KEMAL TAHİR (F.M. DURAN İMZASIYLA) Ecel Saati İthaki Yayınları Kemal Tahir Ecel Saati Bir Mayk Hammer Romanı (Kemal Tahir Bütün Yapıtları / Türkçe Edebiyat) İthaki Yayınları ePub düzenleme: BZ Düşün ve edebiyat dünyamızın dev ismi Kemal Tahir'in, F. M. İkinci takma adıyla yazdığı özgün Mayk Hammer maceraları yıllar sonra yeniden yayımlanıyor. Aslından daha iyi olmakla "itham" edilen bu romanları mutlaka okuyun... - Haydi gel, dedim... Bu çıkmazdan nasıl kurtulacağını sana söyleyeceğim. - Sahi mi? Sağ ol Mayk... Sana güvenmekle hata etmedim. Seni hatırlamamın sebebi bu! Seni aylardan beri düşünüyorum. Keşke Savcı'ya telefon edeceğime sana başvursaydım. - Daha iyi olurdu. Neyse... Haydi gel! -Savcı'ya döndüm: Biz arka odalardan birisinde biraz istirahat etsek... - Olur. Peki! Lakin bu heriften bir santim bile ayrılmayacaksın Mayk, sana teslim. Kemal Tahir'in kaleminden, ünlü dedektif Mayk Hammer'ın maceraları… Polisiye tarihimize kısa bir yolculuk A. Ömer Türkeş 1930'lu yılların ortalarında Peyami Safa, Server Bedi takma adıyla eski Cingöz Recai öykülerini yeniden yayınlayıp, ayrıca yeni Cingöz Recai maceraları hazırlayınca Kemal Tahir bunu eleştirmiş ve Ziya İlhan’a yazdığı bir mektupta: "Peyami, Cingöz Recai maceralarından 70.000 adet bastırıyormuş" diyerek arkadaşına da benzer öyküler yazıp para ve ün kazanmasını öğütlemiş, biraz da Peyami Safa’yı sarakaya almıştır. Kişisel kanımızca bu sözler Kemal Tahir'in polisiye romana karşı olması anlamına gelmez; daha çok o günlerde çok şiddetli bir seyir gösteren Peyami Safa Nazım Hikmet polemiğinde Nazım Hikmet'in yanında saf tutan Kemal Tahir'in Peyami Safa'yı hazır yeri gelmişken hicvetmek istemesinden kaynaklanmıştır. Bu kanıya varmamızdaki en önemli etken, Kemal Tahir'in o günlerde Ta- Ka takma adıyla dönemin ünlü dergileri Yedigün ve Karikatür’de yayınlanan öykülerinin çoğunun polisiye kurgulu öyküler olmasıdır. Örneğin 1 Mayıs 1937'de Karikatür dergisinde yayınlanan "Kıskanç Bir Koca" isimli öyküsü, karısını özel bir dedektife izlettiren bir kocanın trajikomik hikâyesi olup iyi bir polisiye öykü paradosidir. Hapishane Polisiyeleri Kemal Tahir, 1937 yılında hepsi de Sedat Simavi’nin yönetiminde olan Yedigün, Karikatür ve Karagöz dergilerinde çalışırken bir yandan da Nazım Hikmet ile birlikte bir "zabıta romanları serisi" hazırlamakta ve bu yoğun çalışmaları dolayısıyla cumartesi geceleri hariç dışarı çıkamamaktadır. Bu tespitlerimiz Kemal Tahir'in polisiye romanı dışlamadığını gösterir. Hapse girmeden önce Karikatür dergisinde 1937 yılında yayınlanan Tipi müstear adıyla yazdığı Aşk Çetesi ve bir yıl sonra yayınlanan Ta-Ka müstear adıyla yazdığı Sahte Serseri isimli tefrika romanları polisiye kurgunun egemen olduğu naif ama eğlenceli öykücüklerdir. On iki yıl süren hapishane yaşamında da bir taraftan sonradan yayınlanacak Esir Şehrin İnsanları, Sağırdere, Kelleci Memet gibi romanlarını yazarken bir taraftan da hemen paraya çevrilebilecek polisiye kurgulu romanlarla aşk ve macera romanları kaleme alır. Özellikle bildiği yabancı dil olan Fransızcadan polisiye romanlar tercüme eder. Bu nedenle sonradan evleneceği Semiha'dan Fransızca kitaplar isteyecektir: "Sen bize yine Fransızca kitaplar gönder... Bilhassa polis romanları, macera romanları olsun." Hapishanede belki de çeviririm diye yanına aldığı Fransızca polisiye romanları tekrar tekrar okumaktadır. "Ben belki tercüme ederim diye yanımda taşıdığım bazı macera polisiye romanları [kitapsızlıktan] birkaç kere okudum. Bunun ne demek olduğunu polis romanı meraklıları bilir. Böyle kitaplarda maceraların içyüzü malum olunca yeniden okumak imkânsızdır." Kemal Tahir'in mektuplarından hapishanede Agatha Christie'nin On Küçük Zenci’sini çevirmeye başladığını anlıyoruz. Müstakbel karısı Semiha'ya yazdığı 26.07.1947 tarihli mektubunda 1945 yılından itibaren yazdığı veya çevirdiği kitaplar arasında bu eseri de zikrediyor. Büyük olasılıkla yine çeviri olması gereken Harlem Cinayeti adını verdiği polisiye roman ise Semiha'ya yazdığı mektuplarda en çok söz ettiği kitaplarındandır. 19.04.1949 tarihli mektubunda; Harlem Cinayeti isimli bir polis romanını da "Son Posta gazetesine, Selim Ragıp Bey'e yolladım, cevap çıkmadı. Ragıp’a yazdım, gazeteye uğrayacak, basılmazsa alacak" diye yazar. Dört ay sonra yazdığı bir başka mektupta yine aynı konuya dönecektir: "Son Posta gazetesinde Selim Ragıp Bey'e Harlem Cinayeti isimli bir polis romanı göndermiştim; yakında basacaklar dendi. Arada sırada bu gazeteden bir sayı alıp basıp basmadıklarına bakıyorum." Sonunda Son Posta gazetesinin patronu Selim Ragıp Emeç, bu romanı kısa bulup basmayacak, Kemal Tahir bu karara tepkisini "Polis romanı uzun olmaz ki" diyerek gösterecektir. Bütün araştırmalarımıza karşın bu romanın daha sonra basılıp basılmadığını saptayamadık. Kemal Tahir hapishane yaşamında birer polisiye roman olmasa da ve kendi tabiriyle "aşk ve macera romanı" olsa da kurgusu itibariyle polisiye romana yaklaşan pek çok yapıt kaleme almıştır. Bunlar o dönemin dergi ve gazetelerinde yayınlanmıştır. Bu yapıtlardan saptayabildiklerimiz ve okuma olanağı bulduklarımız şunlardır: *** 1. Ödeşmek. Bedri Eser müstear adıyla yazılmış ve 1946- 1947 arası Yedigün dergisinde tefrika edilmiştir. 2. Bir Gecenin Beyliği. Ta-Ka müstear adıyla yazılmış ve Karikatür dergisinde 1947 yılında tefrika edilmiştir. 3. Sevmek Hakkı. Bedri Eser müstear adıyla yazılmış ve 1949 yılında Yedigün dergisinde tefrika edilmiştir. 4. Camı Kıran Çocuk. Bedri Eser müstear adıyla yazılmış ve 1949 yılında Hürriyet gazetesinde tefrika edilmiştir. 5. Zoraki Nişanlı. Bedri Eser müstear adıyla yazılmış ve 1950 yılında Hürriyet gazetesinde tefrika edilmiştir. Kemal Tahir'in Semiha'ya yazdığı mektuplardan 1947 yılında Gönül Denen Hayvan isimli bir romanının Son Saat gazetesinde tefrika edildiğini öğreniyoruz. Ancak yazarın mektuplarında söz ettiği ve yazıp bitirdiğini belirttiği On Küçük Zenci çevirisiyle, Bir Kirpiğin Yarısı, Bir Acayip Aile, Maceraya Tutku, Muhallebi Çocuğu, Saraylı Hanımın Feraseti, Büyük Macera, Sevgilim imdat, Bir Haşarı Delikanlının Macerası, Sevenlerin Zaferi, Saf Adam, Büyük Laflar, Çıplak İnsanlar, Yalnız Adam, Yumuşak İnsanlar Çetesi ve Nam Uğruna isimli kitaplarının akıbeti hakkında bir bilgimiz yok. Yukarıda adı geçen kitaplardan Saf Adam isimlisinin dönemin Vatan gazetesi sahibi Ahmet Emin Yalman'a; Sevgilim İmdat, Bir Haşarı Delikanlının Macerası ve Sevenlerin Zaferi isimli üçünün Son Saat gazetesi sahibi Cihat Baban'a gönderildiğini yine mektuplardan anlıyoruz ama iki gazete sahibinin özellikle Cihat Baban'ın yazarı oyaladığını ve bu yapıtları gazetelerinde tefrika etmediğini de öğreniyoruz, üstelik Cihat Baban kendisine gönderilen üç kitabı bir türlü iade de etmemektedir. İlk Yayımlanan Polisiyesi: Bir Nedim Divanının Esrarı Kemal Tahir 1950 yılında hapishaneden çıktıktan sonra Semiha ile evlenip yaşamını yine yazarlıkla kazanmak için çaba sarf eder. Gerek önem verdiği edebi nitelikli yapıtlarını gerekse para kazanmak amacıyla yazdığı eserlerini yayınlatmak en mühim meşgalesidir. Örneğin en önemli eserlerinden Esir Şehrin İnsanları'nı daha hapisteyken Cumhuriyet gazetesine göndermiş, gazetenin edebiyatçı yazıişleri müdürü Cevat Fehmi Başkut eseri beğenmiş ama uzun yıllar boyunca gazetenin sahibi Nadir Nadi'nin onayı alınamadığından kitap Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilememiştir. Türk edebiyatının en önemli yapıtlarından olan bu kitap ancak 1953 yılında Yeni İstanbul gazetesinde Nurettin Demir müstear adıyla yayınlanabilecektir. Kemal Tahir'e göreceli olarak daha çok yardım eden kişi Hürriyet gazetesi sahibi ve 1930'lu yıllardaki patronu Sedat Simavi'dir. Hürriyet gazetesinin 12 Şubat 1951 tarihli nüshasının ilk sayfasında; şu tanıtma yazısıyla Bedri Eser takma adını kullanan Kemal Tahir'in bir romanının yayınlanacağı duyurulur: "YENİ ROMANIMIZ. Bir Nedim Divanının Esrarı Aşk ve Macera Romanı! Bugünden itibaren Bedri Esef’in en son kaleme aldığı yüzde yüz yerli yeni bir romanını tefrikaya başladık. "Bir Nedim