Departi¨elegebitsprothese De parti¨ele gebitsprothese Onder redactie van: Prof. dr. N.H.J. Creugers Dr. D.J. Witter Prof. dr. C. de Baat Dr. H.M.A.M. Keltjens Houten2012 (cid:2)2012BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerMedia Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeauto- matiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch, mechanisch,doorfotokopiee¨nofopnamen,hetzijopenigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijke toestemmingvandeuitgever. Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16bAuteurswetjohet Besluitvan20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijhetBesluitvan23augustus1985,Stb.471enartikel17 Auteurswet,dientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichting Reprorecht(Postbus3060,2130KBHoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgavein bloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet)dientmenzichtotdeuitgeverte wenden. Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenbetrouwbareuitgaveteverzorgen. Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvoordrukfoutenenandereonjuisthedendie eventueelindezeuitgavevoorkomen. ISBN9789031375752 NUR887 Ontwerpomslag:BasSmidt,DenHaag Ontwerpbinnenwerk:PrePressMediaGroep,Zeist Automatischeopmaak:PrePressMediaGroep,Zeist Tekeningen:RonSlagter,Voorschoten BohnStafleuvanLoghum HetSpoor2 Postbus246 3990GAHouten www.bsl.nl Inhoud Voorwoord 1 Lijstvanredacteurenenauteurs 3 1 Partie¨legebitsprothese;functiesentypen 5 Inleiding 5 Esthetiek 5 Stabiliteitvandemandibula 6 Kauwfunctie 6 Spraakfunctie 6 Comfort 6 Typen 6 Overwegingenoverparti¨elegebitsprothesen 6 Literatuur 7 2 Deindicatiesvooreenpartie¨legebitsprothese 9 Negatiefimago 9 Alternatieven 9 Indicatiegebied 10 Terughoudendheid 11 Literatuur 12 3 Preventie:hetsuccesvaneenpartie¨legebitsprothese 13 Inleiding 13 Preventiegerichtontwerpvoorkomtplaqueaccumulatie 14 Zelfzorg 14 Extramaatregelen 14 Professioneleondersteuning 15 Fluoride 15 Chloorhexidine 16 Dentineadhesieven 17 Gezonderestdentitieismogelijk 17 Literatuur 17 4 Behandelingmeteenpartie¨legebitsprothese1.Regelgeving,zorg-en behandelplan 19 Inleiding 19 Regelgeving 19 Zorgplan 22 Behandelplan 23 Nutvanbehandelplan 26 Literatuur 26 VI Departi¨elegebitsprothese 5 Behandelingmeteenpartie¨legebitsprothese2.Oorzakenengevolgenvan eengereduceerdocclusiesysteem 27 Inleiding 27 Onvoldoendezorgenverliesvangebitselementen 28 Classificatiesgereduceerdocclusiesysteem 29 Criteriavoorfunctionaliteitvanhetocclusiesysteem 30 Gevolgenvanverliesvangebitselementen 30 Adaptatieversusinsuffici¨entieendisfunctie 33 Prothetischebehandelstrategie 33 Literatuur 34 6 Hetopstellenvaneenbehandelplanvooreenframeprothese 37 Inleiding 37 Diagnostiek 37 Pati¨entgerelateerdeproblemen 38 Complicerendefactoren 39 Zuiverprothetischeproblemen 40 Specifiekeproblemen 41 Aanvullendonderzoek 42 Voorbereidendebehandeling 43 Behandeloverwegingen 44 Indicatieframeprothese 45 Literatuur 45 7 Conventioneleverankeringvanframeprothesen 47 Inleiding 47 Mechanischeaspecteninterfaceframeprothese-dentitie 48 Aandachtspuntenverankering 50 Biologischeaspecteninterfaceframeprothese–dentitie 52 Occlusaleinterfaceframeprothese–dentitie 53 Kronenoppijlers 54 Voor-ennadelen 54 Geenuitsluitsel 55 Literatuur 55 8 Hetontwerpenvanconventioneleframeprothesen 57 Inleiding 57 Verantwoordelijkheid 57 Uitgangspuntenvooreenontwerp 58 Ontwerpfasen 58 