Μία από ηιρ μελανόηεπερ ζελίδερ ηηρ ιζηοπίαρ ηηρ αθηναϊκήρ δημοκπαηίαρ ςπήπξε, σωπίρ αμθιβολία η θαναηική καηαδίκη ηος Σωκπάηη, ηο 399 π.Χ. Από ηόηε μέσπι ζήμεπα, επί 2.400 σπόνια πεπίπος, πλήθορ μελεηηηών αζσολήθηκε μ' αςηήν ηην παπάδοξη ζηιγμή ενόρ πολιηεύμαηορ, πος θεωπήθηκε ιδανικό ππόηςπο ελεύθεπηρ ζςμμεηοσήρ ηων πολιηών ζηη διακςβέπνηζη ηος κπάηοςρ. Γιαηί οι Αθηναίοι, εν πλήπει δημοκπαηία, πήπαν ηην απόθαζη, να θαναηώζοςν ηον εβδομηνηάσπονο θιλόζοθο; Τί ηοςρ ενοσλούζε ηόζο πολύ, ώζηε να μην μποπούν να πεπιμένοςν λίγο ακόμα (όπωρ κι ο ίδιορ ηοςρ λέει ζηην απολογία ηος) μέσπι να πεθάνει από θςζικό θάναηο; Δεν αμθέβαλε ποηέ κανείρ ούηε και οι ίδιοι οι εσθποί ηος και οι καηήγοποι ηος όηι ήηαν ηίμιορ, ανιδιοηελήρ, νομοηαγήρ. Με πολύ πάθορ, πος παπαδόξωρ δεν έσει ζβήζει ο σπόνορ, οι ανά ηοςρ αιώνερ θαςμαζηέρ και εσθποί ηος πποζπάθηζαν να εξηγήζοςν ηην πεπίεπγη απόθαζη ηων Αθηναίων. Γεγονόρ είναι όηι η πποζωπικόηηηα ηος Σωκπάηη, πάνηοηε επίκαιπη και αμθιλεγόμενη, εξακολοςθεί ακόμα και ζήμεπα να πποκαλεί ένηονα ζςναιζθήμαηα. Κάνειρ δεν μποπεί να ηον δει αδιάθοπα. Η αλήθεια είναι όηι ςπάπσοςν και άλλερ πεπιπηώζειρ ανθπώπων, όπωρ ο Αναξαγόπαρ (430 π.Χ.), ο Διαγόπαρ (411 π.Χ.), ο Ππωηαγόπαρ, πος διώσηηκαν για ηιρ ιδέερ ηοςρ. Οι Αθηναίοι ήηαν ιδιαίηεπα εςαίζθηηοι ζε θέμαηα θπηζκείαρ. Μάλιζηα ηο ηελεςηαίο ηέηαπηο ηος 5ος αιώνα ενηάθηκαν ζηην Αθήνα οι διώξειρ πνεςμαηικών ανθπώπων. Αςηό ίζωρ να οθειλόηαν ζηο όηι ήηαν η εποσή ηος Πελοποννηζιακού πολέμος (ένα είδορ παγκόζμιος πολέμος ηηρ εποσήρ) και η ανθπώπινη κοινόηηηα, πανικόβληηη, ήθελε πάζη θςζία να διαηηπήζει ηη ζςνοσή ηηρ με ηην ομοιόμοπθη ζςμπεπιθοπά ηων μελών ηηρ. Ενώ όμωρ άλλοι γλίηωζαν θεύγονηαρ από ηην Αθήνα, ο Σωκπάηηρ, παπ' όλο πος είσε ηη δςναηόηηηα να θύγει —ωρ ηην ημέπα ηηρ δίθεο ηνπ θπθινθνξνύζε ειεύζεξνο, αιιά θαη από ηε θπιαθή ζα κπνξνύζε εύθνια λα δξαπεηεύζεη — έκεηλε θαη ήπηε ην θώλεην. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δίθεο ηνπ δελ ζέιεζε λα αληηπξνηείλεη ηελ πνηλή ηεο εμνξίαο, γηαηί δελ ηνλ ελδηέθεξε ε δσή καθξηά από ηελ πόιε ηνπ θαη ηνπο θίινπο ηνπ, θαη ηελ παξακνλή ηνπ ζαλάηνπ ηνπ δελ δέρηεθε λα δξαπεηεύζεη, γηαηί δελ ζεσξνύζε ζσζηό λα παξαβεί ηνπο λόκνπο ηεο παηξίδαο ηνπ πνπ ηνλ είραλ θαηαδηθάζεη ζε ζάλαην. Η δίθε Τξεηο ήηαλ νη θαηήγνξνη ηνπ Σσθξάηε: ν άζεκνο ηξαγηθόο πνηεηήο Μέιεηνο, ν πινύζηνο βπξζνδέςεο Άλπηνο θαη ν ξήηνξαο Λύθσλ. Παξ' όιν πνπ ν Μέιεηνο εκθαλίζηεθε σο ν θύξηνο θαηήγνξνο θαη θαηέζεζε ηελ θαηαγγειία, ππνθηλεηήο ηεο δίθεο ήηαλ ν Άλπηνο, πνπ είρε κεγάιε πνιηηηθή επηξξνή ζηελ Αζήλα. Αξρηθά ήηαλ κε ηνλ κεηξηνπαζή ζπληεξεηηθό Θεξακέλε, αιιά κεηά ηνλ ζάλαην ηνπ ηειεπηαίνπ, πξνζρώξεζε ζηνπο δεκνθξαηηθνύο. Ήηαλ απ' απηνύο πνπ ζπγθεληξώζεθαλ ζηε Φπιή θαη αλέηξεςαλ ηνπο Τξηάθνληα. Φαίλεηαη πσο είρε πξνζσπηθά κε ηνλ Σσθξάηε, γηαηί ν θηιόζνθνο ηνλ είρε επηθξίλεη πνπ δελ άθεζε ηνλ γην ηνπ λα αζρνιεζεί κε ηε θηινζνθία θαη ηνλ έβαιε ζην επάγγεικα ηνπ. Ήηαλ θαλαηηθόο ερζξόο όισλ ησλ ζνθηζηώλ. Καηά ηνλ Αξηζηνηέιε θαη ηνλ Γηόδσξν, ν Αλπηνο είρε θηλδπλεύζεη θάπνηε λα θαηαδηθαζηεί, αιιά γιίησζε δσξνδνθώληαο ηνπο δηθαζηέο. Ο Μέιεηνο ινηπόλ, όπσο όξηδε ν λόκνο, ζα πξέπεη, καδί κε έλα δύν κάξηπξεο, λα ζπλάληεζε ηνλ Σσθξάηε, λα ηνπ έζεζε ππόςε ηελ θαηαγγειία ηνπ θαη λα ηνλ θάιεζε λα παξαζηεί ζηελ επίδνζε ηεο ζηνλ άξρνληα βαζηιέα, πνπ ήηαλ ν αξκόδηνο γηα ηηο ζξεζθεπηηθέο ππνζέζεηο. Τελ εκέξα εθείλε ζα παξνπζηάζηεθαλ καδί ζηνλ άρτονηα βαζιλέα, πνπ έδξεπε ζηελ βαζίλειον ζηοάν, θεηκέλε ζην ΒΓ. ηκήκα ηεο Αγνξάο. Ο Σσθξάηεο γηα λα πάεη εγθαίξσο, δηέθνςε ηε ζπλνκηιία πνπ είρε κε ηνλ Μεγαξέα γεσκέηξε Θεόδσξν θαη ηνλ καζεηή ηνπ Θεαίηεην, όπσο καζαίλνπκε από ηνλ πιαησληθό δηάινγν Θεαίηηηον. Η θαηαγγειία έιεγε όηη ν Σσθξάηεο είλαη έλνρνο επεηδή δηαθζείξεη ηνπο λένπο θαη δελ πηζηεύεη ζηνπο ζενύο ηεο πόιεο, αιιά ζε θαηλνύξγηνπο ζενύο ή δαίκνλεο {καινά δαιμόνια). Δλώ πεξίκελαλ ζηε ζηνά λα έξζεη ε ζεηξά ηνπο, ν Σσθξάηεο έπηαζε ηε ζπδήηεζε κε ηνλ Δπζύθξνλα, πνπ πεξίκελε θη απηόο γηα λα θαηαζέζεη κηα θαηαγγειία ελαληίνλ ηνπ παηέξα ηνπ. Η ζπδήηεζε ηνπο απνηειεί ην πεξηερόκελν ηνπ πιαησληθνύ έξγνπ Εσθύθρων. Ο 1 άρχων