2 AMADEKAR Ev pirtûk ji aliyê Komîteya Bîrkariyê ve hatiye amadekirin. LÊVEGER - Komîteya Şopandinê - Komîteya Fotoşopê - Komîteya Redekteyê Ev pirtûk ji aliyê Saziya Minhacan ve, wek pirtûka wanedayînê, ji bo dibistanan hatiye pejirandin. 3 4 NAVEROK BEŞA YEKEM: HEJMARÊN XWEZAYÎ ............. 7 WANEYA YEKEM: KOMIKA HEJMARÊN XWEZAYÎ ............................................................................ 8 WANEYA DUYEM: BIKARANÎNÊN LI SER HEJMARÊN XWEZAYÎ .................................................. 13 BEŞA DUYEM: KERT ........................................... 27 WANEYA YEKEM: CUREYÊN KERTAN ................... 28 WANEYA DUYEM: BIKARANÎNÊN LI SER HEJMARÊN DEHÎ ............................................................ 34 WANEYA SÊYEM: CUREYÊN PARVEKIRINA DEHÎ .............................................................................................. 39 WANEYA ÇAREM: GIROVERKIRIN Û DÎTINA PARÇE Û TEVAHIYÊ ...................................................... 49 BEŞA SÊYEM: RÊJE Û RÊJEDARÎ .................... 61 WANE: RÊJE Û RÊJEDARÎ ........................................... 62 BEŞA ÇAREM: GEOMETRÎ ................................ 73 WANEYA YEKEM: YEKSANEYÎ, WEKHEVÎ Û SÎMERTÎKÎ ........................................................................ 74 WANEYA DUYEM: GUHERTINÊN GEOMETRIYÎ . 81 WANEYA SÊYEM: BAZIN Û GIROVER ..................... 91 WANEYA ÇAREM: GEWDEYÊN GEOMETRÎ ........ 100 BEŞA PÊNCEM: AMAR (STATÎSTÎK) Û DIBETÎ .................................................................................. 115 WANEYA YEKEM: CUREYÊN DANEYÊN AMARÊ (STATÎSTÎK).................................................................... 116 5 WANEYA DUYEM: PÎVANÊN NÊZÎKBÛNA NAVENDÎ ........................................................................ 126 WANEYA SÊYEM: DIBETÎ ......................................... 133 BELAVKIRINA WANEYAN LI SER SALA XWENDINÊ ............................................................ 141 6 1. KOMIKA HEJMARÊN XWEZAYÎ. 2. BIKARANÎNÊN LI SER HEJMARÊN XWEZAYÎ. 7 WANEYA YEKEM: KOMIKA HEJMARÊN XWEZAYÎ Hejmar: Ew sembol e ku qaseyên tiştan nîşan dike. Heger tiştek tune be, em bi 0'ê nîşan dikin, lê ku tiştek tenê hebe, em bi 1'ê nîşan dikin û hwd. Bi vî awayî em komikekê bi dest dixin, bi navê komika hejmarên xwezayî "ℕ" tê naskirin, ew komikeke bêdawî ye û bi vî awayî tê nivîsîn: ℕ = {0, 1, 2, 3, 4, ………………………….} Nîşankirina wê li ser rasteka hejmaran: Ronîkirin: Mihemed bin Mûsa Elxewarizmî (781 - 847. Z) Ji bajarê Xewarizmê ye. "Elcebir" girîngtirîn pirtûka wî ye. Kesê yekem e ku hejmarên xwezayî nivîsandine. Her wiha nexşeyên erdnîgariyê nîgar kiriye. 8 Mînak: Em valahiyên li jêr bi van hêmayan ∈, ∉, ⊂, ⊄ dagirin; ta ku raveyên rast bên bidestxistin:  0 ∈ ℕ  222 ………………... ℕ  2.5 ………………… ℕ  {0, 1, 2, 3} ………… ℕ 𝟑  {0, } ……………… ℕ 𝟓 Hin binkomikên ℕ: 1. Komika hejmarên cot (C): C = {0, 2, 4, 6, ……………………………} 2. Komika hejmarên kit (K): K = {1, 3, 5, 7, ……………………………} 3. Komika hejmarên tekane (T): T = {2, 3, 5, 7, ……………………………} Mînak: Em bikaranînên li jêr bibînin: C ∩ T = …………………………………….. ℕ ∩ T = …………………………………….. C ∪ K = …………………………………….. C ∩ K = …………………………………….. 9