Chapter 1 PHONETICS Section 1 In the Armenian language there are six vowel sounds, which represent the following eight letters (ա, ե, է, ը, ի, ո, օ, ու).. The reformed spelling is used in the Republic of Armenia and Karabach. The reform was done under Soviet rule and is not followed by other Eastern Armenian speaking communities, like the Armenians of Iran, nor by Western Armenians. They all use the classic spelling. (Please move this discussion, too much detail for an introductory section.) Section 3 The vowel Ա, ա in any position is pronounced like the English a(rmy), e.g., Արամ (Aram) - Aram, աշուն (ashun) - autumn, սար (sar) - mountain, տարի (tari) - year, կանաչ (kanach) - green, նա (na) - he/she. Նա նկարում է մատիտով: Na nkarum e matitov. He/She draws with a pencil. Note: while pronouncing the auxiliary verb է (e) it combines with the previous word and is never stressed. Ex. 1 Read aloud the following English and their corresponding Armenian words. arm արմ park պարկ massage մասսաժ Aloha Ալոհա Ex. 2 Read and memorize the following words. անուն (anun) name ազգանուն (azganun) surname ազատ (azat) free ասել (asel) to say տալ (tal) to give լավ (lav) good պատ (pat) wall նամակ (namak) letter դասարան (dasaran) classroom դաս (das) lesson Section 4 Vowel Օ, օ in any position is pronounced like the English o(r). The sound o in the beginning of the word is reproduced by the letter o, e.g., օր (or) - day, օպերա (opera) - opera, օրգան (organ) - organ, օրինակ (orinak) - example, etc., and in the middle and in the end of the word by the letter ո, e.g., բոլոր (bolor) - all, սովորել (sovorel) - to study, խոտ (khot) - grass, օգոստոս (ogostos) - august, etc. Letter ո in the beginning of a word is read like վո (vo), i.e., it designates two sounds, e.g., ոսկի (voski) - gold, որս (vors) - hunting, որակ (vorak) - quality, etc. Exception makes the word ով (who) where the letter ո is read like օ. Բոլորը որոշել են սովորել օտար լեզուներ: Bolore voroshel en sovorel otar lezuner. Everybody decided to learn foreign languages. Note: In the middle of the word the letter o is written only in derivative words, e.g., այսօր (aysor) - today, անօգտակար (anogtakar) - useless. Ex. 3 Read the following words and notice the difference between pronunciation of letters օ and ո. օրիորդ - maid օպերա - opera օրգանիզմ - organism օր - day օտար - foreign օրինակ - example օրորոց - cradle ոտ - leg ոսկի - gold որոշել - to decide ոչինչ - nothing ոսոխ - enemy որսորդ - hunter որոնել - to look for Ex. 4 Copy out the following words inserting the missing letters ո or օ. գ__վել to praise դ__կտ__ր doctor լ__բի bean __վ who կ__վ cow __չինչ nothing րտեղ where __դ air ն__ր new երեկ__ evening __ր day __ր__րել to rock to sleep __ժանդակ auxiliary __տար foreign Section 5 Vowel ու is pronounced like the English u (puma), e.g., ուժ (uzh) - strength, տուն (tun) - house, գարուն (garun) - spring, կատու (katu) - cat, etc. Գարունը մոտենում է: Garune motenum e. Spring is coming. Ex. 5 Read aloud the English and corresponding Armenian words. Course - կուրս Uzbek - ուզբեկ Ukraine - Ուկրաինա Pushkin - Պուշկին Ex. 6 Read and remember the following words. ունենալ - to have ուրիշ - another ուրախ - glad անուն - name աշուն - autumn գարուն - spring ուսում - study դու - you անասուն - animal շուն - dog Section 6 Vowel ի corresponds to the English e(vening), e.g., իմանալ (imanal) to know, իմաստ (imast) - meaning, գինի (gini) - wine, սիրտ (sirt) - heart, սիրել (sirel) - to love, etc. Գինին կարմիր է: Ginin karmir e. Wine is red. Ex. 7 Read and remember the following words. բարի - kind սիրելի - lovely տարի - year կարմիր - red իմանալ - to know միշտ - always խիտ - thick գարի - barley Section 7 Vowel է is