Güzel Ahlâk Sahibi Olmak G ü z e l A h l â k S a h i b i O l m a k Asım ŞARK GÜZEL AHLÂK SAHİBİ OLMAK Copyright © Işık Yayınları, 2010 Bu eserin tüm yayın hakları Işık Yayıncılık Tic. A.Ş.’ye aittir. Eserde yer alan metin ve resimlerin Işık Yayıncılık Tic. A.Ş.’nin önceden yazılı izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Editör Ali BUDAK, İsmail KAYAR Görsel Yönetmen Engin ÇİFTÇİ Ka pak İhsan DEMİRHAN Sayfa Düzeni Ahmet KAHRAMANOĞLU ISBN 978-975-278-371-3 Ya yın Nu ma ra sı 514 Ba sım Ye ri ve Yı lı Çağlayan Matbaası Sarnıç Yolu Üzeri No: 7 Gaziemir/İZMİR Tel: (0232) 252 20 96 Haziran 2010 Ge nel Dağ ı tım Gök kuş a ğı Pa zar la ma ve Dağı tım Merkez Mah. Soğuksu Cad. No: 31 Tek-Er İş Merkezi Mahmutbey/İS TAN BUL Tel: (0212) 410 50 60 Faks: (0212) 445 84 64 Işık Yayınları Kısıklı Mahallesi Meltem Sokak No: 5 34676 Üsküdar/İSTANBUL Tel: (0216) 318 42 88 Faks: (0216) 318 52 20 www.isikyayinlari.com İçindekiler 1- NİÇİN GÜZEL AHLÂK SAHİBİ OLMALIYIZ? .....................................9 Niçin Güzel Ahlâk? ................................................................................................9 Efendimiz’in Güzel Ahlâkı Nasıldı? ...................................................................12 İki Cihan Güneşi, Nezaket Âbidesiydi ..........................................................12 Peygamberimiz, Gereksiz Konuşmalardan Kaçınırdı ................................13 Kişinin Hatasını Yüzüne Vurmazdı ...............................................................14 Hediyeleşmeye Önem Verirdi .........................................................................14 Muhtaçları Sevindirirdi .....................................................................................15 O, Daima Halkın İçinde Halktan Biriydi ......................................................16 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ..............................................................................19 2- ANNE BABA HAKKI ....................................................................................23 Anne Baba Hakkı ...................................................................................................23 Anne-Babaya Bakmak Evladın Vazifesidir ........................................................29 Ana-Babanın Hakkı Ödenemez ...........................................................................32 Anne-Baba Hakkı Mevzuunda Efendimiz Ne Buyuruyor? ............................36 Anne ve Babama Bakmaya Gücüm Yetmiyor! ..................................................42 Anne-Babaya Hürmet Affa Vesiledir ..................................................................47 Önce Sizi Yaratan Allah’a, Sonra da Bu Yaratmada Birer Vesile Olan Anne ve Babaya Teşekkür Edin! ..........................................52 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ..............................................................................59 3- DOSTLUK VE ARKADAŞLIK ...................................................................63 Dinimizde Dostluk ve Arkadaşlığın Önemi ......................................................63 1- Kur’ân-ı Kerim’de Dost ve Arkadaş .........................................................64 55 Güzel Ahlâk Sahibi Olmak 2- Hadis-i Şeriflerde Dost ve Arkadaş ...........................................................66 Allah Kimlerin Dostudur? ....................................................................................71 Niçin İyi Arkadaş Edinmeliyim? ..........................................................................73 İyi Bir Dost Olmak İsteyen Kimse Hangi Hususlara Dikkat Etmeli? ..........77 Dünyadaki Dostluk ve Arkadaşlık Ahirette de Devam Edecektir .................81 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ..............................................................................85 4- YARDIMLAŞMA .............................................................................................89 Yardımlaşma Mümin Ahlâkıdır ............................................................................89 Yardımlaşma Alışkanlık Hâline Getirilmeli .......................................................90 Herkes İmkânı Nispetinde Yardım Yapmakla Mükelleftir .............................92 Yardımlaşma Neler Kazandırır? ...........................................................................96 1. Yardımlaşma Saygınlığı Artırır ....................................................................96 2. Malı Bereketlendirir ......................................................................................98 3. Toplum İçinde Huzuru Temin Eder .......................................................100 4. Fazilet Yarışına Vesile Olur .......................................................................101 Yardımlaşmada Birbirinizle Yarışın! ..................................................................105 Yardım Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir? ...............110 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ............................................................................113 5- DOĞRULUK, DÜRÜSTLÜK VE YALAN SÖYLEMEME, SÖZÜNDE DURMA ....................................................................................117 Sadakat Nedir? .....................................................................................................117 Doğru Yol Nedir, Doğru İnsan Kimdir? ........................................................118 Efendiler Efendisi “el-Emin”di .........................................................................119 Doğruların Yardımcısı Allah’tır ..........................................................................122 Kur’ân Doğruluğu Emrediyor ...........................................................................126 