Endocannabinoid involvement in reward and impulsivity in addiction Hendrika Heiltje van Hell Hell_Opmaak.indd 1 21-10-11 10:48 ISBN: 978-90-5335-470-4 Printed by: Ridderprint BV, Ridderkerk, the Netherlands Lay out and cover deisgn: Nikki Vermeulen, Ridderprint BV, Ridderkerk, the Netherlands The studies described in this thesis were performed at the University Medical Center in Utrecht, The Netherlands, and sponsored by TI Pharma. Printing of this thesis was financially supported by Storz & Bickel Hell_Opmaak.indd 2 21-10-11 10:48 Endocannabinoid involvement in reward and impulsivity in addiction Endocannabinoïde betrokkenheid bij beloning en impulsiviteit in verslaving PRoEfSCHRIfT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit Utrecht op gezag van de rector magnificus, prof.dr. G.J. van der Zwaan, ingevolge het besluit van het college voor promoties in het openbaar te verdedigen op maandag 21 november 2011 des ochtends te 10.30 uur door Hendrika Heiltje van Hell geboren op 1 september 1979 te Zwolle Hell_Opmaak.indd 3 21-10-11 10:48 Promotores: Prof.dr. N.f. Ramsey Prof.dr. R.S. Kahn Co-promotores: Dr. G. Jager Dr. J.M. Jansma Hell_Opmaak.indd 4 21-10-11 10:48 ‘onderzoek alles, behoud het goede.’ 1 Tessalonicenzen 5: 21 ‘Machtig zijn de werken van de HEER, wie ze liefheeft, onderzoekt ze.’ Psalmen 111: 2 ‘Alles wat ik vond is dit: de mens is een eenvoudig schepsel. Zo is hij door God gemaakt, maar hij heeft talloze gedachtespinsels.’ Prediker 7: 29 Hell_Opmaak.indd 5 21-10-11 10:48 Hell_Opmaak.indd 6 21-10-11 10:48 Contents Chapter 1 Introduction 9 Chapter 2 Chronic effects of cannabis use on the human reward system: 19 an fMRI study Chapter 3 Methods of the Pharmacological Imaging of the Cannabinoid 35 System (PhICS) study: towards understanding the role of the brain endocannabinoid system in human cognition Chapter 4 Evidence for involvement of the insula in the psychotropic 59 effects of THC in humans: a double-blind, randomized pharmacological MRI study Chapter 5 Involvement of the endocannabinoid system in reward 75 processing in the human brain Chapter 6 Acute THC administration attenuates reward processing in 93 nicotine addiction Chapter 7 The endocannabinoid system in response inhibition in addiction 107 Chapter 8 Summary and Discussion 121 List of abbreviations 129 References 130 Nederlandse Samenvatting 142 Dankwoord 150 List of Publications 154 Curriculum Vitae 156 Hell_Opmaak.indd 7 21-10-11 10:48 Hell_Opmaak.indd 8 21-10-11 10:48 Chapter 1 Introduction Hell_Opmaak.indd 9 21-10-11 10:48