pronounced like the English e(verybody). This sound is reproduced by the letter է at the beginning of a word, e.g., էտապ (etap) - stage, էլի (eli) - again, էգուց (eguts) - tomorrow. In the middle and at the end of a word it is normally written by means of the letter ե, e.g., մեկ (mek) - one, բերել (berel) - to bring, սեր (ser) - love, ուտել (utel) - to eat, բազե (baze) - falcon, etc. Letter ե at the beginning of a word is always read like ye, i.e., like two sounds, e.g., Երեվան (Yerevan) - Yerevan, երեխա (yerekha) - child, ես (yes) - I, երեկ (yerek) - yesterday, երկիր (yerkir) - country, etc. Երկու երեխա եկան տուն: Yerku yerekha yekan tun. Two children came home. The personal forms of the present tense of լինել (to be) are an exception: եմ (em) -(I) am, ես (es) - (you) are, ենք (enk) - (we) are, եք (ek) - (you) are (pl.), են (en) - (they) are. Note: In the middle and at the end of words է is written only in derivative words, e.g., ամենաէական (the most important), որեւէ (some). Ex. 8. Read and explain similarities and differences of pronunciation of է and ե. էժան - cheap էշ - ass էկրան - screen էլեկտրոն - electron երկիր - country երկար - long երկու - two երեսուն - thirty երես - face ====Ex. 9==== Read and remember how ե is pronounced at the beginning, in the middle and at the end of a word. երեխա - child երես - face երեկո - evening երկաթ - iron երկարել - to prolong բազե - falcon Մանե - Mane եզ - ox երազ - dream Ex. 10 Copy out the following words inserting the missing ե. մ__ր - our պատկ__ր - image բ__ր__լ - to bring բազ__ - falcon վազ__լ - to run ուտ__լ - to eat շին__լ - to make ան__լ - to do բ__ռ - burden բ__րք - crop Section 8 Vowel ը is a specific sound of the Armenian language. While pronouncing ը the mouth is half open, the middle of the tongue is somewhat raised. It sounds like 'i' in the English word bird. [The name of this sound in linguistics is "schwa".] For speakers of American English, ը is closest to the last vowel in "sofa" or the second vowel in "butter". In contrast with the other Armenian vowels, ը is not always written. To write and pronounce vowel ը correctly, the following should be remembered. ը is heard in many Armenian words, but is written only in some of them, e.g., at the beginning of a word ընկեր (enker) - friend, ընտիր (entir) - perfect, the sound ը is heard and written, but in words 'զգալ(zgal) - to feel, 'սկիզբ (skizb) - beginning, it is heard but not written. As a rule a word or a syllable cannot begin with two or more vowels (consonants?) in the Armenian language. Very often at the beginning or in the middle of a word ը is pronounced between two consonants, but is not written, e.g. Is written Is pronounced լսել l'sel - to listen գնել g'nel - to buy գրել g'rel - to write մտնել m'tnel - to enter Note: the ը sound, which is heard at the beginning and in the middle of words, is written only while transferring, e.g., զգալ - ըզ-գալ (to feel) (զը-գալ in Eastern Armenian?), գտնել - գըտ-նել (to find), լսել - լը-սել (to listen), լվանալ - լը-վանալ (to wash), etc. At the end of a word ը is always a definite article and is always written, e.g., տուն (house), տունը (the house), պատ (wall), պատը (the wall), etc. Իմ ընկերը գնում է դպրոց: Im enkere gnum e dprots. My friend is going to school. Ex. 11 Read the following words and correctly pronounce the sound ը: ընկեր - friend ընկերական - friendly ընկնել - to fall ընտանի - domestic ընտրել - to choose ընտիր - selected Արամը - Aram իմ տետրակը - my textbook իմ շորերը - my clothes մեր դասը - our lesson բոլորը - everybody, all ոչ մեկը - nobody Add article ը and read the words. աշուն - autumn սար - mountain խոտ - grass գարուն - spring շուն - dog անուն - name ուսում - study