βασιλεύς έγξαςε ηελ θαηαγγειία ζε πίλαθα, ηνλ νπνίν αλάξηεζε ζην βάζξν ησλ αγαικάησλ ησλ επσλύκσλ εξώσλ, πνπ βξηζθόηαλ ζην ΝΓ. άθξν ηεο Αγνξάο, θνληά ζηελ Ηιηαία. Οξίζηεθε ε εκεξνκελία ηεο δίθεο, ηελ νπνία ζα εθδίθαδε έλα ηκήκα ηεο Ηιηαίαο, ηνπ ιατθνύ δηθαζηεξίνπ πνπ απνηεινύζαλ 6.000 κέιε (θιεξώλνληαλ 600 άληξεο ειηθίαο πάλσ από 30 εηώλ από θαζεκηά από ηηο δέθα αζελατθέο θπιέο). Σηε δίθε ηνπ Σσθξάηε νη δηθαζηέο ήηαλ 500. Παξ'- όιν πνπ πξνζθέξζεθε ν ξήηνξαο Λπζίαο λα γξάςεη ηελ απνινγία, ν Σσθξάηεο δελ δέρηεθε. Ούηε θαη ν ίδηνο όκσο εηνίκαζε θάπνην γξαπηό θείκελν, γηαηί όπσο έιεγε ην δαιμόνων ηνπ ηνλ απέηξεπε. Σηνπο θίινπο ηνπ, πνπ αλεζπρνύζαλ, έιεγε όηη δελ ρξεηαδόηαλ λα γξάςεη ηίπνηα, γηαηί νιόθιεξε ηε δσή ηνπ πξνεηνίκαδε ηελ απνινγία ηνπ, κε ηνλ ηξόπν αθξηβώο πνπ έδεζε, κε βιάπηνληαο θαλέλαλ. Ο Σσθξάηεο παξνπζηάζηεθε ζην δηθαζηήξην αηάξαρνο θαη θξάηεζε πεξήθαλε θαη πξνθιεηηθή ζηάζε, πνπ ίζσο επεξέαζε αξλεηηθά ηνπο δηθαζηέο ηνπ. Μεηά ηηο αγνξεύζεηο ησλ θαηεγόξσλ, πήξε ηνλ ιόγν θαη απνινγήζεθε (ε νκηιία ηνπ απηή απνηειεί ην πξώην θαη θπξηόηεξν κέξνο ηεο Απολογίας). Δπαθνινύζεζε ςεθνθνξία, όπνπ θξίζεθε έλνρνο γηα ηξηάληα κόλν ςήθνπο. Πξέπεη λα ςήθηζαλ 280 ππέξ ηεο ελνρήο ηνπ θαη 220 θαηά. Σε πεξίπησζε ηζνςεθίαο, επλνείην ν θαηεγνξνύκελνο. Μεηά ηελ ελνρνπνηεηηθή απόθαζε ν Σσθξάηεο αλέβεθε θαη πάιη ζην βήκα γηα λα πξνηείλεη, ζύκθσλα κε ην δηθαζηηθό έζηκν, ηελ πνηλή πνπ δεηνύζε ν ίδηνο λα ηνπ επηβιεζεί (ε νκηιία ηνπ απηή είλαη ην δεύηεξν κέξνο ηεο Απολογίας). Ο λόκνο δελ όξηδε πνηλή γηα ην αδίθεκα γηα ην νπνίν δηθαδόηαλ ν Σσθξάηεο. Ο Άλπηνο είρε επηκείλεη ζηε ζαλαηηθή θαηαδίθε ππνζηεξίδνληαο όηη ή δελ έπξεπε λα γίλεη θαζόινπ ε δίθε απηή, ή, εθόζνλ έγηλε, ήηαλ απαξαίηεην λα θαηαδηθαζηεί ζε ζάλαην ν Σσθξάηεο. Ο Σσθξάηεο δήισζε όηη κηα πνηλή πηζηεύεη όηη ηνπ αμίδεη πξαγκαηηθά, ε ζίηηζε ζην πξπηαλείν (δειαδή λα ηξέθεηαη δσξεάλ εθ' όξνπ δσήο ζην πξπηαλείν), ε κεγαιύηεξε ηηκή πνπ επηθύιαζζε ην αζελατθό θξάηνο ζηνπο επεξγέηεο ηνπ. Σην ηέινο πάλησο, ζύκθσλα κε ηελ Άπολογίαν ηνπ Πιάησλνο, γηαηί κηα