelerinin miktarı, tipi, nerede olduğu ve çalışıp çalışmadığının belirlenmesi (Buzdolabı, aşı nakil kapları, buz aküleri, termometre, vb.), 5. Aşı ihtiyacının hesaplanması, 6. Aşı ve denetim ekibi sayısı ile personel ihtiyacının belirlenmesi, 7. Araç ve yakıt ihtiyacının belirlenmesi, 2 8. Personel eğitimi; Aşı Tamamlama Günleri uygulamalarına yönelik eğitim slaytlarının hazırlanması, 9. Uygulama stratejilerinin belirlenmesi. Uygulama Stratejileri iki farklı şekilde sürdürülecektir. a)Saha çalışması yapan ekiplerin uygulayacağı strateji: Gezici ekipler; 2-11 ay arasındaki çocuklara, ailelerinden aşı kartları talep edilerek 1.tur uygulaması sırasında beşli karma aşının 1.dozu uygulananlara 2.dozu, beşli karma aşının 2.dozu uygulananlara 3.dozu, yeni tespitlere hiç aşısız oldukları kesin ise 1.doz uygulanacaktır. Ancak burada aşı takvimi göz önüne alınarak 1.doz ve 2.doz, 2.doz ve 3.doz arasındaki minimum süre olan 4 haftalık süreçlere dikkat edilmelidir. Beşli karma aşıda 12-23 ay, 24-35 ay, 36-47 ay ve 48– 59 ay arasındakilere de yukarıdaki şema uyarınca, aynı tarz uygulama yapılacaktır. 2-59 ay arasındaki çocuklara Hepatit-B aşısı uygulanacaktır. 1.dozu almış olanlara 2.doz, 2.dozu almış olanlara da aşı kartı kontrol edilip 3.dozlarının uygulama zamanı gelmişse 3.doz uygulanacaktır. Bilindiği üzere 1.turda Hepatit-B yalnızca 2-11 ay arasındaki çocuklara uygulanmıştır. 2.tur uygulamasında 12-59 ay arasındaki çocuklara da Hepatit-B uygulanacaktır. Hepatit-B aşısında da minimum doz aralıkları önemlidir. 1.doz ile 2.doz arası minimum 4 hafta, 2.doz ile 3.doz arası ise minimum 8 hafta ve 1.doz ile 3.doz uygulaması için öngörülen minimum sürenin 16 hafta olması önem arz etmekte ve bunun çok iyi kontrol edilmesi gerekmektedir. Burada ortaya konması gereken önemli faktörlerden biri sorgulamadır. Mobil ekiplerce sahada iki enjeksiyondan fazla aşı uygulanmayacaktır. Şayet; 1)Aile aşı kartı talep edildiğinde gösterebiliyorsa; Aşı kartındaki tarihler kontrol edilerek yukarıda belirtilen minimum sürelere uygun olarak aşı uygulaması yapılır. 2)Ailenin elinde aşı kartı yoksa, a) Aile aşı yapıldığını beyan ediyorsa; Aile özellikle 15 Şubat – 3 Mart (1.tur uygulaması) tarihleri arasında, çocuğa herhangi bir aşı yapıldığını beyan ediyorsa, bu çocuğun süratle en yakın sağlık kurumuna gönderilmesi sağlanarak daha önceki aşılama durumuna göre (kayıtlardan; form, excel ve MBYS’den kontrol edilerek), o andaki yapılması gereken tüm aşılarının yapılması ve uygulanan aşıların kayıtlara geçirilmesi gereklidir. Form kaydı ya da elektronik kaydı yoksa aşısız kabul edilmelidir. 3 b)Aile aşısız olduğunu beyan ediyorsa; Bu durumda yaşına göre 2-11 ay arasında ise gezici ekip tarafından Beşli Karma ve Hepatit-B’nin 1.dozları uygulanacak, 12-59 ay arasında ise Beşli Karma ve KKK aşılarının 1.dozları uygulanacaktır. Derhal ekiplerin elindeki Kayıt formlarına (Geçici Koruma Altındaki Gruplara Uygulanan Aşı Kayıt Formu = Form 1) kaydı yapılarak, ekip kuruma geri döndüğünde bu yeni kayıtların bir an önce MBYS’ye girilmesi gerekecektir. 