ATTILA Hunlarm Hükümdarı ve Ataları William Herbert İLYA İZMİR YAYINEVİ İLYA MİTOLOJİ TARİH DİZİSİ -33 Adı Attila - Hunların Hükümdarı ve Ataları Yazarı William Herbert Çeviren M. Levent Yener Gen. Yayın Editörü Sevim Korkmaz Dinç Orjinal Adı Attila King of the Huns and his Predecessors Yayın No 266 © Coypright 2011, İlya İzmir Yayınevi, İzmir- Türkiye 5846 Sayılı Yasaca göre tüm hakları İlya İzmir Yayınevi'ne ait olup kısmen veya tamamen, izin alınmadan basılamaz. ISBN 978-605^1473-20-5 Baskı Birinci Baskı, Ağustos 2011 - İZMİR İkinci Baskı, Ekim 2011 - İZMİR Basıldığı Yer İlya İzmir Yayınevi Matbaası Adres: İLYA İZMİR BASIM YAYIN MEDYA YAPIM DAĞ. PAZ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. R.Tulga Cad. No: 11 Çamdibi/İZMÎR Tel-Pbx: (0232) 462 75 86 - Fax: (0232) 462 32 19 [email protected] www.ilyayayinevi.com.tr ATTILA Hım lamı Hükümdarı ve Ataları William Herbert İngilizceden çeviren: M. Levent Yener MİTOLOJİ TARİH DİZİSİ Mustafa Levent YENER 1976 İzmir doğumlu. İzmir Atatürk Lisesi'nden mezun olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi Edebiyet Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı'nda yüksek lisansını tamamladı. Halen Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı’nda çalışmalarını sürdürüyor. İÇİNDEKİLER 1. Giriş............................................................................................................9 2. Hunların Kökenleri; Hayali Açıklama......................................................11 3. Hunların Belirsiz Dili................................................................................15 4. Hunların IV. Yüzyıldaki Tavır ve Davranışları........................................23 5. Çin Kaynaklarında Hunlar.......................................................................27 6. İÖ 210’dan IV. Yüzyıla Kadar Hun İmparatorluğu..................................31 7. Hunlar Avrupa’ya Girmeden Önce Hunların Sınır Komşusu Olan Uluslar.............................................................................................37 8. Hunların Avrupa’ya Girişi: Balamir’in Hükümdarlığı ve Kral Boks................................................................................................41 9. Bela, Cheve, Cadica, Hunların Hükümdarları.........................................49 10. Muncuk (Boncuk), Huldin, Radagais......................................................53 11. Charato.....................................................................................................61 12. Aetius........................................................................................................65 13. Rhuas........................................................................................................69 14. Rhuas ve Oktar, Obarses..........................................................................73 15. Burgundiyanlar........................................................................................75 16. Aetius’un Çıkarları..................................................................................79 17. Rhuas’m Ölümü ve Attila (Tahta Çıkışı)..................................................81 18. Attila (Yaşı)...............................................................................................85 19. Margus Antlaşması, Mama ve Atakam...................................................87 20. Prenses Honoria, Sorosgi; Litorius..........................................................89 21. Margus, Viminacium veRatiara’nın Ele Geçirilişi.................................93 22. 44Yılındaki Kuyruklu Yıldız ve Veba, Arnegisclus’un Chersonese’te Yenilmesi, Anatolius ile Yapılan Barış..........................97 23. Azimunthianların Direnişi.....................................................................101 24. Savaş Tanrısının Kılıcı, Attila’nın Ünvan veAzâmetleri, Engaddi, Danes, Girit’teki İkinci Musa, St. Patric................................103 25. Bleda’nın Katli, Roma İmparatorluğu’nun Öngörülen Süresi......................................................................................................113 6 Attila Hunların Hükümdarı ve Ataları - 26. Attila Tüm Trakya’yı İşgal Eder, Arnegisclus Savaşta Öldürülür, Planlar Sonuca Ulaşır, Attila Ağaçerileri Cezalandırır, Curidach................................................................................................117 27. Kaçakların Talep Edilmesi Amacıyla İstanbul’a Gönderilen Elçiler..................................................................................121 28. Edecon Orestes ile İstanbul’a Gönderildi, Chrysaphius, Maksimin, Priscus, Bigilas, Agintheus..................................................123 29. Tuna’yı GeçipAttila’nın Çadırına Ulaşülar...........................................129 30. Kuzeye Doğru Yolculuk, Attila Eskam ile Evleniyor............................135 31. Fırtına ve Bleda’nın Dul Karısının Yaşadığı Köy..................................139 32. Attila’nınKonağınınKonumu............................................................143 33. Charlamagne Emrindeki Pepin Tarafından Yok Edilen Avarlar ya da Hun lar, Hringl er...............................................................145 34. İmparatorluğun Durumu Hakkında Bir Hun’un Gözlemleri..............................................................................................151 35. Onegesius, Kreka, Attila’nın Kuzeydeki Gücünün Kapsamı Medlerin Sınırlarına Kadar Genişliyor...................................................155 36. Elçilerin Attila Tarafından Davet Edildikleri Ziyafet.............................161 