άιιε Απολογία πνπ απνδίδεηαη ζηνλ Ξελνθώληα δελ αλαθέξεη ηέηνην πξάγκα, δήηεζε λα ηνπ επηβιεζεί έλα πξόζηηκν ηξηάληα κλσλ, ην νπνίν ζα πιήξσλαλ νη θίινη ηνπ. Αθνινύζεζε κηα δεύηεξε ςεθνθνξία, όπνπ κε πνιύ πεξηζζόηεξεο ςήθνπο θαηαδηθάζηεθε ζε ζάλαην. Μέρξη λα ηειεηώζνπλ νη δηάθνξεο δηαδηθαζίεο θαη λα ηνλ νδεγήζνπλ ζηε θπιαθή, ν Σσθξά- 2 ηεο κηιάεη θαη πάιη ζ' όζνπο εμαθνινπζνύζαλ λα βξίζθνληαη εθεί (ην ηξίην κέξνο ηεο Απολογίας). Τνπο εμεγεί γηαηί δελ θνβάηαη ην ζάλαην θαη ηνπο απνραηξεηάεη κε ηα ζπγθινληζηηθά ιόγηα: ((Αιιά ηώξα πηα είλαη ώξα λα θύγνπκε, εγώ γηα λα πεζάλσ, θη εζείο γηα λα δήζεηε. Πνηνη από καο πεγαίλνπλ ζε θαιύηεξν κέξνο, θαλείο δελ μέξεη παξά κόλν ν ζεόο». Ο ζάλαηνο ηνπ Σσθξάηε Σηε θπιαθή ν Σσθξάηεο έκεηλε έλα κήλα πεξίπνπ, γηαηί δελ επηηξεπόηαλ θακία εθηέιεζε όζν έιεηπε ε Πάξαινο, ην ηεξό πινίν ηεο πόιεο, πνπ βξηζθόηαλ ζηε Δήιν γηα ηηο γηνξηέο ηνπ Απόιισλα. Είρε θύγεη ηελ παξακνλή ηεο δίθεο, αιιά θαζπζηεξνύζε λα γπξίζεη ιόγσ ζαιαζζνηαξαρήο. Μόιηο καζεύηεθε όηη ην πινίν θάλεθε ζην Σνύλην, ν πηζηόο θίινο ηνπ Σσθξάηε Κξίησλ έηξεμε ζηε θπιαθή, γηα λα εηδνπνηήζεη ηνλ Σσθξάηε θαη λα ηνλ παξαθαιέζεη, γηα ηειεπηαία θνξά, λα δερηεί λα δξαπεηεύζεη. Η ζπδήηεζε ηνπ κε ηνλ Σσθξάηε είλαη ην ζέκα ηνπ πιαησληθνύ δηαιόγνπ Κρίτων. Ο πινύζηνο Αζελαίνο δηαβεβαηώλεη ηνλ θίιν ηνπ όηη κπνξεί λα δσξν-δνθήζεη ηνλ θξνπξό, γηα λα ηνλ αθήζεη λα θύγεη. Ο Σσθξάηεο απαληάεη όηη πξέπεη θαλείο λα ζέβεηαη ηνπο λόκνπο ηεο παηξίδαο ηνπ θαη λα κελ ηνπο παξαβαίλεη. Εθόζνλ νη Αζελαίνη ηνλ θαηαδί- θαζαλ, έπξεπε λα ππνκείλεη ηελ πνηλή. Η αξραηνινγηθή έξεπλα έρεη απνθαιύςεη ζην ρώξν ηεο αξραίαο Αγνξάο ηε θπιαθή, όπνπ θξαηνύληαλ ν Σσθξάηεο. Καη κάιηζηα ρξεζηκνπνηώληαο έλα ρσξίν από ηνλ Φαίδωνα, έρεη εληνπίζεη θαη ην θειί ηνπ. Εθεί δηαδξακαηίδεηαη έλαο άιινο πιαησληθόο δηάινγνο, ν Φαίδων, πνπ δσληαλεύεη ηηο ηειεπηαίεο ζηηγκέο ηνπ Σσθξάηε. Ο Φαίδσλ θαη άιινη θίινη πεγαίλνπλ γηα λα ηνλ απνραηξεηήζνπλ θαη λα ηνπ θξαηήζνπλ ζπληξνθηά. Με θνξπθνύκελε αγσλία παξαθνινπζνύκε ηελ θιεςύδξα ηεο δσήο ηνπ Σσθξάηε λα αδεηάδεη, ώζπνπ κε ηε δύζε ηνπ ειίνπ έξρεηαη ν ππάιιεινο ηεο θπιαθήο γηα λα ηνπ δώζεη ην θώλεην. Τα κέιε ηνπ Σσθξάηε κνπδηάδνπλ ζηγά-ζηγά, αξρίδνληαο από ηα πόδηα. Όηαλ ην κνύδηαζκα θηάλεη ζηελ θνηιηά, ιέεη ηα ηειεπηαία ηνπ ιόγηα ζηνλ Κξίησλα: λα ζπζηάζεη ζηνλ Αζθιεπηό ηνλ θόθνξα πνπ ηνπ ρξσζηάεη ν Σσθξάηεο. Η Απνινγία Τν ηξαγηθό ηέινο ηνπ Σσθξάηε ζπγθιόληζε ηνλ Πιάησλα, ηόηε 1 28 εηώλ θαη ήδε ελληά ρξόληα καζεηή ηνπ. Τν γεγνλόο απηό απνηειεί ηνλ άμνλα, γύξσ από ηνλ νπνίν θηλνύληαη πέληε πιαησληθά έξγα. Τελ.θεληξηθή ζέζε θαηέρεη ε Απολογία. Ο Θεαίτητος θαη ν Εσθύφρων πξνεγνύληαη, ν Κρίτων θαη ν Φαίδων έπνληαη. Μεηά ηνλ ζάλαην ηνπ δαζθάινπ ηνπ ν Πιάησλ θαηέθπγε καδί κε άιινπο θίινπο ηνπ Σσθξάηε ζηα Μέγαξα, θνληά ζηνλ Επθιείδε. Επέζηξεςε ζηελ Αζήλα ην 396 π.Χ. Τόηε, ή ιίγν αξγόηεξα έγξαςε ηελ Απολογία, πνπ είλαη έλα είδνο απηνβηνγξαθίαο ηνπ Σσθξάηε. ' Οησο θαη ηα άιια έξγα ηνπ Πιάησλα ηεο πεξηόδνπ απηήο, ε Απολογία βξίζθεηαη θνληά ζηε δηδαζθαιία ηνπ Σσθξάηε. Ο Πιάησλ δελ είρε δηακνξθώζεη αθόκα ηηο δηθέο ηνπ ζεσξίεο, νη νπνίεο θέξνπλ ηελ επίδξαζε ησλ Ππζαγνξείσλ, πνπ γλώξηζε αξγόηεξα ζηα ηαμίδηα ηνπ. Η Απολογία δελ πεξηιακβάλεη θπζηθά απηνύζηα ηα ιόγηα ηνπ Σσθξάηε, ην πεξηερόκελν ηεο όκσο δελ πξέπεη λα απέρεη πνιύ από όζα πξαγκαηηθά δηακείθζεθαλ. Τν ζέκα ήηαλ αθόκα αξθεηά λσπό ζηηο κλήκεο ησλ Αζελαίσλ, θαη δελ κπνξνύζε ν Πιάησλ λα απν- καθξπλζεί πνιύ από ηα πξαγκαηηθά γεγνλόηα. Τπάξρεη θαη κηα άιιε ζύληνκε Απολογία, πνπ απνδίδεηαη ζηνλ Ξελνθώληα. Είλαη κάιινλ κέηξην θαη μεξό έξγν, πνπ δελ κπνξεί λα ζπγθξηζεί κε ηελ Απολογία ηνπ Πιάησλα, ηελ νπνία σζηόζν πξνζπαζεί λα κηκεζεί. Ο ζξύινο ηνπ Σσθξάηε παξέκελε δσληαλόο κε ην πέξαζκα ησλ αηώλσλ. Έηζη, ηνλ 5ν αηώλα κ.Χ. έρνπκε κία αθόκα Απολογία, γξακκέλε από ηνλ ξήηνξα Ληβάλην. Ο Σσθξάηεο Ο Σσθξάηεο ππήξμε κνλαδηθή θπζηνγλσκία, θάηη ζαλ πξόηππν θηινζόθνπ αλά ηνπο αηώλεο. Ελζαξθώλεη ηνλ ηύπν ηνπ ηδαληθνύ θηινζόθνπ, πνπ αδηαθνξεί γηα ηα πιηθά αγαζά θαη ηηο θαζεκεξηλέο θξνληίδεο θαη αζρνιείηαη κόλν κε αλώηεξα πξάγκαηα. Σ' απηόλ ρξσζηάκε ηελ εηθόλα ηνπ θηινζόθνπ πνπ έρεη