(cid:498)MODERNIZING(cid:499)(cid:3)(cid:12)(cid:22)(cid:15)(cid:4)(cid:16)   THE  IMAM  DISCOURSE  IN  BANGLADESH     by     Almas  Zakiuddin     B.A.  The  University  of  Karachi,  1969   M.A.  The  University  of  Karachi,  1980   M.A.  The  University  of  Toronto,  1996       A  THESIS  SUBMITTED  IN  PARTIAL  FULFILLMENT  OF   THE  REQUIREMENTS  FOR  THE  DEGREE  OF     DOCTOR  OF  PHILOSOPHY     in     THE  FACULTY  OF  GRADUATE  STUDIES     ((cid:26)(cid:145)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:495)(cid:149)(cid:3)(cid:22)(cid:150)(cid:151)(cid:134)(cid:139)(cid:135)(cid:149)  and  Gender  Relations)     THE  UNIVERSITY  OF  BRITISH  COLUMBIA     (Vancouver)       January,  2012     ©  Almas  Zakiuddin,  2012 Abstract     International  development  policies  and  practices  are  curiously  silent  on  the  subject  of   religion.  It  is  an  overt  silence,  in  the  sense  that  religion  appears  to  be  deliberately  omitted   from  consideration.  There  is  an  implicit  assumption  that  societies  in  the  South  will  adopt   the  secular  project  of  political  modernity  already  perfected  in  and  by  the  North.  The   paradox,  however,  as  my  dissertation  demonstrates,  is  that  development  and  religion  are   deeply  imbricated  at  various  local,  national  and  transnational  sites  of  power-­‐knowledge.       I  adopt  Foucauldian  (cid:498)(cid:134)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:145)(cid:148)(cid:155)(cid:499)  and  a  post-­‐colonial,  post-­‐modern,  feminist   theoretical  framework  to  focus  on  Bangladesh,  a  (cid:498)(cid:143)(cid:145)(cid:134)(cid:135)(cid:148)(cid:131)(cid:150)(cid:135)(cid:499)  Muslim  nation-­‐state,  as  a  case   study  of  this  paradox.  My  investigations  reveal  that  international  development   organizations,  in  conjunction  with  a  patriarchal  Bangladeshi  state,  are  targeting  and   trans(forming)  tens  of  thousands  of  male  Muslim  imams  as  socio-­‐political  and  religious   authority  figures  or  (cid:498)Leaders  of  Influence(cid:499)(cid:3)(cid:150)(cid:145)(cid:3)(cid:133)(cid:145)(cid:144)(cid:149)(cid:150)(cid:139)(cid:150)(cid:151)(cid:150)(cid:135)(cid:3)(cid:153)(cid:138)(cid:131)(cid:150)(cid:3)(cid:12)(cid:3)(cid:133)(cid:131)(cid:142)(cid:142)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:12)(cid:143)(cid:131)(cid:143)(cid:3)(cid:7)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)(cid:3)in   (cid:5)(cid:131)(cid:144)(cid:137)(cid:142)(cid:131)(cid:134)(cid:135)(cid:149)(cid:138)(cid:499).  I  propose  that  in  this  newly  constituted  discourse,  male  Muslim  imams  are   being  instilled  with  new  forms  of  authority  and  influence  not  only  in  relation  to  Islam,  but   (cid:131)(cid:142)(cid:149)(cid:145)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:148)(cid:135)(cid:142)(cid:131)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:3)(cid:150)(cid:145)(cid:3)(cid:137)(cid:135)(cid:144)(cid:134)(cid:135)(cid:148)(cid:3)(cid:131)(cid:144)(cid:134)(cid:3)(cid:153)(cid:145)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:495)(cid:149)(cid:3)(cid:149)(cid:151)(cid:132)(cid:140)(cid:135)(cid:133)(cid:150)(cid:3)(cid:146)(cid:145)(cid:149)(cid:139)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:149)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:149)(cid:145)(cid:133)(cid:139)(cid:135)(cid:150)(cid:155)(cid:484)(cid:3)In  embracing  the   development  project,  trained  imams  are  constituted  simultaneously  not  only  as  non-­‐ modern  men  who  are  a  potential  challenge  to  the  development  mission,  but  as  subjects   being  given  opportunities  to  strengthen  their  gender  and  religious  authority  in  the  service   (cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:134)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:481)(cid:3)(cid:149)(cid:145)(cid:143)(cid:135)(cid:153)(cid:138)(cid:131)(cid:150)(cid:3)(cid:142)(cid:139)(cid:141)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:149)(cid:145)(cid:142)(cid:134)(cid:139)(cid:135)(cid:148)(cid:149)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:149)(cid:135)(cid:133)(cid:151)(cid:142)(cid:131)(cid:148)(cid:139)(cid:149)(cid:143)(cid:499).     My  conclusions  emerge  from  an  interdisciplinary,  qualitative  study  that  included  fieldwork   in  Bangladesh  in  summer  2006.  I  show  how  the  Imam  Discourse  emerges  in  a  particular   ethno-­‐religious  context  and  a  post  9/11  (cid:498)(cid:143)(cid:145)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:499)(cid:3)when  American  hegemonic  interests   are  dominating  geo-­‐political  understandings  of,  and  entanglements  with  Muslim  subjects.  I   also  explore  emerging,  new  counter-­‐discourses  that  pertain  to  development  and  Muslim   society  and  reflect  gender-­‐aware,  and  Muslim  feminist  reinterpretations  of  political   modernity,  secularism  and  international  development.     