4 Gezici Ekiplere aşağıdaki ALGORİTMA verilmelidir. Aşı uygulaması şu şekilde olmalıdır: Sorgu Durum Uygulanacak Beşli Karma Aşı Hepatit-B için Kayıt altına alma nasıl uygulanır? Sırası Aşılar Uygulama Şekli Uygulama Şekli 1 Çocuğun Aşı Kartı Beşli Karma ve Beşli Karma 2.doz Daha önce; Kayıt formuna kaydet, mevcutsa Hepatit-B Aşısı (minimum süre 4 Hepatit-B yapılmamışsa 1.dozu yap, Gün bitiminde uygun bir zeminde elektronik hafta) Yapılmışsa aşağıdaki minimum ortama aktar, şayet veri MBYS’ye henüz Beşli Karma 3.doz sürelere uygun olarak yapılır. girilmemişse Yeni Kayıt oluştur. (minimum süre 4 1.doz ile 2.doz arası süre 4 hafta, hafta) 2.doz ile 3.doz arası ise 8 hafta ve, 1.doz ile 3.doz arasında 16 hafta aralık olması gerekir. 2/a Aşı Kartı yoksa, Kuruma ----------- -------------- _________ fakat aşı yapıldığı yönlendir beyan ediliyorsa 2/b Hiç aşı Beşli karma, Beşli Karma 1.doz Hepatit-B 1.doz veya yaşına göre KKK Kayıtlı olmadığı varsayılarak kayıt formuna yapılmamışsa Hepatit-B (2- Aşısı kaydet, gün bitiminde elektronik ortama 11 ay arası), aktararak MBYS’de kayıt oluştur. KKK (12-59 ay arası) 5 b)Kurumlara başvuranlara uygulanacak strateji: Kurumlara aşı yaptırmak üzere başvuran 2-59 ay arasındaki çocuklara, öncelikle aşı kartları talep edilerek yaşlarına uygun bir şekilde rutin çocukluk çağı aşı takvimimizde yer alan aşılardan o anda yapılması gereken tüm aşılar yapılmalıdır. Başvuran çocukla ilgili veriler MBYS üzerinden kontrol edilerek, sisteme girilip girilmediği gözlemlenmeli, şayet girilmemişse hemen girilmeli ve kayıt oluşturulmalıdır. Eğer yeni başvuru ise bu durumda yine yaşına uygun yapılması gereken tüm aşılar yapılıp aşı kartı verilerek, elektronik ortamda kayıt oluşturulmalıdır. Uygulamalar, “Geçici Koruma Altındaki Gruplara” sunulan rutin aşılama hizmetlerinin bir düzene ve sürekliliğe kavuşmasını sağlamak üzere yapıldığı için kurumlara başvuranlara belli bazı aşılar değil, yapılması gereken tüm rutin aşılar yapılmalıdır. Ayrıca sonraki yapılacak aşı tarihleri yazılarak, tekrar kuruma gelip aşılarını tamamlatması için davet edilmeleri gereklidir. Sağlık kurumlarına başvuran göçmen çocuklara GBP Genelgesi doğrultusunda ulusal çocukluk çağı aşı takvimine göre aşıları uygulanacaktır. Hedef nüfus, tanımlanan bölgelerde 0-59 ay arasındaki çocuklardır. Aşı uygulamaları aşı istasyonları ve gezici ekipler ile yapılacaktır. Her aşı istasyonu ve gezici ekip 5-6 (minimum sayı, ancak iletişimi sağlayacak ve aşıya davet edecek tercihan arapça bilen kişi sayısının daha fazla olması olumlu sonuç verecektir) kişiden oluşacaktır. Biri aşı uygulayıcı, biri kayıt tutucu, iki kişi aşıyı uygulanmak üzere hazırlayan ve diğer personelde iletişimden sorumlu (tercüman, iletişim görevlisi vb.) olarak hizmet verecektir. İstasyonda ve gezici ekiplerde çalışanlardan en az birinin doktor veya aşıyı uygulamasını bilen eğitimli sağlık personeli olması gerekirken, diğerleri sağlık alanında deneyimli veya eğitim almakta olan kişilerden (sağlık meslek lisesi öğrencisi de olabilir, iletişimi sağlayacak kişiler tercihan arapça bilenlerden seçilmelidir.) seçilebilir. Aşı istasyonları sağlık kurumları olacak (TSM, GSM, ASM) ve gün içinde buralara başvuran her çocuğun gereken aşısı yapılacaktır. Gezici ekiplerde ise 50 çocuğu aşılayabileceği düşünülerek hedef nüfusa göre ekip sayısı belirlenir. Denetim ekibi sayısının belirlenmesi ise, 5 istasyon (sağlık kurumu) veya gezici ekibe bir denetim ekibi olacak şekilde hesaplanır. Denetim ekibi tur süresince hem aşı uygulayan ekipleri, hem de hedef nüfusun en az %10’unu denetlemelidir. Denetim ekiplerinin de bir doktor ve bir yardımcı sağlık personelinden (aşı uygulaması yapabilecek nitelikte) oluşturulması tercih edilir. Ayrıca 112 ile koordineli olarak, ortaya çıkabilecek yan etkiler nedeniyle ambulans ihtiyacı saptanmalıdır. 