EESSEERR EELLEEMMEENNTTLLEERR,, ÖÖNNEEMMLLEERRİİ VVEE AANNAALLİİZZ YYÖÖNNTTEEMMLLEERRİİ ♦♦MMeettaalllleerrii ddiiğğeerr ttookkssiikk mmaaddddeelleerrddeenn aayyıırraann eenn öönneemmllii öözzeelllliikklleerrii,, iinnssaannllaarr ttaarraaffıınnddaann nnee oolluuşşttuurruullaabbiilliirr nneeddee yyookk eeddiilleebbiilliirr oollmmaallaarrııddıırr.. ♦♦PPeerriiyyooddiikk ttaabbllooddaakkii 110055 eelleemmeennttiinn yyaakkllaaşşııkk 8800’’iinnii mmeettaalllleerr oolluuşşttuurruurr.. ♦♦BBiirrççookk mmeettaall,, iinnssaann vvee hhaayyvvaannllaarr iiççiinn eessaannssiiyyeellddiirr.. EEssaannssiiyyeell oollaannllaarr,, eekkssiikklliikklleerriinnddee oolldduuğğuu ggiibbii ffaazzllaa mmiikkttaarrllaarrddaa aallıınnddııkkllaarrıınnddaa ddaa vvüüccuutt hhoommeeoossttaazzıınnıı bboozzaarraakk ttookkssiikk eettkkii oolluuşşttuurraabbiilliirrlleerr.. ♦♦ Son zamanlarda ağır metal tanımı ile kimyasal maddelerin ekolojik sisteme verdikleri zarar genelleştirilerek gazete haberlerinde sık sık ağır metallerin, çevresel problemlere neden olduklarını yer almaya başlamıştır. Bunun nedeni çevresel problemler söz konusu olduğunda “ağır metal” tanımı sanki çok tanımlı ve kesin bir grupmuş gibi bu kavramın çok sık “nispeten yüksek yoğunluğa sahip ve düşük konsantrasyonlarda bile toksik veya zehirleyici olan metal” olarak kullanılmasıdır. ♦♦Bu yaygın kanıya, ağır metallerin belirli bir zaman aralığında canlı organizmada diğer metallere kıyasla akümülasyonunun fazla olması ve bunun sonucu negatif etkinin giderek artması yol açmaktadır. Gerçekte ağır metal tanımı fiziksel özellik açısından yoğunluğu 5 g/cm3 ten daha yüksek olan metaller için kullanılır. Bu gruba Kurşun, kadmiyum, krom, demir, kobalt, bakır, nikel, cıva ve çinko olmak üzere 60 tan fazla metal dahildir. ♦♦BBuuggüünn ““eennddüüssttrriiyyeell mmeettaalllleerr”” oollaarraakk nniitteelleennddiirriilleenn yyaakkllaaşşııkk 5500 mmeettaall vvee aallaaşşıımmıı ççeeşşiittllii aammaaççllaarrllaa kkuullllaannııllmmaakkttaaddıırr.. ♦Ayrıca metaller ve tuzları tıpta ve veteriner hekimlikte ilaç, pestisit (fungusit, insektisit, herbisit, rodendisit gibi) olarak da kullanılmaktadır. ♦30 civarında metalin insanlarda toksisite oluşturduğu bilinmektedir. ♦İnsan vücudu için esansiyel olan ve olmayan metaller başta besinler olmak üzere diğer bazı yollarla (su, hava gibi) alınmaktadır. Böylece “vücut metal yükü “ oluşmakta; bazıları ise (alüminyum, kurşun ve kadmiyum gibi) yaş ile birikerek vücuttaki konsantrasyonları artmaktadır. METALLERE NASIL MARUZ KALIYORUZ ? Metaller, insanlar tarafından veya antrapojenik olarak hava, su, toprak ve besinlere çevresel taşınım sonucu besinler ve içme suları ile organizmaya girebilirler. Besinlerin normal bileşeni olabildikleri gibi kirlilik olarak da bulunabilirler. ♦Hava, su ve toprak, doğal kaynaklar ve teknolojik nedenlerle metallerle kirlenebilir. Metaller çevrede jeolojik ve biyolojik devirlerle dağılıma uğrarlar. Dağılım ve taşınma sonucu metaller emisyona uğradıkları yerlerden çok uzaklarda da birikerek çevredeki konsantrasyonları artar (Grönland buzullarında kurşun konsantrasyonunun daha önceki yıllara göre 200 defa artması bu yeniden dağılım ve taşınmayı gösterir). Mineral yataklarından geçen ♦♦ sular buradaki metalleri çözerek zararlı hale getirmektedir. ÖÖrrnneeğğiinn KKüüttaahhyyaa EEmmeett’’tteekkii yyeerr aallttıı ssuullaarrıınnıınn aarrsseenniikkllee kkiirrlleennmmeessii