Verantwoordelijkheidvandemondzorgverlener 67 Literatuur 67 9 (Semi)precisieverankeringbijframeprothesen 69 Inleiding 69 Indicatie 69 Combinatievan(semi)precisieverankeringenimplantaten 70 Soorten(semi)precisieverankering 70 Gegotencoronaire(semi)precisieverankering 71 Adhesieveverankering 74 (Semi)precisieverankeringvooroverkappingsprothesen 75 Behandeling 75 Specifiekenazorg 76 Voor-ennadelenvan(semi)precisieverankering 76 Literatuur 77 10 Partie¨lekunststofplaatprothesen 79 Inleiding 79 Voor-ennadelen 80 Indicaties 81 Bijzonderevarianten 81 Vervaardiging 82 Inhoud VII Plaatsen 83 Nazorg 84 Literatuur 84 11 Heteffectvanpartie¨legebitsprothesenopdelevenskwaliteitbijmensen metverkortetandbogen 85 Inleiding 85 Materiaalenmethode 86 Resultaten 88 Impactopdelevenskwaliteit 91 Conclusie 92 Literatuur 92 12 Verlengingvan(extreem)verkortetandbogenmetvasteofuitneembare prothetischeconstructies 93 Inleiding 93 Gebitsfunctiesenverkortetandbogen 94 Behandelopties 95 Verlengingnietvanzelfsprekend 98 Literatuur 98 13 Behandelingvaneensterkgemutileerdedentitie 101 Verliesenvervangingvangebitselementen 101 Richtlijnenvoorzorgrichting 101 Haalbaredoelen 102 Betand-onbetand 103 Onderfrontenedentatebovenkaak 104 Afwegingvanveelfactoren 106 Literatuur 106 14 Ouderenenpartie¨legebitsprothesen 109 Inleiding 109 Probleemstellingenzorgvraag 110 Algeheleconditie 110 Conditievanhetoraleslijmvlies 110 Antagonistischekaak 110 Bijdrageaanfunctieen/ofesthetiek 110 Mogelijkhedenoralezelfzorgen/ofmantelzorg 111 Aanpassingvermogen 111 Gevaren 111 Explicietezorgvraag 112 Literatuur 112 15 Deframeprotheseindemaxillofacialeprothetiek 115 Inleiding 115 Hoofd-halsoncologie 116 Schisis 119 Hypodontie 120 Microstomie 121 Indicatievoorspecifiekesituaties 122 Literatuur 122 16 Periodiekemondonderzoekenenspecifiekenazorgbijpartie¨legebits- prothesen 125 Inleiding 125 Periodiekmondonderzoek 126 Onderhoudsbehandelingen 126 Restauratievebehandelingen 126 Prothetischebehandelingen 128 Literatuur 130 VIII Departi¨elegebitsprothese 17 Klinischeproceduresbijdevervaardigingvaneenframeprothese 131 Prepareren 131 Afdrukken 133 Relatiebepaling 136 Informatievoordetandtechnicus 136 Passenframemetaal 137 Passenframeprothesemetopstellinginwas 138 Plaatsen 138 Aanpassingen/correcties 138 Register 141 Voorwoord Ditboekvervangtdein1992verschenenuitgaveDe Hetboekbestaatuitzestienhoofdstukken.Hetzijn partie¨leprothese–uitgangspuntenbijdediagnostiekende compacteverhandelingengebaseerdopdemeest behandelingvanhetgemutileerdegebit. recenteevidence-basedinzichtenrondomklinisch Deredactiegaatuitvandezelfdedoelstellingvan relevantethema’s.Deaandachtgaatdaarbijmeer detandheelkundigezorgalsindeeerdereuitgave, uitnaardebiologischeaspectenvanhetverliesen namelijkhetbehoudvaneenfunctionelenatuurlijke devervangingvantandenenkiezendannaarde dentitiegedurendehetgeheleleven.Depatie¨nt/ technischeaspectenvanhetprothetischewerk.Vol- zorgvragerwordtgeachtaandezedoelstellingactief ledigheidshalveisineentoegevoegdhoofdstukeen meetewerkenenhierinmedeverantwoordelijkheid kortegeı¨llustreerdebeschrijvingvangangbarekli- tedragen.Deinteractietussenzorgverlenerenzorg- nischestappenbijdevervaardigingvanframepro- vrageristegenwoordigzichtbaarvervatinderegel- thesenopgenomen. gevingenwordtmededaarombenadrukt. Deinhoudvanditboekrichtzichopdealgemeen Restauratieveinterventieszoalsinditboekbe- practicusindedoorsneepraktijk.Hetboekisdan schreven,kunneneenbelangrijkhulpmiddelzijn