ii Preface     Approval  for  my  fieldwork  in  Bangladesh  was  granted  by  The  University  of  British   Columbia,  Behavioural  Research  Ethics  Board  under  a  Certificate  of  Approval  Number   B06-­‐0448  dated  June  20,  2006  for  a  term  of  one  year.  I  did  not  request  a  renewal  or   extension.       iii Table  of  Contents   Abstract  ....................................................................................................................................................  ii   Preface  ....................................................................................................................................................  iii   Table  of  Contents  .................................................................................................................................  iv   List  of  Tables  ......................................................................................................................................  viii   Glossary  ..................................................................................................................................................  ix   Acknowledgements  ...........................................................................................................................  xii   Dedication  ............................................................................................................................................  xiv   1        Chapter:  Introduction.............................................................................................................................1   1.1   (cid:12)(cid:144)(cid:150)(cid:148)(cid:145)(cid:134)(cid:151)(cid:133)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:483)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:18)(cid:132)(cid:131)(cid:143)(cid:131)(cid:3)(cid:12)(cid:143)(cid:131)(cid:143)(cid:3)(cid:25)(cid:139)(cid:134)(cid:135)(cid:145)(cid:499)  ...............................................................................................  1   1.2   Transforming  male  Muslim  imams  ........................................................................................................  3   1.3   Disentangling  religion  and  development  .............................................................................................  7   1.4   Methodological  guidelines  .........................................................................................................................  9   1.5   New  technologies  of  power-­‐knowledge  .............................................................................................10   1.6   Politics  in  a  post  9/11  context  ...............................................................................................................12   1.7   (cid:498)(cid:22)(cid:150)(cid:151)(cid:134)(cid:155)(cid:139)(cid:144)(cid:137)(cid:3)(cid:24)(cid:146)(cid:499)  ................................................................................................................................................17   1.8   Organization  and  chapter  description  ................................................................................................18   2        Chapter:  Conceptualizing  religion  and  development................................................................25   2.1   (cid:12)(cid:144)(cid:150)(cid:148)(cid:145)(cid:134)(cid:151)(cid:133)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:483)(cid:3)(cid:21)(cid:135)(cid:137)(cid:139)(cid:143)(cid:135)(cid:149)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:498)(cid:146)(cid:145)(cid:153)(cid:135)(cid:148)-­‐(cid:141)(cid:144)(cid:145)(cid:153)(cid:142)(cid:135)(cid:134)(cid:137)(cid:135)(cid:499)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:134)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)  ..............................................25   2.2   Summary  of  my  research..........................................................................................................................25   2.3   A  puzzling  experience  ................................................................................................................................26   2.4   (cid:4)(cid:144)(cid:3)(cid:498)(cid:139)(cid:144)(cid:133)(cid:139)(cid:150)(cid:135)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:3)(cid:150)(cid:145)(cid:3)(cid:134)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)(cid:499)  ..................................................................................................................31   2.5   (cid:498)(cid:7)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)(cid:3)(cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:145)(cid:148)(cid:155)(cid:499)  .....................................................................................................................................33   