1) Aşı uygulama ekibinin görevleri: a)Doktorun Görevi  Ekibe liderlik yapmak,  Uygulamanın bir düzen içerisinde sürdürülmesini sağlamak (koordinasyon),  Ortaya çıkabilecek yan etki ve kontrendikasyonlarda sağlık hizmeti verilmesini sağlamak, 6 b)Aşı Uygulayıcının Görevi  Aşının aşı nakil kaplarında ve soğuk zincir kuralları içerisinde saklanmasını sağlamak,  Aşı uygulaması öncesinde kontrendikasyonları sorgulamak (bkz. Sayfa 8-9-10-11-12),  Aşıyı uygulamaktır. c)Kayıt Tutucunun Görevi  Anne ve çocuğu karşılamak,  Çocuğun hedef yaş grubu içerisinde olup olmadığını kontrol etmek,  Çocuklara verilen her doz aşıyı ilgili formlara kaydetmek (Uygulama için hazırlanan formlar kullanılacaktır),  Aileye aşı hızlandırma çalışmasının amacı ve nasıl uygulama yapılacağı hakkında çok kısa bilgi vermek,  Promosyon malzemelerinin (balon, şeker, vb.) dağıtımı yapmaktır. d)İletişimden Sorumlu Kişilerin Görevi  İkametgahları (kapıları) dolaşarak aşıya davet etmek,  Tercihan arapça bilmek,  İletişim teknikleri konusunda eğitimli olmaktır. 2) Denetim ekibinin görevi Denetim ekibinin görevi:  Denetim ekibinin yanında aşı, formlar, promosyon malzemesi bulunmalıdır.  Aşı uygulamaları ve aşı uygulaması yapılmış bölgede hedef nüfusun aşılanma durumunu denetlemek,  Sonuçları ilgili formlara işlemek,  Denetim sonuçlarını paylaşmak ve tespit edilen sorunlara yönelik çözümler geliştirmek amacıyla her akşam ASM/TSM sorumluları ile toplantı yapmaktır. Aşı Hızlandırma Çalışmalarının planlanmasında ve uygulanmasında Valilik, Emniyet Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü, Müftülük, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, İl Göç İdaresi Başkanlığı, Belediyeler, Sivil Toplum Kuruluşları, yerel liderlerden yararlanılmalıdır. Aşı uygulaması yapılan bölgelerde gezici ekiplerde yer alan iletişimden sorumlu personel tarafından kapı-kapı dolaşılarak aşıya davet şeklinde uygulama yapılmalıdır. Aşı istasyonları; Toplum Sağlığı Merkezleri, Aile Sağlığı Merkezleri, Göçmen Sağlığı Merkezleridir. Gezici ekipler ise, sahada ulaşılması güç bölgelerde hizmet verecek olan hareketli ekiplerdir. Aşı Hızlandırma ve Tamamlama çalışmalarında toplum katılımını arttırmak için sosyal promosyon aktiviteleri düzenlenmelidir. Bu kapsamda, posterlerin uygun yerlere asılması, el broşürlerinin dağıtılması, toplantılar ve medya yoluyla çalışmanın duyurulması, çocuklara dağıtılmak üzere hazırlanmış olan promosyon ürünlerinin dağıtımı gibi çalışmalar yürütülmelidir. Yerel medyanın dikkatini çekmek amacıyla uygun görüldüğü takdirde illerde açılış yapılmalıdır. 