D 1.2 ANTİK KENT KENTİN GELİŞMESİ Slayt 1 - 26 1 KENTLERİ ORTAYA ÇIKARAN FAKTÖRLER TEKNOLOJİK, EKONOMİK, TOPLUMSAL VE SİYASAL YENİLİKLER/BULUŞLAR *Akarsularınkontrol altınaalınması * Sulama sistemleri *Sel baskınlarınınengellenmesi * Sabanın keşfi Tekerlek, dingil; pulluk, metalurji Bir topluluğun belirli bir artbölgeye (hinterland) bağımlı duruma gelmesi (Hatt ve Reiss, 1957). 2 İlk yerleşmeler , Türkiye http://www.wsu.edu/gened/learn- modules/top_agrev/7-Social- Consequences/socialcons1.html08.03.2006 JERICHO 3 ÇATALHÖYÜK –yerleşim planı M.Ö. 7000-6000 Dansedenavcı Kilden kadın heykelciği UR’da yaşam __ • Yöresel iklime uygun yapılanma • Özel mekan – kamu mekanı ayrımı gelişiyor • Özel yaşam – toplumsal yaşam ayrışmaya başlıyor http://www.wsu.edu:8001/vwsu/gened/learn-modules/top_agrev/7-Social-Consequences/socialcons3.html20.02.2007 4 TARIMDA VERİMLİLİK ÖLÇEK KÜÇÜK DÜŞÜK KÜÇÜK ÖLÇEK UZUN MESAFELİ ULAŞIMIN MALİYETİ ÇOK TARIMDA VERİMLİLİK ÖLÇEK KÜÇÜK DÜŞÜK KÜÇÜK ÖLÇEK UZUN MESAFELİ TEKNOLOJİ ULAŞIMIN MALİYETİ DÜZEYİ ÇOK 5 Yerleşik tarım köyleri …. Besin maddelerinin ve diğer değerli varlıkların depolandığı yer • Varsıllığın artması Güvenlik sorunlarının artması. • “Pek çok toplumda, varsıllık arttıkça güvenlik sorunları ve toplumsal huzursuzluk da artar”. – (Burada bölüşüm sisteminin rolü nedir?) http://www.wsu.edu/gened/learn-modules/top_agrev/7-Social-Consequences/socialcons1.html08.03.2006 http://www.wsu.edu/gened/learn-modules/top_agrev/7-Social-Consequences/socialcons1.html08.03.2006 AArrttıı üürrüünn vvee ddiiğğeerr sseerrmmaayyee kküüllttüürreell ggeelliişşmmeenniinn …… uuyyggaarrllıığğıınn öönn kkooşşuullllaarrıınnıı oolluuşşttuurrdduu.. DEPOLANAN HER ŞEY ÇALINABİLİR. Büyük artı ürün olan bir mekanda yüksek duvarlar ve diğer korunaklar büyük inşaat yatırımları ve çok sayıda işçi gerekir. 6 İLK KENTLERİN ANA İŞLEVLERİ: * DEPOLAMA * KORUMA * YÖNETİM * SULAMA SİSTEMLERİNİN BAKIMI&DENETİMİ * ZANAAT * TİCARET Mezopotamya krallıkları • Yaşam koşulları iyileşiyor • Nüfus artıyor ╚Kaynaklar kıtlaşıyor • Güçlenen kent devletleri diğerlerini egemenlikleri altına alıyor. ╚ Kaynaklar yenidenbollaşıyor : »Tarım toprakları »Emek = köleler »Su »Ulaşım yolları 7 SUBARRU M.Ö.1500 MİTANNİ M.Ö. 750 ELAM M.Ö.2000 M.Ö.3000 8 İLK KENTLERDE ANA İŞLEVLER, UZMANLAŞMA, TOPLUMSAL İŞBÖLÜMÜ ve SINIFLAŞMA • YÖNETİM … Tanrı-kral; güç ve yetke sahipleri • KORUMA … Askerler • DEPOLAMA … Kayıt-muhasebe memurları • ZANAAT ... Teknisyen = zanaatkar (sulama & tarım gereçleri) SEÇKİN SINIFIN DOĞUŞU Toplumsal Kademelenme Mezopotamya’daki küçük kent devletlerinde …bilinen ilk egemen sınıf: Okuyup yazabilen ve takvim bilgisi olan din adamları. Kendilerini tanrıların hizmetkarı olarak tanımladılar. Nüfus arttı… Kıt kaynaklar için mücadele gerekti… Başka kent devletleriyle yarışmak ve mücadele gerektikçe rahiplerle savaşçılar işbirliği yaptılar. Zamanla savaşçılar egemen sınıfı Bir rahip … oluşturdu. http://www.wsu.edu:8001/vwsu/gened/learn-modules/top_agrev/7-Social-Consequences/socialcons2.html 9 MEZOPOTAMYA’DA SINIFLAR http://www.urfakultur.gov.tr/harran/harranevleri.htm BUGÜN DÜN Septimus Severus takı (Roma) üzerindeki kabartma DÜNDEN BUGÜNE BİR KÖPRÜ _ HARRAN EVLERİ 10