2.6   Development  as  discourse  .......................................................................................................................35   2.7   Methodological  dilemmas  ........................................................................................................................37   2.8   Locating  the  researcher:  limits  and  excesses  ...................................................................................40   2.9   My  positionalities:  insights  and  limitations  ......................................................................................42   2.10   Reversing  the  gaze  ......................................................................................................................................46 2.11   (cid:19)(cid:148)(cid:145)(cid:134)(cid:151)(cid:133)(cid:139)(cid:144)(cid:137)(cid:3)(cid:498)(cid:148)(cid:135)(cid:149)(cid:146)(cid:135)(cid:133)(cid:150)(cid:131)(cid:132)(cid:142)(cid:135)(cid:499)(cid:3)(cid:141)(cid:144)(cid:145)(cid:153)(cid:142)(cid:135)(cid:134)(cid:137)(cid:135)  ....................................................................................................50   2.12   Methodological  strategies  ........................................................................................................................52   2.13   Fieldwork:  generating  my  research  material  ..................................................................................54   2.14   Particular  characteristics:  limitations  and  strengths  ...................................................................57   2.15   Conclusion  ......................................................................................................................................................61   (cid:885)(cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:6)(cid:138)(cid:131)(cid:146)(cid:150)(cid:135)(cid:148)(cid:483)(cid:3)(cid:24)(cid:144)(cid:146)(cid:131)(cid:133)(cid:141)(cid:139)(cid:144)(cid:137)(cid:3)(cid:498)(cid:7)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:499)(cid:483)(cid:3)(cid:4)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:145)(cid:148)(cid:135)(cid:150)(cid:139)(cid:133)(cid:131)(cid:142)(cid:3)(cid:145)(cid:151)(cid:150)(cid:142)(cid:139)(cid:144)(cid:135).....................................................65   3.1   Introduction:  foundational  assumptions  ...........................................................................................65   3.2   (cid:7)(cid:135)(cid:136)(cid:139)(cid:144)(cid:139)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:149)(cid:483)(cid:3)(cid:498)(cid:7)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:499)(cid:481)(cid:3)(cid:498)(cid:16)(cid:145)(cid:134)(cid:135)(cid:148)(cid:144)(cid:139)(cid:150)(cid:155)(cid:499)(cid:3)(cid:131)(cid:144)(cid:134)(cid:3)(cid:498)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:26)(cid:135)(cid:149)(cid:150)(cid:499)  ..........................................................65   3.3   (cid:498)(cid:10)(cid:131)(cid:146)(cid:149)(cid:499)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:134)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:3)(cid:134)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)  .........................................................................................................70   3.4   Implications  for  my  research  ..................................................................................................................72   3.5   Origins  and  trajectories  ............................................................................................................................74   3.6   Failures  of  development  ...........................................................................................................................78   3.7   (cid:498)(cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:19)(cid:145)(cid:146)(cid:151)(cid:142)(cid:131)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:3)(cid:5)(cid:145)(cid:143)(cid:132)(cid:499)  .............................................................................................................................79   3.8   (cid:7)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:495)(cid:149)(cid:3)(cid:498)(cid:135)(cid:133)(cid:145)(cid:144)(cid:145)(cid:143)(cid:139)(cid:133)(cid:3)(cid:143)(cid:131)(cid:144)(cid:499)  ............................................................................................................82   3.9   Development  approaches:  WID  and  WAD  ........................................................................................85   3.10   Gender  and  development  (GAD)  ...........................................................................................................87   3.11   (cid:498)(cid:17)(cid:145)(cid:144)-­‐(cid:137)(cid:145)(cid:152)(cid:135)(cid:148)(cid:144)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:131)(cid:142)(cid:499)(cid:3)(cid:134)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)  ......................................................................................................89   3.12   Feminist  approaches:  scholars  and  practitioners  ..........................................................................91   3.13   Conclusion  ......................................................................................................................................................93   4        Chapter:  Bangladesh:  Particularities  of  the  terrain..................................................................  