7 Aşı Uygulama Hazırlıkları Halk Sağlığı Müdürlükleri ve Toplum Sağlığı Merkezinde çalışan sorumlular tarafından 3-18 Mayıs 2017 tarihlerinden iki gün önce aşı uygulanması için yapılan tüm hazırlıklar kontrol edilmelidir. Her bir aşı istasyonu ve gezici ekibe aşağıda sıralanan lojistik kaynakların sağlandığından emin olunmalıdır.  Yeterli personel,  1 askılı aşı nakil kabı ve 2-4 buz aküsü,  Aşı,  Formlar,  Broşür ve poster,  Promosyon malzemesi,  Ulaşım aracı. Gezici/İstasyon Aşı uygulama ekiplerinin hazırlıkları Aşı istasyonu/gezici ekip elemanları ile diğer görevliler erkenden görev yerlerine gelerek, aşı uygulanacak yerleri ve aşılama için kullanılacak ekipmanı düzenlemelidirler. Gezici ekipler ve Sahada görev yapacak sabit istasyon ekipleri askılı aşı nakil kabını (kısa ömürlü) kullanacaklardır. Her sabah, o gün uygulanması düşünülen aşılar aşağıdaki kurallara uygun olarak hazırlanmış aşı nakil kabına yerleştirilmeli ve sahadan geri dönüşte bir sonraki gün öncelikle kullanılacak şekilde aşı dolabına yerleştirilmelidir. Aşağıdaki şartlar yerine getirilemiyorsa o aşı flakonu artık kullanılmamalıdır. 1. Üzerinde belirtilen son kullanma tarihi geçmemiş olmalı, 2. Aşılar bu süre boyunca sürekli uygun soğuk zincir şartlarında saklanmış olmalı, 3. Aşı flakonları suyla temas gibi kontaminasyona maruz kalmamış olmalı, 4. Flakon üzerindeki Aşı Flakonu İzlemcisi göstergesine göre (OPA* için geçerli) kullanılabilir durumda olmalıdır. Aşı nakil kabının temiz olmasına dikkat edilmelidir. *Bilindiği üzere OPA dondurulabilir bir aşıdır. Önemli olan Oral Polio Aşısının sıcaklığa olan maruziyeti olup Aşı Flakonu İzlemcisine göre karar verilmelidir (bkz. Sayfa 8). Sahadan döndükten sonra açılmış olan flakonlar ile açılmamış flakonlar buzdolabına öncelikli kullanılacak şekilde kutusuna yerleştirilmelidir. Ertesi gün ilk olarak açılmış olan flakonlar daha sonra bir önceki gün sahadan dönen açılmamış flakonlar öncelikli olarak kullanılmalıdır. (Bu kısım bu çalışma için uygulanmayacaktır, ancak bilgi olarak kalması uygun görülmüştür.) Aşı ve denetim ekipleri yakaya takılı olarak personel kimlik kartlarını bulundurmalıdır. Ekiplerin yanında askılı aşı nakil kabı, formlar, promosyon materyali ve aşı kartını da alarak görevlerine başlamalıdır. Her çocuğa, aşılandıktan sonra mutlaka aşı kartı verilmelidir (Ek 4). 8 Kayıt ve Bildirim Aşılama hizmetinin etkinliğinin değerlendirilebilmesi için aşılamaların kaydı ve bildirimi doğru, tam ve zamanında yapılmalıdır. Aşılama hizmetinin izlenmesi ve değerlendirilmesi yoluyla hizmet sunumu stratejilerinde gerekli değişikliklerin yapılması sağlanabilir. Destek aşılama çalışması sonuçlarının kayıt ve bildiriminde kullanılacak formlar ve kullanma kılavuzu Ek 3’de sunulmuştur. Denetim Uygulamanın ilk günü ekipler iş başında denetlenmelidir. İkinci günden itibaren aşılama yapılan bölgeler denetlenmeli, o bölgeye aşı ekibi ulaşmamış ise denetim sonlandırılarak aşı ekibinin bölgeyi tekrar kapı-kapı dolaşarak ziyareti sağlanmalıdır. KKK kesin kontrendikasyonlar:  Neomisin veya jelatine karşı anafilaktik reaksiyon,  Yumurtaya karşı anafilaktik veya anafilaktoid reaksiyon  Jeneralize malign hastalık, lenfoma, lösemi, konjenital immün yetmealik ya da HIV enfeksiyonu nedeniyle immün cevabın bozulduğu durumlar,  Kortikostreoidler, alkilleyici ajanlar, antimetabolitler veya radyasyon nedeniyle immün cevabın baskılandığı durumlar Difteri + Boğmaca + Tetanos + İnaktif Polio + Hemofilus Influenza tip B Aşısı (Beşli karma) kontrendikasyonlar  Ateşli veya ateşsiz ciddi hastalık durumunda, ekipteki hekime danışılması,  Geçmişte uygulama hikayesi varsa ve Boğmaca komponentine bağlı ansefalopati gelişmiş olması,  Neomisin, Streptomisin, Polimiksin-B’ye karşı anafilaktik reaksiyon, Hepatit-B aşısı kesin kontrendikasyon:  Ekmek hamuru mayasına (Saccharomyces serevisiae) anafilaktik reaksiyon. Not: Diğer aşıların kontrendikasyonları için GBP genelgesinden yararlanmalıdır. Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler: ASİE’ler 5 grupta sınıflandırılır: 1) Aşı yan etkisi:  Aşıların yan etki oranı çok düşüktür. Çoğu yan etki çok hafiftir ve kendiliğinden düzelir.  Kızamık aşısı yapılan çocukların yaklaşık %5-15’inde aşıdan bir hafta kadar sonra düşük derecede ateş görülebilir. Aşılana çocukların %5’inde ise, aşıdan 6-12 gün sonra başlayan ve 1-3 gün devam eden genel döküntü olabilir. Hafiftir ve kendiliğinden geçer.  Aşı kullanımının getirdiği yarar, hem insani hem de maddi açıdan getirdiği zarara göre kesinlikle çok fazla olmakla beraber; yan etkilerin ortaya çıkış süreleri, görülme sıklıkları ve doğal enfeksiyon sonrası görülme olasılıkları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir: 9 ASİE İzleme Sistemine DAHİL olan durumlar; 1)Lokal Reaksiyonlar a)Aşıdan sonra 48 saat içinde ortaya çıkan Ciddi Lokal Reaksiyon b)Aşıdan sonra 2-7 gün içinde ortaya çıkan Enjeksiyon yerinde abse (Bakteriyel/Steril) c)Aşıdan sonra 2 hafta – 6 ay içinde ortaya Lenfadenit çıkan 2)Sinir Sitemi ile İlgili İstenmeyen Etkiler a)OPA’dan sonra 4-30 gün (temaslılarda 4-75 Paralitik Poliomyelit gün) içinde ortaya çıkan b)Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-12 gün, Konvülsiyon 5’li karma, KPA aşılarını takiben 72 saat içinde ortaya çıkan c)Kızamık bileşenli aşıları takiben 5-15 gün Ensefalopati/Ensefalit içinde ortaya çıkan d)5’li karma aşısını takiben 7 gün içinde Ensefalopati ortaya çıkan e)Tetanos bileşenli aşılardan sonra 2-28 gün Brakial Nevrit içinde ortaya çıkan f)Aşıdan sonra 0-6 hafta içinde ortaya çıkan Diğer Paralitik durumlar g)Kabakulak bileşenli aşıları takiben 15-21 gün Aseptik Menenjit içinde ortaya çıkan 3)Diğer İstenmeyen Etkiler a)Aşıdan sonra 1 saat içinde ortaya çıkan Anaflaksi b)Aşıdan sonra birkaç saat içinde ortaya çıkan Toksik Şok Sendromu c)Aşıdan sonra 4 saat içinde ortaya çıkan Akut Allerjik Reaksiyonlar d)5’li karma aşısından sonra 24 saat içinde Hipotonik – Hiporesponsif atak ortaya çıkan e)Aşıdan sonra 1 hafta içinde ortaya çıkan Sepsis f)Kızamıkçık bileşenli aşılardan sonra 1-3 hafta Artrit içinde ortaya çıkan g)Kızamık bileşenli aşılardan sonra 1-6 hafta Trombositopeni içinde ortaya çıkan h)5’li karma aşısından sonra 24 saat içinde Apne - Bradikardi ortaya çıkan I)Zaman sınırı olmaksızın Sağlık personeli ya da toplum tarafından aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen i)Ciddi Olgular* ii)Kümelenme iii)Toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan durumlar *Ciddi Olgular: Ölüm, sakatlık, konjenital anomali ile sonuçlanan veya hastanede yatış gerektiren ASİE’dir. 10