ookprimairgeschrevenvoortandartsen,tandpro- omhetgesteldedoeltebereiken.Zijmoetenechter theticientandheelkundestudenten.Ooktandtech- terughoudendenprobleemgerichtwordentoege- nicienmondhygie¨nistentreffenophetterreinvan past.Doorslaggevenddaarbijisdebijdrageaande ontwerpen,nazorgenonderhoudnuttigeinforma- levenskwaliteitdieisgerelateerdaandemondge- tieaanoverdeinteractietussenpartie¨legebitspro- zondheid. theseenmond. Deauteurshebbeninhoudenvormbenaderd vanuitdehuidigeinzichtenenmogelijkheden.De belangrijksteinhoudelijkeontwikkelingindeaf- NicoCreugers gelopendecenniaiseenverschuivingindeindicatie DickWitter vanuitneembaregebitsprothesenrichtingvaste CeesdeBaat constructies,aldannietincombinatiemetimplan- HermanKeltjens taten. Lijst van redacteuren en auteurs Redacteuren Drs.K.M.A.tenDam sectieOralefunctieleer,Prothetischetandheelkunde Prof.dr.N.H.J.Creugers enbiomaterialen,CentrumvoorTandheelkundeen vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch Mondzorgkunde,UniversitairMedischCentrum CentrumStRadboud,Nijmegen Groningen Dr.D.J.Witter Drs.N.Droulias vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch sectieOralefunctieleer,Prothetischetandheelkunde CentrumStRadboud,Nijmegen enbiomaterialen,CentrumvoorTandheelkundeen Mondzorgkunde,UniversitairMedischCentrum Prof.dr.C.deBaat Groningen vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch CentrumStRadboud,Nijmegen Drs.R.denHaan vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch Dr.H.M.A.M.Keltjens CentrumStRadboud,Nijmegen vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch CentrumStRadboud,Nijmegen Dr.G.Heydecke DepartmentofProsthodontics,SchoolofDentistry, UniversityMedicalCenterFreiburg Auteurs Drs.R.A.Hoefnagel D.B.ArmelliniDDS vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch DepartmentofRestorativeDentistry,Schoolof CentrumStRadboud,Nijmegen Dentistry,UniversityofMaryland Prof.dr.W.Kalk Prof.dr.C.deBaat sectieOralefunctieleer,Prothetischetandheelkunde vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch enbiomaterialen,CentrumvoorTandheelkundeen CentrumStRadboud,Nijmegen Mondzorgkunde,UniversitairMedischCentrum Groningen Drs.J.C.Bare`l vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch Dr.H.M.A.M.Keltjens CentrumStRadboud,Nijmegen vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch CentrumStRadboud,Nijmegen Dr.P.G.F.C.M.Battistuzzi voormaligmedewerkervandevakgroepOrale Prof.dr.C.vanLoveren functieleer,UniversitairMedischCentrumStRad- afdelingCariologieEndodontologiePedodontolo- boud,Nijmegen gie,AcademischCentrumTandheelkundeAmster- dam(ACTA) Mr.dr.W.G.Brands vakgroepPreventieveencuratievetandheelkunde, Dr.H.Reintsema UniversitairMedischCentrumStRadboud,Nijme- CentrumvoorBijzondereTandheelkunde,afdeling gen Kaakchirurgie,UniversitairMedischCentrumGro- ningenendeRijksuniversiteitGroningen Prof.dr.N.H.J.Creugers vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch CentrumStRadboud,Nijmegen 4 Departi¨elegebitsprothese Drs.B.M.Schwencke Prof.dr.M.A.J.vanWaas sectieOralefunctieleer,Prothetischetandheelkunde afdelingOralefunctieleer,AcademischCentrum enbiomaterialen,CentrumvoorTandheelkundeen TandheelkundeAmsterdam(ACTA) Mondzorgkunde,UniversitairMedischCentrum Groningen Dr.D.J.Witter vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch Drs.P.A.Snoek CentrumStRadboud,Nijmegen vakgroepOralefunctieleer,UniversitairMedisch CentrumStRadboud,Nijmegen