ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน ตามหลักอิทธิบาท ๔ : กรณีศึกษา บริษัท แอมพาส อินดัสตรี จ ากัด จังหวัดสมุทรปราการ EFFICIENCY OF STAFF PERFORMANCE IN ACCORDANCE WITH IDDDHIPADA FOUR : A CASE STUDY OF AMPAS INDUSTRIES COMPANY LIMITED, SAMUTPRAKARN PROVINCE นายไพบูลย์ ตั้งใจ วิทยานิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา ตามหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร ์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พุทธศักราช ๒๕๕๔ ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน ตามหลักอิทธิบาท ๔ : กรณีศึกษา บริษัท แอมพาส อินดัสตรี จ ากัด จังหวัดสมุทรปราการ นายไพบูลย์ ตั้งใจ วิทยานิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา ตามหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร ์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พุทธศักราช ๒๕๕๔ (ลิขสิทธิ์เป็นของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย) EFFICIENCY OF STAFF PERFORMANCE IN ACCORDANCE WITH IDDDHIPADA FOUR : A CASE STUDY OF AMPAS INDUSTRIES COMPANY LIMITED, SAMUTPRAKARN PROVINCE Mr. Paiboon Tangchai A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirement for The Degree of Master of Arts (Public Administration) Graduate School Mahachulalongkornrajavidyalaya University Bangkok, Thailand C.E. 2011 (Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University) บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อนุมัติให้นับวิทยานิพนธ์ ฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิตkสาขาวิชา รัฐประศาสนศาสตร์ ..…………...................................... (พระสุธีธรรมานุวัตร, ผศ.ดร.) คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย คณะกรรมการตรวจสอบวิทยานิพนธ์ ..…………................................................. ประธานกรรมการ (อาจารย์ พระมหาอํานวย อํสุการี, Ph.D.) ..…………................................................. กรรมการ (รศ.ดร.สมาน งามสนิท) ..…………................................................. กรรมการ (ผศ.ดร.สุรพล สุยะพรหม) ..…………................................................. กรรมการ (อาจารย์ พระครูสังฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺโ ) ..…………................................................. กรรมการ (อาจารย์ ดร.ทรงวิทย์ แก้วศรี) คณะกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ์ ผศ.ดร.สุรพล สุยะพรหม ประธานกรรมการ อาจารย์ พระครูสังฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺโ กรรมการ อาจารย์ ดร.ทรงวิทย์ แก้วศรี กรรมการ (๑) ชื่อวิทยานิพนธ์ : ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน ตามหลักอิทธิบาท ๔ กรณีศึกษา บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ผู้วิจัย : นายไพบูลย์ ตั้งใจ ปริญญา : พุทธศาสตรมหาบัณฑิต (รัฐประศาสนศาสตร์) คณะกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ์ : ผศ.ดร.สุรพล สุยะพรหม, พ.ม., พธ.บ., M.A., Ph.D. (Pol.Sc.) : อาจารย์ พระครูสังฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺโ , น.ธ.เอก, ป.ธ.๑ - ๒, พธ.บ. (เกียรตินิยมอันดับ ๑), ศศ.ม. (พัฒนาสังคม) : อาจารย์ ดร. ทรงวิทย์ แก้วศรี, พ.ม,พธ.บ.,ศศ.บ.,PGDLS,M.LIB.SC, พธ.ด. วันส าเร็จการศึกษา : ๒๓ / มีนาคม / ๒๕๕๔ บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ (๑) เพื่อศึกษาระดับของประสิทธิภาพการ ปฏิบัติงานของพนักงานบริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตาม หลักอิทธิบาท ๔ (๒) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของพนักงานบริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ จ าแนกตาม ปัจจัยส่วนบุคคล และ (๓) เพื่อศึกษาแนวทางและข้อเสนอแนะการปฏิบัติงานของพนักงานบริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ ให้มี ประสิทธิภาพ และกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ พนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ จ านวน ๒๓๗ คนจากจ านวนประชากรทั้งหมด ๕๐๐ คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามการวัดระดับประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ของพนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ มีความเชื่อมั่น ๐.๘๖๑ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ โดยการหา ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน (standard deviation) และการเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ วิเคราะห์ โดย การทดสอบที (t-test) การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว(One way analysis of (๒) variance) และในกรณีที่พบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยตั้งแต่ ๓ กลุ่มขึ้นไป ด้วยวิธีผลต่างนัยส าคัญ ที่น้อยที่สุด (Least Significant Difference : LSD) ผลการวิจัยพบว่า การศึกษาประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงานตามหลักอิทธิบาท ๔ กรณีศึกษา บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ โดยรวมอยู่ในระดับมาก (X= ๔.