97   4.1   Introduction:  Re-­‐conceptualizing  identities.....................................................................................97   4.2   Complexities  of  the  Bengali-­‐Muslim  dichotomy  ..........................................................................  100   4.3   Old  frictions  die  hard  ..............................................................................................................................  102   4.4   (cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:134)(cid:139)(cid:149)(cid:133)(cid:145)(cid:152)(cid:135)(cid:148)(cid:155)(cid:499)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:16)(cid:151)(cid:149)(cid:142)(cid:139)(cid:143)(cid:149)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)Bengal  ..............................................................................................  103   4.5   Theories  of  conversion:  class  and  ancestry  ...................................................................................  105   4.6   (cid:498)(cid:19)(cid:139)oneer-­‐(cid:149)(cid:131)(cid:139)(cid:144)(cid:150)(cid:149)(cid:499)(cid:3)(cid:131)(cid:144)(cid:134)(cid:3)(cid:135)(cid:131)(cid:148)(cid:142)(cid:155)(cid:3)(cid:12)(cid:149)(cid:142)(cid:131)(cid:143)  ........................................................................................................  107   4.7   (cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:22)(cid:153)(cid:145)(cid:148)(cid:134)(cid:3)(cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:145)(cid:148)(cid:155)(cid:499)  ................................................................................................................................  108   4.8   (cid:498)(cid:4)(cid:133)(cid:133)(cid:148)(cid:135)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:149)(cid:499)(cid:3)(cid:131)(cid:144)(cid:134)(cid:3)(cid:148)(cid:135)(cid:136)(cid:145)(cid:148)(cid:143)(cid:3)(cid:143)(cid:145)(cid:152)(cid:135)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:149)  ...............................................................................................  109   4.9   Religious  nationalism  and  (East)  Pakistan  ....................................................................................  110   4.10   Bangladesh:  a  traumatic  beginning  ...................................................................................................  112   4.11   Ethno-­‐religious  subject  formations  ..................................................................................................  115   4.12   Political  exigencies  in  contemporary  Bangladesh  ......................................................................  117   4.13   Islamicization:  the  Zia  and  Ershad  regimes  ...................................................................................  122     v 4.14   A  gender-­‐(cid:132)(cid:142)(cid:139)(cid:144)(cid:134)(cid:3)(cid:498)(cid:12)(cid:143)(cid:131)(cid:137)(cid:139)(cid:144)(cid:135)(cid:134)(cid:3)(cid:6)(cid:145)(cid:143)(cid:143)(cid:151)(cid:144)(cid:139)(cid:150)(cid:155)(cid:499)  ..........................................................................................  125   4.15   Conclusion  ...................................................................................................................................................  128   5        Chapter:  The  Imam  Discourse  in  Bangladesh...........................................................................  134   5.1   Introduction:  Turning  to  imams  .........................................................................................................  134   5.2   The  main  actors  .........................................................................................................................................  136   5.3   Who  are  imams?  ........................................................................................................................................  138   5.4   An  emerging  discourse  ...........................................................................................................................  