ν θνηλόο άλζξσπνο. Η δσή θαη ν ζάλαηνο ηνπ Σσθξάηε απνηεινύλ ζπάλην παξάδεηγκα ζπλέπεηαο κε ηε δηδαζθαιία ηνπ. Καλείο δελ βξέζεθε πνηέ λα ηνλ θαηεγνξήζεη γηα θάηη ηαπεηλό ή ηδηνηειέο. Οη αληηξξήζεηο ησλ ερζξώλ ηνπ ήηαλ ζε άιιν επίπεδν. Τνπο αλεζπρνύζαλ νη ηδέεο ηνπ θαη ε επηξξνή πνπ αζθνύζε ζηνπο λένπο. Ήηαλ από ηαπεηλή νηθνγέλεηα, γηνο ηνπ γιύπηε Σσθξνλίζθνπ θαη ηεο κακήο Φαηλαξέηεο. Όηαλ ήηαλ λένο άζθεζε γηα ιίγν ην επάγγεικα ηνπ παηέξα ηνπ, αιιά ην παξάηεζε γηα λα αζρνιεζεί 2 νινθιεξσηηθά κε ηε θηινζνθία. Πξέπεη λα είρε έλα πνιύ κηθξό εηζόδεκα πνπ ηνπ επέηξεπε λα δεη ρσξίο λα δνπιεύεη. Ήηαλ παληξεκέλνο κε ηελ Ξαλζίππε θαη είρε ηξεηο γηνπο. Δελ είρε θακηά ζρνιή νύηε θαη θαλνληθνύο καζεηέο. Δελ πήξε πνηέ ρξήκαηα από θαλέλαλ γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ νύηε ππνζρέζεθε πνηέ λα πξνζθέξεη είηε γλώζεηο είηε επηηπρία, όπσο έθαλαλ νη ζνθηζηέο. Νηπκέλνο θησρηθά, μππόιπηνο, πεξηθεξόηαλ από ην πξσί σο ην βξάδπ ζηελ Αγνξά θαη ζηα γπκλαζηήξηα πηάλνληαο αηέιεησηεο ζπδεηήζεηο. Δελ έγξαςε ηίπνηα θαη ό,ηη γλσξίδνπκε γη' απηόλ ην μέξνπκε από ηνπο καζεηέο ηνπ, θπξίσο από ηνλ κεγαινθπή Πιάησλα (πνπ όκσο πνιιέο θνξέο παξαπνηεί ηε δηδαζθαιία ηνπ θαη βάδεη ζην ζηόκα ηνπ δηθέο ηνπ ζεσξίεο) θαη ηνλ κεηξηόηαην Ξελνθώληα (πνπ επίζεο παξαπνηεί ηηο ηδέεο ηνπ δαζθάινπ ηνπ επεηδή δελ κπόξεζε λα ηηο θαηαιάβεη θαη λα ηηο ληώζεη). Με ηελ εθπιεθηηθή ηνπ πξνζσπηθόηεηα αζθνύζε έληνλε επίδξαζε ζηνπο λένπο. Πξνο κεγάιε απειπηζία ησλ γνληώλ ηνπο, ηνπο δίδαζθε λα κε λνηάδνληαη γηα ηηο πεξηνπζίεο ηνπο θαη γηα ηα πξαθηηθά δεηήκαηα, αιιά λα θνηηάδνπλ πξώηα λα γλσξίζνπλ θαη λα βειηηώζνπλ ηνλ εαπηό ηνπο. Απηό ελλννύζε ν Άλπηνο όηαλ ηνλ θαηεγνξνύζε όηη δηέθζεηξε ηνπο λένπο. Παξά ηελ παξνηκηώδε αζρήκηα ηνπ, ήηαλ απίζηεπηα γνεηεπηηθόο θαη είρε γνεηεύζεη νιόθιεξε ηε ρξπζή λενιαία ηεο επνρήο. Οη αξηζηνθξάηεο λεαξνί έλησζαλ αθαηαλίθεηε έιμε γη' απηόλ ηνλ θα-θνληπκέλν γέξν πνπ ζπάληα πιελόηαλ θαη ζπάληα θνξνύζε παπνύηζηα. Η εηθόλα απηή ηνπ Σσθξάηε έδσζε πινύζην πιηθό ζηνπο θσκσδηνγξάθνπο, θαη ρσξίο ακθηβνιία ήηαλ απηνί πνπ πξνθάιεζαλ κε ηηο θσκσδίεο ηνπο ην θνηλό αίζζεκα ελάληηα ζηνλ θηιόζνθν. Θεσξήζεθε ύπνπην ην όηη πνιινί από ηνπο νιηγαξρηθνύο ήηαλ καζεηέο ηνπ. Η αιήζεηα πάλησο είλαη όηη νη αξηζηνθξάηεο είραλ θαη κεγαιύηεξεο επθαηξίεο από ηα παηδηά ησλ θησρώλ γηα κόξθσζε θαη γηα αλάπηπμε ηεο ζθέςεο ηνπο, θαη πεξηζζόηεξν ειεύζεξν ρξόλν. Ήηαλ ινηπόλ εληειώο θπζηθό θαη αλαπόθεπθην νη λένη πνπ ζύρλαδαλ θνληά ηνπ λα είλαη νη γηνη ησλ επγελώλ θαη ησλ πινπζίσλ θαη όρη ησλ θησρώλ, πνπ νη ζπλζήθεο ηεο δσήο ηνπο εκπόδηδαλ λα αθνινπζήζνπλ αλώηεξεο ζπνπδέο. Πνιιή ζπδήηεζε έρεη γίλεη γηα ην πεξίθεκν 8<χιμόνιον. Οπσζδήπνηε ζ' απηό αλαθεξόηαλ ην δεύηεξν ζθέινο ηεο θαηεγνξίαο, πνπ έιεγε όηη ν Σσθξάηεο εηζάγεη θαηλά δαηκόληα. Πξέπεη λα ήηαλ έλα είδνο δηαίζζεζεο πνπ είρε ν Σσθξάηεο θαη πνπ πνιιέο θνξέο ηνλ απέηξεπε από θάηη. Πάλησο ε θαηεγνξία γηα αζεΐα δελ ήηαλ ζπάληα 1 ζηελ Αζήλα ηνπ 5νπ αηώλα θαη ήηαλ κηα εύθνιε ιύζε όηαλ ήζειαλ λα απαιιαγνύλ από θάπνηνλ. Φαίλεηαη όηη ν Σσθξάηεο απνηέιεζε ην εμηιαζηήξην ζύκα ζε κηα δύζθνιε ζηηγκή ηνπ αζελατθνύ θξάηνπο, πνπ είρε δεη πξόζθαηα ηελ απηνθξαηνξία ηνπ λα θαηαξξέεη. Δελ ήηαλ νύηε απηή επνρή γηα θηινζόθνπο... 2 ΠΛΑΤΩΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΢ΩΚΡΑΣΟΤ΢ 17 "Οηζ ιεκ φιεσξ, χ άκδνεξ Αεδκαίμζ, πεπυκεαηε οπυ ηςκ έιχκ ηαηδβυνςκ, μφη μΐδα' εβςβ' μφκ ηαζ ακηυξ οπ αοηχκ μθίβμο έιαοημτ έπεθαευιδκ, μτης πζεακχξ έθε- βακ, ηαίημζ αθδεέξ βε χξ έπμξ εζπείκ μοδέκ είνήηαζζκ. ιάθζζηα δέ αοηχκ έκ έεαΰιαζα ηχκ πμθθχκ ςκ έρεφζα-κημ, ημτημ έκ ς έθεβμκ χξ πνήκ οιάξ εφθααεΐζεαζ ιδ φπ' έιμτ έλαπαηδεήηε χξ δεζκμφ δκημξ θέβεζκ. ό ημ βαν ιδ αίζποκεήκαζ δηζ αφηίηα φπ' έιμτ έλεθεβ- πεήζμκηαζ ένβς, έπεζδάκ ιδδ' υπςζηζμτκ θαίκςιαζ δεζκυξ θέβεζκ, ημτηυ ιμζ έδμλεκ αοηχκ άκαζζποκηυηαημκ είκαζ, εζ ιδ άνα δεζκυκ ηαθμτζζκ μφημζ θέβεζκ ημκ ηάθδεή θέβμκηα· εζ ιεκ βάν ημτημ θέβμοζζκ, υιμθμβμίδκ ακ έβς-βε μο ηαηά ημφημοξ είκαζ νήηςν. μφημζ ιεκ μφκ, χζπεν εβχ θέβς, δ ηζ δ μοδέκ αθδεέξ είνήηαζζκ, φιεσξ δέ ιμο άημΰζεζεε πάζακ ηδκ άθδεεζακ—μο ιέκημζ ιά Αία, χ άκδνεξ Αεδκαίμζ, ηεηαθθζεπδιέκμοξ βε θυβμοξ, χζπεν μζ ημφηςκ, νδιαζί ηε ηαζ υκυιαζζκ μοδέ ηεημζιδ ιέκμοξ, μ άθθ' άημφζεζεε εζηή θεβυιεκα ημζξ έπζηοπμτζζκ υκυιαζζκ—πζζηεφς βάν δίηαζα είκαζ α θέβς—ηαζ ιδ-δείξ οιχκ πνμζδμηδζάης άθθςξ- μοδέ βάν άκ δήπμο πνέπμζ, χ άκδνεξ, ηήδε ηδ δθζηία χζπεν ιεζναηίς πθάη-ημκηζ θυβμοξ εζξ οιάξ είζζέκαζ. ηαζ ιέκημζ ηαζ πάκο, ς άκδνεξ Αεδκαίμζ, ημτημ οιχκ δέμιαζ ηαζ πανίειαΐ' εάκ δζα ηχκ αοηχκ θυβςκ άημφδηέ ιμο άπμθμβμοιέκμο δζ' χκπεν εσςεα θέβεζκ ηαζ έκ άβμνα επί ηχκ ηναπεγχκ, ίκα οιχκ πμθθμί άηδηυαζζ, ηαζ άθθμεζ, ιήηε 1ε αοιάγεζκ ιήηε εμνοαεΐκ ημφημο έκεηα. ΠΛΑΤΩΝ Η ΔΙΚΗ TOY ΣΩΚΡΑΤΗ Αλ ζαο επεξέαζαλ, άλδξεο Αζελαίνη, νη θαηήγνξνη κνπ, δελ ην μέξσ. Εκέλα ηνπιάρηζηνλ ιίγν αθόκα θαη ζα κε έθαλαλ λα μεράζσ θαη ν ίδηνο πνηνο είκαη. Τόζν πεηζηηθά κηινύζαλ. Παξ' όιν πνπ—εδώ πνπ ηα ιέκε—ηίπνηα αιεζηλό δελ είπαλ. Τε κεγαιύηεξε όκσο εληύπσζε από ηα πνιιά ηνπο ςέκαηα κνπ έθαλε, πνπ έιεγαλ όηη πξέπεη λα κε πξνζέρεηε κελ ζαο εμαπαηήζσ γηαηί είκαη ηάρα δεηλόο ξήηνξαο. Μνπ θάλεθε ην πην αλαίζρπλην απ' όια, πνπ δελ ληξάπεθαλ, γηαηί ακέζσο ζα ηνπο δηαςεύζσ έκπξαθηα, θαζώο ζα απνδεηρηεί πσο δελ είκαη δεηλόο ξήηνξαο, εθηόο πηα αλ απηνί νλνκάδνπλ δεηλό ξήηνξα όπνηνλ ιέεη ηελ αιήζεηα. Πάλησο αλ απηό ζέινπλ λα πνπλ, ζα ζπκθσλνύζα πσο είκαη ξήηνξαο, αιιά όρη κε ηνλ δηθό ηνπο ηξόπν. Λέσ ινηπόλ, πσο απηνί δελ ζαο είπαλ ζρεδόλ θακηά αιήζεηα. Από εκέλα όκσο ζα ηελ αθνύζεηε όιε. Όρη, κα ηνλ Δία, άλδξεο Αζελαίνη, κε ιόγηα επηηεδεπκέλα ζαλ ηα δηθά ηνπο, νύηε ζηνιηζκέλα κε θνκςέο θξάζεηο θαη ιέμεηο, αιιά ζα κε αθνύζεηε λα κηιάσ όπσο ηύρεη, κε ό,ηη ιέμεηο κνπ έξζνπλ ζην κπαιό. Γηαηί πηζηεύσ πσο ό,ηη ιέσ είλαη δίθαην. Μελ πεξηκέλεη θαλείο ζαο ηίπνηε άιιν. Γηαηί, βέβαηα, δελ είλαη πξέπνλ, άλδξεο, ζ' απηήλ ηελ ειηθία, ζα λεαξόο, λα παξνπζηαζηώ κπξνζηά ζαο πιάζνληαο σξαία ιόγηα. Απηό αθξηβώο, άλδξεο Αζελαίνη, δεηώ θαη ζέισ από ζαο. Να κελ απνξείηε θαη λα κε δηακαξηύξεζηε πνπ ζα κε αθνύηε λα απνινγνύκαη κε ηα ίδηα ιόγηα πνπ ζπλεζίδσ λα κηιώ ζηελ αγνξά, ζηα ηξαπέδηα δίπια ησλ εκπόξσλ, εθεί όπνπ πνιινί από ζαο κ' έρνπλ αθνύζεη 2