๑๘) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่าพนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ มีประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ตามหลักอิทธิบาท ๔ ที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด (X = ๔.๒๗) ในด้านจิตตะ (การเอาใจฝักใฝ่ในการปฏิบัติงาน) ส่วนที่มีค่าเฉลี่ยต่ าสุด (X= ๔.๐๙) ด้านวิริยะ (ความเพียรพยายามในการปฏิบัติงาน) การเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ จ าแนกตาม เพศ อายุ ระดับ การศึกษา รายได้ ฝ่ายที่สังกัด และประสบการณ์ท างาน พบว่า ปัจจัยส่วนบุคคลไม่มีผลท าให้ ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงาน บริษัท แอมพาสอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัด สมุทรปราการ ตามหลักอิทธิบาท ๔ ไมแ่ ตกต่างกัน จึงไมย่ อมรับสมมติฐานที่ตั้งไว้ ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ได้แก่ รายได้ยังไม่เพียงพอ สภาพแวดล้อมยังไม่ค่อยสะอาด สวัสดิการยังไม่ครอบคลุม เทคโนโลยีใน ด้านงานเอกสารยังไม่ดีพอ สถานที่จอดรถน้อย และยังต้องเสียค่าที่จอด ความล่าช้าด้านเอกสาร การให้ค าปรึกษากับลูกค้ายังไม่ดีเท่าที่ควร และ เจ้าหน้าที่ยังไม่เพียงพอ ดังนั้นแนวทางการน าหลักอิทธิบาท ๔ มาประยุกต์ใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพการ ปฏิบัติงานของพนักงานบริษัท แอมพานอินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ สามารถ พิจารณาได้ ๔ ด้าน โดยการพัฒนาด้านฉันทะ วิริยะ จิตตะ และวิมังสา เพื่อเป็นการเพิ่ม ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของพนักงานให้ดียิ่งขึ้น (๓) Thesis Title : Efficiency of staff performance in accordance with Four Iddhipada : A case study of Ampas Industries Company Limited, Samutprakarn Province Researcher : Mr. Paiboon Tangchai Degree : Master of Arts (Public Administration) Thesis Supervisory Committee : Asst. Prof. Dr.Surapon Suyaprom B.A., M.A., Ph.D.(Pol.Sc.) st : Phrakrusangharak Kiettisak Kittipañño B.A.(1 Class), M.A. (Social Development) : Dr. Songvit Kaewsri B.Bsm., B.A. in Inf., M. Lib.Sc., PGDLS, Ph.D. (Buddhism) Date of Graduation : 23 march , 2011 ABSTRACT The main objectives of this research are i) To study efficiency of the working staffs of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province in accordance with Iddhipada Four, ii) To compare efficiency of the working staffs of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province in accordance with Iddhipada Four classified by personal characteristics, and iii) To study the guidelines and suggestion for performance of employees of Ampas Industry according with Iddhipada Four for efficiency of the working staffs and the group of samples of these studies were employees of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province for 237 staffs from total amount 500 working staffs. The tool used for data collection was the questionnaire to measure levels of performance of the activities of working staffs of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province according with Iddhipada Four as value of confidence 0.861. Data were analyzed by program for social (๔) science research, the statistics used for data analysis such as frequencies, percentage, average, standard deviation (S.D.) and compared the efficacy of the performance of working staffs of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province according with Iddhipada Four. The analysis was also done through t-test, one way analysis of variance. In case of finding the difference in average upward from 3 groups by Least Significant Difference : LSD. The results of study were followed: The study found that the operational efficiency of working staff according to Iddhipada Four : the case study of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province in overall were found in high level (X = 4.18) and it considered in each side found that the working staff of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province have efficiency in performance according with Iddhipada Four at high average (X = 4.27) in Citta: active thought, for lowest average (X = 4.09) in Viriya : exertion. With this regard to compare of efficiency of the working staff in Case study : Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province according to Iddhipada Four classify by sex, age education level, income, affiliated sections and work experiences found that personal factors did not affect performance activity of working staffs of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province according to Iddhipada Four were not difference, thus rejecting the formulated hypotheses. Regarding to problems and obstacles effects of the performance of activity found that there were not enough income, unhygienic environments, uncovered welfare, inadequate documents technology, less car parking area and parking payment, delays in documents, insufficient customers” supervision and inadequacy of working staffs. The guidelines of applying Iddhipada Four for development of efficiency of the working staff of Ampas Industry Company Limited, Muang District, Samut Prakan Province can be considered from four aspects by developing Chanda : will, Viriya : effort, Citta: thoughtfulness, and Vimamsa : investigation, to increase the efficiency of the better working staff. (๕) กิตติกรรมประกาศ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ส าเร็จลุล่วงไปด้วยดี ด้วยความเมตตาอนุเคราะห์ของคณะกรรมการ ตรวจสอบวิทยานิพนธ์และคณะกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ์ อันประกอบด้วย อาจารย์ พระมหา อ านวย อ สุการี Ph.D. รศ.ดร.สมาน งามสนิท ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุรพล สุยะพรหม พระครูสังฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺโญ อาจารย์ ดร.ทรงวิทย์ แก้วศรี ที่ได้กรุณาให้ค าปรึกษา แนะน า ดูแลเอาใจใส่ให้ความช่วยเหลือในการปรับปรุงแก้ไขวิทยานิพนธ์จนส าเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ขอขอบพระคุณพระมหาสม กลฺยาโณ Ph.D. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.โกนิฏฐ์ ศรีทอง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ภัทรพล ใจเย็น อาจารย์ พระวันชัย ภทฺทจารี และอาจารย์ ดร.พิเชฐ ทั่งโต ที่กรุณาเสียสละเวลาอันมีค่า เป็นผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบความถูกต้อง ทั้งด้านภาษา เนื้อหาระเบียบวิธี วิจัย และเครื่องมือที่ใช้ในการด าเนินการวิจัย ช่วยแนะน าแก้ไข ให้สมบูรณ์และส าเร็จได้ด้วยดี ขอขอบคุณ คุณธิติวุฒิ หมั่นมี ที่ช่วยแนะน าเกี่ยวกับเอกสารแบบฟอร์ม และ ได้ตรวจ รูปแบบวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เพื่อให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น และขอขอบพระคุณพระอาจารย์ทุกรูป/ คน คณาจารย์คณะสังคมศาสตร์ เจ้าหน้าที่ทุกท่าน และเพื่อน ๆ นิสิตสาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ มหาบัณฑิต รุ่นที่ ๔ ทุกรูป/คน ที่ให้ความช่วยเหลือและเป็นก าลังใจอย่างดีเสมอมาและให้ความรู้ ประสิทธิ์ประสาทวิทยาการ และประสบการณ์ รวมถึงให้ความเมตตาเอื้อเฟื้อ ถ่ายทอดความรู้ ความ เข้าใจเป็นอย่างดียิ่ง ขอขอบคุณท่านผู้บริหาร บุคลากร และพนักงานของบริษัท แอมพาส อินดัสตรี จ ากัด ที่ให้โอกาสผู้วิจัยได้ศึกษาประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของพนักงานบริษัท แอมพาสอินดัสตรี ตามหลักอิทธิบาท ๔ ที่เป็นกลุ่มตัวอย่างในการวิจัยที่ได้ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ในการตอบ แบบสอบถาม และเก็บรวบรวมข้อมูลส่งคืนผู้วิจัย สุดท้ายน ี้ ผู้วิจัยขอขอบพระคุณคุณพ่อใบ ตั้งใจ คุณแม่ส าเภาตั้งใจ คุณสุพจน์ นิรันตสุข รัตน์ ประธานบริษัทและพี่น้องพนักงาน บริษัทแอมพาสอินดัสตรี จ ากัดที่ได้สนับสนุนการศึกษา เสมอมา และยังได้เป็นก าลังใจให้ผู้วิจัยเป็นอย่างดียิ่ง คุณค่าและประโยชน์ใดๆ อันพึงมีจาก วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ผู้วิจัยขอมอบบูชาเป็นกตเวทิตาคุณแด่บิดามารดาที่เป็นก าลังใจสนับสนุนในทุก ๆ เรื่อง รวมทั้งบูรพาจารย์และผู้มีพระคุณทุกท่านที่ได้ร่วมกันสรรค์สร้างงานวิจัยชิ้นนี้ให้แก่ผู้วิจัยจน ประสบผลส าเร็จเป็นอย่างดี ไพบูลย์ ตั้งใจ ๖ มีนาคม ๒๕๕๔ (๖(๖) ) สารบัญ เรื่อง หน้า บทคัดย่อภาษาไทย ( ๑ ) บทคัดย่อภาษาอังกฤษ ( ๓ ) กิตติกรรมประกาศ ( ๕ ) สารบัญตาราง ( ๙ ) สารบัญแผนภาพ (๑๒) ค าอธิบายสัญลักษณ์และค าย่อ (๑๓) บทที่ ๑. บทน า ๑ ๑.๑ ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา ๑ ๑.๒ วัตถุประสงค์ของการวิจัย ๓ ๑.๓ ขอบเขตของการวิจัย ๓ ๑.๔ ปัญหาที่ต้องการทราบ ๔ ๑.๕ สมมติฐานการวิจัย ๔ ๑.๖ นิยามศัพท์เฉพาะที่ใช้ในการวิจัย ๔ ๑.๗ ประโยชน์ที่ได้รับจากการวิจัย ๕ บทที่ ๒ ทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ๗ ๒.๑ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับประสิทธิภาพ ๗ ๒.๑.๑ ความหมายเกี่ยวกับประสิทธิภาพ ๗ ๒.๑.๒ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับประสิทธิภาพ ๙ ๒.๒ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน ๑๖ ๒.๒.๑ ความหมายเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน ๑๖ ๒.๒.๒ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน ๑๗ ๒.๒.๓ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความพึงพอใจในการท างาน ๒๒ ๒.๒.๔ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหาร ๓๐ ๒.๓ หลักอิทธิบาท ๔ ๔๒ ๒.๓.๑ ความหมายหลักอิทธิบาท ๔ ๔๒ ๒.๓.๒ ความส าคัญและองค์ประกอบของอิทธิบาท ๔ ๔๖ ๒.๔ หลักปฏิบัติของกลุ่มบริษัทแอมพาส อินดัสตรี จ ากัด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ๔๘