երկիր - country Ex. 12 Copy out and translate into English. Էդիկը սովորում է մեր կուրսում: Նա ապրում է Երեվանում: Ես ամեն օր տեսնում եմ նրան: Էդիկը շատ ընկերասեր է: Բոլորը նրան սիրում են: Vocabulary - Բառարան սովորում է - studies կուրսում - course (year in University) ապրում է - lives ամեն - every տեսնում եմ - I see Երեւանում - in Yerevan օր - day ընկերասեր - friendly բոլորը - everybody սիրում են - they love Text for reading Ընթերցանության տեքստ Իմ անունը Արամ է: Ես տասնինը տարեկան եմ եւ սովորում եմ ինստիտուտում: Ես բանվորի տղա եմ: Ես ապրում եմ Երեվանում: Vocabulary - Բառարան ես տասնինը տարեկան եմ - I am nineteen բանվոր - worker տղա - boy, son Questions - Հարցեր Քո անունն ի՞նչ է: Քանի՞ տարեկան ես: Դու որտե՞ղ ես սովորում: Ո՞վ է քո հայրը: Դու որտե՞ղ ես ապրում: Consonants * Բաղաձայն հնչյուններ All the consonants of the Armenian language are hard. Ex. 13 Copy out and read the following words. բաժակ - cup բակ - yard բանվոր - worker բերան - mouth դանակ - knife դատարկ - empty գովել - to praise գարի - barley մանուկ - child մուկ - mouse շուն - dog շատ - a lot, many կարել - to sew կացին - axe չիր - dried fruits չամիչ - raisin պատ - wall պապ - grandfather սով - hunger զանգ - bell զավակ - child, son, baby զարմանալ - to be surprised at զինվոր - soldier ժամ - hour ժամանակ - time լավ - good լինել - to be նոր - new նամակ - letter սիրտ - heart վատ - bad վազել - to run տալ - to give տուն - house ցորեն - wheat ցավ - hurt ֆակուլտետ - faculty, department ֆիզիկա - physics Ex. 14 Translate into English. դասախոս գրատախտակ տետրակ դաս պատմել խոսել լեզու սովորել սպիտակ կարդալ Ex. 15 Translate into English. 1. Սեպտեմբերի մեկին սկսվում են դասերը: 2. Դասախոսը մտնում է լսարան: 3. Իմ ընկերը մոտենում է գրատախտակին: 4. Նա լավ է պատմում իր դասը: 5. Նա ուզում է հայերեն սովորել: Բառարան - Vocabulary սկսվում են - begin, start լսարան - auditorium մտնում է - enters մոտենում է - goes to ուզում է սովորել - wants to study, learn լավ է պատմում - well tells Text For Reading Ընթերցանության տեքստ Մեր ընտանիքը Our family Մեր ընտանիքը մեծ է: Ես ունեմ հայր, մայր, եղբայրներ եւ քույրեր: Իմ հեր անունը Վարդան է, ազգանունը՝ Սիրունյան: Հայրս աշխատում է գործարանում: Իմ մեծ եղբայրը ծառայում է Սովետական բանակում, իսկ փոքր եղբայրս սովորում է ինստիտուտում: Իմ քույրերը ինձնից փոքր են եւ սովորում են դպրոցում: Vocabulary - Բառարան ընտանիք - family հայր - father մայր - mother եղբայր - brother եղբայրներ - brothers քույր - sister աշխատում է - works գործարանում - at a factory ծառայում է - serves Սովետական բանակում - in Soviet Army դպրոցում - at school Questions - Հարցեր Ձեր ընտանիքը մե՝ծ է: Որտե՝ղ է աշխատում քո հայրը: Որտե՝ղ է ծառայում քո եղբայրը: Քո քույրերը քեզանից մե՝ծ են, թե՝ փոքր: Որտե՝ղ են սովորում նրանք: Section 12 Consonant հ Consonant հ is a voiceless glottal sound. It corresponds to the English h (he). This sound in the Armenian language occurs at the beginning, in the middle and at the end of a word, e.g., հավ (hav) - hen, հասարակ (hasarak) - simple, շահել (shahel) - to win, սահման (sahman) - border, ահ (ah) - fear, գահ (gah) - throne, etc. Հակոբը իմ հին հարեւանն է: Hakobe im hin harevann e. Hakob is my old neighbor. In a row of words after consonant ր sound հ is written, but not pronounced. Is written Is read աշխարհ (ashkharհ) - world աշխար (ashkhar) խոնարհ (khonarհ) - submissive խոնար (khonar) արհամարհել (arhamarհel) - to despise արհամարել (arhamarel) Ex. 16 Pronounce the following sounds and sound-combinations a couple of times. a-ha o-ho e-he u-hu Ex. 17 Read and compare. հանել - անել (to take off - to do) հանճար - անճար (genius - helpless) հանցավոր - անցավոր (criminal - passing) հատել - ատել (to cross - to hate) հարդ - արդ (straw - so) հարված - արված (blow - made, done).