141   5.5   Geo-­‐(cid:146)(cid:145)(cid:142)(cid:139)(cid:150)(cid:139)(cid:133)(cid:149)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:498)(cid:150)(cid:135)(cid:148)(cid:148)(cid:145)(cid:148)(cid:499)  ...........................................................................................................................  146   5.6   (cid:498)(cid:16)(cid:151)(cid:142)(cid:142)(cid:131)(cid:138)(cid:149)(cid:3)(cid:145)(cid:144)(cid:3)(cid:131)(cid:3)(cid:5)(cid:151)(cid:149)(cid:499)....................................................................................................................................  149   5.7   (cid:23)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:498)(cid:134)(cid:135)(cid:152)(cid:135)(cid:142)(cid:145)(cid:146)(cid:143)(cid:135)(cid:144)(cid:150)(cid:131)(cid:142)(cid:139)(cid:156)(cid:131)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:499)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:149)(cid:145)(cid:133)(cid:139)(cid:131)(cid:142)(cid:3)(cid:131)(cid:133)(cid:150)(cid:145)(cid:148)(cid:149)  .................................................................................  150   5.8   The  making  of  male  Muslim  imams  ..................................................................................................  156   5.9   Locally  mediated  .......................................................................................................................................  161   5.10   Funding  links  ..............................................................................................................................................  163   5.11   Conclusion  ...................................................................................................................................................  166   6        Chapter:  Oppositional  strategies  and  counter  discourses....................................................171   6.1   Introduction:  starting  point  for  an  opposing  strategy  ..............................................................  171   6.2   (cid:498)(cid:11)(cid:139)(cid:134)(cid:134)(cid:135)(cid:144)(cid:499)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:146)(cid:142)(cid:131)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:149)(cid:139)(cid:137)(cid:138)(cid:150)  ............................................................................................................................  172   6.3   Development  discourse:  CIDA  and  DFID  ........................................................................................  174   6.4   The  Imam  Discourse:  control  and  resistance................................................................................  182   6.5   Counter  discourses  that  disrupt  .........................................................................................................  186   6.6   Any  Muslim  who  is  a  pious  man  .........................................................................................................  190   6.7   Legitimacy  and  agency  ...........................................................................................................................  192   6.8   Faith-­‐based  and  secular  examples  ....................................................................................................  196   6.9   Conclusion  ...................................................................................................................................................  200   7        Chapter:  Conclusion:  Disentanglements  and  postcolonial  futures....................................205   7.1   (cid:12)(cid:144)(cid:150)(cid:148)(cid:145)(cid:134)(cid:151)(cid:133)(cid:150)(cid:139)(cid:145)(cid:144)(cid:483)(cid:3)(cid:498)(cid:22)(cid:145)(cid:142)(cid:134)(cid:139)(cid:135)(cid:148)(cid:149)(cid:3)(cid:145)(cid:136)(cid:3)(cid:22)(cid:135)(cid:133)(cid:151)(cid:142)(cid:131)(cid:148)(cid:139)(cid:149)(cid:143)(cid:499)  ............................................................................................  205   7.2   Initial  explorations  ...................................................................................................................................  205   7.3   Theoretical  and  methodological  questions  ....................................................................................  207   7.4   Spatial,  temporal  and  partial  perspectives  ....................................................................................  208   7.5   The  logic  of  modernity  ...........................................................................................................................  211   7.6   Genealogies  of  religion  ...........................................................................................................................  