37. Rekan, Constantius.................................................................................167 38. Berich Elçilere Dönüş Yolunda Eşlik Ediyor.........................................169 39. Bigilas’ın Dönüşü...................................................................................171 40. Oğlu İstanbul’a Gönderiliyor..................................................................173 41. Anatolius ve Nomus’un Misyonu..........................................................175 42. Apollonius’un Misyonu..........................................................................179 43. Theodsius’un Ölümü, Mardan, Honoria..............................................181 44. Attila’nın Galya Üzerine Beklentileri - Thuringia’daki Saray..............185 45. Eudoxius, Bagauds, Meroveus, Alberon...............................................187 46. Merovingyanlar, Cameracum Krallığı...................................................195 47. Valentinian, Theodoric’i Attila’ya Karşı Kışkırtır.................................201 48. Attila Galya Üzerine Yürüyor.................................................................203 49. Aetius Attila’ya Karşı Koymaya Hazırlanıyor, Danimarka’ya Ait Notlar...............................................................................................205 50. Orleans Kuşatması.................................................................................209 51. Attila’nın Catalaunya Düzlüğüne Çekilişi............................................213 52. Bir Keşiş Onu ‘Tanrının Kırbacı” Olarak Tanıtıyor.............................215 53. Châlons Savaşı.......................................................................................217 54. Vizigotlann Geri Çekilişi........................................................................223 55. KılıçTannyaKurban,Troyes’eGiriş.....................................................227 56. Eutropia - St. Ursula ve Katledilen Bakirelerin Öyküsü.......................231 A itila - Hunların Hükümdarı ve Ataları 1 57. Pannonya’ya Dönüş - Karga Attila’nın Üstüne Konar İtalya Üzerine Yürüyor..........................................................................239 58. Carnia’ya Girer.......................................................................................245 59. Aquileia..................................................................................................249 60. Kuşatma - Hunnium’un Kuruluşu.........................................................255 61. Aquileia’nın Ele Geçirilişi......................................................................259 62. Diğer Harekâtlar - Ravenna’nın Teslim Oluşu - Calabriyalı Şair Marullus..........................................................................................265 63. Floransa-Brescia....................................................................................271 64. Roma’dan Gelen Elçiler.........................................................................273 65. Honoria - Attila’mn Geri Çekilişi............................................................281 66. Jomandes’in Yanlış İfadesi.....................................................................283 67. Attila’nın Ölümü....................................................................................285 68. Ayrıntılar - Nibelungenlied....................................................................287 69. Ödin’e Benzetilen Attila.........................................................................289 70. Sigurd Olarak Tanımlanır - İskandinav Destanları - Fundinn Norregur ya da Norveçli Kökenler, Politik Bir Sahtekârlık...................293 71. Çeşitli Geleneklerin Karşılaştırılmasının Sonucu.................................301 72. Attila’nın Cenaze Töreni........................................................................305 73. Attila Efsane Kral Arthur ile Benzeşiyor...............................................309 74. Attila Hakkında Karanlık Çağlarda Yazılmış Şiirler..............................313 75. Attila Hakkında Daha Sonraki Anlatılar ve Söylenceler......................317 76. Sonuçlar..................................................................................................323 1 GİRİŞ Kendini haklı olarak “Tanrı’nın Kırbacı ve Dünyanın Dehşeti”olarak adlandıran sıradışı bir birey hiç varolmamış olsaydı Hunların tarihi, bizim için Gepidlerin,(1) Alanların*21 yadaAttila’nın sancağı altında anılan diğer lider kavimlerin tarihlerinden biraz daha ilgi çekici olacaktı; fakat bu ünlü savaşçının ihtişamı ve kahraman­ lıklarının sınırsızlığı; uygar dünyaya boyun eğdiren ve Hıristiyanlığın kökünü kazıma tehdidi olan gücünün köklerini, aralarında doğduğu vatandaşlarının kimler olduğunu ta başından beri öğrenme merakı uyandırır. Parlak kariyeri boyunca Avrupa’nın üzerinden bir meteor gibi geçen, kişisel nitelikleriyle sağlamlaştırmış ve o ortadan kaybolur kaybolmaz atomlarına ayrılmış; ancak bunun sonuçlarının düzey ya da sınırları hesap edilmesi güç bir imparatorluk kurmuş Attila’dan Önce ya da Attila’nm döneminde başka bir hükümdar muhtemelen var olmamıştır. Avrupa tarihinin uğradığı en büyük kayıplardan biri, Attila’nın ya-şamı hakkındaki sekiz kitabın Yunanca olarak, Priscus tarafından yazılmış olmasıdır. Attila’nın çağdaşı ve onu kişisel olarak tanıyan Priscus’tan bize ulaşan fragmanlar en özel, en samimi ve eğlenceli detayları içermektedir. Bunların tamamının edebiyatın yeniden ya­ pılandırılmasından sonra Vatikan kütüphanesinde kesin olarak bulunması; ancak sonrasında hevesli bir araştırmacının onların artık