Müslüman Sözü ve Özü Doğru Olandır ..........................................................134 Sadık Kimse Sır Tutmasını Bilir .........................................................................139 Yalan Söylemek Niçin Büyük Günahtır? ..........................................................142 Yalan söylemek, Münafığın Birinci Alametidir ................................................145 Yalan Söyleyen Kendisini Ele Verir ...................................................................146 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ............................................................................154 6- ÂDÂB-I MUÂŞERET ...................................................................................157 Âdâb-ı Muâşeret Ne Demektir? ........................................................................157 1. Hilim Sahibi Olma......................................................................................159 6 İçindekiler 2. Yaşlılara Hürmet Gösterme ......................................................................167 3. Selâm Verme Âdâbı....................................................................................168 4. Hapşırma Âdâbı ..........................................................................................170 5. Yemek Yeme Âdâbı ....................................................................................170 6. Temizlik ve Tuvalet Âdâbı ........................................................................174 7. Toplantı Âdâbı ...........................................................................................175 8. İnsanlarla Konuşma veya Nasihat Âdâbı ..............................................177 9. Misafir Ağırlama Âdâbı .............................................................................179 Ev Sahibinin Dikkat Etmesi Gereken Esaslar ................................................180 Misafirin Dikkat Etmesi Gereken Kurallar ......................................................183 10. Sohbet Âdâbı.............................................................................................186 11. İlim Öğrenme Âdâbı ................................................................................187 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ............................................................................193 EK-1 KİTAP OKUMANIN ÖNEMİ .......................................................................197 1- Kur’ân-ı Kerim, Okumaya Büyük Değer Veriyor ......................................198 2- Peygamber Efendimiz Bizden Okumamızı İstiyor ....................................201 3- Kâinatın Sırlarını Keşfetmek Ancak Okumakla Mümkündür .................207 4- Cehalet Denilen Yüz Karasından Kurtulmalıyız ........................................208 5- Okumak, Öğrenmenin En Kolay Yoludur ..................................................210 6- Okumayan Canlı Kalamaz .............................................................................211 7. Sahabe Şuuru Kazanmak İçin Okumak Gerekir ........................................214 8- Kitap Vefalı Bir Dosttur .................................................................................218 9- Kitap Medeniyet Ölçüsüdür ..........................................................................219 10- İnsan, Okumakla Olgunluğa Erer .............................................................225 11- Evlerimiz Kitap Okuyarak Aydınlanır .......................................................226 12- Okumak, Bizi Rabbimize Yakınlaştırır.......................................................230 13- Okumak, Beynimizin Genç Kalmasını Sağlar .........................................235 14- Kitap Okumak Ufkumuzu Açar .................................................................237 15- Bir Öğrenci Niçin Kitap Okumalıdır? .......................................................239 16- Kitap Okumanın Derslere Faydası Nedir? ................................................240 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ............................................................................242 7 Güzel Ahlâk Sahibi Olmak EK -2 TARİH ŞUURU ...................................................................................................245 Tarih Şuuru Kazanmak İçin ...............................................................................245 Tarihten Güç Almadan İlerlemek Mümkün Değildir ...................................249 Tarih Şuuru, Sürekli Müracaat Edilmesi Gerekli Olan Bir Kaynaktır ........256 Konu ile İlgili Bazı Kaynaklar ............................................................................259 İSTİFADE EDİLEN KAYNAKLAR .............................................................261 8 1- NİÇİN GÜZEL AHLÂK SAHİBİ OLMALIYIZ? “Hiç bir anne baba, çocuğuna güzel ah- lâktan daha güzel bir miras bırakmamış- tır.” (Tirmizî, Birr, 33) Niçin Güzel Ahlâk? Dinimiz İslâm kadar güzel ahlâka önem veren başka hiç- bir din ve sistem yoktur. Bu anlamda Efendimiz “İslâm, güzel ahlâktır.” buyurmuştur. Güzel ahlâk sahibi olmak, Müslüman olmanın en güzel bir tezahürüdür. Allah Resûlü’nün güzel ahlâka teşvik eden pek çok güzel sözü vardır. Mesela, “Mü’minlerin imanca en olgun olanı, ahlâkı en güzel olanıdır.” sözü ile güzel ahlâkın inanç üzerindeki öne- mini belirten Efendimiz, şu hadisi ile de kendisine yakın ol- manın yolunun güzel ahlâktan geçtiğini belirtmektedir: “İçinizden en çok sevdiklerim ve kıyamet gününde bana en yakın olanlarınız, ahlâkı en güzel olanlarınızdır.” Yüce kitabımız Kur’ân’da adalet, verilen sözde durmak, bağışlayıcı olmak, alçak gönüllülük, ana-babaya itaat, gü- venirlilik, sevgi, kardeşlik, barış, doğruluk, cömertlik, mer- hamet, müsamaha, tatlı dilli olma, güler yüzlülük, temiz 99