218   7.7   (cid:498)(cid:15)(cid:139)(cid:136)(cid:135)-­‐(cid:26)(cid:145)(cid:148)(cid:142)(cid:134)(cid:149)(cid:499)(cid:3)(cid:139)(cid:144)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:22)(cid:145)(cid:151)(cid:150)(cid:138)  ....................................................................................................................  220   7.8   Strengths,  limitations  and  future  directions  .................................................................................  223     vi References  .........................................................................................................................................  228   Appendices  ........................................................................................................................................  252       vii List  of  Tables     Table  1:  LOI  Partners  by  Type  .............................................................................................  259       viii Glossary   I  have  divided  this  glossary  into  two  sections.  The  first  section  contains  acronyms  in   English  and  Bangla  for  organizations  and  political  parties.  The  second  section  contains  a   selection  of  words  in  Bangla  that  I  have  used  in  this  dissertation.  I  have  not  italicized  or   placed  these  in  parenthesis  and  I  frequently  note  the  meaning  of  these  words  in  the  body   of  my  dissertation.  Since  I  use  a  fair  number  of  Bangla  words  I  felt  that  highlighting  them   all  would  break  the  flow  of  my  narrative.  I  have  adopted  spellings  of  place  names  and   other  non-­‐English  proper  nouns  in  keeping  with  contemporary  usage  such  as  Dhaka  for   Dacca  and  Bangla  for  Bengali.       Section  I     TAF     The  Asia  Foundation   Bangla     Bengali,  the  language  spoken  by  a  majority  of  people  in  Bangladesh   BNP     Bangladesh  Nationalist  Party   BRAC       Bangladesh  Rural  Advancement  Committee   CIDA     Canadian  International  Development  Agency   DFID     Department  for  International  Development   GOB     Government  of  Bangladesh   JI     Jamaat-­‐i-­‐Islami   Nijera  Kori   Bangladeshi  NGO(cid:483)(cid:3)(cid:15)(cid:135)(cid:150)(cid:495)(cid:149)(cid:3)(cid:7)(cid:145)(cid:3)(cid:12)(cid:150)(cid:3)(cid:18)(cid:151)(cid:148)(cid:149)(cid:135)(cid:142)(cid:152)(cid:135)(cid:149)   NGO     Non-­‐governmental  organization   UBINIG   Bangladeshi  NGO:  Unnayan  Bikalper  Nitinirdharoni  Gobeshona,  Policy       Research  for  Development  Alternatives   UNFPA   United  Nations  Population  Fund     USAID     United  States  Agency  for  International  Development           ix Section  II     adibashi     linguistic,  ethno-­‐religious  minority  in  Bangladesh;  also  known  as         tribal  people;  non-­‐Bangla  speaking   Alia  madrasah     Islamic  religious  school  funded  by  the  government   apa         older  sister,  woman,  used  as  a  term  of  respect   aqiqah       Muslim  name  giving  ceremony   ashraf       socio-­‐economic  and  cultural  upper  class  or  elite   atrap       socio-­‐economic  and  cultural  lower  class   burkha     loose  outer  robe  worn  by  Muslim  women  in  Bangladesh   communalism   British  colonial  word  in  India  referring  to  conflict  between  Muslim,         Hindu,  Sikh  communities  mainly;  later  also  for  Christian  and  other         tribal  groups.     dharma-­‐   nirapekshata       Bangla  for  secularism;  implies  religious  neutrality     dua       prayer  or  supplication  to  Allah     fatwa         juridico-­‐religious  verdicts,  interpretations,  or  sanctions  issued           by  Islamic  scholars/teachers.     gamcha     scarf  worn  by  men   (cid:13)(cid:151)(cid:143)(cid:131)(cid:495)(cid:131)(cid:3)(cid:144)(cid:145)(cid:143)(cid:131)(cid:140)     canonical  prayers  at  mid-­‐day  on  Friday  in  a  mosque  or  other           assembly  area     Hadith       a  (cid:144)(cid:131)(cid:148)(cid:148)(cid:131)(cid:150)(cid:139)(cid:152)(cid:135)(cid:3)(cid:148)(cid:135)(cid:136)(cid:135)(cid:148)(cid:148)(cid:139)(cid:144)(cid:137)(cid:3)(cid:150)(cid:145)(cid:3)(cid:150)(cid:138)(cid:135)(cid:3)(cid:19)(cid:148)(cid:145)(cid:146)(cid:138)(cid:135)(cid:150)(cid:3)(cid:16)(cid:145)(cid:138)(cid:131)(cid:143)(cid:143)(cid:131)(cid:134)(cid:495)(cid:149)(cid:3)(cid:142)(cid:139)(cid:136)(cid:135)(cid:3)(cid:131)(cid:144)(cid:134)(cid:3)         practices.  Plural:  Ahadith   Hawa       Eve  in  Arabic/Muslim  tradition  (Adam  is  Aadam)   hijab       Islamic  headscarf  or  head  covering  worn  by  Muslim  women   hujoor       devout  Muslim  man;  worthy  of  respect   imam       leader  of  a  Muslim  prayer  congregation;  male  and  female     imamoti     action  or  act  of  being  an  imam;  imamat  (Urdu-­‐Arabic)   jomidar     landed  gentry,  from  zamindar  (Urdu-­‐Persian)   kath  mullah       a  derogatory  word  for  a  Muslim  subject,  usually  male,  implying         inauthentic  claim  to  Islamic  knowledge  or  authority     x